5 . 6.7.9. синфлар учун очик дарслар ва презентациялар

Mavzu:O`nli kasrga bo`lish Darsning ta`limiy maqsadlari: 1.Ta`limiy maqsadi: O`quvchilarda o`nli kasrlar yechishga oid bilim va ko`nikma  hosil qilish 2.Tarbiyaviy maqsadi: O`quvchilarni dunyoqarashini kengaytirish aqliy  rivojlantirishga yordam berish. 3.Amaliy rivojlantiruvchi maqsadi: O`quvchilarning mustaqillik topqirlik  xislatlarini o`stirish. Darsning turi: Noananaviy dars Darsning uslubi: Musobaqa o`yin Darsning jihozi: Matematik abak,tarqatma,matematik klas,ko`pxonali sonlar  yozilgan plakatlar. Darsning borishi: I.Tashkiliy qism  O`qituvchi: Sozlarning eng shirini                    Ochiq aytay sirini                    Odob bo`g`in sharbatin                    Qalb gavharin qimmatin                    Qo`l berib shu so`z bilan                    Dillar qulfin ochamiz                    Aql nurin sochamiz                    Qaysi shirin so`z ekan?  O`quvchi:  Assalom_u alaykum. O`qituvchi:  Bir haftada yetti kun                     Yeti kun_u yetti tun                     To`g`ri ayting bolalar                     Ayting bu kun qaysi kun? O`quvchi:   Juma O`qituvchi:  Qani bolajonlarim                     Mehri qaynoq buloqlarim                     Bugun hamma sog`lommi?                     Darsga hamma tayyormi? O`quvchi:  Ustoz bizlar sog`lommiz                   Darsimizga tayyormiz  O`qituvchi:  Bizning shiorimiz O`quvchi:   Matematika kerak                    Har bir o`g`il va qizga                     Aqlni va fikrni                     Soladi yaxshi izga O`qituvchi:  Aziz o`quvchilar siz o`tmishni buyuk xalqning farzandisiz,ota­ bobolaringiz bilan faxrlaningiz,ularni dunyo ma`rifatiga qo`shgan javohirlari bilan  g`ururlansangiz arziydi. Matematika fanini rivojlanishiga hissalarini qo`shgan allomalardan kimlarini  bilasiz? O`quvchi:  al­Xorazmiy,al­Beruniy,al­Farg`oniy.Mirzo Ulug`bek II. Uyga vazifani tahlili:  O`tilgan mavzuni so`rash.Uyga berilgan misollarni  yechilishini tekshirish va ular bilan birga tahlil qilish. III. Darsning bayoni:  Yangi mavzuni e`lon qilib mavzuni yozuv taxtasiga yozib  qo`yaman.Keyin mavzuni o`quvchilarga tushuntiraman. 1.Mavzu bayoni. Sonni o’nli kasrga bo’lish uchun    . bo’luvchida verguldan keyin nechta raqam bo’lsa, bo’linuvchida ham  bo’luvchida ham vergul o’shancha xona  o’ngga suriladi ;   . so’ng bo’lish o’nli kasrni natural songa bo’lgan kabi amalga oshiriladi. 1­misol. 19.376ni 3.46 ga bo’laylik . Bo’luvchi 3.46 da verguldan keyin 2 ta raqam bor. Shuning uchun bo’luvchi  19.376da ham, bo’luvchi 3.46 da ham vergulni o’ngga 2 honaga suramiz. Natijada, 1937,6 va 346 sonlarini hosil qilamiz. O’nli natural songa bo’lish holiga keldik .  Bo’lishni bajarib 1937,6/346=5.6 ekanligini topamiz.Demak 19.376 ning 3.46 ga  bo`linmasi ham 5.6 ga teng bo`ladi:      19.376/3.46=5.6    javob:5.6 2­misol. 5.248 ni 0.01 ga bo`laylik. Bo`linuvchi 55.248 da ham, bo`luvchi 0.01 da ham vergulni 2 hona o`nga  surib,524.8/1=524.8 ni hosil qilamiz.Demak, 5.248/0.01=524.8    javob 524.8  bundan quyidagi qoidaga kelamiz. O`nli kasr hamda 0.1;0.01;0.001. va hokazo (bir nechta nollar va birdan iborat)  sonlarning bo`linmasini toppish uchun o`nli kasrdagi  vergulni bu sonlarda birdan  oldin nechta nol turgan bo`lsa,o`shancha xona o`nga surish kifoya. Agar nollar yetishmasa oldin o`nli kasr oxirigacha keragicha nollarni yozish kerak  bo`ladi.Masalan,39.12/0.0001=39.1200/0.0001=391200. O`nli kasrni 0.1; 0.01; 0.001; va hokazo sonlarga bo`lish –uni mos ravishda  10.100.1000 va hokazo sonlarga ko`paytirish demakdir va aksincha, o`nli kasrni  10,100,1000 va hokazo sonlarga bo`lish –uni mos ravishda 0.1; 0.01; 0.001 va  hokazo sonlarga ko`paytirish demakdir. 3­misol Bo`lishni bajaring: a) 17.4 /0.6= b) 30.6/0.9= d) 17.28/7.2= e)4.95/1.5= f)0.343/0.7= g)1.624/5.6=      Sinfdagi o`quvchilarni 3 guruhga ajrataman va darsni musobaqa qilib o`tkazaman. 1­guruh Epchillar 2­guruh Zukkolar 3­guruh Bilimdonlar  1­shart.Darslikda berilgan 3 misolga har guruhdan bitta o`quvchilarni chiqarib  bittadan misol yechtiraman.Qaysi guruh a`zosi oldin va to`g`ri ishlasa o`z  guruhidan 2­o`quvchini chiqaradi 2ta misolni to`g`ri va oldin ishlasa o`z guruhidan 2­o`quvchini chiqaradi.2ta misolni to`g`ri va oldin bajarsa guruhiga  rag`batlantiruvchi geometrik shakllarni beraman. 1­bo`lgan guruhga beshburchak 2­bo`lgan guruhga to`rtburchak 3­bo`lgan guruhga uchburchak    2­shart.Dam olish daqiqasi Bu shartda “Klaster” usulidan foydalanaman.Bunda 3 ta guruhning har biriga turli  o`lchov birliklarini topib qo`yishi so`raladi.  Uzunlik  o`lchov birliklari Og`irlik  o`lchov  birliklari Vaqt  o`lchov  birliklari Shart bajarilgandan keyin o`quvchilarni rag`batlantiraman. Har bir guruhning yig`gan ballarini hisoblab g`olib guruhni aniqlayman. Keyin o`quvchilarni baholab quyidagi misralarni keltiraman. Matematika fani yuksalmoqda kun sayin, Bo`limlari hilma­hil, qay birini aytayin. Qancha­qancha muammo hal etilgan ushbu on, Kompitur savodi quloch yoymoqda chunon.                            Matematika fani go`zallikka boy juda,              Go`zal yechim,go`zal son,go`zal chizma serjilo.              Boshqotirgich hammani aqlini peshlasa gar,              Topishmoqli misollar o`ylashga majbur etar. IV.Dars yakuni  Uyga vazifa:  6­misol.