Құрылыс материалдары мен бұйымдарының қасиеттері

Құрылыс  материалдары  мен  бұйымдарының  қасиеттері           Құрылыс материалдарның  қасиеттері  үш топқа  бөлініп  қарастыруға болады :  физикалық, механикалық  және  химиялық.Өнім  сапасын  бағалауда,оның  ішкі   құрылымының  қасиеттеріне    байланысты  зандылықтарын  үйренуде,  ғылыми­ зерттеу  жұмыстарын  жүргізуде  жоғарғыда  аталған  үш  топқа  қатысты  қасиеттер   зертханаларда  анықталады.            Материалдардын  физикалық қасиеттеріне  мыналар  кіреді:  тығыздығы,  кеуектігі,бос  орындары;  ылғал  жұтуы ,суға  қанығу,бу  мен  газ  өткізгіштігі;ыстық   жоғарғы  температураға  отка  жіне   редакцияға  төзімділігі,ток  өткізгіштігі,дыбыс   жұтуы,дыбыстан  оқшаула,суыққа  төзімділігі  және т.б.            Жол  құрылысында пайдалатын  материалдар  ауа  райы жағдайына  қарай  таңдап  алынып,әрлеу  жұмысында  оның  негізгі  қасиеттері  қанағаттанарлық   жағдайда  болуы  әрі  осы  орта  әсерінен   өзінің  бастапқы  сипатын  сақтап қалуын   қамтамасыз  ету  керек.Сондай­ақ   ол жол құрылысы  мен  әрлеу  жұмыстарының   мемлекеттік  талаптарын  да  қанағаттандыруға  тиіс.Мысалы,кәдімгі  кірпіш  қалу   үшін  дайындалған  цемент   ертіндісі  өзінің  ыңғайлы  орналасуы,қою­ сұйықтымен ерекшеленеді.           Жол  құрылыс  материалдарының  механикалық  қасиеттері  деп,сыртқы  кү   әсерінен иілуге,бүгілуге,сығымдалуға  қарсылығын  айтамыз.Оған  беріктігі  (сығымдалуға,сосылуға,иілуге,үйкелеуге,соққыға,бұралуға  және  т.б.)  қатылығы,деформациялануы,морттығы,жұмсақтағы,сұйықтығы,жылжымалығы,  кірігуі  және т.б.  кіреді.            Матерериалға  химиялық  зиянды  орта  әсер еткенде,оның  реакция   процесіне   және  бұзылуына  қарсылық   көрсетуі  оның  химиялық  қасиеттерін   көрсеттеді.Мысалы,жол  құрылысы  материалдары  тұз,қышқыл  және  олардың  ерітінділерінің  әсерінен  төзімді  болуға  тиіс.Бұлардан   басқа  құрылыс   материалдарының  биологиялық  қасиеттерін  микроорганимдерге,құрт­құмырсқа  және  қоңыздардың  ықпалына  шыдамдылығы  да  көрсетеді. 2.2­кестеде  оқырманның  ой  қортындысын  жасауы  үшін  керме  ретінде   құрылыс   материалдарының  бір қасиеті артыру  арқылы  оның  өзге  бір  қасиеттері  туралы   жалпы  түсінік  алуға  болады.                                                      Кейбір  құрылыс  материалдарының  кеуектілігі  Материал Кәдімгі кірпіш Ауыр бетон  Жеңіл бетон  Құрылыс  шынысы,полимер,  болат,битум,су Кеуектілігі,% 30­40 10­35 30­80 0 Материал Әктас Мәрмәр Базальт Құмтас  Ағаш  Кеуектілігі,% 2­35 0,4­3 0,6­19 2­40 50­75 Суға төзімділігі. Материал тұрақты немесе су әсер еткенде, оның техникалық  қасиеттері өзгермесе, онда бұл материал суға төзімді болып келеді. Кейбір  материалдар,мысалы, шикі кірпіш ылғалданса, беріктігі азаяды әрі пішіні  өзгереді. Кәдімгі гипстен әзірленген бұйымдарға да су әсер етсе, олардың  беріктігі кемиді. Материал кеуектерінің бет қабаты газ және су молекулаларын  адсорбциялайды және ылғалданады. Ылғалдану материалдың табиғи құрамы  мен оның құрылымына байланысты.Егер материал өзіне су молекулаларын  еркін жұтса, оны гидрофия (ылғалданушы) немесе су молекулаларын өзінен  алшақтатса гидрофоб (ылғалданбаушы) деп аталады.Материалдарды, әсіесе  ұсақталған түрлерін ылғал өткізбейтін жағдайда сақтау керек.Кері жағдайда  оның ылғалдану нәтижесінде ұнтақ байланыстырушы зат бөлшектерінің күші  азаяды.