ПРЕЗЕНТАЦИЯ ПО МЕТОДИКЕ НА ТЕМУ: ”GEOGRAFIYA O`QITISH METODIKASI MAQSADI VA VAZIFALARI”

МИРЗО УЛУҒБЕК  НОМИДАГИ  ЎЗБЕКИСТОН  МИЛЛИЙ  УНИВЕРСИТЕТИ ГЕОГРАФИЯ ВА ТАБИИЙ  РЕСУРСЛАР ФАКУЛЬТЕТИ ТАБИИЙ ГЕОГРАФИЯ КАФЕДРАСИ ФАН: ГЕОГРАФИЯ  ЎҚИТИШ МЕТОДИКАСИ  п.ф.н., доц. Никадамбаева  Хилола Батировна

MIRZO ULUG`BEK NOMIDAGI O`ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI GEOGRAFIYA YO`NALISHI 3-KURS TALABASI BABAXANOVA SHOHISTANING “GEOGRAFIYA O`QITISH METODIKASI”FANIDAN TAYYORLAGAN TAQDIMOTI. MAVZU:”GEOGRAFIYA O`QITISH METODIKASI MAQSADI VA VAZIFALARI” Qabul  qildi:p.f.n.dot.Nikadambayeva Hilola

“GEOGRAFIYA O`QITISH METODIKASI” FANINING MAQSADI VA VAZIFALARI R e j a : 1. Geografiya o‘qitish metodikasi fanining maqsadi 2. Geografiya o‘qitish metodikasi fanining vazifalari 3. Geografiyada ta’lim usullari 4. Ta’lim usullariga qo‘yiladigan pedagogik, didaktik talablar 5. Geografiya ta’limi usullari tasnifi

USLUB-SO‘ZI GREKCHA METODOS- SO‘ZIDAN OLINGAN BO‘LIB, AYNAN TADQIQOT DEGAN MA’NONI ANGLATADI

Хар бир география курсининг таркиби ва мазмунини аниклаш Атроф-мухитни тахлил килиш GEOGRAFIYA O`QITISH METODIKASINING MAQSADI География хар бир регион, туман, худудининг бир-биридан кайси хусусиятлари билан фахрланишини ургатишни уз олдига вазифа килиб куйиши керак Географиянинг Ер ва ижтимоий фан эканлиги хусусияти унинг табиий ва иктисодий география мактабларда предметларинн укитишни такоза килади. Хар бир географик объект ва ходисанинг урни жойлашишини тахлил кила ва олиш Географик худудни урганишни ташкил килиш

МАКТАБДА ГЕОГРАФИЯ ТАЪЛИМИНИ (БИЛИМЛАРНИ) 2 КИСМИГА БУЛИБ УРГАНИЛАДИ. БУЛАР: 1. Бевосита география фанида шакиллантирилади ган билимлар. 2. Географиянинг якин ва алокадор булган фанлардан умум-географик билимлар.

GEOGRAFIYA O‘QITISH METODIKASINING VAZIFALARI:  -har bir maktab geografiya kursining sinflar bo‘yicha maqsadi, mazmuni va ahamiyatini belgilash, ular mazmunini takomillashtirish; -o‘quvchilarning yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda o‘zlashtirishga imkon beradigan ta’lim yo‘llarini aniqlash; -o‘quvchilarga amaliy ko‘nikma va malakalarini      singdirish imkoniyatlarini aniqlash; -ta’lim jarayonida o‘quvchilar faoliyatini oshiradigan va mustaqilligini ta’minlaydigan samarali usullarni aniqlash; -geografiya fanining umumiy ta’lim tizimidagi o‘quvchilarni mehnatga o‘rgatish, ularga axloqiy – estetik tarbiya berish vazifalarini ochib borish;

GEOGRAFIYA O‘QITISH METODIKASINING VAZIFALARI  -ta’limning tashkil etish turlarini ishlab chiqish va takomillashtirish; -sinalgan usullarni takomillashtirish; -darslik va boshqa o‘quv qo‘llanmalariga qo‘yiladigan talablarni ishlab chiqish; -kurslar bo‘yicha o‘quv qurollariga bo‘lgan talablarni ishlab chiqish va ulardan foydalanish uslubiyotini yaratish;     -fakultativ kurslar dasturlarini yaratish.

