Паскалда шакллар чизиш имкониятлари

dars ishlanmasi

Zarafshon shahar 8– umumiy o’rta ta’lim
maktabi informatika fani o’qituvchisi
Usmonova Shahlo Miyliyevnananing
9- “B”sinfda
“Paskalda shakllar shakllar chizish imkoniyatlari”
mavzusida bir soatlik

“Tasdiqlayman” Maktab direktori: ________ X.M.Tolibov

Vatanim va xalqimga xizmat qilish, ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot
barpo etish.

Yurtboshimiz Islom Abdug’aniyevich Karimov aytganlaridek,“O’zbekiston kelajagi bilimli yoshlar qo’lida”. Shunday ekan, har birimiz yurtimizda va jahonda sodir bo’layotgan yangiliklardan xabardor bo’lishimiz kerak.

“Agar bu ulug’ zotni avliyo desak,
U avliyolarning avliyosi,
mutafakkir desak ,
Mutafakkirlarning mutafakkiri,
Shoir desak shoirlarning sultonidir”

Islom Karimov. “Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch".


Dasturchilar guruhi.
Bobomiz Alisher Navoiy haqida

Hisobchilar guruhi.
Bobomiz Z.M. Bobur haqida

O`tilgan mavzuni takrorlash. (O`quvchilardan o`tilgan mavzu yuzasidan 17 ta test kompyuterda olinadi va avtomatik ravishda har bir o`quvchining o`tgan mavzuni qanday o`zlashtirganligi belgilab olinadi). 

1. Ekranni grafik holatga o`tkazish uchun Paskalda qanday ko`rsatma beriladi?
A) InitGraph b) CloseGraph C) Uses Graph D) Crt
2. Paskalda chiziq rangi va fon rangi qaysi operator yordamida tanlanadi?
A) Put Pixel B) GetPixel C) GetMaxX va GetMaxY D) CloseGraph
3.Turbo Paskal dasturini ishga tushiruvchi fayl qaysi katalogda joylashgan?
A) BIN B) BGI C) UNITS D) TP7
4.Paskalning graph moduli qanday maqsadda qo’llaniladi?
A) Paskalning standart buyruqlarini o`z ichiga oladi B) monitor va klaviatura bilan ishlash uchun
C) Paskal dasturida ishlash uchun D) grafik holatda ishlash uchun
5.Grafik holatda yurgichning ekranda turgan o’rni nimasi bilan aniqlanadi?
A) koordinatasi bilan B) yurgich bilan C) nuqta bilan D) joriy nuqra bilan
6.PutPixel funksiyasi vazifasini aytib bering.
A)Ekranning gorizontal va vertical yo`nalishi bo`yicha malsimal koordinatasini aniqlaydi
B) Ekran qanday rangda ekanligini aniqlaydi
C) Aniqlangan rangga bo`yaydi D) Ekranni grafik holatga o`tkazadi
7.GetMaxX va GetMaxY funksiyalar vazifasini aytib bering?
A) Ekranning gorizontal va vertical yo`nalishi bo`yicha malsimal koordinatasini aniqlaydi
B) Ekran qanday rangda ekanligini aniqlaydi
C) Aniqlangan rangga bo`yaydi D) Ekranni grafik holatga o`tkazadi
8.GetPixel funksiyasi vazifasini aytib bering.
A)Ekranning gorizontal va vertical yo`nalishi bo`yicha malsimal koordinatasini aniqlaydi
B) Ekran qanday rangda ekanligini aniqlaydi
C) Aniqlangan rangga bo`yaydi D) Ekranni grafik holatga o`tkazadi
9.Grafik holatdan chiqish uchun qaysi protsedura qo’llaniladi?
A) Put Pixel B) GetPixel C) GetMaxX va GetMaxY D) CloseGraph
10.Paskalda necha xil rang mavjud?
A) 12 xil B) 16 xil C) 15 xil D) 5 xil
 
 

 

 

 
 

Y- o’qi

X-o’qi

Const a= ‘2012 yil- ‘; b= ‘ Mystaxkam oila yili‘;
Var c: String;
Begin
c:=Concat(a,b);
Writeln(c);
End.

Line(X1,Y1,X2,Y2) – prosedura (X1,Y1) va (X2,Y2)
nuqtalarni tutashtiruvchi joriy rangli kesma chizadi.

Circle(X,Y,R) – prosedura markazi (X,Y)
nuqtada yotuvchi, Radiusi R ga teng bo’lgan aylana chizadi

Misol. Kordinatalari (10, 200) va (630, 200) bo’lgan ko’k rangli kesma hamda (300, 200)kordinatali va radiusi 100 bo’lgan yashil rangli aylana chizish,foni sariq rangdagi sakil chizish dasturi.
Uses Graph;
Var Gd,Gm: Integer;
Begin Gd:= Detect; InitGraph(gd, gm,’’);
SetBkColor(yellow);
SetColor(Blue); Line(10,10, 630,200);
SetColor(Green); Circle(300, 200, 100);
Readln; CloseGraph;
End.

