Тарих тарландары

«Тарих тарландары» танымдық сайысы Сайыстың мақсаты: Қазақстан елі бойынша жинақтаған білімдерін, танымдық қабілеттерін арттыру.Сайыскерлердің  ойлау, сөйлеу дағдысын дамыту, өз ойын жеткізе білуге, ізденуге қалыптастыру.Туған жерін, Отанын қастерлеп,  сүюге тәрбиелеу. Сайыстың ұраны: «Халықтың кемеліне келіп, өркендеуі үшін алдымен азаттық пен білім қажет»Ш.Уәлиханов. Көрнекіліктері: слайдтар, кинофильм, әріптер. Пәнаралық байланыс: Қазақстан тарихы, музыка, спорт. Өтетін орны: тарих кабинеті Сайыстың жүру барысы: Жүргізуші:Тәуелсіздік­ қасиетті ұғым, сәулелі құбылыс.Сандаған ғасырлыр мен замандар бойы бабаларымыздың  асыл арманы болған. Тәуелсіздік ақ қанатты періште сипатында халқымыздың басына бақ болып қонды. Егер  Тәуелсіздікті ақ сұңқар құсқа теңесек, қанаттыға қақтырмай,тұмсықтыға шоқтырмай, мәпелеп­әлпештеп, құрметтеп ардақтайық!Бәйтеректей асқақтап, аспан құшағына өршелене құлшынып өссін,Отанымыз көркейсін!  Сайысқа қатысушы топтармен таныстыру: Әділ­ қазылар алқасын сайлау: 1.­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 2.­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­  Әр топтың жеке таныстыруы. Топ аты, ұраны. Сайыс шарттарымен таныстыру: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Әріптер сөйлейді Сандар сыры Пәндер сыры Сөз тапқанға қолқа жоқ. Өнерпаз болсаң........ Шығармашылық жұмыс. «Шешен адам сөз бастар». Тәуелсіздік мерекесіне байланысты құттықтау сөз сөйлеу. Жеттік міне, осы күнге көптен бері аңсаған Ата­баба ұрпақ үшін көп қуатын жұмсаған Осы күндер құрбан етті талай қазақ жандарын, Бұл күн үшін неше тұлға аямады қандарын 1986 болды жастар қанымен Желтоқсанның 16­сы есте жастар қанымен Алматының алаңына бар студент жиналды Қанішерлер қазақ жастарын ажал отына тастаған  Бірақ, бірақ бақыт бәрін дегенімен жасады Кольбин түсіп,орнын Назарбаев басады Ата­баба мұра еткен ұлан­байтақ жеріміз Қиыншылдық көрсе­дағы тірі қазақ еліміз Көкірегінде жүрегі бар қазақпын деп талпынған Елім үшін әрқашанда жэанымызды береміз. Алғашқы бөлім  «Әріптер сөйлейді». Бұл бөлімде экраннан әріптер көрсетіледі. Әріпті таңдағаннан кейін сұрақ  қойылады, ал жауап сол әріптен басталады немесе жауаптың ішінде таңдаған әріп кездеседі. А Д М Х Ә Е О Б Ё П Ц Ш В Қ Т Ь Г З У Э Ғ И Ф С А­ Еліміздің оңтүстік астанасы /Алматы/ 1 Ә­ Абылай ханның шын есімі /Әбілмансұр/2 Б­ Астана қаласының символы /Бәйтерек/ В­ 1993 жылы 15 қарашада болған тарихи оқиға /Валюта енгізілді/3 Г­ Тарихтың атасы /Герадот/4 Ғ­ Нұрсұлтан Назарбаевқа берілген атақ  /Ғасыр Адамы/5 Д­ Алла тарапынан берілген әмір,міндет пен тыйымдардың жиынтығы. Дін Е­ «Алтын адам» қайдан табылды? /Есік қаланың маңынан/7 Ё­ Мемлекеттік рәміздер қашан бекітілді? /1992ж 4 маусым/8 З­ Сиырдың пірі /Зеңгі баба/9 И­ Елбасымыздың мамандығы /Инжинер­ металлург/ 10 Қ­ Ж. Баласағұнның XI ғ жазған еңбегі  /Құтты Білік/11 М­ парламенттің төменгі палатасы  мәжіліс11  О­Қазақстанның бұрынғы астанасы /Орынбор/   12          П­Жоғарғы заң шығарушы орган /Парламент/13 Т­Қазақстанды алғаш тәуелсіз деп таныған ел  /Түркия/14 У­Малдың төлдегеннен кейінгі алғашқы сүті  /Уыз15 Ф­«Екінші ұстаз» атанған ғұлама  /Фараби/16 Х­2009ж 25 ақпан мен 6 наурыз аралығында Қазақстанда  болған оқиға /Халық санағы/17 Ц­Астана қаласының бұрынғы атауы /Целиноград/18 Ш­Аса көрнекті сазгер, ән жанрының майталманы. /Ш.