9­sinf o’quvchilari uchun  Algebra fanidan “Geometrik progressiya  dastlabki n ta hadining  yig’indisi” mavzusida  tayyorlangan bir soatlik dars T A Q D I M O T I 1

D A R S   R E J A S I ishlar tartibi bilan o'quvchilarni tanishtirish T/r Dars davomida bajarilishi lozim bo’lgan  1 Tashkiliy qism 2 Dars  senariyasi,  shartlarni  baholash  3 Uy vazifasini tekshirish 4 O'tilgan mavzuni takrorlash 5 Yangi mavzu bayoni 6 Yangi mavzuni mustahkamlash 7 Darsni yakunlash 8 Uyga vazifa Mo‘ljallangan  vaqt 1 minut 2 minut 5 minut 12 minut 14 minut 8 minut 2 minut 1 minut 2

Oldingi mavzuni takrorlash uchun  savollar 1­savol: Geometrik  progressiya ta’rifini  ayting.  3

Oldingi mavzuni takrorlash uchun  savollar 2­savol: Geometrik  progressiya  maxraji nima?  4

Oldingi mavzuni takrorlash uchun  savollar 3­savol: progressiya” nomi  “Geometrik  nima bilan  izohlanadi ?  5

Oldingi mavzuni takrorlash uchun  savollar 4­savol: Geometrik  progressiya n­hadi  formulasini ayting.  6

Oldingi mavzuni mustahkamlash  uchun savollar 5­savol: Geometrik progressiya  maxrajini  ayting:6,12,24,…  7

Oldingi mavzuni mustahkamlash  uchun savollar 6­savol: 2,6,18,… geometrik  progressiyaning  8­ hadini ayting.  8

Oldingi mavzuni mustahkamlash  uchun savollar 7­savol: Agar geometrik  progressiyada b=2,  b=64 bolsa, uning  maxrajini toping.  9

Yangi mavzu bayoni  1­masala. Ushbu yig‘indini toping:                S=1+3+32 +33 +34 +35               (1)                                       Tenglikning ikkala qismini 3 ga kopaytiramiz:               3S=3+32 +33 +34 +35 +36             (2) (1) va (2) tengliklarni bunday yozib chiqamiz:     S=1+(3+32 +33 +34 +35)   3S=(3+32 +33 +34 +35) +36      Qavslar ichidagi ifodalar bir xil, shuning uchun  pastdagi tenglikdan yuqoridagi tenglikni ayirib, hosil qilamiz:     2S=36­1       S=364 10 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni Endi  maxraji  q≠1  bolgan  ixtiyoriy  b1,  b1q,…,  b1qn,…  geometrik  progressiyani  qaraymiz.  Sn  shu  progressiyaning  dastlabki  n  ta  hadining  yig'indisi  bo'lsin.     Sn =b1+b1q+b1q2+…+b1qn­1.            (3) Teorema.  Maxraji  geometrik  progressiyaning  dastlabki  n  ta  hadining  yigindisi  quyidagiga teng: bolgan  q≠1  11 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni Sn=Sn= 12 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni rasm  Web­sahifada  joylashtirish  uchun    (image­tasvir)  juftmas  tegi  qo’llaniladi. Rasm faylini ko’rsatish uchun  bu  tegga  SRC  (source­manbaa)  parametri  qo’shilishi shart. 13 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni Masalan  web­sahifaga  “internetj.jpg”  nomli faylni joylashtirish kerak bo’lsa html  hujjatga quyidagi satr qo’shiladi. 14 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni 1­misol: Web­sahifaga rasm joylashtirish 15 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni 1­misol natijasi 16 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni Web­sahifaga  matn  bilan  joylashtirganimizda  bolgan holatlarini ko’rib o’tamiz.  rasm  uning  mumkin  Buning  uchun  ALIGN  parametri­ ning  turli  xil  qiymatlari  mavjud  bo’lib,  ular  orqali  rasmni  web­sahifaning  turli  joylashtirishimiz  burchaklariga  mumkin, bular quyidagilar 17 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni RIGHT  (o’ng)  –  bu  qiymatda  rasm  o’ng hoshiyaga tegib turadi, matn rasmni  chap tomoniga yoziladi.  Umumiy ko’rinishi quyidagicha 18 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni LEFT  (chap)  –  bu  qiymatda  rasm  turadi,  matn  tegib  chap  hoshiyaga  rasmni o’ng tomoniga yoziladi.  Umumiy ko’rinishi quyidagicha 19 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni TOP () – Rasmning yuqori chegarasi  joriy  satrning  eng  katta  elementiga  tekislanadi.  Umumiy ko’rinishi quyidagicha 20 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni MIDDLE  ()  –  Rasmning  o’rtasi  joriy  tagiga  satrning  (rasmdan  tekislanadi.  keyingi)  Umumiy ko’rinishi quyidagicha 21 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni ABSMIDDLE  ()  –  Rasmning  o’rtasi  joriy satrning o’rtasiga tekislanadi.  Umumiy ko’rinishi quyidagicha 22 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni BOTTOM  ()  –  Rasmning  quyi  tagiga  satrning  chegarasi  tekislanadi.  joriy  Umumiy ko’rinishi quyidagicha SRC=“rasmli  fayl  nomi”  23 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni ABSBUTTOM  ()  –  Rasmning  quyi  tagchizig’iga  joriy  satrning  chegarasi  tekislanadi.  Umumiy ko’rinishi quyidagicha 24 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni 2­misol:

