Ғылыми жоба: "Гигинеалық қағазды еңбекке баулу сабағында қолдану әдістері"

«Гагарин атындағы орта мектеп» КММ Бағыты:  «Табиғат­қоршаған орта­адам» экологиялық байланысын нығайту Тақырыбы: « Гигиеналық қағазды еңбекке баулу сабағында  қолдану әдістері » Орындаған: Тастенова Дания  4 «а» сынып оқушысы Жетекшісі: Тастенова Алия Бейбитжановна 1 Айыртау ауылы   2018 жыл Айыртау ауылының Гагарин атындағы орта мектебінің 4 «а» сынып оқушысы Тастенова Данияның  « Гигиеналық қағазды сабақта қолдану әдістері » атты ғылыми зерттеу жұмысына П І К І Р Ғылыми   зерттеу   жұмысында     4   сынып   оқушысы   Тастенова   Дания Гигиеналық   қағаздың   сапасын   зерттеп,   еңбекке   баулу   сабағында   жаңаша қолдану әдістерін зерттеуді мақсат еткен. Ғылыми   жұмыстың   бірінші   бөлімінде   жалпы   гигиеналық   қағаздың тарихына,   түрлеріне   шолу   жасаған.   Екінші,   үшінші   бөлімдерінде   ГҚ   –   ды жаңаша қолдану әдістерін ашып көрсетті.  Қазіргі заманда қолданыста жүрген ГҚ­дың сапасын зерттеді. Тастенова   Данияның   бұл   зерттеу   жұмысын   тақырып   негізінде жинақталған мәліметтер арқылы оқушың білімін толықтырып, гигиена туралы Валеология   сабағында   қосымша   қолдануға   болады.   Еңбекке   баулу сағаттарында пайдалануға болады. Ғылыми жұмысты оқи отырып оқушының алдына қойған мақсатына жеткенін байқауға болады. Жетекшісі: Гагарин атындағы орта мектебінің 2 Бастауыш сынып мұғалімі  Тастенова Алия Бейбитжановна Мазмұны І.Кіріспе   ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­4­бет ІІ.Негізгі бөлім   ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 2.Гигиеналық қағаздың шығу тарихы­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 5 ­бет 2.1.Гигиеналық қағаздың түрлері ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­7­бет ІІІ.Зерттеу бөлімі­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 3.1Сауалнамалар, эксперимент нәтижесі­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 8 ­бет 3.2. Сараптама­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­10­бет 3.3. Медбике пікірі­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­11­бет IV. Гигиеналық қағазды қолдану әдістері ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 4.1. Сәндік декор­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­12­бет 4.2.Папье – маше­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­13­бет V. Қорытынды­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­14­бет VI. Пайдаланған әдебиеттер  ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­15­бет VII. Қосымша­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­16­бет 3 І. Кіріспе  Күнделікті Зерттеу   жұмысымның   өзектілігі:   қолданыстағы гигиеналық   қағаздың   сапасын   зерттеу,     еңбекке   баулу   сабағында   қолдану әдістерін анықтау.  Ғылыми жобамның негізгі мақсаты: Гигиеналық қағаздың көп түрінен қолдануға сапалы өнімді анықтау, сабақта жаңаша қолдану әдістерімен бөлісу. Ғылыми жобамның міндеттері: 1.Гигиеналық қағаздың шығу тарихы туралы мағлұмат жинақтау. 2. Гигиеналық қағаздың сапасын зерттеу. 3.