Бағдарламаның мақсаты:
«Табиғи дарындылығы, қабілеті бар оқушыларды анықтау, бейімі мен қызығушылықтарына байланысты білім, білік, дағдыларын дамыту, шығармашылық қабілеттерін дамытып,шыңдау және ғылым жолына бағыт бағдар беру, потенциалды қабілеттерін жүзеге асыруға қолдау жасау»
Мектеп оқушылары арасынан табиғи қабілетті оқушыларды анықтау және сол оқушылардың арасынан дарынды оқушыларды шығару;
2. Мектептің білім беру ортасында дарынды және қабілетті балалардың дамуына жағдай жасау;
3. Дарынды балаларды дамыту және оларға қолдау көрсету. Білімдерін көрсету үшін әртүрлі пән олимпиадаларына, ғылыми жоба қорғау сайыстарына, интеллектуалды, шығармашылық сайыстарға қатыстыру.
4. Дарынды, қабілетті оқушылардың өзіндік ойлауларын, шығармашылықтары мен белсенділіктерін дамыту және ынтасын арттыру мақсатында оқыту мен оқудағы жаңа әдіс- тәсілдерді, инновациялық технологияларды жүйелі қолдану.
Сортөбе ауылы
№ 17 орта мектеп
«Дарынды балалареліміздің
интеллектуалдық
элитасын қалыптастыратын
ұлттық
құндылық»
Н.Ә.Назарбаев
Дарынды
оқушылармен жұмыс
істеудің инновациялық
тиімді әдістәсілдері
Мақсаты
• Бағдарламаның мақсаты:
• «Табиғи дарындылығы, қабілеті
бар оқушыларды анықтау,
бейімі мен қызығушылықтарына
байланысты білім, білік,
дағдыларын дамыту,
шығармашылық қабілеттерін
дамытып,шыңдау және ғылым
жолына бағыт бағдар беру,
потенциалды қабілеттерін
жүзеге асыруға қолдау жасау»
Міндеттері
• 1. Мектеп оқушылары арасынан табиғи қабілетті
оқушыларды анықтау және сол оқушылардың
арасынан дарынды оқушыларды шығару;
• 2. Мектептің білім беру ортасында дарынды және
қабілетті балалардың дамуына жағдай жасау;
• 3. Дарынды балаларды дамыту және оларға
қолдау көрсету. Білімдерін көрсету үшін әртүрлі
пән олимпиадаларына, ғылыми жоба қорғау
сайыстарына, интеллектуалды, шығармашылық
сайыстарға қатыстыру.
• 4. Дарынды, қабілетті оқушылардың өзіндік
ойлауларын, шығармашылықтары мен
белсенділіктерін дамыту және ынтасын арттыру
мақсатында оқыту мен оқудағы жаңа әдіс
тәсілдерді, инновациялық технологияларды
жүйелі қолдану.
Кіріспе
Дарынды бала – ел ертеңі
Дарынды бала – ел тірегі.
М. Әуезов
Келер ұрпаққа қоғам талабына сай тәрбие мен
білім беруде мұғалімдердің инновациялық іс
әрекетінің ғылыми педогогикалық негіздерін
меңгеруі – маңызды мәселелерінің бірі.
Бүгінгі мақсат – әрбір оқушыларға түбегейлі
білім мен мәдениеттің негіздерін беру және олардың
жанжақты дамуына қолайлы жағдай жасау.
Әрбір ұқстаз ойлау қабілеті жоғары оқушысы
болғанын қалайды.
Қазіргі заман талабына сай оқыту, жас ұрпақты
біліммен сусындату мұғалімнің міндеті.
Мемлекетіміздің рухани және әлеуметтік
дәрежесі қазіргі таңда білім деңгейімен бағаланады.
Жастарды осы талапқа сай тәрбиелеу үшін
мұғалім өзі оқыту әдістерін күнненкүнге
жетілідіріп отыруы тиіс.
