Желінің негізгі компоненттері

Курс:

Топ:

Сабақ нөмірі:

Пән атауы:

Оқытушы аты-жөні:

Мамандығы/

Біліктілігі:

1304000 – «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету»                                  

1304063 – «Компьютерлік құрылғыларға қызмет көрсететін техник»

Уақыты:

Өткізілетін орны:

№132

Сабақтың тақырыбы:

Желінің негізгі компоненттері

Сабақ мақсаты:

ü  Білімділік:

модемдер, кабель жүйелері, көпірлер (мосты), коммутаторлар, маршрутизаторлар, модульдік концентраторлар және олармен жұмыс жасауды үйрету, көрсету

ü  Тәрбиелік:

Нәтиже  алуға және  уақытты  үнемдеуге  дағдыландыру, өз білімін пайдалану, өз көзқарасын білдіру, шешім қабылдау және ол үшін жауапты болу

ü  Дамытушылық:

Ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамытып, қызығушылығын ояту, білім-білік дағдыларын қалыптастыру

Сабақ түрі:

Практикалық

Сабақ типі:

Білім, білік, дағдыны қалыптастыру

Оқыту әдістері, тәсілдері, оқыту технологиялары:

сұрақ-жауап әдісі, түсіндіре-баяндау әдісі,  кері байланыс

Қолданылатын дидактикалық материалдар, техникалық құралдар:

«Интернет технологиялар және Web-бағдарламалау» пәнінен оқу-әдістемелік кешен

Интернет материалдары

Интерактивті тақта, компьютерлер, зертханалық жұмыс таратпалары

Prezi.com  сайты

Электронды пошта (e-mail.ru)

http://oprezi.ru/ сайты

http://dop.uchebalegko.ru/docs/index.4452.html?page=35

http://www.webmasterwiki.ru/

http://htmlweb.ru/

https://developer.mozilla.org/

http://www.structuralist.narod.ru/

http://www.pwt.kz/

http://profinfoservice.ru/service/web-tekhnologii

Сабақ барысы

Уақыты

Сабақ барысындағы оқытушы іс-әркеті

Сабақ барысындағы студенттің іс-әрекеті

Қажетті оқу-ресурстық құралдар

1

2

3

4

5

І.Оқу іс-әрекетін ұйымдастыру, мотивация

3 минут

-Оқушылармен сәлемдесу;

-Аудитория тазалығын қадағалау;

-Сабаққа қажетті құралдарын тексеру;

-Сабаққа назарларын аударту;

-Оқытушымен сәлемдесу;

-Аудиторияны сабаққа дайындау;

-Сабаққа дайындық жасау;

-Сабаққа назарларын аудару;

«Интернет технологиялар және Web-бағдарламалау» пәнінен оқу-әдістемелік кешен

Интернет материалдары

Интерактивті тақта

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

(өткен сабақпен байланыс)

10 минут

-Оқушылардан  сұрақ-жауап арқылы өткенді сұрау:

1. Желі түрлерін атаңыз?

2. Компьютерлік желі?

3. Жергілікті желі?

4. Ауқымды желі?

5. Коммутаторлар?

6. Сақина топологиясы?

7. Бұтақ топологиясы?

-сұрақ-жауап арқылы өткенді сұрау:

1. Желі түрлерін атаңыз?

2. Компьютерлік желі?

3. Жергілікті желі?

4. Ауқымды желі?

5. Коммутаторлар?

6. Сақина топологиясы?

7. Бұтақ топологиясы?

ІІІ. Жаңа материалды меңгерту

15 минут

-Интерактивті тақтаны пайдаланып оқушыларға сабақтың тақырыбы мен мақсатын түсіндіру;

-   модемдер, кабель жүйелері, көпірлер (мосты), коммутаторлар, маршрутизаторлар, модульдік концентраторлар және олармен жұмыс жасауды үйрету, көрсету

Желі құрамындағы негізгі элементтер:

Компьютерлер: (ПК; ноутбуктер; мэйнфреймдер).

Коммуникациялық жабдықтар: (коммутаторлар; маршрутизаторлар; байланыс арналары).

Операциялық жүйелер: (Windows; Novell NetWare; Unix).

Желі қосымшалары: (желілік принтер; желілік диск; мәліметтер базасы).