Жинаған мағлұматты талдау.   4. Қоршаған ортаны ластамау, гигиеналық қағазды еңбекке баулу сабағында жаңаша қолдану әдістерін анықтау 5.Өзіндік пікір,тұжырым, ұсыныс жасау. Ғылыми жобамның зерттеу кезеңдері: 1. Гигиеналық қағаздың шығу тарихы туралы мағлұмат жинақтадым. 2. Гигиеналық қағаздың сапасын зерттедім  3.Жинаған  мағлұматты талдадым, сараптадым.    4. Гигиеналық қағазды еңбекке баулу сабағында жаңаша қолдану әдістерін анықтадым. 5.Медбике, дәрігер пікірін талдадым.  6.Өзіндік пікір,тұжырым, ұсыныс жасадым. Зерттеу нысаны – дәретхана қағазы немесе гигиеналық қағаз. Ғылыми жобамның зерттеу әдісі: − Жинақтау,талдау;  − Салыстыру;  − Эксперимент жасау; − Өзіндік ой қорыту. Ғылыми жобамның жаңашылдығы: Сапалы гигиеналық қағазды қолдануға шақырамын.   Қоршаған   ортаны   ластамай,   қолданған   соң   уақытылы   жою. Еңбекке баулу сабағында жаңа әдістер бойынша қолдануды бөлісемін.  Ғылыми   жұмыстың   нәтижесі   мен   қорытындысы:  Бұл   жұмыстың нәтижесінде   гигиеналық   қағаздың  сапасына,  бағасына,  қолдану  аясына   мән беру   керектігіне   көз   жеткіздім.   Өз   сыныптастарымның,   ұстаздарымның гигиеналық қағаз  жайлы ойлары белгілі болды. 4 Ғылыми   жұмыстың   практикалық   қолдану   салалары:  Валеология сабағында қосымша қолдануға болады. Еңбекке баулу сағаттарында жаңаша әдістермен пайдалануға болады.  ІІ. Негізгі бөлім 2. Гигиеналық қағаздың шығу тарихы Біз күнделікті қолымызда қағаз ұстаймыз: ол дәптер, кітап, күнделік, журнал,   газет   және   тағы   басқа   қағаздар.   Оларды   әр   түрлі   мақсатта қолданамыз.   Оларды   оқимыз,   жазамыз,   бүктейміз,   қиямыз,   жабыстырамыз, олармен сәндейміз, қағазбен ораймыз, олардан қажетті заттар, тіпті құттықтау хаттарын   да   жасаймыз.   Өзіміз   күнделікті   қанша,   қандай   қағаз,   қалай қолданатынымды байқамаймыз, санамаймыз. Ал гигиеналық қағазды таңдауды білеміз бе? Оның жаңаша қолдануға бола ма? Осындай сұрақтарға жауап алу үшін осы жұмысты қызық деп санап, дәретхана қағазын,   яғни гигиеналық қағазды зерттеуді бастадым. Дәретхана қағазы деп атауға ұялғандықтан, оны гигиеналық қағаз деп атап алмастырдым. Жай қағаздың шығу тарихын бәріміз де білеміз: ол алғашқы папирус қағазынан бастау алады. Ал гигиеналық қағаздың шығу тарихын табу мен үшін қиын болды. Сондықтан интернет желісіне кіріп қарадым.  Гигиеналық   қағаз   ­   әр   адамның   күнделікті   өмірде   қажетті,   өмірінің ажырамас     бұйымы   болып   табылады.   Гигиеналық   қағазын   өндіру технологиясы үнемі өзгеруге ұшырап, сапасы да  үнемі өсіп келеді, жақсарып келеді. Яғни, негізгі сапа көрсеткіштері, беріктігі және гигиеналық талаптарға сай   болуы   да   жақсы   жаққа   қарай   ауысып   отыр.  Талаптарға   сай   жасалған гигиеналық   қағаз   өте   жұмсақ,   бірақ   тез   жыртылып   қалмайтын   және   кәріз 5 құбырлары   жолымен   аққан   кезде   құбырларды   бітеп   тастамауы қажет.  Гигиеналық қағаз басқа да қағаз өнімдерден аса айырмашылықтарға түспейді.  Алайда,  гигиеналық қағазды өндіруде бір ерекешелік бар. Қағазды кептіру   кезеңінде   арнайы   пышақ­шабера   арқылы   қиылады.   