Баяндама "Оқушыларды сын тургысынан ойлауга уйрету"

Әдебиеттік оқу пәнінен оқушыларды сын тұрғысынан ойлауға (СТО) үйрету Ахметкалиева Мейрамкул Бакытбековна Бастауыш сынып мұғалімі Жалпы орта білім беретін №4 мектеп Мақсаты:«Сын тұрғысынан ойлау»   модулінің   мақсаттарымен, әр түрлі әдіс­тәсілдерімен, негізгі түсініктерімен таныстыру және оларды  іс­әрекет барысында   қолдануға   бағыттау.Оқушыларға   кез   келген   мазмұнға   сыни тұрғыдан қарап, екі ұйғарым бір пікірдің біреуін таңдауға, саналы шешім қабылдауға сабақтарда үйрету.  Оқытудағы   жаңа   технология   аса   қажетті   педагогикалық   мәселелердің шешімдерін   табуға,   ой   еңбегін   арттыруға   және   оқу   процесін   тиімді басқаруды   қамтамасыз   етеді.   Жаңа   технологияларды     оқыту   үрдісінде қолданудың негізгі ерекшелігі ол оқытушылар мен оқушыларға өз бетімен және  бірлесіп шығармашылық жұмыс жасауға көп мүмкіндік береді және оны педагогикалық мақсатта пайдалану оқушылардың зердесіне, сезіміне, көзқарасына   әсер   ете   отырып,   оның   интеллектуалдық   мүмкіншіліктерін арттыруға көмектеседі.   Сондықтан мен жаңа технология әдістерінің бірі сын   тұрғыдан   ойлаупедагогикалық   технологиясын   таңдап   алдым.    Өз тәжірибемде бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық қабілеттерін, сабақта және сабақтан тыс уақытта дамытуда СТО жобасын қолданамын:  • Тақырыпты мазмұнына қарай жинақтау,арнаулы бір тақырыпқа пікірталас тудыру кестесі/  «инсерт» қозғау,     /ой       Берілген   • түрлендіру   бағыттағы   жұмыс  /   эссе,шығарма,   сауаттылықты   ашатын   хаттар   т.б   стратегиялар/  тапсырманы   •   әңгіменің   ұқсастығын   салыстыру,   бөліктерге   бөлу,   ат   қойғызу,  мәтіндегі /Венн    ұқсастық   пен   айырмашылықты   табуға стратегиясы/  диаграммасы, •   Қиялдау   арқылы   сурет   салғызу   /сурет   салу   стратегиясы/  аялдамамен оқу       • Кейіпкерге мінездеме беру өз ойын жазғызу /авторға, кейіпкерге хат жазу /  стратегиясы   •   Шығармада   екі   кейіпкердің   қарама   –   қарсы   элементтерін   сипаттау стратегиясы/  /қарама­қайшы элементтер     • Өлең шумақтарын құрастыру / 5 жолды өлең стратегиясы/  Қандай   болмасын   сыныпты   кез   келген   қоғамға   тән   сан   қилы қызығушылықтар,   қабілеттер,   тәжірибе   мен   мүмкіндіктер   сипаттайды. Сондықтан   мен   оқу   материалын   дайындағанда   және   оқыту   әдістерін   таңдағанда Өзім   жетекшілік   етіп   отырған   сыныбымда   әдебиеттік   оқу   пәні   бойынша осылардың тырыстым. ескеруге бәрін         өткіздім: СТО   жобасы   1. бұл сыныпқа оқу жылының басынан бері сабақ беріп келемін, әрі сынып бойынша сабақтар бірнеше       етемін; жетекшілік 2.   балалардың   өзге   пәндерге   қарағанда   әдебиеттік   оқу   пәнінен   жоғары; белсенділіктері 3.   сынып   оқушыларының   қабілеттері   мен   мүмкіндіктері   сыни   тұрғыдан   ойлау технологиясының элементтерін жеңіл игеретіндігін білдім; Сабақ   барысында   оқушылар   өз   пікірлерін,   ойларын   қорытып,   плакатқа сурет, жазба түрінде түсірді. Жұмыс істеу барысында оқушылар белсенді болды,   әрқайсысы   ойларын   айтып   жатқандары   көрінді.   