6-7 ёшлардаги мактабгача ёшдаги боланинг таянч компетенциялари

  6-7 ёшлардаги мактабгача ёшдаги боланинг таянч компетенциялари




201
9 й

Мактабгача ёшдаги болаларга таълим беришда компетентли ёндашув: Мактабгача ёшдаги болаларга таълим беришда компетентли ёндашув ўсиб келаётган бола шахсини ҳаётга тайёрлаш, унда ўз “Мен”ининг қиёфасини қуриш, бошқа кишилар билан мулоқот қилиш, маънавий-ахлоқий меъёрлар ва қадриятларни ўзлаштириш билан боғлиқ ҳаётий муҳим вазифаларни ҳал қилиш учун зарур бўладиган фаолият қобилиятларини шакллантиришни кўзда тутиши, бошланғич асосий компетенциялар боланинг фаолият ва хулқ-атвор субъекти сифатида яхлит тарзда ривожланишини талаб қилишини ёритиш мақсад қилиб олинган.  

6-7 ёшлардаги мактабгача ёшдаги боланинг таянч компетенциялари

Мактабгача ёшдаги болаларга таълим беришда компетентли ёндашув: Мактабгача ёшдаги болаларга таълим беришда компетентли ёндашув ўсиб келаётган бола шахсини ҳаётга тайёрлаш, унда ўз “Мен”ининг қиёфасини қуриш, бошқа кишилар билан мулоқот қилиш, маънавий-ахлоқий меъёрлар ва қадриятларни ўзлаштириш билан боғлиқ ҳаётий муҳим вазифаларни ҳал қилиш учун зарур бўладиган фаолият қобилиятларини шакллантиришни кўзда тутади.
Бошланғич асосий компетенциялар боланинг фаолият ва хулқ-атвор субъекти сифатида яхлит тарзда ривожланишини талаб қилади.

Илк Қадам: Бола ривожланиши соҳаларидаги компетенциялар

“Жисмоний ривожланиш ва соғлом турмуш тарзини шакллантириш” соҳасидаги компетенциялар

“Жисмоний ривожланиш ва соғлом турмуш тарзини шакллантириш” соҳасидаги ўқув-тарбиявий фаолият якунланганидан сўнг 6-7 ёшдаги бола қуйидагиларни намоён қила олади:
жисмоний ривожланишнинг ёш меъёрларига ва ўз имкониятларига мос ҳолда жисмоний фаолликни намоён қилади;
координациялашган ва мақсадли равишда турли хил ҳаракат фаоллиги турларини амалга ошира олади;
турли хил ҳаётий ва ўқув вазиятларида майда моторика кўникмаларидан фойдалана олади;
сезги органлари ёрдамида ўз ҳаракатларини тартибга сола олади;
шахсий гигиена кўникмаларини қўллай олади;
соғлом турмуш тарзи ва соғлом овқатланиш асосларини билади;
хавфсиз ҳаёт фаолияти асослари қоидаларига риоя қилади.

“Ижтимоий-эмоционал ривожланиш” соҳасидаги компетенциялар

“Ижтимоий-эмоционал ривожланиш” соҳасидаги ўқув-тарбия фаолияти
якунланганидан сўнг 6-7 ёшли бола:
- ҳаёт фаолияти муҳитида ўз “Мен”и ва бошқа кишиларнинг роли ҳақида тасаввурга эга бўлади;
- ўз эҳтиросларини тартибга сола олади ва уларни вазиятга мос ҳолда ифодалайди;
- бошқаларнинг эҳтиросларини сеза олади ва шунга мос ҳолда акс жавоб қайтаради;
- катталар ва тенгдошлари билан вазиятга қараб мулоқот қилади;
- мураккаб вазиятлардан чиқиб кетишнинг конструктив йўлларини топа олади.

Бу соҳадаги ўқув-тарбия фаолияти якунланганидан сўнг 6-7 ёшли бола:
нутқни тинглай олади ва тушуна олади;
нутқда гапнинг грамматик шакллари ва турли хил конструкцияларига мос келувчи тўғри талаффуздан фойдалана олади;
иккинчи тилни ўрганишга қизиқишни намоён қилади;
иккинчи тилни эгаллашнинг бошланғич кўникмаларини намойиш қилади;
бадиий адабиёт асарларига қизиқишни намоён қилади;
сўзнинг лексик, бўғинли ва фонетик тузилмаси ҳақида тасаввурга эга бўлади;
турли хил мазмун шаклларини мустақил туза олади ва айтиб бера олади;
бошланғич ёзув кўникмалари ва дастакларини эгаллаган бўлади.

- санъат ва маданиятга қизиқишни намоён қилади;
- миллий анъаналарни қадрлайди ва уларнинг кундалик турмушнинг бир қисми сифатида қабул қилади;
- санъатнинг маълум бир йўналишини афзал кўришини мустақил равишда ифодалайди;
- турли ҳаётий вазиятларда олинган билим ва кўникмаларни ўз ижодий фикрини яратиш ҳамда юзага чиқариш учун қўллай олади;
- борлиқни қайта ўзгартиришда инсоннинг яратувчилик ролини тушуна олади.

Билим - бу инсондаги ахборотнинг ҳажми

Педагогикада Билим – тасаввур қилиш, тушуниш, муҳокама қилиш шаклида монанд инсон онгида ифодаланадиган ҳақиқатни ўрганиш жараёни натижаси.
ҚАДРИЯТЛАР – бу, инсон ҳаётида эришиши керак бўлган ўзи ҳоҳлаган мақсадларга эришишнинг умумий эътиқоди. Улар ҳаракатларга туртки бериб, қандай қилиб ҳаракат қилиш кераклигини ҳал қилиш учун кўрсатмалар сифатида хизмат қилишади. Қадриятлар қуйилагилар учун мезонларни тақдим этади: фикрлар, муносабатлар ва хулқ-атворни асослаш учун ўзларининг ва бошқа одамлар ҳаракатларини баҳолаш; муқобил вариантларда қарор қабул қилиш; хатти-ҳаракатларини режалаштириш ва бошқа одамларга таъсир ўтказиш учун (масалан: бошқа одамларни ҳурмат қилиш, ўз халқини ва бошқа халқларнинг маданиятини ҳурмат қилиш, ватанни севиш вахоказо).

Билиш/қила олиш/кўникмалар – бу, билимга асосланган янги ҳаракат усулларини ўрганишдаги оралиқ босқичдир.
Кўникмалар – онгли ҳаракатни амалга ошириш жараёнида ишлаб чиқариладиган автоматлаштирилган компонентлардир.  Амалий кўникма - муайян вазифа ёки мақсадга эришиш учун уни қўллаш қобилияти.
Кўникмаларнинг шаклланиши узоқ йиллар талаб этадиган узоқ жараёндир.
Педагог ҳақиқий ёки сунъий вазиятларни яратиш орқали компетенцияларни шакллантиришни билиши лозим. ушбу вазиятларда бола умум эътироф этилган қадриятлар асосида, олинган билим, кўникма ва малакалардан фойдаланиши керак.

Эътиборингиз учун ташаккур!