"Презентация на тему: Абай, Шәкәрім - қос тұлға"

Сабақтың тақырыбы: Пән мұғалімі:   Орынбаева Р.М.

Сабақтың мақсаты: А) Білімділік: Оқушыларды халқымыздың біртуар перзенттері  Абай мен Шәкәрім өмірімен таныстыру,білім мен ғылымға  баулып,жаман мен жақсының не екенін түсіндіре отырып,  ажырата білуге үйрету. Олардың ой­өрісін, дүниетанымын  кеңейту, шығармашылықпен жұмыс істеулеріне ықпал ету. ә) Дамытушылық: Оқушылардың Шәкәрім мен Абай  шығармаларымен жұмыс істеу арқылы өлеңге, әнге, өнерге деген  әуестігін дамыту. б) Тәрбиелік: Оқушыларды қос тұлғаның өнегелі де өсиетті,сөз  маржандары арқылы Отан сүйгіштікке, имандылыққа, білімді,  өнерлі болуға, тілімізді, дінімізді қадірлей білуге тәрбиелеу

(бұрынғы  Абай  Құнанбаев  1845  жылы  жылан  жылында  Шыңғыс  тауында  Семей  облысында  )  дүниеге  келген.  Әкесі  Құнанбай  тілге  шешен,  ақылға  бай,  ел  басқарған  адам.    Әжесі Зере мен анасы Ұлжаннан  көптеген  әңгімелер  естіп  өсті,  бала  кезінен  сүйді.  Абай  небәрі  үш  жыл  мұсылманша,  үш  ай  орысша  оқыды.  Бұл  жылдары  араб,  парсы,  шағатай  тілдерін  жақсы меңгерді.

XIX  ғасырдың    II  жартысы    мен  XX  ғасырдың  бас  кезінде  өмір    сүріп,  қазақтың  қоғамдық, әлеуметтік, мәденеи­рухани өміріне  белсене  араласып,  гуманистік  ,  адамгершілік  идеяларын  уағыздаған  ұлы  Абайдың  шәкірті,  оның  реалистік  дәстүрін  жалғастырушы,  артына  мол  мұра  қалдырған  Шәкәрім  Құдайбердіұлының  еңбектерімен    танысамыз.  Шәкәрім  –ақын,  жазушы,  философ,  тарихшы,  композитор.  Әкесі  Құдайберді  Құнанбайдың  Күңке  деген  бәйбішесінен  туған.  Шәкәрім  5  жасынан  бастап  ауыл  молдасынан  оқиды.  7  жасында  әкеден  жетім  қалған  ол  Абайдың    тәрбиесінде  болады.  Өз  бетімен  білім  алып,  араб,  парсы,  түрік,  орыс  тілдерін    жетік  меңгереді.

Абай тегі                                                                                                                                                                                                                                                                                                                Кішік                                                                                                    Әйтек                                                                    Олжай                               Айдос,  Қайдос,  Жандос, (Жігітек)                                                                                           Ырғызбай                                                                                                                           Өскенбай                                            Құнанбай                                                                   Абай (Ибраһим)

??

Белгісіз сөзді табыңыз. Берілгені: ? Шешуі: 8         = 4        + 4        4        ( ө,е,е,і) + 4      ( л,ң,д,р)                   жуан             ;   3       ( ө, е,е) ашық      ; 3 (е,е,і) езулік        ;    4       =  4        ( ө,е,е,і) жіңішке     ;         і қысаң     ;      ө   еріндік      ;     4 = қатаң             ;             д    ұяң        ; 3        ( л, ң, р,)  үнді

Шәкәрімнің өлеңдері      “Бостандық таңы атты,”       “Шын сырым”,       “Жастарға”,       “Жастық туралы”... т.б

Абайдың әндері үш топқа бөлінеді. 1.Өзі шығарған әндері 2.Абай сөзіне шығарылған әндер 3.Аударма әндері

Көзімнің қарасы Көзімнің қарасы, Көңлімнің санасы. Бітпейді іштегі, Ғашықтық жарасы Жылайын жырлайын, Ағызып көз майын. Айтуға келгенде, Қалқама сөз дайын

Абайдың өлеңдері         “Ғылым таппай мақтанба”,     “Өлең сөздің патшасы сөз сарасы”,        “Жасымда ғылым бар деп ескермедім”,   “Қыс”, т.б

Белгісіз сөзді табыңыз. Берілгені: ? Шешуі: 11       = 5     + 6       5( а,а,а,а,ы) + 6      (у,д,р,м,л,р)              5     ( а, а,а,а,ы) жуан;  4    (а,а,а,а)        ; 5    (а,а,а,ы) езулік    5       =       Жіңішке                     ы      қысаң        ;     еріндік             6        =  Қатаң              ;            д       ұяң         ;                      5           ( у, р, м, л, р)   үнді          ;

Аудармалары Горные вершины Спят во тьме ночной. Тихие долины Полны свежей мглой. Не пылит дорога. Не дрожат листы Подажди немного, Отдохнешь и ты. М.Ю. Лермонтов

Абай Шәкәрім .

Шығармашылық  жұмыс

“Абайды таныту арқылы біз  Қазақстанды әлемге  танытамыз. Абай әрқашан біздің  ұлттық ұранымыз болуы  тиіс”... (Н.Ә.Назарбаев)