 internet bu ­ global tarmoq 25 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni 2­misol natijasi 26 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni Web­sahifada  rasm  joylashtirish  bilan  birga  uning  o’lchamlarini  ham  o’zgartirish  mumkin.  Buning  uchun  WIDTH  (eni,  kengligi)  va  HEIGHT  (bo’yi,  balandligi)  parametrlaridan  foydalaniladi. 27 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni Umumiy ko’rinishi quyidagicha, masalan Bunda  “internetj.jpg”  nomli  rasmning  o’lchamlari qanday bo’lishidan qat’iy nazar uni  web­sahifaga  55x99  piksel  o’lchamli  qilib  joylashtiradi.  28 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni 3­misol:  “internetj.jpg”  nomli  rasmni  o’lchami  qanday  bo’lishidan  qat’iy  nazar  uni  44x99 piksel kenglika keltirib joylashtiradi    

     Internet bu ­ global tarmoq        29 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni 3­misol natijasi 30 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni uning  Web­sahifaga  rasm  atrofida  joylashtirga­ nimizda  joy  bo’sh  qoldirishimiz  mumkin.  Buning  uchun  o’ng  HSPACE  tomonidan bo’sh joy qoldiradi) va VSPACE  (rasmning  tepasi  va  pastidan  bo’sh  joy  qoldiradi) buyruqlari qo’llaniladi. (rasmning  chap  va  31 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni Umumiy ko’rinishi quyidagicha, masalan Bunda  “internetj.jpg”  nomli  rasmning  atrofida 15 pikselga teng (ramkasimon) bo’sh joy  qoldiradi.  32 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni 4­misol:  “internetj.jpg”  nomli  rasmni  o’lchami  qanday  bo’lishidan  qat’iy  nazar  uni  web­sahifaga  joylashtirganda  atrofida  15  pikselga  teng  bo’sh  joy  qoldiradi

 

  Web­sahifaga  rasmni  joylashtirish  bilan  birga,  uning o’lchamlarini ham o’zgartirish mumkin.  33 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni 4­misol natijasi 34 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni Web­sahifaga  rasm  joylashtirganimizda  uning atrofida (qora) ramka qo’yishimiz mumkin.  Buning  foydalanamiz. BORDER  parametridan  uchun  Umumiy ko’rinishi quyidagicha, masalan Bunda  “internetj.jpg”  nomli  rasmning  atrofida 10 pikselga qalinlikda ramka hosil qiladi.  35 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni 5­misol:  “internetj.jpg”  nomli  rasmni  web­ sahifaga joylashtirganda atrofida 7 pikselga teng qora  rangli ramka hosil qiladi.  

 

 Web­sahifaga rasmni joylashtirish bilan birga,  uning o’lchamlarini ham o’zgartirish mumkin. 36 Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzu bayoni 5­misol natijasi 37 Yangi mavzu bayoni

Darsda va mustaqil ishlash uchun  mashqlar 1.  “Uy  nomli  web­sahifa  tayyorlang.  Unda  hayvonlarning  rasmlari  yonida  nomi yozilgan bo‘lsin. hayvonlari”  2.  “Kompyuter  qurilmalari”  nomli  web­sahifa  tayyorlang.  Unga  kerakli  rasmlarni  grafik  muharrir  yordamida o’zingiz yasang. 3.  “Bizning  maktab”  nomli  web­sahifa  tayyorlang. Unda maktabingiz tarixini aks ettiring.    4.  “Bizning  sinf”  nomli  web­sahifaga  rasm  joylashtiring.  38

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar 1. Qanday grafik formatlarni bilasiz?  2. Web­sahifaga rasm joylashtirish mumkinmi?  3.  tegining qanday parametrlari bor?  4. Rasmni web­sahifaning o’ng tomonida joylashtirish  qanday tashkil etiladi?  5. Web­sahifaga  rasm  o’lchamlarini  o’zgartirilgan  holda ham joylashtirish mumkinmi?  6. Qaysi  parametrlar  yordamida  web­sahifada  rasmning atrofida bo’sh joy qoldiriladi?  7. Web­sahifadagi rasmga ramka berish mumkinmi?  39

Эътиборингиз учун  раҳмат! 40