Берел қорғаны 5 сынып Қазақстан тарихы

ҰМЖ тарауы: 5.3А Сақтар

«М.Хасенов атындағы Бестерек орта мектеп-бақша және мектеп жанындағы интернат» КММ

Күні

Мұғалімнің аты-жөні: Жагалбаева Маржан Нурушевна

Сынып.  5 А

Қатысқандар -

Қатыспағандар -

Сабақтың тақырыбы

Берел қорғандары

Зерттеу сұрағы: Берел қорымынан табылған олжалар сақтардың мәдениетін қалай сипаттайды?

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

5.2.2.1 -   археологиялық ескерткіштерді сипаттау

5.2.1.2 -   ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау

Сабақ мақсаты

Барлық оқушылар: Берел  қорымынан табылған олжаларды сипаттайды.

Оқушылардың басым бөлігі: Бесшатыр және Шілікті қорған құрылыстарын естеріне түсіріп, Берел қорғанымен салыстырады.

Кейбір оқушылар: Берел қорғаны туралы ақпараттар мен тапсырмалар негізінде Берелдіктердің мәйіттер мен жылқылардың денесін ұзақ сақтауының құпиясын ашады

Бағалау критерийі

Берел қорымынан табылған олжалар арқылы сақтардың мәдениетін анықтайды;

Сақ тайпаларының дүниетанымын анықтайды;

Тілдік мақсаттар

Оқушылар:Берел қорымынан табылған олжаларды сипаттайды, Бесшатыр мен Шілікті қорған құрылыстарымен салыстырады, Берел қорғаны құрылысының ерекшелігін сипаттайды;

 Берел қорғаны туралы ақпараттар пен тапсырмаларды оқиды (оқылым);

Өзге қорғандардан үш ерекшелігін тауып айтады (айтылым);

Ең үздік жауап тыңдалады (тыңдалым)

Оқулықтан тірек сөздерді анықтайды, дәптерге жазады (жазылым дағдысы).

Пәнге қатысты лексика мен терминология.

Саркофаг, бальзамдау, тоң.

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер

Талқылауға арналған тармақтар:

Сіз Берел қорғаны туралы не білесіз?

Неліктен бұл аймақ археологтарды қатты қызықтырады?

Берел қорымынан табылған олжалар сақ мәдениетін қалай сипаттайды?

Жазылым бойынша ұсыныстар:

 Саркофаг  бұл ....;

 Бальзамдау бұл ... ;

 Тоң бұл ...;

Құндылықтарға баулу

Ұлы Дала кеңістігі туындысы ретінде  Берел қорғаны жәдігері арқылы ата-бабаларымыздың бірегей мәдениетін түсінуге баулу

Пәнаралық байланыс

Жаратылыстану,

Дүние жүзі тарихы.

Осы пәндердегі алған білімдерімен пәнаралық байланыс жасаймын

Алдыңғы білім

Ежелгі заманның танымал тарихи ескерткіштері/жәдігерлері туралы түсінік бар.

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы (12 минут)

0,5 минут

1,5 минут

5 минут

(жеке жұмыс)

3 минут

2 минут

Ұйымдастыру  шаралары (сәлемдесу, оқушыларды түгендеу)

«Ақ тілек» атты  сергіту сәтін өткізу. Мақсаты: сыныпта сенімділік қарым-қатынас, жағымды кері байланыс орнату.

Көңіл-күйлерін бағдаршам арқылы көрсету.

Доп, Бағдаршам

Тапсырма 1. Үй жұмысын тексеру.

Шілікті және Бесшатыр қорғаны туралы не білесіздер?

Шілікті және Бесшатыр қорғандарының орналасқан аймағын картадан көрсетіңіздер

Жақсы көрсеткен балаларға «смайлик» беру.

«Темір дәуіріндегі Қазақстан» картасы, смайлик

Тапсырма 2. (М). Миға шабуыл. Оқушылар Берел қорғаны туралы не білесіңдер?

Неліктен бұл аймақ археологтарды қызықтырады?

Сонымен бүгін біздің сабағымыздың тақырыбы не туралы деп болжайсындар?

Тақырып ашылады, оқушылармен бірлесе отырып оқу мақсатын анықтау, хабарлау.

5.2.2.1 -   археологиялық ескерткіштерді сипаттау;

5.2.1.2 -   ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау.

Сабақта Берел қорғаны туралы қандай мәлімет білгілерің келеді? БББ кестесін толтырады:

Берел қорғаны

суреті көрсетілген слайд

Сабақтың ортасы

(20 минут)

1 минут

14 минут

(жекелей,  жұптық жұмыс)

2 минут

(жұптық жұмыс)

3 минут

(жекелей жұмыс)

Тапсырма 4. (Ж, Т.) Суретпен  жұмыс жасату.

