Ұзақмерзімдіжоспарбөлімі:

Термодинамиканегіздері

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні :

Сынып: 10

Қатысқаноқушылар саны: ______

Сабақтажоқоқушылар саны: ____

Сабақтың тақырыбы:

Идеал газдың ішкі  энергиясы.

Сабақ мақсаттары

10.3.1.1 – біратомды және екіатомды идеал газдың ішкі энергиясының формуласын есеп шығаруға қолдану

Жетістік критерийлері

-        Газдың ішкі энергиясы қандай параметрлерге тәуелді екендігін түсіндіреді;

-        идеал газдың ішкі энергиясының формуласын қорытып шығарады;

-        газдыңішкіэнергиясынесептеугеқолданаалады.

Тілдік

мақсаттар

Оқушылар өз ойларын дамыта отырып, туралы не білетінін ауызша және жазбаша талқылай алады.

Арнайыпәндік лексика және терминология:

газдың ішкі энергиясы , параметрлер,ішкі энергияны өзгертудің тәсілдері,жүйенің ішкі энергиясы, жылулық баланс , заттың меншікті жылу сыйымдылығы

Диалог үшін пайдалы баянды сөйлемдер:

газдың ішкі энергиясы ....  параметрлерге тәуелділігі

 -ішкі энергияны өзгертудің тәсілдері...

 -жүйенің ішкі энергиясын анықтау үшін

-Жылулық балансы ....

-заттың меншікті жылу сыйымдылығы ...

Құндылықтарты дарыту

(жачандық азаматтықтың маңызды белгілері) (АЖ)

Құндылықтарды дарыту   арқылы оқушылардың бойында ұйымшылдық, ынтымақтастық, құрмет сезімдерін сіңіру. Мысалы топтық және жұптық жұмыстар барысында оқушылар арасында жауапкершілік және сыйластық тәрбиелері қалыптасады.

Нәтижелі қарым-қатынас дағдысын дамыту ,сыныптастарының көзқарастық пікірлеріне сыйластықпен қарау,функционалдық сауатылықты дамыту, өз біліміне деген жауапкершілік пен өзбетімен оқу дағдысын арттыру

АЖ  білімі мен түсінігі:  ұжымдық істеріне, әрекеттеріне жауапкершілік

АЖ бағалау:қоршаған ортаға деген дұрыс көзқарас, ұжымдық іс-әрекетке жеке жауапкершілік

АЖ дағды:диалог құра білу,басқалардың пікіріне сыйластықпен қарау.

Тақырыптың шешуші сәттерін жұптық және топтық  талқылау кезіндегі құндылықтарды дарыту

Пәнаралық байланыстар

Математика(вывод формуланықорытыпшығару), химия(молекулаларқұрылымы)

АКТ қолданудағдылары

Интернеттенқосымшаақпараттаріздеу.

Бастапқы білім

МКТ-ң негізгі теңдеуі,газ күйінің теңдеуі ,изопроцестер,изобара, тұрақты масса, изотермия, изохор.

Сабақжоспары

Уақытша жоспарлау

Жоспарланған іс-шаралар

Ресурстар

Сабақтың басы

10 мин.

Оқушыларменамандасқанннанкейін. Мұғалімөтеқарапайыммысалкелтіреді: маркердіүстелбетіненнемесееденненәртүрлібиіктіккекөтереді (маркерЖерменсалыстырғандаәртүрліпотенциалдықэнергияғаие), соданкейінқоябереді(потенциалдық энергия кинетикалықэнергияғатүрленеді) . Маркерүстелбетіне (немесееденге) соғылады да тыныштықкүйгекеледі(қандайэнергияныңтүрленуіболды)

https://www.youtube.com/watch?v=Z1xO4Hye0BU

газдың  бөтелке ауызынан тығынды сығып шығаратын  видеофрагмент  көрсетіледі және оқушылармен бірге талқылау (аргументтерді анықтау).

Аргументі: энергиясы бар  дене жұмыс атқара алады.Жұмысты тек газ ғана атқарып жатқаны көрініп тұрғандықтан,газдың ішкі энергиясы бар деп есептеуге болады.( Бұл тәжірибеге газ күйлерін өзгерту тәсілдерін қарастырған кезде қайтып келуге болады).

Оқушыларды сабақтың тақырыбы мен сабақтың оқу мақсатымен таныстырылады.