GEOGRAFIYA O‘QITISH METODIKASINING IKKI MUHIM VAZIFASI MAVJUD:

TA’LIMIY VA TARBIYAVIY MAQSADLARINI OCHIB BERISH HAMDA MAKTAB GEOGRAFIYASINING MAZMUNINI TAKOMILLASHTIRISH. • -o‘quvchilarni o‘qitish va tarbiyalash uchun zarur bo‘lgan o‘quv materiallarini aniqlash; • -maktab geografiya predmetlarini ilmiy asosini nima tashkil qilinishini aniqlash; • -zamonaviy fanning yuqori darajada rivojlanishini o‘quvchilarning o‘zlashtirish imkoniyatlari bilan bog‘liqligini aniqlash; a) b) c)

2. GEOGRAFIYA TA’LIMINI TASHKIL ETISHNING SHAKLLARINI ANIQLASH VA ASOSLAB BERISH -ta’lim jarayonida turli xil o‘qitish uslublari va usullarini qo‘llashning sharoitlarini aniqlash; zarur shart- -o‘quv qurollari dan o‘qitish jarayoni foydalani shning usullarin i ishlab chiqish; da

GЕOGRAFIYA O`QITISH MЕTODIKASINING BOSHQA FANLAR BILAN ALOQASI Geografiy a Didaktika Psixologi ya

TOMONIDAN O‘QUVCHILAR FAOLIYATINI BELGILAYDIGAN ISH USULLARI BO‘LIB, O‘QUV MATERIALINI NAZARIY VA AMALIY O‘ZLASHTIRISH SHAKLIDIR. Ta’lim usullari uchun 2 ta asosiy narsa xos: m a, T a’li m u s ulla ri fa q at gin a bili m , k o‘nik ala k ala r ni a s d a n b alki s h a klla n tiris h bila n u v c hila r d a ijo diy m fa oliy at, bili m la r ni u sta qil e g alla s h c h e kla n m q o biliy atini o‘q g a h a m b e r a di. ta r biy ala s h m y o r d a m Usullar o‘qituvchi faoliyati yo‘l-yo‘riqlari bo‘lib, o‘quvchilar faoliyatini belgilashga yordam beradi.

. TA’LIM USULLARI MUAMMOSI ENG ASOSIY MUAMMOLARDAN BIRI BO‘LIB QOLMOQDA. U QUYIDAGI TALABLARGA JAVOB BERISHI KERAK: PEDAGOGIK VA DIDAKTIK TALABLAR. • Usulning tarbiyaviyligi. Bunda har qanday usul o‘quvchilarning umumiy rivojlanishiga, bilimga qiziqishlarini, e’tiqod, xis-tuyg‘u qarashlarga ta’sir ko‘rsatadi. Ta’limning tarbiyaviy vazifasini amalga oshirish usulning tanlanishiga bog‘liq. Birinchi talab • Usulning ilmiyligi. Dars berish va ta’limning har qanday usuli o‘quv jarayonining qonuniyatlari bilan belgilanadi. Usul ilmiy jihatdan qanchalik asoslangan bo‘lsa, shunchalik ravshan va aniq bo‘ladi Ikkinchi talab • Usulning ommabopligi. Bunda o‘quvchilar rivojlanishining pedagogik-ruhiy imkoniyatlari ee’tiborga olinadi. Agar usul o‘quvchilarda mavhum tafakkurni ham e’tiborga olib tashlansa, o‘quvchi murakkabroq materialni ham egallay oladi va jadal rivojlanadi Uchinchi talab