Содан   кейін гигиеналық қағаз қалыңдайды. Қағаздың құрылымы өзгереді, ол жұмсақ әрі созылмалы   болады.  Гигиеналық   қағаз   жасау   тез   әрі   жылдам   жүреді. Минутына  1800 м,  ал сағатына  110  км­ге дейін  өндіріледі.  Соңғы  кезеңде қағаз   үлкен   орамдарға   оралады.   Орамның   қалыңдығы   4­6м   дейін   жетеді. Содан   кейін   үлкен   орам   арнайы   машинада   стандартты   өлшеммен   оралып, сурет   салынады.   Сонымен   қатар,   гигиеналық   қағаз   жұмсақ     болып   және жағымды   иіс   шығып   тұру   үшін   оған   түрлі   өсімдік     шырынын   тамызады. Гигиеналық  қағаз  жасау  барысында  макулатураның    тек  арзан  сұрыптарын жасауда қолданылады. Себебі, біріншіден, дәретхана қағазын өндіру құны оны бояу   және   өңдеу   қажеттілігінен   қымбаттайды;   екіншіден,   макулатурадан жасалған  гигиеналық қағаз мықты, созылмалы және ақ түсті болмайды.   Алғашқы   гигиеналық   қағаз     Қытайда   пайда   болды.   ІІ   ғасырда   хан сарайына 720,000 жұмсақ  және ханның жеке отбасына 15000 аса жұмсақ, хош иісті     қағаз   дайындалды.   Еуропаға   гигиеналық   қағазды   ең   алғашқы   болып саяхатшы және турист Марко Поло Қытай еліне барып әкелген  деп саналады. Гигиеналық қағаздың ең алғашқы заманауи түрін 1987 жылы неміс Ханс Кленк жасап шығарды. 6 2.1.Гигиеналық қағаздың түрлері Барлық үйде гигиеналық қағаз табылады деп санаймын. Бірақ, әр үйдің талғамына қарай қағаздар әр түрлі болуы мүмкін. Сондықтан мен қандай қағаз сатылатынын білу үшін дүкендердерді араладым.  Дүкендерді аралау барысында негізгі 4 түрін таптым:            1. Павлодар дәретхана қағазы «То что надо» жасыл қаптама 2. Павлодар дәретхана қағазы «То что надо» көк қаптама 3. «Карина» дәретхана қағазы қаптамасыз 4. Павлодар дәретхана қағазы «То что надо» көгілдір қаптама 7 Үш өнім бір фирмада жасалса да, өнімдер әр түрлі, сапасы мен бағасы да әр түрлі: № 1 2 3 4 Өнім атауы Павлодар дәретхана қағазы  «То что надо» жасыл  қаптама Павлодар дәретхана қағазы  «То что надо»  көк  қаптама «Карина» дәретхана қағазы Павлодар дәретхана қағазы  «То что надо» көгілдір   қаптама  Массасы гр 110 гр Бағасы  45 тг 95 гр 87 гр 100 гр 45 тг 50 тг 45 тг ІІІ.Зерттеу бөлімі 3.1. Сауалнамалар, эксперимент нәтижесі Гигиеналық қағаз –ГҚ,  гигиеналық   қағаздарды   шартты   түрде   әріптермен белгіледім Сауалнама №1 – ГҚ­дың сапасын анықтау                                           5­ балл № 1 2 3 4 5 Сауалнама түрі ГҚ­дың түсі № 1 № 2 Қоңыр  Қоңыр  № 3 Ақ № 4 Қоңыр  ГҚ­дың иісі ГҚ­дың үзік (пунктир) сызығы ГҚ­дың тығыздығы ГҚ­дың жұмсақтығы 2 5 4 4 жолақты 5 5 5 5 2 5 4 5 1 0 4 3 Сауалнама № 2 – Сыныптастар, ұстаздар пікірі Қатысқаны: сыныптастар ­ 15, ұстаздар – 10     Барлығы:  25 адам № 1 Сауалнама түрі Ұнайды, қолданар едім № 1 ­ № 2 4 № 3 21 № 4 ­   Зерттеу жұмысы № 1 ­ ГҚ­дың ұзындығын өлшеу 8 № 1 Сауалнама түрі Ұзындығы м (метр) № 1 38 м  80 см № 2 36 м № 3 18м 50 см № 4 24 м 35 см * *­  № 4 ГҚ­зын  ашып өлшегенде мүлде сапасыз, яғни брак болып шықты. Қағаз жыртылған, жалғанған, ортасында тесіктерімен, кейбір жері жіңішке, кейбір жері қабаттасып жуан болды.   Зерттеу жұмысы № 2 ­ ГҚ­дың сіңімділігі, суға ыдырауы № 1 Сауалнама түрі Сіңімділігі, суға ыдырауы  № 1 5 № 2 5 № 3 3 № 4 4  Жақсы сіңеді, ыдырайды ­5  Баяу сіңеді, ыдырайды ­ 4  Толық сіңбейді, ыдырайды ­3 40 35 30 25 20 15 10 5 0 № 1 №2 №3 №4 9 3.2. Сараптама Дүкендерден   алынған   гигиеналық   қағаздың   сапасына   «4»   деген   баға қойдым. Себебі, алдымен гигиеналық   қағаз мықты, ыңғайлы, жұмсақ болуы керек. Бағасы қол жетімді, таңдауға мүмкін болатындай түрлері болу керек. Сыныптастарым әдемі қаптамасына, жұмсақтығына назар аудару керек деген тұжырым жасады. Ал ұстаздар бағасына емес, гигиеналық қағаздың сапасына көбірек   қарау   керек   деп   есептейді.   Менің   өз   пікірім:   гигиеналық   қағазды таңдамас бұрын, оны қандай мақсатпен қолданатынымызды анықтап алуымыз керек.  Сауалнамалар, эксперименттер нәтижесінде: Ұстаздар: № 2,   сыныптастар: № 3 таңдады. 10 3.3. Медбике пікірі Мектеп медбикесі Смагулова Сауле Жанузаковна гигиеналық қағаздың әр түріне мынадай ойымен бөлісті: − «Гигиеналық  қағазды адам дәрет алған  соң тазалық  үшін  қолданады. Кейде   біз   қағазбен   қолымызды,   төгілген   сұйықты   сіңіру   үшін қолданамыз. − Гигиеналық қағаз сапалы, адамға зиян келтірмейтін, яғни бояусыз, иіссіз болған дұрыс. Себебі кейбір адамдарда аллергия болуы мүмкін.  − Гигиеналық   қағазды   қолданып   болған   соң,   дәретхана   кәрізіне   тастау керек. Бірақ біз ауылдық жерде тұрғандықтан оны қолданып болған соң, уақытында жою керек.  11 Жалпы   алдымдағы   тұрған   4   қағаздың   ішінде   бағасы   да,   сапасы   да   жақсы қағаздар бар. Бірақ № 3 қағаз тез бітіп қалуы мүмкін. Өйткені, ортасы қуыс, ұзындығы қысқа. Басқа қағаздар қалдықсыз толық қолданылса, осы номердегі қағаздан қуыс түтік қалдық қалады.» IV. Гигиеналық қағазды қолдану әдістері 4.1. Сәндік декор Жай қағаз бен гигиеналық қағазды қалай қолдануға болады? Алдымен олардың не үшін қолданатынымызды анықтау керек. Қағаз, картон күнделікті қажетті заттарды орау, қию, жабыстыру, жазу, басып шығару, қаптау үшін қолданылады.   Ал гигиеналық қағаз өзінің тікелей міндетін ғана атқаратын сияқты.   Бирақ   мен   ол   қағазбен   сүртемін,   тазалаймын,   сіңіремін,   ораймын, жинаймын   және   тікелей   гигиена   сақтау   үшін   қолданамын.   Әрине   бұның барлығы үй шаруасына және өзіме қажет болғанда.   Ал гигиеналық  қағазды жаңаша қалай қолданамыз? Мен   оның жұмсақ, созылғыш екендігін білемін. Оларды мынадай әдістермен қолдандым:  12 − Сәндік декор немесе әдемі бұйым жасау; − Папье –маше немесе жабыстыру арқылы зат жасау. Эксперимент № 1 барысында мектеп медбикесі айтқандай № 3 гигиеналық қағаздан  қуыс   түтік   қалдық   қалды.  Мен   оны   тастамай,  сәндік   декор   үшін пайдаланып   көрдім.   Қуыс   түтіктен   гүл   жасадым.   Ол   үшін   қайшы,   желім қолдандым. Более подробный мастер-класс можно посмотреть в блоге “Suzy’s Artsy-Craftsy Sitcom”.    