Сонымен   қатар теориялық   алған   білімдерін   практика   жүзінде   еркін   көрсетіп   отырды. Постер   жасап   болған   соң,   топтардың   басшылары   жұмыстарын   қорғады. Сабақтарда балаларға ерік беріп, өздеріне басшы таңдауға мүмкіндік беріп отырдым. Бағалаудың критерийіне сай оқушылар сол жұмыстарын ауызша қағазға қарамай қорғау болды. Топ басшылары үлгерімі жақсы оқушылар болғандықтан, постер қорғауда аса қатты қиындық болған жоқ. Осы уақытқа дейін өткізген сабақтарда СТО жобасын пайдаландым. Өткізілген   сабақтарға   сараптама   жасай   отырып,   Сыни   тұрғыдан ойлауға   үйрету   модулінің   келесі   тиімді   жақтарын   анықтадым: ­   оқушының   ­   ойлау,   талдау,   іздену,   дәлелдеу   қабілеттері   артады; ­ сабақта шешуші рөл атқаратын оқытушы емес, керісінше, оқушы екені қалыптасады; туралы пікір     ­   оқушыны   өз   пікірін   білдіруге   және   өзгенің   пікірін   құрметтеуге қалыптасады;   оқушы жетеленеді; ­ ­   әрбір   оқушының   білім   дәрежесін   басқа   оқушымен   салыстыру   емес, шығармашылықпен ойлауға       оқушының кешегі нәтижесін, бүгінгі және ертеңгі нәтижелерімен салыстыру арқылы даму динамикaсына мониторинг құруға мүмкіндік алуға болады; ­   оқушының   өздігінен   жан­жақты   білім   алуына   жағдай   туады; ­   алған   білімге   сын   көзбен   қарау,   білімді   сапалы   түрде   алады; ­ оқушы мен оқытушы арасындағы өзара сыйластық, бір­бірінің үйренудегі болады; және үйретудегі көмегі зор         ­ ­ пәнге   сыныпта     деген   қызығушылығы   психологиялық   жағымды   климат   артады;   орнайды; ­ сабаққа балалар 100% қатысады; Сабақты   қорытындылау   мақсатында   балаларға   өткен   жаңа   тақырып бойынша   рефлексивтік     және   тест   сұрақтары   ұсынылады.   Балалар сұрақтарға  жұпта,  кейін  топта   талқылап,  жауап берді.Бағалауда   бағалау парақтарында   топ   көшбасшысы   қойған   бағалармен   таныстыра   отырып, оқушыларды   бағалаймын.   Кері   байланыста   балалар   «Бүгінгі   сабақтан қандай   әсер   алдым?»   деген   сұраққа   смайликтер   арқылы   жауап   береді. Балалардың   жауаптарынан   сабақты   қаншалықты   меңгергендігін   анықтап отырдым. Қолданылған әдебиеттер тізімі: 1.С.С.Мерсеитова   «Сыртқы   әлем:   күнделіктіні   академиялықта   қолдану» Алматы 2.С.С.Мерсеитова   «Азаматтықты   дамыту:патриотизм,мораль   және   білім беру миссиясы»    Алматы баспасы 3.   С.С.Мерсеитова   «Становление   и   развитие   философии   учителя: гуманистическая парадигма»  Алматы баспасы 4.журнал: Бастауышсыныптаоқыту (барлықпәндербойынша) №3 2011жыл 5.Мұғалімге арналғаннұсқаулық, Екінші (негізгідеңгей), үшіншібасылым 6.С. Мерсеитова (1998) «Сын тұрғысынанойлаутехнологиясы» 7.Б. Блум (1956) «Блумтаксономиясы» 8.М. М. Жанпейісова (1998)  «Модульдікоқытутехнологиясы» .