Радиоактивті ыдырау заңы. Кездейсоқ сипаты

Күні:

.

ТАНЫСТЫ

____________________

«        »_______20____ж.

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:

10 С, 10 D

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Ұзақмерзімдіжоспарбөлімі:

10.4А – Радиоактівтілік

Сабақ тақырыбы:

Радиоактивті ыдыраудың кездейсоқ (спонтанды) сипаты. Радиоактивті ыдырау заңы. Жартылай ыдырау периоды. Радиоактивті ыдырау қисығы.

Сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

10.6.1.4 – радиоактивтік ыдыраудың спонтандық сипатын негіздеу және радиоактивтік ыдырау құбылысын түсіндіру;

10.6.1.5 – радиоактивтік ыдырау заңын сандық және графиктік есептерді шығаруға қолдану;

Бағалаукритерийлері

Оқушы

ü  Радиоактивтіыдыраудыңкездейсоқсипатынбіледі;

ü  Радиоактивті ыдырау кездейсоқсипатынтүсіндіреді;

ü  Радиоактивтік ыдырау заңын есептер шығаруда қолданады;

ü  радиоактивтік ыдыраудың графигіне талдау жасайды;

ü  математикалықтүрлендірулердіорындап, есептеулердідұрысжүргізеді.

Тілдікмақсаттар

Пәнге тән лексика мен терминология:

Диалогқа/жазуға қажетті сөзтіркестері

Тұрақты ыдырау үшін нуклидтердің жартысына қажетті уақыт.

Кез келген бастапқы шаманың жартысын тұрақты азайту үшін энегрияның қуат көзіне қажетті уақыт.

Қуат көзінің энергиясы қуат көзіндегі тұрақсыз нуклидтердің санына тікелей пропорционалды.

Құндылықтар

Жұптық жұмыс кезіндегі өзара ынтымақтастық пен қамқорлық, академиялық әділдік

Жаһандықазаматтылыққатәрбиелеу

Атом энергетикасы (бейбіт атом).

Өмірменбайланыстылығы

Радиацияданбиологиялыққорғаныс

Пәнаралықбайланыс

Химия, атом құрылысы

Бастапқыбілім

10 сынып: МКТ, зарядталғанбөлшектерарасындағыкүштер

Сабақбарысы

Жоспарланған кезеңдері

Жоспарланған іс-әрекет

Ресурстары

1-3 мин

4-10 мин

(W) Ұйымдастырукезеңі.Сабақтақырыбыментанысу.

Оқушылармнбіргеоқумақсаттары мен бағалаукритерийлерінайқындау.

Үйтапсырмасынашолу

Зарядталғанбөлшектердітіркеуәдістері:

·         көпіршікті камера

Д.Глейзер Вильсон камерасына қарағандаэнергиясыкөпбөлшектердізерттеуүшінқұрастырған камера. Камера тез қайнауқасиетінеиесұйықпентолтырылады (сұйытылған пропан немесе гидроген). Күштіқыздырылғансұйықнәтижесіндепайдаболғанбуғазерттелетінбөлшек трек қалдырады.  Сол трек бойыншабөлшектіңмассасы, жылдамдығы мен қандай энергия бөлеалатыныесептеледі.

·         қалыңқабатты фотоэмульсия әдісі

фотоэмульсия арқылыұшыпөткензарядталғанбөлшекбромдалғанкүміскеәрекететеотырып, оныңбетіндежасырынізқалдырады.Фотопластинаныжарықтандырғанда трек – ізкөрінеді. Артықшылығы: ізуақытөтежоғалыпкетпейді. Сондықтанжанжақтызерттелуімүмкін.

Презентация

11-38 мин

(W) Жаңаматериалдымеңгеру

Радиоактивтіыдыраудеп – ядроныңкездейсоқтүрдеболатынтабиғирадиоактивтітүрленупроцесінайтамыз.

Радиоактивтіыдырауғатүсетін ядро – аналық, ал түрленунәтижесіндепайдаболған ядро – туындыдепаталады. Әдеттетуынды ядро қозғанкүйдеболадыжәнетұрақтыкүйгеөтуікезіндеγ – фотоншығаруменқосажүзегеасырылады. Кезкелгенрадиоактивтізатөтекөпрадиоактивтіатомдардантұрады. Радиоактивтіыдыраукездейсоқ, әрісыртқышарттарғатәуелсізжүретін процесс болғандықтан, радиоактивтікыдыраустатистикалықзаңғабағынадыдепайтуғаболады.

Радиоактивтізаттардыңтүрленулерінзерттейкеле, Резерфорд олардың активтігіуақытөтуінебайланыстыкемитінінтәжірибежүзіндеанықтады. Мәселен, радонныңактивтігі 1 мин уақытөткенніңөзіндеекіесекемиді. Уран, торий жөне радий сияқтыэлементтердіңактивтігі де уақыттыңөтуінеқарайкемиді, бірақәлдеқайдабаяукемиді.

Әрбіррадиоактивтізатүшінбелгілібіруақыт интервалы бар. Солуақытішіндеоныңактивтігіекіесекемиді. Бұл интервал жартылайыдырау периодыдепаталады. 

Жартылайыдырау периоды Т -бұлқолда бар радиоактивтіатомдарсаныныңжартысыыдырайтынуақыт.

Радиоактивтіыдыраузаңы:

·         Ф.Соддитұжырымдады

·         Резерфорд тәжірибежүзіндедәлелдеді.

мұндағы:
N₀ – бастапқыуақытмезетіндегіядроларсаны

N–t уақыт ішінде ыдырамай қалған ядролар саны

T – жартылайыдыраупериоды

n – жартылайыдыраусаны.

Есеп шығару үлгісі:

—  Радиоактивті элементтің ядроларының саны 8 тәулікте 4 есе азаяды. Оның жартылай ыдырау периодын анықтаңыз.

1-әдісі:

2-әдісі (графикалық):

39-40 мин

Рефлексия

2-сабақ

1-3мин

Оқумақсаттарыменкритерийлерінқайталау.

презентация

4-38мин

(I)Есептер шығару

Дескрипторлары:

ü  Берілгенін жазады;

ü  Радиоактивті түрлену нәижесінде пайда болған туынды ядроны анықтайды;

ü  Радиоактивті ыдырау заңын қолданады;

ü  График бойынша жартылай ыдырау периодын анықтайды;

ü  Белгісізді түрлендіреді, анықтайды;

ü  Жауабын көрсетеді;

Есепер.docx

(f)  оқушылар өзіндік тексеру жұмысын жүргізеді

Презентация

Оқушыларға үлестірмені тарату

Есептер шешуі.docx

39-40 мин

Рефлексия

Презентация

Үйтапсырмасы

Теориялықматериалдыжаттау

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Физика кабинетіндегі қауіпсіздік ережелерін сақтау

Жалпы бағасы

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сабақтың жақсы өткен аспектілері қандай (оқыту мен оқу туралы да ойланыңыз)?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алар еді (оқыту мен оқу туралы да ойланыңыз)?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сабақ барысында сынып туралы немесе жеке оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені аңғардым, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________