Негізгі бөлім
Дарындылық – адамның өз биімділігі арқылы,
шығармашылықпен жұмыс істеу арқылы
қалыптасатын қасиет. Дарындылық пен
қабілеттіліктің не екенін, оқушы дарындылығын
анықтайтын психодиагностикалық әдістемелердің
тиімділігін, нәтижелілігін білетін мұғалім ғана
дарынды оқушымен нәтижелі жұмыс істей алады.
Көбінесе “дарынды оқушы – бұл жақсы оқитын
оқушы ” деген пікір қалыптасқан. Белгілі ағылшын
психологы П. Торранстың зерттеулері бұл пікірдің
мұғалімдер арасында жиі кездесетінін анықтады.
Оларға қиыншылық туғызбайтын, тәртіпті ,
ұйымшыл , білімді , тұрақты оқушылар көбірек
ұнайды. Ал, қисынсыз сұрақ қоятын, өз жұмысымен
ғана айналысатын , тәуелсіз және әр нәрсеге
көзқарасы бөлек оқушылар ұнамайды. П.
Торранстың зерттеулері нақ осы қасиеттер
оқушының шығармашылық дағдыларын көрсететін
және оның нашар оқитын оқұушылардың арасында
да аз емес екендігін айқындаған.
Дарынды баланың біліктілігін жетілдірде
инновациялық әдістәсілдің орны ерекше.
Жаңалықтарды қалыптастыру, қолдану, жүзеге
асырудың тұтастық қызметі. Инновация білім
деңгейінің көтерілуіне жағдай туғызады.
Жаңа технологияларды меңгерту мұғалімнің
интелектуалдық , кәсіптік , адамгершілік , рухани,
азаматтық және басқада көптеген адами келбетінің
қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін –өзі дамытып,
оқутәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына
көмектеседі.
Оқу тәрбие үрдісінде қолданып , айтарлықтай
нәтиже берген жаңа педогогикалық технологиялар
мыналар: дамыта оқыту әдістемесі (Л. Занков,
Д. Эльконин, В. Давыдов, В. Репин, В. Левин) , оза
отырып оқыту (С. Лысенкова), ісәрекетті бағалау
(Ш. Амонашвили, И. Волков), деңгейлік
тапсырмалар арқылы дамыта оқыту, жобалап оқыту
технологиялары.
Мектепте дарынды оқушылармен жұмыс нәтижелі
болу үшін, балалардың атааналарымен де бірқатар
жұмыстар жүргізілуі керек.
Олар: Атааналар күндерін ұйымдастыру;
Мектеп психологы тарапынан ата – аналарға
кеңес беру.
Дарынды бала
дегеніміз:
Өз қатарларынан әлде қайда
дамыған, ерекше зейіні бар, белгілі
ісірекет бойынша асқан
қабілеттілік танытып, жоғарғы
жетістіктермен дараланатын
бала.
Дарынды оқушылармен жұмыс
барысында қолданылып жүрген
психологиялық әдістемелер
• “Дарындылық картасы” әдістемесі
(Савенков)
• Джонс креативтілігі сұрақнамасы
• Оқушылардың шығармашылық
қабілеттерінің диагностикасы
• Оқу мотивін анықтау сұрақнамасы
• Баланың профильдік
қызығушылығын анықтау әдістемесі
• Жалпы дарындылықты анықтау
әдістемесі ( ата аналарға сауалнама)
• Кім неге бейім? әдістемесі
Дарындылық түрлеріне
анықтама
• Жалпы дарындылық түрлері:
• Көркем дарындылық
• Дарындылықтың бұл түрі арнайы мектептерде,
үйірмелерде дамытылады. Музыка, бейнелеу өнері,
орындаушылық, әртістік, сәулет өнері саласындағы
жоғары жетістіктерінен көрінеді.
академиялық дарындылық
•
• Мұндай дарынды балалар негізгі ұғымдарды тез есте
сақтап, жылдам меңгереді. Ақпаратты өңдеу
бейімділігі аса зор. Барлық пән бойынша үздік
көрсеткіштерге қол жеткізеді.