Эксперимент №2  Папье ­ маше – желім қосылған суға қағазды қатты материал бетіне жапсыру   арқылы   немесе   көлемді   зат   бейнесін   жапсырмалап   орындалатын жұмыс. Ол француз тілінен аударғанда «жыртып немесе қиып алынған қағаз» деген мағына білдіреді. Папье­машеден бұйым жасау аса қиын емес, бірақ ол ұқыптылық   пен   шыдамдылықты   қажет   етеді.   Материалды   кептіру   де   ұзақ уақытты алады.  Бірақ   өз   қолымен   жасаған   бұйымның   нәтижесін   көргенде,   уақыттың босқа   кетпегеніне   көзің   жетеді.   Папье   машеден   әр   түрлі   қобдиша,   маска, ойыншықтар   жасауға   болады. Папье  –шамамен   жұмысқа   керекті   үлгіні   алу үшін   жайпақ   табақша,   кесе,   түрлі   геометриялық   денелерді   пайдалануға болады. Аты французша болғанымен, папье ­ машенің отаны қағаз алғаш пайда 13 болған   Қытай   елі.   Мен   де   осы   әдісті   қолданып,   экспериментте   қолданған гигиеналық   қағаздан   түрлі   бұйымдар   жасадым.   Желім,   қайшы,   суды пайдаланып, аққала, кесе  жасап, кептіріп, боядым. Демек,   аталған   екі   әдіс   бойынша   гигиеналық   қағазды   еңбекке   баулу     сабағында қолдануға болады.  V. Қорытынды Өз денсаулығына алаңдайтын адам өзіне тек жақсы заттарды таңдайды. Демек, гигиеналық қағазды да таңдап алу керек. Таңдау үшін мен өзткізген зерттеулер, сауалнамалар мен эксперименттерді қолдануға болады. Сонымен қатар гигиеналық мақсатта ғана емес, еңбекке баулу сабағында да жаңаша әдістермен қолдануға болады. Олар: сәндік декор немесе әдемі бұйым жасау; папье –маше немесе жабыстыру арқылы зат жасау. Маған осы екі әдістермен жұмыс жасап, бұйым жасау өте ұнады. Гигиеналық қағазды таңдау кезінде асықпай,   сыныптастар   мен   ұстаздар   айтқан   пікірлерді   есте   сақтауға тырысамын.  14 Қалалық   тұрғындар     гигиеналық   қағазды   қолданған   соң   кәрізге тастайды, ол сумен ыдырап шайылып кетеді. Ал ауылдық жерде олай істеу мүмкіндігі   жоқ   болғандықтан,  қолданып   болған   соң   уақытылы   жою   керек. Қоршаған ортаны ластамай, табиғатымызға қамқор болайық.  Ұсыныс:  1. Сапалы гигиеналық қағазды қолдануға шақырамын.  2. Қоршаған ортаны ластамай, қолданған соң, уақытында жою. 3. Еңбекке баулу сабағында жаңа әдістер бойынша қолдану.  VI. Пайдаланған әдебиеттер 1. «Все для женщины»  журнал ­№26,  18 июня 2013 г. 2. Еңбекке баулу ­ оқулық ,  «Қағаздан ыдыс ­аяқ жасау»,  Қалназаров Б., т.б. Атамұра, 2015 ж. 102­103 – бет. 3. Интернет желісі:  дәретхана қағазы тарихы  https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A %D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%B7 4. Интернет желісі:  папье ­ маше из туалетной бумаги  https://www.yandex.kz/search/?text=%D0%BF%D0%B0%D0%BF %D1%8C%D0%B5­%D0%BC %D0%B0%D1%88%D0%B5%20%D0%B8%D0%B7%20%D1%82 %D1%83%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BD 15 %D0%BE%D0%B9%20%D0%B1%D1%83%D0%BC %D0%B0%D0%B3%D0%B8&lr=162&clid=2154477&win=190 5. Сәндік декор  Более подробный мастер-класс можно посмотреть в блоге “Suzy’s Artsy-Craftsy Sitcom”. Қосымша 16 Гигиеналық қағаздың салмағын өлшеу  Гигиеналық қағаздың ұзындығын өлшеу 17 Гигиеналық қағаздың жұмсақтығын, сіңімдігін анықтау         Қорытынды, сараптама жасау 18