Қалдаяқов/19 Ь­Қазақстанның ең биік тауы /Тянь­Шань/20 Э­Халықтардың әдет­ ғұрып, салт­ дәстүрін зерттейтін ғылым /Этнографи.21 С­ парламенттің жоғарғы палатасы. Сенат.22 «Болмасаңда ұқсап бақ, Бір ғалымды көрсеңіз Сізге ғылым кім берер Жанбай жатып сөнсеңіз» деп Абай атамыз жырлағандай 2 турды бастасақ. Екінші бөлім «Сандар сыры» Бұл бөлімде әр топ бір сан таңдайды Сұрақ сол сандардың қасиеттеріне байланысты болады. Әр топқа 3 сұрақтан  қойылады. 3 саны Ø      Үш дананы атаңыз /Абай, Шоқан, Ыбырай/ Ø      Үш байлық /Денсаулық, ақ жаулық, он саулық/ Ø      Үш алыс /Көк пен жер арасы, кәрі мен жас арасы, жақсы мен жаман арасы/ 4 саны Ø      Төрт маусым /Қыс, көктем, жаз, күз/ Ø      Төрт періште /Жәбірейіл, Әзірейіл, Мекайіл, Исрафил/ Ø      Төрт мұрат /Дау мұраты­ біту, сауда мұраты­ ұту, жол мұраты­ жету, қыз мұраты­ кету/ Ø      Төрт кітап /Зәбүр, Тәурат, Інжіл, Құран/ 5 саны Ø      Бес парыз/Иман, намаз, ораза, зекет, қажылық/ Ø      Бес қару /Садақ, мылтық, найза, қылыш, айбалта/ Ø      Бес намаз /Таң, бесін, екінді, ақшам, құптан/ 7 саны Ø      Жеті қазына /Ер жігіт, сұлу әйел, ілім­білім, жүйрік ат, қыран бүркіт, берен мылтық, тазы/ Ø      Жеті жұт /Зілзала, жұт, оба, соғыс, өрт, топан су, құрғақшылық/ Ø      Жеті жоқ /Аллада бауыр, аспанда тіреуіш, жерде өлшеуіш, таста тамыр, тасбақада талақ, аққуда сүт, жылқыда  өт/ 3 тур. Пәндер сыры      Қазақ тілі Өнер Тарих География 10 10 10 10 20 20 20 20 30 30 30 30 География       10­ Қазақстан қай материкте орналасқан? Евразия       20­ Тянь­Шань тауын зерттеген ғалым?       30­ Ұлы географиялық ашулар қай ғасырда болды?      Өнер. 10­ Астанадағы Бәйтеректің ұзындығы 97 метр, ол нені білдіреді?  Алматыдан Астанаға көшкен жыл 20­ Республикалық «Айгөлек» балалар журналының авторы Қ.Әбілдақызы 30­Украинадағы конкруста «Әлия» әнімен  бас жүлдені жеңіп алған кім? Р. Рымбаева Тарих 10­ Қ Рысқұлбеков неше жасында қаза болды? 20 – Қазақтың тұңғыш тарихшы профессоры кім? С. Асфендиаров 30­ Қазақстанның алғашқы астанасы     Орынбор Қазақ тілі 10­ Қазақ тілінде қанша сөз табы бар? 20­Барыс септігінің сұрақтары?  Кімге? Неге? 30­ Ит арқасы қиянда маған ашу (алыс) 4.  Сөз тапқанға қолқа жоқ. Әр топқа әрәп беріледі, сұраққа байланысты жауап сол әріптен басталу керек. Қ, І, Ұ, С, М, Н 1.Достық тобына 1. Қар қашан жауады? 2. Қыстың соңғы айы? 3. Қар жанама? 4.Тауық таң атпай неге айқайлайды? 5. Бүгін кімнің туған күні? 6.Түркістан қай мемлекетте орналасқан? 7.Әнші болғың келеме? 8. Басың ауырса не істейсің? 9. «Шық бермес шығайбайсың ба?» 10.Арманың не? Ж,А,Қ,Ы,Ө,Ә 2. Жас ұлан тобына 1. Жаздың келгені неден белгілі? 2. Ақтауға дейін неше шақырым жүресің? 3.Бүгінгі сайысқа дайындығың қалай? 4. Алдар көсені үйге кіргізесің бе? 5.Қоян қорқақ кім батыр? 6. Қорадағы тауықты кім әкетті? 7. Нағыз қазақ қазақ емес, 8. Оқи берсең кім боласың? 9. Арманың не? 10. Сүйікті пәнің қандай? 5. Өнерпаз болсаң......... І топ                                                          ІІ топ                                                                       1. Сағындым 1. Қайда жүрсем                                       2. Туған жерім 2. Тәуелсіз елім 6. Шығармашылық жұмыс. Тәуелсіздік мерекесіне байланысты құттықтау сөз сөйлеу   Соңғы қорытынды сөз әділ­қазыларда.   Сайысты қорытындылау.   Еліміз аман, жұртымыз тыныш болғай! Қарасу орта жалпы білім беретін мектебі (8-9 сыныптар арасында өткізілген сайыс) Өткізген: А Утегалиева 2014-2015 оқу жылы