Разработка внеклассного мероприятия по пропаганде здорового образа жизни " Выбирай сам"

Зур Сукаеш  төп  белем бирү мәктәбе  Муниципаль белем бирү учреждениесы    “Юлны үзең сайла” 8­9 сыйныф укучылары өчен  тәрбияви чара                                                                                                                                                                                                  Төзеде :Химия укытучысы : Галимова Р.Р. 2016­2017  уку  елы  «Юлны үзең   сайла » Максат: Укучыларны тәмәкенең составы. аның организмга йогынытысы белән таныштыру ; Тәмәке тарту, алкоголь куллануга каршы профилактика үткәрү  .  Сәләмәт тормыш рәвешен пропагандалау.                                                        Уен барышы  Алып баручы: Хәерле көн!   Бүгенге очрашуны  рус шагыйре Николай  Заболоцкий сүзләре белән башлыйсы килә   Два мира есть у человека ­ Один, который нас творил. Другой, который  мы от века Творим по мере наших сил. Алып баручы: без бүген үзебезнең эчке дөньяга караш ташларбыз  .Н.Г Чернышевский  болай дигән «Кешенең мәңге аерылмас дусты була – ул үзе ».  Син нинди кеше булачаксың, ниндиюл сайлаячаксың . барысы да үзеңз бәйле   Бүгенге уен сезгә юл сайлауда аз гына  булса д булышса . без бик шат булыр идек. Алып баручы: Уен башында хөкемдарлар белән таныштырып китик әле . Алып баручы: Уенда ике команда катнаша . Уен тәртибен аңлатып китәм  Хөрмәтле уенчыларсезгә  төрле сорауларга җавап бирергә туры киләчәк. Ләкин сораулар барысы да зараралы гадәтләр:  тәмәке тарту, алкоголь куллану  белән  һәм сәламәт тормыш алып бару белән бәйле  булачак  Алып баручы: Уен  3 раундта узачак  Сезгә гади сораулар арасында сорау­сюрпризлар да эләгергә мөмкин «Бәхетле мизгел  » ­ команда  сорауда күрсәтелгән балл саны ала  « Бәхетсез мизгел » ­ командага күрсәтелгән балл күләмендә штраф салына  .  «Капчыктагы мәче» ­ сорауны икенче командага бүләк итәргә мөмкин .  « Сорау ­аукцион» ­ икенче команда бу сорауны сатып алырга мөмкин ,( күбрәк балл  куеп)  « Үзебезнең уен » ­ команда  сорау өчен куелган баллны киметә яки арттыра ала  «Тамашачы ярдәме  » ­ команда  зал ярдәмен сорарга мөмкинлек ала   Сезнең максат , мөмкин кадәр күбрәк балл җыю  Алып баручы: Уенны башлыйбыз .Командалар сорауларны сайлап алалар . һәм җавап бирәләр   1 раунд  Химия  һәм алгебра 10 балл 1.Бер сигаретада 6­8 мг никотин  бар , аның 3­4 мг канга эләгә . 30 ел эчендә тәмәке  тартучы   20 000 сигарет тарта. Бу кеше организмына  күпме никотин керә?            3х20000=60000мг 60 г 20 балл 2. Галимнәр тәмәке тартучы яшүсмернең үзенең гомер  озынлыгын 15 % кыскарта дигән   1)15% = 0,15               2) 0,15 ∙ 56 = 8,4       3) 56  нәтиҗәгә килгәннәр .Россиядә кеше  озынлыгын уртача 56 ел дип исәпләнсә , бүгенге көндә тәмәке тартучы яшүсмерләрнең гомер озынлыгы күпме булыр?  8, 4 = 47,6 ел ─ 30 балл 3.