Ўзбекистон Республикаси бюджет таснифини қўллаш бўйича ЙЎРИҚНОМА

БЮДЖЕТ ТИЗИМИ ТЎҒРИСИДАЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ ҚОНУНИ(Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 2001 й., 1-2-сон, 6-модда; Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2005 й., 21-сон, 148-модда; 51-сон, 374-модда; 52-сон, 385-модда; 2007 й., 17-18-сон, 173-модда; 39-сон, 399-модда; 50-51-сон, 509-модда; 2008 й., 52-сон, 513-модда; 2010 й., 35-36-сон, 300-модда)2000 йил 14 декабрь, 158-II-сон

-Давлат бюджети лойиҳаси ишлаб чиқилишини ташкил этади ва уни Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисига тақдим этади;
-Давлат бюджетининг ижросини ташкил этади;
-Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ва давлат бошқаруви бошқа органларининг Давлат бюджетини ижро этиш борасидаги ишларини мувофиқлаштиради ва назорат қилади;
-Давлат мақсадли жамғармалари маблағларини шакллантириш ва улардан фойдаланиш тартибини белгилайди;
-Давлат бюджети ижроси тўғрисидаги ҳисоботни белгиланган тартибда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси тасдиғига киритади;
-Қонун ҳужжатларига мувофиқ бошқа ваколатларни амалга оширади

Ўзбекистон Республикаси Бош вазирининг ўринбосарлари 6 нафар

Ўзбекистон Республикаси Бош вазирининг биринчи ўринбосари 1 нафар

ДАВЛАТ ҚЎМИТА 9 та

Давлат бюджети лойиҳасини тайёрлайди;
Давлат бюджети маблағларининг тушуми ва сарфи тартибини белгилайди ҳамда улар устидан назоратни амалга оширади;
Республика бюджети харажатларини амалга оширади;
Бюджет ташкилотларининг харажатлар сметаси ва штат жадвалларини рўйхатдан ўтказади;
Бюджет маблағлари олувчиларнинг Давлат бюджети маблағларидан фойдаланишини тартибга солувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни, шунингдек умуммажбурий тусдаги бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни қабул қилади;
Қонун ҳужжатларига мувофиқ бошқа ваколатларни амалга оширади.

Давлат бюджети — давлат пул маблағларининг (шу жумладан давлат мақсадли жамғармалари маблағларининг) марказлаштирилган жамғармаси бўлиб, унда:даромадлар манбалари ва миқдори, шунингдек, молия йили мобайнида аниқ мақсадлар учун ажратиладиганмаблағлар сарфи йўналишлари ва миқдори назарда тутилади;

ДАВЛАТ БЮДЖЕТИ ТУЗИЛМАСИДавлат бюджети:-Республика бюджетини;-Қорақалпоғистон Республикаси бюджетини ва маҳаллий бюджетлар

Давлат бюджети таркибида Давлат мақсадли жамғармалари жамланади.

Давлат мақсадли жамғармаларига қуйидагилар киради:

-Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Республика йўл жамғармаси;

-Ўзбекистон Республикаси Давлат мулкини бошқариш давлат қўмитасининг махсус ҳисобварағи;

-Иш билан таъминлашга кўмаклашувчи давлат жамғармаси;

-Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси.

-Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси маблағларинг ҳаражат йўналишлари:

-ижтимоий таъминот бўлими томонидан белгиланган пенсиялар;
-давлат пенсия таъминоти хуқуқига эга бўлмаган меҳнатга лаёқатсиз нуроний ва болаликдан ногирон бўлган фуқароларга нафақалар;
-фарзанд туғилганлиги учун суюнчи нафақаси;
-мотам маросимларини бажариш учун бериладиган нафақа;
-16 ёшга тўлмаган, болаликдан ногирон фарзандларнинг ота онасидан бирига қўшимча бериладиган ойлик тўлов;
-қонунга мос равишда жамғарма маблағларидан молиялаштириладиган бошқа тўловлар;