• Ta’lim usulining samaradorligi, uning o‘quv materialini mustahkam egallashga qaratilganligidir. To`rtinchi talab • O‘z ish faoliyatida ilg‘or tajribalarni qo‘llash va uni muntazam o‘rganish. Beshinchi talab

USUL TANLASH JUDA KO‘P OMILLARGA BOG‘LIQ  1. Usul mavzuning mazmuniga to‘g‘ri kelishi kerak;  2. O‘quvchilarning bilish qobiliyatini hisobga olish;  3. Geografik bilimlarning xususiyatlari hisobga olinishi kerak. Geografik bilimlar bilishning xususiyatiga qarab quyidagi turlarga bo‘linadi:  A) geografik voqea va hodisalarni tashqi ko‘rinish haqidagi bilimlar;  B) geografik voqea va hodisalarning fazoda joylanishi haqidagi bilimlar;  S) geografik voqea va hodisalarni xossalari to‘g‘risidagi bilimlar;  D) geografik jarayonlar haqidagi bilimlar;  YE) geografik voqealikning tuzilishi haqidagi bilimlar;  J) geografik voqea va hodisalar orasidagi aloqalar haqidagi bilimlar. Bu bilimlarning har biri alohida o‘qitish usullarini qo‘llashni talab qiladi.  4. Qo‘llaniladigan usullar quyidagi talablarga javob berishi kerak:  A) usul tarbiyaviy bilishi kerak, ya’ni o‘quvchilarning rivojlanishiga, qiziqishlariga ta’sir ko‘rsatish kerak;  B) usul ilmiy bo‘lishi kerak, usul ilmiy jihatdan qanchalik asoslangan bo‘lsa, shunchalik ravshan va aniq bo‘ladi;  S) usul ommabop bo‘lishi kerak;  D) usul samarador bo‘lishi kerak, ya’ni o‘quv materialini mustahkam egallashga qaratilgan bo‘lishi kerak;  YE) ish faoliyatida ilg‘or tajribalarni qo‘llash va uni muntazam o‘rganish kerak.

HOZIRGI KUNDA TA’LIM NAZARIYASI VA GEOGRAFIYA TA’LIMIDA QUYIDAGI TASNIF KENG TARQALGAN:  I. Bilim olishning asosiy manbalariga ko‘ra:  1) og‘zaki – bayon (hikoya, tushuntirish, ma’ruza)  2) suhbat  3) kartografik qo‘llanmalar bilan ishlash  4) ko‘rsatmali qo‘llanmalar bilan ishlash  5) kuzatish va tajribalar  6) raqamli materiallar bilan ishlash  7) darslik va qo‘shimcha adabiyotlar bilan ishlash  8) amaliy usullar.

II. Didaktik maqsadlarga ko‘ra:  1) yangi materialni o‘rganish  2) bilimlarni mustahkamlash  3) bilim, ko‘nikma, malakalarni tekshirish usullari. III. Xulosa chiqarish faoliyatiga ko‘ra:  1) Analitik  2) Sintetik 3) Induktiv 4) Deduktiv.

IV. Fikrlash faoliyati va bilim olish faolligi xususiyati bo‘yicha (I.Y. Lerner va M.Y.Skatnin bo‘yicha): 1) izohli-ko‘rgazmali usul 2) reproduktiv yoki olingan bilimlarni      qayta tiklash usuli 3) muammoli bayon 4) qisman izlanuvchan usul 5) tadqiqot usuli.

Адабиётлар  1. Мўминов О. География таълими методикаси. Т. «Ўқитувчи» 1986й.  2. Сайдаматов Ф. География ўқитиш методикаси. Маърузалар матни. Т. Низомий номидаги ТДПУ. 2001 й.  3. Қурбонниёзов Р География таълими методикаси. Т., Ўқитувчи, 1986.  4. Мактаб дарсликлари ва дастурлари.  5. Ўзбекистон республикасининг таълим тўғрисидаги қонуни. Т., 1997  6. Максаковский. Географическая культура. М. 2001.  7. http://ziyonet.uz