                Оларға модемдер, кабель жүйелері, көпірлер (мосты), коммутаторлар, маршрутизаторлар, модульдік концентраторлар, т.б. жатады. Қазіргі кезде коммуникациялық құрылғылар арнайы күрделі мультипроцессор түрінде де кездеседі, сондықтан оларға конфигурациялау, оптимизациялау және администрациялау істерін жүргізу керек.

Ең соңғы сатыға желідегі қолданбалы программалар жатады. Олар: желілік мәліметтер базасы, пошта жүйесі, мәліметтерді сығу (архивтеу) программалары, ұжымдық жұмысты автоматтандыру жүйелері, т.б.

Internet-тің негізін жоғары жылдамдықты кеңарналы желілер құрайды, тәуелсіз желілер кеңарналы желілерге  NAP (Network Access Point) желілік қатынау нүктелері арқылы қосылады. Тәуелсіз желілер дербес жүйелер түрінде қарастырылады, себебі олардың өзіндік әкімшілік басқаруы және маршруттау хаттамалары бар. Дербес жүйелер ретінде ірі ұлттық желілер болады, мысалы – европалық EUNet, Россия университеттерінің RUNet желілері. Кейбір дербес жүйелер Internet желісіне қатынау қызметін көрсетуге мамандандырылған компаниялар құрады, оларды провайдерлер деп атайды (мысалы, АҚШ-та UUNET, Россияда Relcom).

Internet-те алмасу режімдері, хаттамалары және адресациялау. Internet жүйесіне қосылу әртүрлі әдістермен жүзеге асады, ондай әдістер:

-   электрондық пошта (E-mail);

-   телеконференция (UseNet);

-   қашықтан қатынас құру (TelNet);

-   файлдарды іздеу және жеткізу (FTP);

-   мәтіндік файлдарды меню жүйесі көмегімен іздеу және жеткізу (Gopher);

-   құжаттарды гипемәтіндік сілтемелердің көмегімен іздеу және жеткізу немесе бүкіл әлемдік өрмек (WWW – World Wide Web).

Аумақты желілерде ақпарат алмасудың екі режімі бар – on-line және off-line. On-line – желіге қосылып тұрып бірігіп жұмыс істеу режімі, диалогтық режім. Off-line – желіге қосылмай жұмыс атқару режімі, электрондық пошта арқылы жөнелтетін мәліметтерді даярлау. On-line режімі – телефонмен сөйлесуге ұқсас, off-line  режімі – поштамен хат алмасуға ұқсас.

Internet жүйесінде қолданылатын негізгі хаттамалар – TCP/IP     ( Trans-mission Control Protocol/Internet Protocol )  хаттамалар жиынтығы. IP – желілік деңгей, TCP – көліктік деңгей хаттамалары. Арналық және физикалық деңгейде мәліметтер жеткізу орталарының бар көптеген стандарттарын қолдайды, мысалы ЖЕЖ үшін – Ethernet және FDDI  немесе ауқымды желілер үшін – X.25 және ISDN. Қолданбалы деңгейдегі маңызды хаттамалар –  қашықтан басқару хаттамасы telnet,  файлдарды жеткізу хаттамасы FTP,  гипермәтінді жеткізу хаттамасы HTTP,  электрондық пошта хаттамалары SMTP, POP, IMAP, MIME,  желілік құрылғыларды басқару хаттамасы SNMP.

Internet жүйесіне қосылған әрбір компьютер өзінің ерекше IP-адресіне ие болады. IP-адрес – ұзындығы 32 бит, әрқайсысы 8 биттік 4 бөліктен тұратын  желілік адрес. Ол екі бөліктен – желі адресі және осы желідегі хост адресінен тұрады. Хост (host -қожайын) – желіге  тікелей қосылған, өзіндік адресі бар компьютер. Сандық IP-адрестерді адамдар қолдануға ыңғайсыз болғандықтан, IP-адрестерге символдық аттарды сәйкес қоятын механизм қолданылады, оны домендік аттар жүйесі (DNS – domain name system) деп атайды. Мұндай жүйеде пайдаланушы адресі екі бөліктен тұрады:

<пайдаланушы идентификаторы>@<домен аты>

Пайдаланушы идентификаторы және домен аты өзара нүктемен ажыратылған бірнеше бөліктерден тұруы мүмкін.  Домен атында негізгісі түпкі домен, әры қарай бірінші, екінші, үшінші деңгейлі домендер орналасады. Түпкі доменді InterNic таратады, бірінші деңгей әр мемлекет, келесі деңгей мекемелер типі үшін, т.с.с. тағайындалады, мысалы: kz –Казақстан, ru – Россия, su – постсовет мемлекеттері үшін, ca –Канада, uk – Ұлыбритания, us – АҚШ, ua – Украина, de – Германия мемлекеттері үшін анықталған ішкі домендер. Мекемелерге сәйкестікті анықтайтын ішкі домендер үш символдан тұрады, мысалы: com – коммерциялық мекемелер, edu – білім беру және ғылыми мекемелер, gov – мемлекеттік мекемелер,  mil — әскери мекемелер, net – желілік мекемелер, org – басқа мекемелер үшін. Екінші деңгейдегі ішкі домен қала, аймақ аттарын белгілейді.