Сабақтың тақырыбы: Ішкі  энергия. Ішкі  энергияны өзгерту тәсілдері

Сабақтың мақсаты:

-газдың ішкі энергиясы қандай параметрлерге тәуелді екенін түсіндіру;

-ішкі энергияны өзгертудің тәсілдерін сипаттау;

-газдың ішкі энергиясын есептеу

Сабақтыңтақырыбы, мақсаты, жетістіккритерийлері.

docx

Ішкі энергия. Елеусізова Қ.А..pptx

1-3слайдтар

Сабақтыңортасы

32 мин

Идеал газдың ішкі энергиясы дегеніміз —  идеал  газдағы  молекулалардың  кинетикалық энергиялары қосындысымен анықталады.Идеал газдағы молекулалар  арасындағы тартылыс күштері мен әсерлесудің потенциалдық энергиялары нолге тең . Бұл дегеніміз  идеал  газдың ішкі энергиясын газ молекулаларының барлық кинетикалық энергияларының қосындысы ретінде қарастыру керек деген сөз.

МКТ-ң негізгі теңдеуінің және  кинетикалық энергия мен  температураның байланыс формулалары арқылы біратомды  идеал газдың ішкі энергиясының  формуласын қорытындылап шығарамыз.

Біратомды  идеал газдың ішкі энергиясының  формуласын қорытындылап шығару үшін қарастырылып отырған көлемдегі бір атом қозғалысының орташа кинетикалық энергиясын атомдар санына көбейту керек.

Атомдар саны N  Авогадро N_Aсанымен өрнектеуге  және зат мөлшерін ν = m / M өрнектейміз.  Бірнеше түрлендірулерден кейін біратомды  идеал газдың ішкі энергиясы  абсолюттік  температураға , массаға тура пропорционал және мольдік массаға кері пропорционал екені белгілі болды.  , Сондықтан газ біратомды болғандықтан осы екі шамалар арасындағы  пропорционалдық коэффициент 3/2  -ке тең:

Біратомды идеалгаздың ішкі энергиясының өзгерісі бір күйден екінші күйге өткенде мынаған тең болады:

Газдың  Т₁ температурасымен бір күйден температурасы Т₂   екінші күйге өту тәсілімен емес алғашқы және соңғы күйлерімен ғана анықталады.

Екіатомдыгазүшін (мысалы, , , COжәнет.б.) .

Үшжәнеодан да көпатомды газ үшін (мысалы, , ) :

(I) тапсырма 1. Идеал газ ішікі энергиясының формуласын қорытып шығаруды дәптерге жазыңдар

1 этап. Қолданылатын формулаларды жазыңдар

2 этап. Этаптармен формуланы шығару жолын жазыңдар

Тақтағабіроқушышығып, қалғандарыменбіргеталдаужасау, толықтыру.

(W) тапсырма 2. Бірлесе отырып,  есеп шығару

1. Көлемі V = 500 м³  аэростат гелиймен р = 10⁵ Па қысымда толтырылды. Күн сәулесінің қыздыруымен  аэростаттағы газдың температурасы t₁ = 10 °С –ден  t₂ = 25 °С дейін көтерілді. Газдың ішкі энергиясы қаншаға өзгерді?

Шешімін оқушылар өз бетімен шығарып болғаннан кейін, талдау жасау.

- бір атомды газдың ішкі энергиясының фор­му­ласы: ;

-  газдың күйін Мен­де­ле­е­ва – Кла­пей­ро­н теңдеуі сипаттайды.

Шешуі

Гелий біратомды газ, сондықтан оның ішкі энергиясының  формуласы . Т₁температурада бұл энергия ал Т₂температурада

Энергияның өзгерісі:

Гелиймассасы белгісіз, бірақ оны Менделеева—Клапейрон теңдеуінен шығаруға болады бастапқы температура, қысым және газ көлемін қолданып:

мәнін ішкі энергия өзгерісінің теңдеуіне қойып, аламыз

(G) Тапсырма 3.Жұппен жұмыс.

1. 27⁰С температурадағы 10 моль аргонныңішкіэнергиясы неге тең?

2.Массасыm=20 г оттегінің при температуре t = 10 °СтемпературадағыU ішкіэнергиясы неге тең ?

3.      КөлеміV = 2 л ыдыстағы газ қысымыр = 150 кПа.ЫдыстағыекіатомдыгаздыңUішкіэнергиясы неге тең?

4 слайд

Сабақтыбағыттаушы карта.

Ішкі энергия.docx

5-6 слайд

7 слайд

Сабақтың соңы

3 мин

Рефлексия. Бүгінгі сабақ мақсаты бойынша оқушылар өздерінің мақсатқа жету деңгейлерін 5 баллдық шкаламен бағалайды.

Бағалау

Сабақ барысында есептер шығару бойынша

Барлық оқушылар : Ішкі энергияның формуласын қолдана алады

Оқушылардың көбі: есептің шешіміне талдау жасай алады.

Кейбір оқушылар: Ішкі энергияның формуласын Менделлев –Клапейрон теңдеуімен байланыстыра алады.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз. 

Жалпы баға:

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақтыжақсартуға не ықпалетеалады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақбарысындасыныптуралынемесежекелегеноқушылардыңжетістік/қиындықтарытуралыненібілдім, келесісабақтарда неге көңілбөлуқажет?