Ekrandagi natija

Ellipse(X, Y, BB, OB, XR, YR) –protsedurasi markazi(X,Y) x va y o’qlari
bo’yicha radiuslari (XR, YR)teng elipsning BB burchagidan
OB burchagigacha bo’lgan yoy chizadi.

Restangle(X1, Y1, X2, Y2) - protsedurasi ekranni yuqori chap burchagi
(X1, Y1), quyi o’ng burchagi (X2, Y2) koordinatali nuqtada bo’lgan to’g’ri
to’rtburchak chizadi.

Misol. Markazi (300, 200)koordinatali, x o’qi bo’yicha radiusi 100, y o’qi
bo’yicha Radiusi50, boshlang’ich burchagi 00, oxirgi burchagi 1350 bo’lgan
qizil rangli yoy va (10,220) va (300, 400) koordinatali nuqtada bo’lgan
ko’k rangli to’g’ri to’rtburchak chizing.
Uses Graph;
Var Gd,Gm: Integer;
Begin Gd:= Detect; InitGraph(gd, gm,’’);
SetColor(4);
Ellipse(300, 200, 0,135,100, 50);
SetColor(1); Rectangle (10,220, 300,400);
Readln; CloseGraph;
End.

DravPoly(BS, KM)- protsedurasi Siniq ciziq chizadi
BS - siniq ciziqning sinish nuqtalar soni,
KM - siniq ciziq sinish nuqtalarining
koordinatalari berlgan massiv nomi.

Shaklni ichini boyashda SetFillStyle(Usul, rang)- operatori yordamida belgilanadi, bu yerda rang- tanlangan rang kodi, usul –bo’yash usuli.

Bar(X1,Y1,X2,Y2)- prosedurasi to’g’ri burchakli to’rtburchakni ichi
bo’yalgan holda chizish. To’rtburchakning chap yuqori nuqtasi (X1,Y1),
o’ng qo’yi nuqtasi (X2,Y2).

Bar3D(X1,Y1,X2,Y2,a,b)- prosedura parallelepiped chizadi. Depth
qalinligi, Top yuqori qismi uzunligi. Chap yuqori nuqtasi (X1,Y1), ung qo’yi
nuqtasi (X2,Y2).

Misol. Ichi ko’k rangli qalin gorizontal chiziqlar bilan to’ldirilgan to’g’ri
to’rtburchak va havorang parallelopiped chizing.
Uses Graph;
Var Gd,Gm: Integer;
Begin Gd:= Detect; initGraph(gd, gm,’’);
SetFillStyle(2,1); Bar(10,10,400,200)
SetFillStyle(1,9); Bar3D(100,200,350,400,50, True);
Readln; CloseGraph;
End.

FillEllipse(X,Y,Xradius,Yradius)- Prosedura markazi (X,Y)
nuqtada joylashgan ellips chizish. X radius va Y radius mos ravishda
X va Y o’qi bo’yicha egilish darajasi.

FillPoly(BS,KM)-protsedurasi ko’pburchak cizadi. BS kopburchakni
burchaklar soni,
KM –ko’pburchakning uchlari soni.

- Prosedura markazi (X,Y)
nuqtada joylashgan ellips chizish. Xradius va Y radius
mos ravishda X va Y o’qi bo’yicha egilish darajasi.





protsedurasi ko’pburchak cizadi.
BS -kopburchakni burchaklar soni,
KM –ko’pburchakning uchlari soni.

Yangi mavzuni mustaxkamlash uchun test savollar.

Nuqtalarni tutashtiruvchi joriy rangli kesma chizuvchi
protsedurani ko’rsating.
Line. B) SetColor S) SetBkColor D) Circle.
2. Paskalda chiziq rangini tanlash uchun qanday protsiduradan
foydalaniladi
Line. B) SetColor S) SetBkColor D) Circle.

3. Fon rangini tanlash uchun qaysi protseduradan foydalaniladi.
A) Line. B) SetColor S) SetBkColor D) Circle.

4 .Aylana chizish uchun qaysi proseduradan foydalaniladi.
A) Line. B) SetColor S) SetBkColor D) Circle.

5. Yoy chizish uchun qaysi proseduradan foydalaniladi.
A) Restangle B) DravPoly S) SetFillStyle D)Ellipse

6. To’g’ri to’rtburchak chizish uchun qaysi proseduradan foydalaniladi.
A) Restangle B) DravPoly S) SetFillStyle D)Ellipse

7. Siniq ciziq chizish uchun qaysi proseduradan foydalaniladi.
A) Restangle B) DravPoly S) SetFillStyle D)Ellipse

8. Shakilni ichini boyashda uchun qaysi operatori
foydalaniladi.
A) Restangle B) DravPoly S) SetFillStyle D)Ellipse

Mazayka o’yini:

0

2

14

10

5

15

4

1

4

5

1

0

2

14

10

15

Kompyuterga dastur kiritish va natija olish.

1. Ekranning o’rtasida radiusi 100 ga teng qizil rangli aylana chizing.
2. Ekranning to’rta burchagiga eni 60 va bo’yi 40 ga teng yashil rangli to’rtburchaklar chizing.