Негізгі желілік бағдарламалық компоненттер:

• желілік операциялық жүйелер - Windows NT, Windows NT Server, Windows for Workgroups, LANtastic, NetWare, Unix, Linux және т.б..

• желілік бағдарламалық жабдық (желілік қызметтер) - желі клиенті, желілік адаптерлер, хаттамалар, қашықтықтан ену қызметі.

Жергілікті есептеуіш желі – ол желілік операциялық жүйе мен бағдарламалық жабдық арқылы басқарылып, жұмыс жасайтын компьютерлер, байланыс арналары, желілік адаптерлер жиынтығы.

Алғашқы компьютерлік желі 10 компьютерді және бір принтерді біріктіретін 1980 жылдардағы ең әйгілі желі түрі 30 компьютерден, ал кабель ұзындығы 185 метр болған. Сондай-ақ желі бір ғимарат ішінде ғана орналасқан. Кіші фирмалар үшін бұл конфигурация бүгінгі күнге дейін ұтымды болып саналады.  Бұл желі жергілікті есептеуіш желі деп аталады (ЖЕЖ, LAN - Local area network). Алғашқы желі түрлері бөлімшелері әр жерде орналасқан кәсіпорындардың талаптарына сәйкес келмеді. Компьютерлік желінің артықшылығы даусыз болғандықтан және нарықты желілік бағдарламалармен толтыра бастаған соң, бәсекелестікті сақтап қалу үшін корпорациялардың басты мақсаты желіні кеңейту болды. Қазір ЖЕЖ-лер бір-бірімен байланысып (орналасқан жерлері әсер етпейді), ауқымды – ауқымды есептеуіш желіге айналды (АЕЖ, WAN (Wide Area Network)).

-Интерактивті тақтаны пайдаланып оқушыларға сабақтың тақырыбы мен мақсатын түсінеді;

модемдер, кабель жүйелері, көпірлер (мосты), коммутаторлар, маршрутизаторлар, модульдік концентраторлар және олармен

жұмыс жасауды үйренеді

Желі құрамындағы негізгі элементтер:

Компьютерлер: (ПК; ноутбуктер; мэйнфреймдер).

Коммуникациялық жабдықтар: (коммутаторлар; маршрутизаторлар; байланыс арналары).

Операциялық жүйелер: (Windows; Novell NetWare; Unix).

Желі қосымшалары: (желілік принтер; желілік диск; мәліметтер базасы).

                Оларға модемдер, кабель жүйелері, көпірлер (мосты), коммутаторлар, маршрутизаторлар, модульдік концентраторлар, т.б. жатады. Қазіргі кезде коммуникациялық құрылғылар арнайы күрделі мультипроцессор түрінде де кездеседі, сондықтан оларға конфигурациялау, оптимизациялау және администрациялау істерін жүргізу керек.

Ең соңғы сатыға желідегі қолданбалы программалар жатады. Олар: желілік мәліметтер базасы, пошта жүйесі, мәліметтерді сығу (архивтеу) программалары, ұжымдық жұмысты автоматтандыру жүйелері, т.б.

Internet-тің негізін жоғары жылдамдықты кеңарналы желілер құрайды, тәуелсіз желілер кеңарналы желілерге  NAP (Network Access Point) желілік қатынау нүктелері арқылы қосылады. Тәуелсіз желілер дербес жүйелер түрінде қарастырылады, себебі олардың өзіндік әкімшілік басқаруы және маршруттау хаттамалары бар. Дербес жүйелер ретінде ірі ұлттық желілер болады, мысалы – европалық EUNet, Россия университеттерінің RUNet желілері. Кейбір дербес жүйелер Internet желісіне қатынау қызметін көрсетуге мамандандырылған компаниялар құрады, оларды провайдерлер деп атайды (мысалы, АҚШ-та UUNET, Россияда Relcom).