1—әрекет. Оқушыларға Берел қорымы туралы сурет таратылады, жұптасып талқылайды, талқылаудан соң жауап береді.  Ең үздік жауап сабақта тыңдалады.

1- жұп:  «Берелдің табиғаты»

2- жұп:  «Берел қорғандары»

3- жұп:  «Археологтардың қазба жұмысы»

4- жұп:  «Берелден табылған артефакттар».

5- жұп:  «Жылқыға арналған маска»

2-әрекет. (ФБ). Оқушылар оқулықтағы мәтінді өздігінен оқиды.

Берел қорғаны туралы мәтін мен  суреттерді пайдалана отырып табылған заттардың тізімін жасайды, сипаттайды;

3-әрекет. Берел обасының ерекшелігі неде?

-         Берел обасының Шілікті және Бесшатыр қорғандарынан үш ерекшелігін табыңыз?

-         Археолог ретінде үш сұрақ құрастырыңыз?

-         Үлгілі үш сұрақ дайындаңыз?

(Т кестесі әдісі арқылы)

Тарихи концепт: 3.2. Ұқсастық және айырмашылық (- белгілі бір жерде, белгіленген бір уақыт кезеңінде немесе әртүрлі қоғамдарда өзара байланысқан оқиғаны өзара салыстыру)

Тапсырма 5. (Ж) Оқулықтан және берілген мәтіннен тірек сөздерді жазғызу.

Тапсырма 6. Берел қорғаны туралы ақпараттар мен тапсырмалар негізінде

Берелдіктердің мәйіттер мен жылқылардың денесін ұзақ сақтауының құпиясы қандай?:

(IDEAL тәсілі арқылы)

I – мәйіттер мен жылқылардың денесін ұзақ сақтап қалу құпиясы

D – жан мен тәннің байланысы, жанның мәңгіліктігін айтады;

E – Оба асты суық тоң қабатынан тұрады, тоң қабатын сақтау үшін арнайы тас құрылыстарының қалау тәжірибелерін біледі. Мәйіттерді ұзақ сақтап қалу үшін бальзамдаудың  құпия әдісін қолданады. Жылқылардың денесін шірімес үшін қайыңтоз қабығымен жапқан.

A – оқулықпен және қосымша ақпарат құралдарымен жұмыс  істейді;

L – «Екі жұлдыз, бір тілек» қорытынды жасайды, рефлексия.

(Тарихи концепт 1.1.Дәлел)

ҚБ тапсырмасымен жұмыс, кері байланыс беру.

Сабақ барысында 3 үйренген нәрсе:

-         Не оңай болды?

-         Не қиын болды?

-         Тағы да не нәрсе туралы білгіңіз келетіні жайлы әңгімелесіңіз.

 (ФБ) Бағалау сызбалары арқылы бағалау жүргізу

Берел, Шілікті, Бесшатыр қорғандарының суреті, оқулық.

Қосымша ақпарат құралдары (интернет желісі)

Сабақтың соңы:

7 минут

Саралау

Тапсырма 1.

(үш түрлі деңгейлі тапсырма дайындау:

А тобы: «иә», «жоқ»

В тобы: Сәйкестендіру:

1-5, 2-3, 3-1, 4-7, 5-2, 6-4, 7-6.

С тобы: Дұрыс жауабын табыңыз:

1.Бұл жерден табылған археологиялық ескерткіштер б.з.б.V-IVғасырлар аралығына жатады;2.Көлемі жағынан ең ірі оба б.з.б.VІІІ жатады; 3.Археологиялық ескерткіштің орналасқан жері Жетісу, Іле аймағы; 4.Мыңдаған ірі тастар 3 шақырым жердегі таудан тасып әкелінген. 5.Оба күрделі құрылыс үш қабатты үйіндіден тұрады;6. Құрылысқа қажетті бөренелер тау сілемдерінен салмен жеткізілген. 7. Оба үш-төрт қабатты үйдің биіктігіндей; 8.Қорғанның ерекшелігі лақат қабір жерден барынша тереңдетіліп қазылған; 9. Ғылым үшін аса маңызды ақпараттар көзі болып табылатын №11 оба; 10. Бұйымдардың көпшілігі «аң стилінде» жасалынған. 11. Обада биік топырақ үйіндісі жоқ. 12.  Обалар ертеректе тоналған.