ВМ нинг 1998 йил 13 майдаги 204-сон қарорига 1-иловаЎрта махсус, касб-ҳунар таълими тўғрисида НИЗОМ6.1. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасаси фаолиятини маблағ билан таъминлаш амалдаги қонунчиликка мувофиқ:

-бюджетдан ажратиладиган маблағлар;
-балансида ўқув юртлари турган вазирликлар, идоралар, корпорациялар, уюшмалар, корхоналар маблағлари;
-таълим муассасасининг уставдаги вазифаларига мувофиқ бўлган таълим хизматлари, илмий-педагогик ва ишлаб чиқариш фаолияти ҳамда фаолиятнинг бошқа турларини амалга оширишдан олинган даромадлар;

-юридик ва жисмоний шахсларнинг ихтиёрий эҳсонлари ва мақсадли бадаллари;
-қонунчилик билан тақиқланмаган бошқа манбалар ҳисобига амалга оширилади.

Харажатларнинг қуйидаги гуруҳлари Давлат бюджетидан маблағ билан таъминланади:

I.Иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар (болали оилаларга нафақалар ва кам таъмин-ланган оилаларга моддий ёрдам, стипендиялар ва бошқалар);

II. Иш ҳақига қўшимчалар;

III. Капитал қўйилмалар;
(Давлат инвестиция дастурида назарда тутилган аниқ рўйхатларга мувофиқ);

IV. Бошқа харажатлар;

Харажатларини молиялаштириш (тўлаш) – тасдиқланган смета ва унга киритилган ўзгаришларга асосан амалга оширилади.

Бюджет ташкилотлари Молия вазирлиги томонидан тасдиқланган нормативлар асосида смета ва штатлар жадвалини қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда мустақил равишда ишлаб чиқадилар ва тасдиқлайдилар.

Сметалар - харажатларнинг тўрт гуруҳи бўйича уларнинг тўлиқ ёйилмаси илова қилинган ҳолда тузилади.
Илова сметанинг ажралмас қисми ҳисобланади, сметанинг прогноз ҳисоб-китобларини асослаш учун хизмат қилади ва ҳисобот мақсадлари учун фойдаланилади.

42. 11. 000 Командировочные расходы

42. 20. 000 - Расчет расходов на коммунальные услуги

Ҳисобот чорагининг охирги иш куни охирида бюджет ташкилотларининг ҳисоб рақамларида қолган тежаб қолинган бюджет маблағлари (капитал қўйилмаларни маблағ билан таъминлаш учун назарда тутилган маблағлар бундан мустасно) олиб қўйилмайди, Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамғармасига ўтказилади ва мазкур Тартиб талабларига мувофиқ сарфланади. Бюджет ташкилотларини келгуси чоракда маблағ билан таъминлаш ҳажми ҳисобот чорагида тежаб қолинган бюджет маблағлари суммасига камайтирилмайди

Юридик шахс мақомига эга бўлган бюджет ташкилотларининг қўшимча даромадлари маблағ билан таъминлашнинг қуйидаги манбалари:
-фаолият тури бўйича товарлар (ишлар, хизматлар) ишлаб чиқариш ва сотиш;

-бюджет ташкилотлари томонидан вақтинча фойдаланилмаётган биноларни ва давлатнинг бошқа мол-мулкини бошқа ташкилотларга ижарага бериш;

-юридик ва жисмоний шахслар томонидан бюджет ташкилотларига кўрсатиладиган ҳомийлик (беғараз) ёрдами ҳисобига олиниши мумкин.

Бюджет ташкилотлари томонидан товарлар
(ишлар, хизматлар) ишлаб чиқарилиши ва сотилиши
ТАРТИБИ

Мазкур Тартиб давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларига татбиқ этилмайди, улар товарлар (ишлар, хизматлар)ни амалдаги қонун ҳужжатларига биноан берилган ваколатлар доирасида ишлаб чиқариш ва сотишни амалга оширадиган ҳоллар бундан мустасно.

Бюджет ташкилотлари товарлар (ишлар, хизматлар) ишлаб чиқарилиши ва сотилишини бюджетдан молиялаш ва бюджетдан ташқари маблағлар ҳисобига тасдиқланган меъёрлар ва меъёрномалар, юқори ташкилотлар топшириқлари ва бошқа меъёрий ҳужжатлар асосида уларнинг низом (устав)ларида назарда тутилган фаолият йўналишига мувофиқ амалга оширадилар.

Пулли асосда товарлар (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотишнинг сметасини бюджет ташкилотлари тасдиқланган нархлар ва тарифлардан келиб чиқиб тузади ва ваколатли ташкилотлар томонидан тасдиқланади.

Агар молия йили мобайнида даромадлар сметада кўрсатилганига қараганда камайса (кўпайса), бюджет ташкилотлари харажатларни тегишли миқдорга мустақил равишда камайтирадилар (кўпайтирадилар).

Бюджет ташкилотлари пулли асосда товарлар (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотишни амалга ошириш пайтида бюджет ташкилотлари тасарруфида мавжуд бўлган асосий воситалардан, шунингдек, Бюджет ташкилотларини ривожлантириш фонди ҳисобига қўшимча харид қилинган ёки жалб этилган асосий воситалардан фойдаланишлари мумкин.

Бюджет ташкилотлари юридик шахсларга пулли асосда товарлар (ишлар, хизматлар)ни сотишни хўжалик шартномалари асосида амалга оширадилар.
Чакана товарларни жисмоний шахсларга сотиш пайтида квитанциялар ёки қатъий ҳисобдаги бошқа ҳужжатлар Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан тасдиқланган шакллар бўйича ёзиб борилади.

Пулли асосда товарлар (ишлар, хизматлар)ни жисмоний шахсларга сотиш бўйича тушумга хизмат кўрсатиш, ҳисоб-китоблар қилиш, уни олиш ва инкассация қилиш тартиби бюджет ташкилотлари фаолиятининг ўзига хослигига мувофиқ қонун ҳужжатларига биноан белгиланади.

Нархлар (тарифлар)ни декларациялаш ва монопол маҳсулот рентабеллиги тартибини Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги Монополиядан чиқариш ва рақобатни ривожлантириш қўмитаси билан келишув бўйича белгилайди

Пулли асосда товарлар (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотишга доир нархлар (тарифлар) прейскурантлари келишув баённомасида қайд этилади, унга бюджет ташкилотларининг раҳбарлари имзо чекади ва юқори органлар томонидан тасдиқланади.
Пулли асосда товарлар (ишлар, хизматлар)ни сотишга доир нархлар прейскурантлари қоида тариқасида ҳамма кўрадиган жойга илиб қўйилиши керак.

Фуқаролар томонидан тадбиркорлик фаолияти амалга оширилиши билан боғланмаган фуқаролар иштирокидаги ҳисоб-китоблар суммаси чекланмасдан нақд пул билан ёки нақдсиз тартибда амалга оширилиши мумкин.
Юридик шахслар ўртасидаги ҳисоб-китоблар нақд пулсиз тартибда амалга оширилади.

Хизмат кўрсатиш шаклларидан қатъи назар жисмоний ва юридик шахсларга сотиладиган товарлар (ишлар, хизматлар) ўз вақтида, тўлиқ ва сифатли бўлиши учун бюджет ташкилотининг раҳбари шахсан жавоб беради.

Бюджет ташкилоти раҳбарияти билан пулли асосда товарлар (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотишда иштирок этаётган бўлинма (ходимлар гуруҳи) ўртасидаги ўзаро муносабатлар улар ўртасидаги шартномалар билан белгиланади

Пулли асосда товарлар (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотиш асосан бюджет ташкилотининг штатдаги ходимлари томонидан иш жадвали ва ҳажмлари, меҳнатга ҳақ тўлаш шакллари ва ҳажмлари ва бошқа зарур шартларни кўрсатган ҳолда меҳнат шартномасига қўшимча кўринишида тегишли расмийлаштириш билан амалга оширилади.
Муддатли меҳнат шартномалари асосида қўшимча ходимларни жалб этишга рухсат берилади

Бюджет ташкилотида вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик бўйича тўланмаган нафақалар ва кредиторлик қарз мавжуд бўлмаса ёхуд ушбу қарзлар мазкур Тартибда белгиланган доирада ва шартларда тўланган тақдирда товарлар (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотиш бўйича жами харажатларнинг ўрни тўлдирилгандан кейин Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамғармасининг қолган маблағлари тушган барча маблағларнинг камида 75 фоизи (соғлиқни сақлаш бюджет ташкилотларида камида 50 фоизи) моддий-техника базани мустаҳкамлашга;  кўпи билан 25 фоизи (соғлиқни сақлаш бюджет ташкилотларида камида 50 фоиздан ортиқ бўлмаган миқдорда) бюджет ташкилотлари ходимларини ижтимоий ҳимоя қилиш ва моддий рағбатлантириш тадбирларига сарфланади.(ҳомийлик ёрдами, беғараз ёрдам миқдори бундан мустасно):(29-банднинг биринчи хатбоши Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2009 йил 22 декабрдаги ПҚ-1245-сонли қарори таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2009 й., 52-сон, 560-модда)

Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамғармаси маблағлари фақат:  -аввало вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик бўйича нафақаларни ва мавжуд кредиторлик қарзларни тўлашга;  -бюджет ташкилотининг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш тадбирларига;................................................................. -ижтимоий ривожлантириш ва бюджет ташкилотларининг ходимларини моддий рағбатлантириш тадбирларига сарфланади.

Бюджет ташкилотида вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик бўйича тўланмаган нафақалар муддати ўтказиб юборилган кредиторлик қарз мавжуд бўлса, Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамғармаси маблағлари тежаб қолинган бюджет маблағлари доирасида ушбу қарзларни тўлашга (ишлар, хизматлар товарлар ишлаб чиқариш ва сотиш бўйича жами харажатлар ўрни қоплангандан сўнг) сарфланади.

Юридик ва жисмоний шахслар томонидан бюджет ташкилотига кўрсатилган ҳомийлик (беғараз) ёрдамидан олинган маблағларнинг барча суммаси, агар ҳомий билан махсус ўзгача ҳол келишилмаган бўлса, моддий-техника базани мустаҳкамлашга сарфланади.

Бюджет ташкилотлари томонидан маблағларнинг сарфланишини назорат қилиш.

Бюджет ва ривожлантириш жамғармаси маблағларидан мақсадли фойдаланилишини назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг Назорат-тафтиш бош бошқармаси, унинг ҳудудий органлари ва жойлардаги молия органлари томонидан қонун ҳужжатлари билан берилган ваколатларга мувофиқ амалга оширилади....................

Молия вазирлиги Ғазначилиги ва унинг ҳудудий бўлинмалари бюджет ташкилотларининг харажатлар сметаларида назарда тутилган маблағлардан мақсадли ва оқилона фойдаланиш устидан дастлабки ва жорий назоратни амалга оширади.

Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ва тегишли ҳудудий молия органлари қуйидаги ҳуқуқларга эга: -бюджетдан маблағ билан таъминланадиган ташкилотлардан бюджетни режалаштириш, маблағ билан таъминлаш, тегишли ташкилот томонидан бюджет интизомига риоя этилишини назорат қилиш учун зарур бўлган ҳисобот маълумотларини сўраш; -ташкилотлар томонидан маблағлар ғайриқонуний сарфланганда, бюджет интизоми бузилиши ҳоллари аниқланган тақдирда, шунингдек илгари ажратилган маблағлардан фойдаланиш тўғрисидаги ҳисоботлар ва бошқа белгиланган ҳисобот тақдим этилмаганда, бу ҳақда тегишли вазирликлар (идоралар), ҳокимликлар раҳбарларини хабардор қилган ҳолда ташкилотларни бюджетдан харажатларини молиялаштиришни (тўлашни) чеклаш ва зарур ҳолларда тўхтатиб қўйиш; -бюджет ташкилотларининг молиявий фаолиятини тафтиш қилиш ва текшириш; аниқланган қонунбузишларни бартараф этиш бўйича чора-тадбирлар бажарилишини текшириш; амалдаги қонун ҳужжатлари бузилган тақдирда текшириш материалларини ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларига бериш..............................................................................................

Бюджет ташкилотларнинг раҳбарлари бюджет интизоми бузилиши учун, шу жумладан: -бюджет маблағларидан ва бошқа пул маблағларидан ноўрин фойдаланилиши; -муддати ўтказиб юборилган дебиторлик ва кредиторлик қарзлар пайдо бўлиши;
-штат-смета интизоми бузилиши;
-харажатлар сметаси ижроси тўғрисидаги ҳисобот ўз вақтида тақдим этилмаганлиги учун шахсан жавоб берадилар.

Бюджет ташкилотини ривожлантириш жамғармасига ўтказилиши керак бўлган тежаб қолинган бюджет маблағлари суммасини нотўғри аниқлаш.
Молия органлари раҳбарлари бюджет интизомига риоя қилиниши учун меҳнат, маъмурий ва жиноят қонунчилигида назарда тутилган тартибда шахсан жавоб берадилар.

Бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби тўғрисидагиЙЎРИҚНОМА(Адлия Вазирлигидан рўйхат рақами 2169,
22 декабр 2010 йил)

Бош ҳисобчи қуйидаги ҳуқуқларга эга:
-бухгалтерия ҳисоби ва назорат ишлари тўғри ташкил этилишини таъминлаш юзасидан тегишли чора-тадбирлар кўришни ташкилот раҳбаридан талаб қилиш;
-таркибий бўлинмаларда пул маблағлари, товар-моддий ва бошқа қимматликларни қабул қилиш, сақлаш ҳамда сарфлаш юзасидан белгиланган тартибга амал қилинишини текшириб туриш;
-мукофотлар ҳажмларини пасайтириш (агарда қонунчиликда белгиланган нормалардан ошиб кетган бўлса) тўғрисида ташкилот раҳбарига таклифлар киритиш;
-ташкилотнинг барча бўлинмаларидан бухгалтерия ҳисобини юритиш учун талаб қилинадиган ҳужжатлар ва маълумотларни расмийлаштиришни ҳамда бухгалтерияга тақдим қилишни талаб қилиш;
-қонунчиликда белгиланган бошқа ҳуқуқларни амалга ошириш.

Бош ҳисобчи қуйидагилар учун жавобгар ҳисобланади:
-бухгалтерия ҳисоби нотўғри юритилиб, натижада тартибсиз ҳолатга келгани ва молиявий ҳисобот бузилганда (нотўғри тузилганда);
-пул маблағлари, товар-моддий ва бошқа қимматликларни кирим қилиш, сақлаш ва сарфлаш юзасидан қонунчиликда белгиланган тартибга зид операциялар бўйича ҳужжатлар расмийлаштирилган ва ижрога қабул қилинган ҳолларда;
-пул маблағлари бўйича операциялар, шунингдек, дебиторлар ва кредиторлар билан ҳисоб-китоблар кечикиб ҳамда нотўғри амалга оширилганда;
-камомадлар, дебиторлик қарзлари ва бошқа йўқотишларни бухгалтерия ҳисобидан чиқарилиш тартиби бузилганда;
-бухгалтерия ҳисобини ташкил этишга доир бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар талаблари бузилганда.