Internet-те алмасу режімдері, хаттамалары және адресациялау. Internet жүйесіне қосылу әртүрлі әдістермен жүзеге асады, ондай әдістер:

-   электрондық пошта (E-mail);

-   телеконференция (UseNet);

-   қашықтан қатынас құру (TelNet);

-   файлдарды іздеу және жеткізу (FTP);

-   мәтіндік файлдарды меню жүйесі көмегімен іздеу және жеткізу (Gopher);

-   құжаттарды гипемәтіндік сілтемелердің көмегімен іздеу және жеткізу немесе бүкіл әлемдік өрмек (WWW – World Wide Web).

Аумақты желілерде ақпарат алмасудың екі режімі бар – on-line және off-line. On-line – желіге қосылып тұрып бірігіп жұмыс істеу режімі, диалогтық режім. Off-line – желіге қосылмай жұмыс атқару режімі, электрондық пошта арқылы жөнелтетін мәліметтерді даярлау. On-line режімі – телефонмен сөйлесуге ұқсас, off-line  режімі – поштамен хат алмасуға ұқсас.

Internet жүйесінде қолданылатын негізгі хаттамалар – TCP/IP     ( Trans-mission Control Protocol/Internet Protocol )  хаттамалар жиынтығы. IP – желілік деңгей, TCP – көліктік деңгей хаттамалары. Арналық және физикалық деңгейде мәліметтер жеткізу орталарының бар көптеген стандарттарын қолдайды, мысалы ЖЕЖ үшін – Ethernet және FDDI  немесе ауқымды желілер үшін – X.25 және ISDN. Қолданбалы деңгейдегі маңызды хаттамалар –  қашықтан басқару хаттамасы telnet,  файлдарды жеткізу хаттамасы FTP,  гипермәтінді жеткізу хаттамасы HTTP,  электрондық пошта хаттамалары SMTP, POP, IMAP, MIME,  желілік құрылғыларды басқару хаттамасы SNMP.

Internet жүйесіне қосылған әрбір компьютер өзінің ерекше IP-адресіне ие болады. IP-адрес – ұзындығы 32 бит, әрқайсысы 8 биттік 4 бөліктен тұратын  желілік адрес. Ол екі бөліктен – желі адресі және осы желідегі хост адресінен тұрады. Хост (host -қожайын) – желіге  тікелей қосылған, өзіндік адресі бар компьютер. Сандық IP-адрестерді адамдар қолдануға ыңғайсыз болғандықтан, IP-адрестерге символдық аттарды сәйкес қоятын механизм қолданылады, оны домендік аттар жүйесі (DNS – domain name system) деп атайды. Мұндай жүйеде пайдаланушы адресі екі бөліктен тұрады:

<пайдаланушы идентификаторы>@<домен аты>

Пайдаланушы идентификаторы және домен аты өзара нүктемен ажыратылған бірнеше бөліктерден тұруы мүмкін.  Домен атында негізгісі түпкі домен, әры қарай бірінші, екінші, үшінші деңгейлі домендер орналасады. Түпкі доменді InterNic таратады, бірінші деңгей әр мемлекет, келесі деңгей мекемелер типі үшін, т.с.с. тағайындалады, мысалы: kz –Казақстан, ru – Россия, su – постсовет мемлекеттері үшін, ca –Канада, uk – Ұлыбритания, us – АҚШ, ua – Украина, de – Германия мемлекеттері үшін анықталған ішкі домендер. Мекемелерге сәйкестікті анықтайтын ішкі домендер үш символдан тұрады, мысалы: com – коммерциялық мекемелер, edu – білім беру және ғылыми мекемелер, gov – мемлекеттік мекемелер,  mil — әскери мекемелер, net – желілік мекемелер, org – басқа мекемелер үшін. Екінші деңгейдегі ішкі домен қала, аймақ аттарын белгілейді.

Негізгі желілік бағдарламалық компоненттер:

• желілік операциялық жүйелер - Windows NT, Windows NT Server, Windows for Workgroups, LANtastic, NetWare, Unix, Linux және т.б..

• желілік бағдарламалық жабдық (желілік қызметтер) - желі клиенті, желілік адаптерлер, хаттамалар, қашықтықтан ену қызметі.

Жергілікті есептеуіш желі – ол желілік операциялық жүйе мен бағдарламалық жабдық арқылы басқарылып, жұмыс жасайтын компьютерлер, байланыс арналары, желілік адаптерлер жиынтығы.