Никотинның  үтерү дозасы 1кг тән массасына 1 мг . Балаларның организмы зурларныкына караганда 2 тапкыр йомшаграк  . Бер сигаретадан 3 мг никотин керсә , 48 кг лы яшүсмер  өчен куркыныч булган дозаны исәпләп чыгарыгыз. Ничә сигарет булыр? 48:3=16 16:2=8  сигарет 40 балл 4. Яңа туган баланың уртача авырлыгы 3кг 400грамм. Әгәр  баланың әтисе тәмәке тартса ,  аның авырлыгы 3,5 % кимрәк була. Әтисе даими тәмәке тарткан баланың авырлыгын  исәпләп чыгарыгыз. 3400Х3.5­=119г 3400­119=3кг 281 грамм  50 балл  «Капчыктагы мәче » 5. Яшүсмергә  көнгә  125мг витамин кирәк. 1 сигарет 25% витаминны юкка чыгара.  Тәмәке тартучы яшүсмер ничә грамм витамин алыр , күпмесен югалтыр? 20% = 0,2;     125 ∙ 0,2 = 25 мг  югалта         125 – 25 = 100 мг . Тарих  10 балл  « Бәхетле мизгел » 20 баллов Россиядә кайсы елны һәм кайсы патша хакимлек иткәндә тәмәке белән сату итү кертелә  ?  (1697 ел , Петр 1) 30 балл Кайсы гасырда тәмәкенең зыяны турында сөйли башлыйлар?  (18  гасыр) 40 балл « Үзебезнең уен» Россиядә кайчан спиртлы эчемлекләр барлыкка килә? (16 гасыр) 50 балл Этанол турында иң беренче кайсы гасырда сөйли башлыйлар ? (8 гасыр) Литература (объяснить смысл высказываний) 10 баллов Б. Васильев «В молодости – бутылки и табаки, в старости – травы и врачи» 20 баллов Л.Н. Толстой «Вино губит телесное здоровье и умственные способности, губит  благосостояние семей, и, что ужаснее всего, губит душу людей и их потомство» 30 баллов  Демокрит «Самая большая победа – это победа над собой, а самое постыдное – это быть  побежденным своими страстями» Почему? Приведите факты. 40 баллов В. Маяковский «Я сегодня дышу, как слон, Походка неслась , как Чудесный сон,  Без единого кашля и плевка…» 50 баллов  «Вопрос ­ аукцион» С. Есенин Поэма «Черный человек» «Друг мой, друг мой, Я очень болен. Сам не знаю, откуда взялась эта бол. То ли ветер свистит Над пустым и безлюдным полем, То ль, как рощу в сентябрь,  Осыпает мозги алкоголь». Попытайтесь прокомментировать отрывок. Тәҗрибә  1. (Алкоголь т      ә  эсире) Кайбер кешеләр  алкоголь    ашказаны эшчәнлегенә уңай йогынты ясый, ягъни  азык эшкәртелүгә ярдәм итә дип саныйлар способствует пищеварению, помогает усвоению еды. Тикшереп карыйк .6  пробиркага  ипи , сыр һәм кобаса кисәкләре салынган . 3 сенә су . 3 сенә   спирт   салынган.     Сулы   пробиркаларда   азык   йомшарган   .   җебегән   .   ә   спиртлы пробиркаларда каткан килеш тора.  Нәтиҗә : спирт азык эшкәртүгә ярдәм итми.    2 раунд Тәмәке төтене составы  10 балл   Тәмәке төтенендә  ничә төрле матдә бардыр дип уйлысыз? ( 4000) 20 балл 1 сигаретта күпме никотин бар ? (2,5мг,  кайберләрендә 10мг) 30 балл Бәхетсез мизгел  40 балл Тәмәке тартмаучы кеше өчен никотинның  үтерә торган дозасы ? (50­100мг) 50 балл «Капчыктагы мәче»  «Кислород  ачлыгы » Ни өчен тәмәке тартучылар кислород җитмәүдән интегә?  (угарный газ кандагы гемоглобин белән тизрәк бәйләнешкә керә ,  карбоксигемоглобин хасил була )  Сәламәт яшәү рәвеше  10 балл Бәхетсез мизгел 20 балл  Тәмәке тартканда кайсы органнарга зыян килә? ( сулыш , ашазаны, җенси , йөрәк­кан,  бүлеп чыгару, тире)  30 балл Тәмәке тартучы   укучыда нинди проблемалар туарга мөмкин? ( кайдан акча табарга,  алдашырга туры киләчәк – әти­әниләр белән проблема, тәмәке исе килү, мәктәптә тарырга  ярамый, ә тартасы килә...)   40 балл Ә зур кешеләрнең тәмәке тарту белән бәйле  нинди проблемалары бар ?  ( сәламәтлек белән проблемалар , акча , иртә картаю , авырулар ..) 50 балл « Үзебезнең уен» « Тәмәке тартмаучы – гаепсезгә гаепле  “(пассив  тәмәке тартучы ). Акыл ияләре тәмәке тарту , алкоголь кулану   турында  10 балл «Яшь чакта  шешә һәм тәмәке , картлыкта үләннәр һәм врачлар “ Вмолодости – бутылки и  табаки, в старости – травы и врачи» (Б. Васильев) 20 балл « Бәхетле мизгел» 30 балл “Эчүчелек – үзең теләп алган җүләрлек” Пьянство – добровольное безумство.  (Аристотель) 40 балл «Капчыктагы мәче» “Алкоголизм  ачлык , чума һәм сугыш  өчесе бергә китергәндә караганда күрәк зыян сала”  Гладстон 50 балл  Эчүчелек белән ничек көрәшергә кирәк  Тәҗрибә 2. ( Спиртның баш миенә йогынтысы) Баш   мие   күзәнәкләре   бик   йомшак,   назлы,   .   Тормышта   йомырка   аксымы   белән чагыштытырга мөмкин.   2 пробиркага аксым салабыз: беренчесенә су, икенчесенә  спирт өстибез . Су белән аксым кушыла, суның зыяны юк. Ә менә спирт салынган пробиркада аксым денатурацияләнә , күзәнәкләр үлә. Шулай итеп алкоголь   баш мие күзәнәкләрен үтерә . Тимәгә генә эчкән кеше турында “ Ул үзенең акылын эчә” дип әйтмиләрдер инде  3 раунд.  Физкультминутка. 10 балл Без яздык, яздык , яздык  Безнең бармаклар арды .  Аз гына ял итәрбез Тагын язып китәрбез    ( мускуларның йомшарту өчен) 20 балл « Сорау­ аукцион» Сәламәт тәндә –сәламәт акыл (снятие напряжения и усталости). 30 балл « Экспромт» Үзең теләгән күнегү ясарга  40 баллов Кулларның көчен арттыручы күнегү (отжимание) 5 тапкыр үтәргә  50 балл Залда утырган укучылар белән физминутка үткәрергә . Алып баручы:  Кешеләр картаеп үз үлемнәре белән бик сирәк үләләр  , күпчелек  төрле авырулардан  үләләр. Ә менә шул авыруларның төп сәбәпчеләре ( бигрәк тә ир­егетләр арасында) булып кайчагында  зарарлы гадәтләр­ тәмәке тарту   ,алкоголь, наркотиклар куллану  Шуңа күрә  һәркем юлны үзе сайлый. Авырмыйча озак яшәргәме , әллә инде  ... Жюрига сүз бирелә  Алып баручы :  Бүгенге уеныбызны Геродот сүзләре белән тәмамлыйсы килә  «Сәламәтлек булмаса , акыл да  дәшми , сәнгать  тә үсәлми, байлыкның да кирәге юк   Кулланылган әдәбият  1. Алоева М.А. «Классные часы в 5­7 классах», Ростов­ на­ Дону, Феникс, 2004 2. Костенчук И.А. «Химия вне рамок урока», М. «Центрхимпресс», 2008 3. Хрипкова А.Г., Колесов Д.В. «Мальчик, подросток, юноша», М.  «Просвещение»,1982 4. Плахов А.И. «Интегрированный урок химии, биологии и обществознания», М.  «Центрхимпресс», журнал «Химия в школе» №3, 2001 5. Интернет ресурсы.