Рефлексия технологиялары

Педагогикалық үдерістегі                  рефлексия технологиялары

Педагогикада рефлексия­  бұл педагогикалық үдеріске  қатысушылардың өзінің даму  жағдайын, өзін­өзі дамытуын  және оның себептерін тіркеу  үдерісі мен нәтижесі.                               2

Психологтер: Д.Боуд, Р. Кеог пен Д. Уокер  «Білім беру жолының    мәні – рефлексия» 3

Талдаусыз не түсіндірусіз,                  болғанды тіркеу ретінде                 тәжірибеге жүгіну.  Тәжірибені сүйемелдейтін,                   сезімдер мен толғануларға жүгіну,                   оларды бейнелі көрсету.  Тәжірибеге қайта жүгіну,       болжам ретінде шығатын теориялық      қағидаттарды құру үшін                                            оны қайта ұғыну.  Өткеннің рефлексиясы нәтижесінде    «өскен» нақты тәжірибені көрсету,     жаңа тәжірибеге ие болу. 4

(Ладенко И.С. бойынша)    Ретроспективті – өткенде орын алған үдерістерді, сызбалар, құралдарды  анықтау мен жасау.    Проспективті – ықтимал болашақ  әрекеттің сызбалары мен құралдарын  анықтау және түзету.    Интроспективті – әрекетті іске асыру барысында ойлау үдерістерін бақылау, түзету немесе күрделендіру. 5

(Ладенко И.С. бойынша)   Ретроспективті – ұғыну.  Проспективті – жобалау.  Интроспективті – әрекетін реттеу «осы жерде және қазір». 6

Рефлексия компоненттері Педагог Оқушылар  әрекеті Педагогикалық өзара әрекет Өз  педагогикалық  әрекеті Оқушы Өз  әрекеті Педагогикалық өзара әрекет Педагогтің  әрекеті 7

Рефлексия функциялары /С.С. Кашлев бойынша/ Жобалау ­ модельдеу, мақсат белгілеу. Ұйымдық ­ өнімді әрекет пен өзара әрекетті  ұйымдастыру. Коммуникациялық ­ педагог пен  тәрбиеленушінің тілдесуі. Мағыналық­шағармашылық ­ пед.үдеріске  қатысушылар санасында олардың әрекетінің  мәнін қалыптастыру. 8

Рефлексия функциялары  /С.С. Кашлев бойынша/ Уәжді ­ мінез бағытын, әрекет нәтижелілігін  және мұғалім мен оқушының өзара әрекетін  анықтау. Түзетуші ­ пед.үдеріске қатысушыларды өз  әрекетін және өзара әрекетін түзетуге түрткі  болу. 9

Рефлексия компоненттері 1.Дамудың тіркелген жағдайы Салалар:   Эмоционалдық­сезімдік (жағымды, не теріс  эмоциялар­қуаныш, реніш, түңілу сезімі,  табыс…..  Қажеттілік ­ енжар не белсенді, әрекетке, өзін­ өзі дамытуға ұмтылыс, тілек пайда болды ма ….  Уәжді ­ әрекет қаншалықты тұлғаға маңызды,  сыртқы және ішкі уәждер.  /С.С. Кашлев бойынша/ 10

Рефлексия компоненттері 1.Дамудың тіркелген жағдайы Салалар:   Қызығушылық саласы ­ қандай  қызығушылық пайда болды, олар неге  бағытталған, қызығушылық деңгейі…   Құндылықты бағдарлар саласы ­ не жеке  тұлғалық құндылық болды, құндылық спектрі қалай  байытылды, құндылық неден байқалды…   Әрекетті сала ­ осы өзара әрекет қандай әрекетке  итермелейді, қайсысын түзетеді, қайсысынан бас  тартуға мәжбүрлейді, әрекет тәжірибесін  қаншалықты байытады… 11 /   а ш н ы й о б   в е л ш а К   . С С .   /

Рефлексия компоненттері    1. Дамудың тіркелген жағдайы Сала:   Гностикалық сала ­ біліммен не болды (оларды  өсіру, тереңдету, жүйелендіру болды ма), қандай  жаңа нәрсе білдім…   Сана саласы ­ өз әрекетін сезіну болды ма, өзін  әрекет/өзара әрекет субъектісі деп сезіне ме,  «Мен тұжырымдамасы» қалай өзгерді (өзі туралы  түсініктер жүйесі), өз әрекетін бағалау…    Іскерлік саласы ­ қандай іскерлікке ие  болды/ие болмады, іскерлік деңгейі қалай  өзгерді. 12 /   а ш н ы й о б   в е л ш а К   . С С .   /

Рефлексия компоненттері 2. Дамудың тіркелген жағдайының себептерін  және себеп­салдарлық байланыстарды анықтау Мүмкін себептер:   әрекет/өзара әрекет табыстылығы;   әрекет түрлерінің ауысуы;   қызықты мазмұн;   тілдесуге қолайлы жағдай;   шығармашылық мүмкіндігі;   полилог;   диалог; /С.С. Кашлев бойынша/ 13

Рефлексия компоненттері 2.Дамудың тіркелген жағдайының  себептерін және себеп­салдарлық  байланыстарды анықтау Мүмкін себептер:    жеке тұлғалық құндылық;   талқыланатын проблемалар немесе  жүргізілетін әрекеттің маңыздылығы;   инновациялық педагогикалық  технологиялар     /С.С. Кашлев бойынша/ 14