Алғашқы компьютерлік желі 10 компьютерді және бір принтерді біріктіретін 1980 жылдардағы ең әйгілі желі түрі 30 компьютерден, ал кабель ұзындығы 185 метр болған. Сондай-ақ желі бір ғимарат ішінде ғана орналасқан. Кіші фирмалар үшін бұл конфигурация бүгінгі күнге дейін ұтымды болып саналады.  Бұл желі жергілікті есептеуіш желі деп аталады (ЖЕЖ, LAN - Local area network). Алғашқы желі түрлері бөлімшелері әр жерде орналасқан кәсіпорындардың талаптарына сәйкес келмеді. Компьютерлік желінің артықшылығы даусыз болғандықтан және нарықты желілік бағдарламалармен толтыра бастаған соң, бәсекелестікті сақтап қалу үшін корпорациялардың басты мақсаты желіні кеңейту болды. Қазір ЖЕЖ-лер бір-бірімен байланысып (орналасқан жерлері әсер етпейді), ауқымды – ауқымды  есептеуіш желіге айналды (АЕЖ, WAN (Wide Area Network)).

«Интернет технологиялар және Web-бағдарламалау» пәнінен оқу-әдістемелік кешен

Интернет материалдары

Интерактивті тақта, компьютерлер, зертханалық жұмыс таратпалары

Prezi.com  сайты

Электронды пошта (e-mail.ru)

http://oprezi.ru/ сайты

http://dop.uchebalegko.ru/docs/index.4452.html?page=35

http://www.webmasterwiki.ru/

http://htmlweb.ru/

https://developer.mozilla.org/

http://www.structuralist.narod.ru/

http://www.pwt.kz/

http://profinfoservice.ru/service/web-tekhnologii

ІҮ. Білім, іскерлік, дағдыларды қалыптастыруға керекті білімдер

40 минут

-№2 практикалық жұмысты орындауға таратпалар беріледі;

-практикалық жұмыстың мақсатын түсіндіреді;

-практикалық жұмысты орындау барысында қолданылатын қажетті құрал-саймандарды көрсетеді;

-практикалық жұмыста берілген тапсырмаларды жеке орындауға уақыт береді;

-практикалық жұмыстарды бақылау, жеке дара кеңес беру жұмыстарын жасау;

-№2 практикалық жұмысты орындауға таратпалар беріледі;

-практикалық жұмыстың мақсатын түсінеді;

-практикалық жұмысты орындау барысында қолданылатын қажетті құрал-саймандарды көреді;

-практикалық жұмыста берілген тапсырмаларды жеке орындайды;

-практикалық жұмыстарды бақылау, жеке дара кеңес беру жұмыстарын жасайды

Ү.Білімді бақылау, бағалау

14 минут

-практикалық жұмыстарды тексеру;

-практикалық жұмысты орындалу барысын сұрау;

-Қателерін анықтау және жөндеу жұмыстарын жасату;

-«Magic Box» ойыны арқылы өтілген тақырып бойынша тірек сөздерді үш тілде айту;

-Қосымша сұрақтарға жауап қойылады:

-Бағалау парағына әрбір кезең бойынша белгі қою арқылы бағалау

-практикалық  жұмыстың нәтижесін көрсетеді;

-Кеткен қателіктерін анықтайды, талдайды және жөндеу жұмыстарын жасайды;

-«Magic Box» ойыны арқылы өтілген тақырып бойынша тірек сөздерді үш тілде айтады;

-Қосымша сұрақтарға жауап береді:

-Бағалау парағына әрбір кезең бойынша белгі қою арқылы бағаланады

ҮІ. Қорытынды (рефлексия)

3 минут

-«Білім баспалдағы» арқылы қорытындылау

-«Білім баспалдағы» арқылы қорытындылау

ҮІІ. Үй тапсырмасын беру

5 минут

Желінің негізгі компоненттері

Теориялық тапсырма

Шығармашылық тапсырма

Модем түрлері мен жұмыс жасау принциптері (слайд)

Оқытушының сабақты өзіндік талдауы

Рефлексия

Үш бірлікті мақсаттың орындалуы:

Жалпыадамзаттық рухани құндылықтың, 5Т сабақ барысында көрініс табуы

Сабақ процесінде кері байланыстың болуы

Бүгін студенттер не білді?

Топтағы  ахуал қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе?

Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?

Студенттердің білім көрсеткіші: