Қатынас ыдыстар

Бримбетова Мадина                                                                                                                                             Тыныштыкбаевна                                                                                       Физика және информатика                                                                                             пәні мұғалімі                                                 Өзекті мәселе:                                 Ойын түрлерін қолдану арқылы оқушылардың                                  ой­өрістерін дамыту,пәнге қызығушылығын арттыру. Cабақтың тақырыбы:    Қатынас ыдыстар Мақсаты:  Білімділік:  Оқушыларға қатынас ыдыстар туралы  түсініктер беру;  Қатынас ыдыстардың  тұрмыста қолданылуы  туралы мағлұматтармен таныстыру. Дамытушылық:   Өмірден,техникадан ,күнделікті тіршіліктен мысалдар келтіре  отырып,                                оқушы ойын дамыту, қызығушылықтарын арттыру, тілдік  қорларын дамыту. Тәрбиелілік: Жауапкершілікті сезінуге , ұқыптылыққа, ұйымшылдыққа,салауатты  өмір сүруге                         тәрбиелеу. Сабақ типі:  Дәстүрлі емес Сабақтың түрі : Ойын сабақ Қолданылатын технологиясы: Ойын технологиясы Пәнаралық байланыс: Дене тәрбиесі, математика Көрнекіліктер: түрлі пішіндегі қатынас ыдыстар,шайнек, кеспе қағаздар, спорттық ойын түрлерінен слайд­шоу,электронды оқулық  Сабақ барысы: 1.Ұйымдастыру бөлімі Оқушылармен амандасу, оқушыларды түгендеу, сыныпты екі топқа бөлу.  Мұғалім: ­Балалар! Сіздер білесіздер биыл 2012 жыл спортшылар тілімен  айтқанда “Олимпиада жылы”. Лондонда жазғы олимпиада өтеді.Бұл олимпиадаға  көптеген елдермен бірге біздің елімізден де көптеген спортшыларымыз қатысады.  Осы уақытқа дейін 50 спортшы түрлі спорт түрлерінен жолдама жеңіп алған екен.Бүгінгі сабақта біздер олардың кейбіреуімен танысып ,кімдер екендігін , қай  спорт түрінен қатысатынын білетін боламыз. Спорт министрлігі оларға мол үміт  артып кемінде 4­5 алтын медаль алып ,алдыңғы 25 елдің қатарына кіруді жоспарлап отыр.Бүгінгі сабақта оларға біздер де өз тілектерімізді көбірек ұпай жинау арқылы  білдіреміз.Ендеше көбірек ұпай жинап,спортшыларымызға көбірек алтын тілейік. 2. Үй тапсырмасын тексеру.  . “Кім мерген” ойыны    Нысана көздеушілер екі жолдама алған екен. Соның бірі Катар астанасы Доха  қаласында қола медаль жеңіп алып ,жолдамаға ие болған Анжелина Мишук екен.  Бізде мергендігімізді  байқап көрейік.Ол үшін шарларды көздеп жарып ішіндегі  сұрақтарға жауап берейік.        Екі командадан үш оқушыдан кезек шығып жауап береді. 1. Цилиндр тәрізді  әр түрлі екі ыдысқа  массасы бірдей су құйылған. Судың ыдыс  түбіне түсіретін қысымдары бірдей ме? 2. Екі ыдысқа біреуіне су ,екіншісіне керосин құйылған. Сұйықтардың деңгейлері  бірдей. Ыдыс түбіне түсіретін қысымдары бірдей ме? 3. Ауырлық күші әсер еткен сұйықтың қысымы неге тең? 4. Қысым деп нені айтады? 5. Қысымның формуласы қандай? 6. Сұйықтың ыдыс түбіне түсіретін қысымының формуласы қандай?   Семантикалық карта . Дұрыс шешу арқылы спорттық гимнастикадан жолдама  алған гимнасттарымызбен танысасыздар. Физикалық  шама  Күш Жылдамдық Қысым Тығыздық Жол Уақыт Қатаңдық  коэффициен ті      F      Ә      М      Ы      А      Л     Е    S     П     В       Ү     Х       Б       Н          Л         Ж      k      О       С       Я       Ө      Э      О          Й    υ     t     Ш     Т       И    З       Ч     Ю        У       Р       В       Ф        Ы      А     p     Ж      Б        і       П       Т       С    p    Ұ     Қ     Д     М      А      Һ       Х       Щ       А      К Физикалық шама  Салмақ Аудан      m    S     П      Ә      μ      О    V     Т     t     P     Ш     Г      М     О       С    З       И      Б   L  F     Қ Ұ      Р Ы       Ү         Я     Р       Ч        і Қ    Д   Т      Б      Л     Х       Б       Ө       Р      Э       В        У       П  М     Б       Ф       Т  А Көлем Масса Күш Уақыт    А    Һ     Е       Н      О        Ы      Ч       С   В  Орын ауыстыру      П    Ө     С     Н       А       Ы  Е    М Үйкеліс  коэффициенті      М       Ұ    В      И     Е       Ц       О У “Полиглот” ойыны . Жақсы оқитын оқушыларға беріледі. Көп тілді білу спортшыларымызға артық етпес. Бізде білімімізді сынап көрейік.  