Рефлексия компоненттері 3. Педагогикалық үдеріске  қатысушылардың қалыптасқан өзара әрекет  нәтижесінде өзінің даму өнімділігін  бағалауы. Өзінің даму дәрежесі, деңгейі және оған  педагогикалық өзара әрекеттің жеке  компоненттерінің (мазмұны, әрекеті, қарым­ қатынас, педагогикалық технология) әсер етуі  туралы пікір; субъектінің өзінің даму сапасын,  дәрежесін, деңгейін, іске асырылған өзара  әрекет сапасын белгілеу. 15 /С.С. Кашлев бойынша/

Рефлексия компоненттері 3. Педагогикалық үдеріске  қатысушылардың қалыптасқан өзара әрекет  нәтижесінде өзінің даму өнімділігін бағалау Бағалау критерийлері – даму  жағдайының компоненттері (эмоциялық  жағдай, дәлелдер, әрекет және т.б.  жағдайы  /С.С. Кашлев бойынша/ 16

Рефлексия технологиясы 1. Рефлексиялық шеңбер 17 /   . С С .   К а ш л е в   Өзара әрекет етудің барлық қатысушылары  шеңберге отырады. Педагог рефлексия алгоритмін қояды: ­сабақ барысындағы және соңындағы өз эмоциялық  жағдайыңыз туралы баяндаңыз; ­сіз қандай жаңа нәрсе білдіңіз, үйрендіңіз; ­оның себептері қандай; ­сабаққа өз қатысуыңызды қалай бағалайсыз                                              (сыныптан тыс істе). Қатысушылар шеңбер бойынша берілген алгоритмге сәйкес  айтады. Педагог өз пікірімен рефлексиялық шеңберді  аяқтайды. б о й ы н ш а   /

Рефлексия технологиясы.  Рефлексиялық нысана /С.С. Кашлев бойынша/ Оқушы  іс­әрекеті Мазмұны 0 5 10 Педагог іс­әрекеті Нысан,    әдістер  Нысананы толтырған соң, педагог оны іледі және қысқа талдау жүргізеді. 18

Рефлексия технологиясы  Рефлексиялық нысана Жұмыс істеу ниеті Материалды  түсіну 0 5 10 Сабақтағы  көңіл­күйі Жұмысқа қабілеттілігі 19

Рефлексия технологиясы            «Шағын шығарма» Ықтимал тақырыптар:  «Мен­сабақта, сабақ­менде». Нұсқалар­ «Менің қатысуым», «Менің сабаққа  үлесім», «Сабақтың мен үшін маңызы» және  т.б.  «Менің іске қатысуым туралы ойларым».  «Мен іс­шара нәтижелерін қалай бағалаймын». «Осы сабақ маған не берді». 20 /С.С. Кашлев бойынша/

Рефлексия технологиясы Түйінді сөз Сабақтың мазмұны, іс­шара, педагог  қызметі және т.б.  немен   ұқсастырылады.                           «Жаттығу»       Әрекетін не оның компонентін бағалау   шартты қозғалыстар көмегімен жүргізіледі.                   «Сауалнама­газет»  Баға үлкен қағаз парағында сурет,  карикатура, өлең жолдары, тілек, сұрақ,  прозалық мәтін­мақала және т.б.  түрінде көрсетіледі. /С.С. Кашлев бойынша/ 21

22 Рефлексия технологиясы                «Сөйлемді аяқта» Сабақ барысында мен …үйрендім  /сезіндім, алдым және т.б./ Ойын мені….. ойлануға мәжбүр етті. Сабақта маған әсіресе…ұнады Табиғатпен үндесу мен үшін…   /   п о С С . .   К а ш л е в у   / «Тілек тізбегі» Тізбек бойынша өзара әрекет ету нәтижесі  бойынша не алдағы жұмыс бойынша өзіне  және басқаларға тілекпен сөз айту  ұсынылады. Бұл ретте символды беруге  болады.

Рефлексия технологиясы        «Аралдар» Сүйсіну а. Мұң а. Үрей а. Қуаныш а. Сергектік а. Белгісіздік а. Бермуд үшбұрышы Шабыттану а. /С.С. Кашлев бойынша/ 23 Түсінбестік а.

Рефлексия технологиясы        «Аралдар» Мұң а. Сүйсіну а. Қуаныш а. Үрей а. Сергектік а. Белгісіздік а. Бермуд үшбұрышы Шабыттану а. Түсінбестік а. 24

Рефлексия технологиясы 25 /С.С. Кашлев бойынша/          «Рефлексиялық ринг»  Жасалған істің әрбір қатысушысы  шеңберге шақырылып, берілген алгоритм  бойынша іс қорытындысы мен барысын  рефлексиялайды: ­эмоциялық жағдайы, әрекетінің  дәлелдері, білім жағдайы; ­ жағдай себептері; ­өткен істі бағалау және т.б.  әңгімеден кейін – қатысушы рефлексиясы,  басқалары оған сұрақ қойып,  рефлексияны  тереңдетеді. Рингке оқушылар жұбын шақыруға  болады – олар өзара сұрақ қояды, кейін топ  сұрақтарына жауап береді.