Дескриптор:

-         Берел обасындағы жерлеу ерекшелігін дүниетанымымен байланыстырып сипаттайды;

-         Берел қорымынан табылған жәдігерлерді атайды;

-         Берел қорымының жерлеу ғұрпын анықтайды;

Тапсырма 2.

«Берел қорғаны» «Мәңгілік ел» идеясының құндылықтарының бірі болып табыла ма?

Кері байланыс беру:

Қб арналған парағы

Үйге тапсырма беру

А. Оқулықтың соңында берілген тест тапсырмаларын орындау.

В. Картадан қорғандарды көрсетеді. 

С. Алғашқы адамның дүниетанымы мен сақ тайпаларының дүниетанымын салыстыру (Венн диаграммасы)

Оқулық, «Темір дәуіріндегі Қазақстан» картасы

Саралау – сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз?

Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бағалау – сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырысыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Топтағы жұмыс барысында «диалог және қолдау көрсету», «жіктеу» тәсілдерін қолдану жоспарланды. Қабілетті оқушылардың басқалардың табысқа жетуіне ықпал етуіне көмектесу.

Визуал оқушылар қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін суреттер, слайдтар көрсетемін. Барлық  оқушылардың қатысуын қадағалау

Барлық оқушылар: оқулықпен жұмыс жасайды, Берел  қорымынан табылған олжаларды сипаттайды.

*Оқушылардың басым бөлігі: Бесшатыр және Шілікті қорған құрылыстарын естеріне түсіріп, Берел қорғанымен салыстырады.

Кейбір оқушылар: Берел қорғаны туралы ақпараттар мен тапсырмалар негізінде қорған құрылысының ерекшелігін айтады, Берел қорғанындағы адам денесін бальзамдаудың сырын, құпиясын анықтайды

Бағдаршам, смайликтер,  доп, «Сұхбаттасатын жұп», бағалау сызбалары, формативті бағалау парағы, БББ, «Сәйкестендіру», «Дұрыс жауабын табыңыз», «Иә», «жоқ», «Екі жұлдыз, бір тілек»

Денсаулық сақтау педагогикасын, СЭС талаптарын сақтау.

«Ақ тілек» сергіту сәтін өткізу. Егер зейіндері шашырап кетсе қажеттіліктеріне сәйкес ой сергек өткізу.

Жұпқа бөлінген кезде қауіпсіздік ережелерін сақтау туралы ескертіледі.

Сабақ бойынша рефлексия

Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқу мен оқытуға қатысты)

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң  ықпал етер еді (оқытуды да оқуға қатысты)

1:

2:

Сабақ барысында мен сынып н емесе жекеленген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?

Бөлім

Тақырып

 5.3А Сақтар

Берел қорғаны

Оқу мақсаттары

5.2.2.1 -   археологиялық ескерткіштерді сипаттау

5.2.1.2 -   ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау;

Ойлау дағдыларының

деңгейі

Қолдану

Бағалау критерийлері

Археологиялық ескерткіштерді сипаттайды, ерекшелігін анықтайды

Тапсырмалар

Тапсырма 1.

(үш түрлі деңгейлі тапсырма дайындау:

А тобы: «иә», «жоқ»

В тобы: Сәйкестендіру:

Жауабы: 1-5, 2-3, 3-1, 4-7, 5-2, 6-4, 7-6.

С тобы: Дұрыс жауабын табыңыз:

1.Бұл жерден табылған археологиялық ескерткіштер б.з.б.V-IVғасырлар аралығына жатады;2.Көлемі жағынан ең ірі оба б.з.б.VІІІ жатады; 3.Археологиялық ескерткіштің орналасқан жері Жетісу, Іле аймағы; 4.Мыңдаған ірі тастар 3 шақырым жердегі таудан тасып әкелінген. 5.Оба күрделі құрылыс үш қабатты үйіндіден тұрады; 6. Құрылысқа қажетті бөренелер тау сілемдерінен салмен жеткізілген. 7. Оба үш-төрт қабатты үйдің биіктігіндей; 8.Қорғанның ерекшелігі лақат қабір жерден барынша тереңдетіліп қазылған; 9. Ғылым үшін аса маңызды ақпараттар көзі болып табылатын №11 оба; 10. Бұйымдардың көпшілігі «аң стилінде» жасалынған. 11. Обада биік топырақ үйіндісі жоқ. 12.  Обалар ертеректе тоналған.

Дескриптор:

-         Берел обасындағы жерлеу ерекшелігін дүниетанымымен байланыстырып сипаттайды;

-         Берел қорымынан табылған жәдігерлерді атайды;

-         Берел қорымының жерлеу ғұрпын анықтайды;