Вирустар

Үй тапсырмасын сұрау

1. Вирус дегеніміз не? 2. Алғаш рет темекі теңбілі зиянкесін зерттеген орыс  ғалымы? 3. Вирустардың ұзындығы? 4. Темекі теңбілі вирусының пішіні қандай? 5. Вирусты не себептен жасушасыз ағза дейді? 6. Вирустар қандай ортада және қалай көбейеді? 7. Вирустар бір – бірінен қандай қасиеттері бойынша  ерекшеленеді? 8. Бактерияларды ерітіп жіберетін вирустар тобы? 9. Вирусология ілімі нені зерттейді?

Биологиялық  диктант.(интерактивті  тақтада беріледі). Оқушылар өз дәптерлеріне тиісті жауабын жазады. 1. Вирустар ­______________организмдердің  ішіндегі  жасушасыз  тіршілік  иесі. 2. Олар _____________________ немесе  _______________________  нәруызбен  қапталған қабықшадан –___________________ тұрады. 3. Вирустар тек _______ жасушаларда өсіп­өніп көбеюге  бейімделген. 4. Қазіргі кезде вирустардың жылықанды омыртқалыларды  уландыратын ____________, ал өсімдіктерді уландыратын _________ астам түрі белгілі болып отыр. 5. Бактерияларды зақымдап, ерітіп (лизис) жіберетін вирустарды  __________________ деп атайды. 6. Бактериофагтың денесі­басы, құйрығы  және  ішіқуыс тармақталған ___________________тұрады.

Білімділік: Оқушыларға жасушасыз тіршілік құрылымы  вирустар туралы жан жақты түсіндіру, термин сөздердің  мағынасын ашу, вирустардың  эволюциялық дамуын,  құрылысы, жіктелуі мен көбеюі туралы білім беру; Дамытушылық: Ақпараттық технологияны пайдалана  отырып, оқушы белсенділігін, пәнге деген қызығушылығын  арттыру. Оқушылардың іс­әрекетін басқару арқылы ойталасын  тудыру, оқу материалдарының мазмұнын өмірмен  байланыстыру ақылы оқушының білім­біліктілігін дамыту; Тәрбиелік: Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін,  ұқыптылығын, жауапкершілігі мен ындақаттылығын дамытуға  көмектесу. Оқушылардың бір­бірімен жұппен және топпен  жұмыс жасау барысында қарым­қатынасқа тәрбиелеу.

1. “Virus” латын сөзінен аударғанда “у” деген мағынаны білдіреді. 2. Бұл сөзді алғаш рет темекі теңбілі зиянкесін зерттеген орыс ғалымы Д.И.Ивановский 1892 жылы қолданады. 3. Вирустар тек тірі жасушаларда ғана өніп-өсіп тіршілік етеді. 4. Қазіргі кезде жылы қанды омыртқалыларды уландыратын 500-дей және өсімдіктерді

1. № Зерттеу  жылдар ы 1892  жыл 1897  жыл 1898  жыл 2. 3. 4. 5. 6. 7. 1898  жылы 1915  жылы 1917  жылы 1935  жылы   Зерттеген  ғалымдар Д.И.Ивановский (орыс ғалымы) Ф.Леффлер (неміс ғалымы) М.Бейерник (голландия  ғалымы) Н.Ф.Гамалея (орыс  микробиологы) Ф.Туорт (ағылшын) Ф.д Эрелль (канадалық  бактериолог) У.Стенли (американдық  ғалымы) Зерттеу салалары Темекі теңбілі ауруын тудыратын  ­  вирустар Ірі қара малда ящур ауруының себепкері  вирустар Осы тәжірибелерді қорытындылады “сүзілетін вирустар”  Топалаңды қоздыратын бактерияларды  ерітіп жіберетін бактериофаг Бактериофагтарды зерттеді Іш сүзегін ерітіп жіберетін бактериофаг Темекі теңбілі вирустары шоғырланған  кристалдар

Адамның қорғаныш тапшылығының қоздырғышы

1. қызылша 2. ұшық 3. тымау 4. Полиомиелит 5. СПИД 6. Гепатит 7. Менингит 8. Оспа 9. Энцефалит 10. Свинка

2­топ: Вирус туғызатын аурулар

Адамның (А және В) вирусы. Пішіні шар тәрізді. Мөлшері –    60 ­ 100  нм. Капсид – полиморфты (күрделі). Геном – РНК. Штамм А (H1N1 «Калифорния 04/2009»)  А тұмауының    вирусы     В тұмауының  вирусы            «Құс»  тұмауының вирусы            «Шошқа»  тұмауының вирусы

вирус  иммунодефицита  человека Адамның вирусы. Пішіні шар тәрізді. Мөлшері –    100­ 120 нм. Капсид – пішіні күрделі конус. Геном –РНК­ның екі тізбегі. Цифрами обозначены: (1) РНК­геном вируса, (2) нуклеокапсид, (3) капсид, (4) белковый матрикс,  подстилающий (5) липидную мембрану, (6)  гликопротеин, с помощью которого происходит связывание  вируса с клеточной мембраной, (7) трансмембранный гликопротеин. Цифрами 8—11 обозначены белки,  входящие в состав вириона и необходимые вирусу на ранних стадиях инфекции: (8) — интеграза, (9) —  обратная транскриптаза, (10) — Vif, Vpr, Nef и p7, (11) — протеаза.

Жануарларда­ құтырма, аусыл,  топалаң    Құтырма вирусы

“Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол іздейік” дегендей, өз иммунитетімізді дәрумендер арқылы күшейтіп, жеке  бас гигиенамызды сақтап, вирустардан қорғанайық. Денсаулықтарыңыз мықты болсын!

1. жасушаға ену 2. жасушада вирус нуклеин қышқылының құрылуын  қамтамасыз ететін ферменттердің түзілуі; 3. вирус құрылым бөліктерінің жинақталуы; 4. одан вибрионның түзілуі; 5. ересек вирустың жасушадан шығуы Вирустар­тіршіліксіз  жасуша құрылымы. Тіра  ағза жасушасында  дамиды

Жаңа сабақты қорытындылау