Кесте толтырылады. Кестені толық толтырсақ ауыр атлеттерімізбен  танысамыз.  Слайдтан көрсетіледі. № Физикалық   Қазақ тілінде  Орыс тілінде   Ағылшын тілінде шама 1 V 2 Fүйк 3 t 4 p 5 Fa 6 h Көлем Үйкеліс күші Уақыт Тығыздық Ауырлық күші Биіктік Объем Сила трения Время Плотность Сила тяжести Высота Volume The working power time The mass Power weight higher № Физикалық   Қазақ тілінде  Орыс тілінде   Ағылшын тілінде шама 1 S 2 FA 3 L 4 P 5 υ 6 S Жол Архимед күші Ұзындық Салмақ Жылдамдық аудан Дорога Архимедова сила Длина Вес Скорость площадь Way Arcimtdes power The long Weight The speed square № Физикалық шамалар 1 Жылдамдық 2 Уақыт 3 Масса 4 Көлем Математикалық өрнегі V=l/t t=s/v m=pv V=m/p Өлшем бірлігі Өлшейтін құралы  м/с С Кг М3 Спидометр Сағат,секундомер Таразы Мензурка,сызғыш 5 Ауырлық күші 6 Салмақ 7 Қысым Fa=mg P=mg P=F/S Н Н Па Динамометр Динамометр Барометр 1. Бос орынды толтырыңдар.     Бұл құрал ______________________________деп аталады. 2. Сұйықтар мен газдардағы қысымды зерттеген  ғалым:_______________________ 3. Паскаль заңы бойынша сұйыққа немесе газға түсірілген  қысым:______________ 4. Пішіндері әртүрлі үш ыдысқа шемішке майы құйылған. Майдың осы  ыдыстардың түбіне түсіретін қысымы жайлы не айтуға болады­олар бірдей ме,  әлде әртүрлі бола ма?            Жауабы:_____________________________________________________________ 5. Ауырлық күші әрекет еткен сұйық қысымы мына формуламен анықталады: Мұндағы, p­________________________________,                   g­________________________________,                   h­________________________________. “Сергіту сәті”   Дұрыс болса қолдарыңды алға созасыздар ,қате болса  жоғары көтересіздер. Құралдар көрсетіледі. Мынау  Паскаль шары, динамометр,  термометр(градусник), таразы,  мензурка, кір тастары, сызғыш. 3. Жаңа сабақ Ребус шешу арқылы сабақтың тақырыбы  ашылады.  ,,,,,  +а     ,,,,,           2143 ,,                                                                         Шешуі: Қатынас ыдыстар  Күнделікті қолданып жүрген шайнек, аққұман, ,кофе қайнатқыш  т.б. ыдыстар  қатынас ыдыстар деп аталады. Себебі бұл ыдыстарда  шүмегі мен ыдыс бір­бірімен  басланысқан.Олардың ішіндегі сұйықтың деңгейлері шүмегінде де ,ыдыстың өзінде  де бірдей болады. Кез келген пішінді қатынас ыдыстардағы  тыныш тұрған біртекті сұйықтың еркін  беттері бірдей деңгейде болады.Сұйық бетіндегі қысым бірдей болған жағдайда .     Егер тармақтарына әр түрлі сұйық құйылса қысымдары тең болғанда,тығыздығы  үлкен сұйық бағанының биіктігі тығыздығы аз сұйық бағанының биіктігінен кем  болады.           p1=p2 qp1h1=qp2h2 бұдан:  h1/h2=p2/p1 Олай болса ,қатынас ыдыстардағы әртекті сұйық бағандарының биіктігі олардың  тығыздықтарына кері пропорционал.  (Электронды оқулықтан көрсетіліп түсіндіріледі.) 4.Сабақты бекіту 1. Қандай ыдыстарды қатынас деп атайды? Жауабы:_____________________________________________________________ ____________________________________________________________________ _______ 2. Күнделікті тұрмыстан қатынас ыдыстарға мысал келтіріңдер. Мысалы:_____________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 3. Суретте әртүрлі пішінді қатынас ыдыстар көрсетілген. Неге біртекті сұйық  (су, керосин, май, спирт және т.б.) үшін, еркін беттер деңгейі бірдей болатынын  түсіндіріңдер.                                                                             Жауабы:_____________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 5.Қорытындылау.  Сабақты қорытындылап ұпайларымызды есептейік. Әрбір топ спортшыларымызға  өз тілектерін айтады. 7. Үйге тапсырма:  Қатынас ыдыстар,  17­тапсырма (суретті салу)                                                               Ақтөбе облысы                                                             Мұғалжар ауданы