Мақсаты:
Алкандар,жалпы формуласы, гомологтық қатары, изомерлері, атаулары ,алкандарды алу және химиялық қасиеттері мен қолданылуы туралы жалпы түсінік беру
Көмірсутектер туралы білімдерін,ойлау, есте сақтау дағдыларын дамыту
Тапсырмаларды орындай отырып , ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеуге ұмтылу
Дәріс жоспары:
Қаныққан көмірсутектердің жалпы формуласы, анықтамасы.
Гомологтық қатары.
Изомерия түрлері.
Атом құрылысы.
Физикалық қасиеті.
Алыну жолдары.
Химиялық қасиеті.
Қолданылуы.
Алкандар. (қаныққан көмірсутектер. Парафиндер..)
Алкандар – көміртектің барлық атомдары дара (σ-) сигма байланыспен байланысқан жалпы формуласы мынандай көмірсутектер
CnH2n+2
Метанның гомологтық қатары
СН4 метан
С2H6 этан
C3H8 пропан
C4H10 бутан
C5H12 пентан
C6H14 гексан
C7H16 гептан
C8H18 октан
C9H20 нонан
C10H22 декан
Гомологтар – құрылысы мен қасиеті ұқсас ,бір немесе
бірнеше СH2. тобына айырмасы бар жалпы формуласы
бірдей заттар
Радикалдар – жұптаспаған электроны бар бөлшектер.
Саны | Сан атауы | Радикалдың формуласы | Радикалдың атауы |
1 | Моно- | -СН3 | Метил |
2 | Ди- | -С2Н5 | Этил |
3 | Три- | -С3Н7 | Пропил |
4 | Тетра- | -С4Н9 | Бутил |
5 | Пента- | -С5Н11 | Пентил |
АлкандардыңИзомериясы және номенклатурасы
Құрылымдық:
CH3 – CH - CH2 - CH3
│
CH3
Алгоритм.
Негізгі тізбекті таңдап алу:
CH3 – CH - CH2 - CH3
│
CH3
АлкандардыңИзомериясы және номенклатурасы
2. Негізгі тізбектегі атомдарды нөмірлеу және радикалдың орнын анықтау
1 2 3 4
CH3 – CH - CH2 - CH3
│
CH3
Метан
алкандарға sp³-гибридтену тән;
байланыс ұзындығы С-С = 0,154 нм
орбиталдар арасындағы бұрыш= 109° 28´
.көміртегі және сутегі орбитальдарының қабысуы
+
109°28´
Метанның құрылысы
s
р
Гибридтелген орбиталь
сурет 1.
сурет2.
сурет 3.
c
c
c
c
c
c
c
0,154 нм
Физикалық қасиеттері
Салыстырмалы молекулалық массаларының өсу ретіне қарай қайнау, балқу температуралары артады
СН4…C4Н10 – газдар
Tқайнау:
-161,6…-0,5 °C
T балқу:
-182,5…-138,3 °C
С16Н34…ары қарай қатты заттар
T қайнау:
287,5 °C
T балқу:
20 °C
С5Н12…C15Н32 –сұйықтар
T қайнау:
36,1…270,5 °C
Tбалқу:
-129,8…10 °C
Өнеркәсіпте
а) мұнай өнімдерін крекингілеу :
C16H34 → C8H18 + C8H16
2) Зертханада:
в) карбон қышқылының натрий тұздарын декарбоксилдеу
СН3СООNa + 2NaОН → СН4 ↑ + Nа2СО3
б) Вюрц реакциясы:
C2H5Cl + 2Na → C4H10 + 2NaCl
Алынуы
а) карбидті гидролиздеу:
Al4C3 +12 H2O = 3 CH4 + 4 Al(OH)3↓
Материалы на данной страницы взяты из открытых источников либо размещены пользователем в соответствии с договором-офертой сайта. Вы можете сообщить о нарушении.