• Шығармашылық дарындылық
• Шығармашылық бағытта дарынды балалар:
•
•
•
•
• шарттылықтар мен беделге көнбейді;
• пікір айтуда еркін әрі тәуелсіз;
• әзіл, қалжыңды жақсы көреді;
• жұмысты ұйымдастыру мен тәртіпке көңіл
бөлмейді;
• жарқын темперамент.
•
Интеллектуалдық дарындылық
• интеллекті ортадан жоғары;
• шешім қабылдай алады;
• дерексіз ұғымдармен, болашақ
жоспарлармен жұмыс жасауға
қабілеттілік;
• икемділік, бейімделгіштік;
• жауапкершілік сезімі;
• өз біліміне сенімділік;
• ойын анық жеткізе білу.
Спорттық (психомоторлық)
дарындылық:
Спорт өмірінде белгілі бір жетістікке
жеткен оқушылар
ерік жігерінің жоғарылығы;
мақсаткерлік
физикалық дайындығы
мақсатты, қозғалыстың бағытын сезіну
Шығармашылық
дарындылық
21 %
Көркемдік
дарындылық
32%
Академиялық
дарындылық
8%
Дарындылық
түрлері
Психомоторлық
дарындылық
24%
Интеллектуалдық
дарындылық 15%
Шығармашылық дарындылық21 %Көркемдік дарындылық32%Интеллектуалдық дарындылық 15%Психомоторлық дарындылық24%Академиялық дарындылық 8%
Шығармашылық
Шығармашылық
дарындылық
дарындылық
Көркемдік
Көркемдік
дарындылық
дарындылық
Интеллектуалд
Интеллектуалд
ық дарындылық
ық дарындылық
Психомоторлық
Психомоторлық
дарындылық
дарындылық
Академиялық
Академиялық
дарындылық
дарындылық
Ғылыми
Ғылыми
практикалық
практикалық
конференциялар
конференциялар
жобалар
жобалар
Шығармашылық
Шығармашылық
сайыс, ән, би
сайыс, ән, би
театр
театр
үйірмелері
үйірмелері
Интеллектуалы
Интеллектуалы
ойындар ақбота,
ойындар ақбота,
кенгуру
кенгуру
Спартакиадалар,
Спартакиадалар,
турслеттер,
турслеттер,
президенттік
президенттік
тесттест
Факультатив,
Факультатив,
таңдамалы,
таңдамалы,
қолданбалы
қолданбалы
курстар,
курстар,
олимпиадалар
олимпиадалар
Мұғалімдердің жұмыс жүйесі:
• Мектеп әкімшілігі не бірлестік мүшелері дарынды балалармен
жұмыс жасауға қабілетті, шебер мұғалімдерді анықтау.
• Дарынды балалармен жұмыс істеуге арналған бағдарламаларды
жасау, жетілдіру;
• Дарынды оқушыларды олимпиадаларға, байқауларға,
мектепшілік, қалалық, облыстық, республикалық деңгейдегі
білім сайыстарына қатыстыру;
• Олимпиада резертерін дайындау.
• Дарынды балаларды дамытуда мектеп пен отбасы байланысын
•
жүзеге асыру:
Жаңа педагогикалық технологияларды пайдалана отырып,
дарынды балалармен сабақтарды ұйымдастыру, жүргізу
• Оқушылардың ғылыми қоғамын ұйымдастыру.
• Дарынды оқушылар апталығын ұйымдастыру.
• Мектептің материалдық базаны дамыту.
• Кеңейтілген, тереңдетілген тапсырмалар базасын дайындау,
құру.
• Қосымша сабақтарды тиімді ұйымдастыру.
• Пәндерді таңдауда , практикумдарды, жеке кеңес беруді енгізу.
•
Дарынды оқушылармен жұмыс бұрышын жабдықтау (ақпарат
стенді, )
Жұмыс түрлері
Сабақ кезіндегі ( кіші топпен,
жұппен жұмыс) деңгейлік
тапсырмалар, шығармашылық
тапсырмалар
Проблема бойынша кеңес
беру
Ғылыми үйірмелер, қоғамдар
Пікірталастар
Ізденушілік тапсырмалардың
шешілу теориясы
Ойындар
Дарынды балалармен
жұмыс кезінде жақсы
нәтижеге жетуде
төмендегідей іс-шаралардың
орны өте маңызды:
• Бала ерекше есте сақтау ,
ойлау, байқағыштығымен
ерекшеленеді
• Өзінің ойын жүйелі айтуға , жан-
жақты қызығушылығы көрінеді
Оқуда: Бала көп оқиды,
зейінділігі жоғары,
көлемді материалды есінде
ұстай алады
Математикада: есептеулерде
жоғары
қызығушылық көрсетеді
Оқушылардың
шығармашылық іс-
әрекетін
қалыптастыруда
мынадай ережелерді
• Оқушыларды өз бетінше
іс-әрекет жасауға үйрету
сақтау керек
• Оқушылардың
мүмкіндіктерін шектемеу
• Бағалауда асығыстық
жасамау
• Білімді меңгерту
үрдісінде оқушыларға
көмек көрсету
• Оқушыларды өз
идеяларын ұстануға, қате
көзқарастан аулақ болуға
үйрету
Проблемалар
• Осы бағытта жұмыс істейтін
педагогтарды ғылыми –
әдістемелік қолдаудың әлсіздігі
• Оқушылардың табиғи талабын
дамыту үшін жағдай жасауда
педагогтар мен ата – аналар
ынтымақтастығының
орындалмауы
• Олимпиада тапсырмаларын
орындауда мұғалімдерің
қиындықтарға тап болуы.
Шешу жолдары
• Дарынды балалармен жұмыс
жасайтын педагогтардың
біліктілігін арттыру
• Өз білімін жетілдіру
тақырыптарын қайта қарастыру.
Бастауыш сынып
апталықтарында үнемі
олимпиадалар ұйымдастыру.
Дарынды бала-
болашақта жаңа
технологияларды
ойлап табатын, ізгі
саясаткер, сенімді
дәрігер, шебер
музыкант, қайталанбас
суретші, ол еркін,
жауапты, жоғары
адамгершілік
иесі ............
....Және ол
бұлармен қатар нәзік
жаралған жан
№ 43 Б. Момышұлы
атындағы орта мектеп
Дара
және күрделі
сан есім
Бастауыш сынып мұғалімі:
Азаматова А.Н.
Мақсаты:
Білімділік: Дара және күрделі
сан есім туралы түсінік беру,
сан есімнің түрлерін меңгерту,
мәтіннен дара, күрделі сан
есімдерді таба білуге үйрету.
Дамытушылық: Оқушылардың
тілін және ойлау қабілетін
дамыту. Талдай білу
дағдыларын қалыптастыру.
Тәрбиелік: Балаларды
кішіпейілдікке,
адамгершілікке,
ынтымақтастыққа, тіл
тазалығын сақтауға
тәрбиелеу.
Көрнекілігі: цифрлар,
нақыл сөздер, слайд
Әдіс-тәсілдері:
талдау, түсіндіру, СТО
стратегиялары
Пәнаралық
байланыс: өзін-өзі
тану, дүниетану,
математика,
әдебиеттік оқу.
Сабақтың типі: жаңа
білімді меңгерту, ойын
сабақ
Қызығушылықты
ояту
Қазақ тілім- өз тілім, ана тілім.
Абай, Мұхтар сөйлеген дана
тілім.
сені ,
тілім!
Қастерлейді ұл – қызың мәңгі
Болашағым, бақытым дара
Топқа бөліну
Тақтаға ілінген
үлестірмелерді
таңдай отырып, әр
оқушы өз тобына
жайғасады.
І – топ “ Зат есім ”
ІІ- топ “ Сын есім ”
ІІІ-топ “ Етістік ”
Үй жұмысын
тексеру
“Жұптасып ”
тексеру
арқылы үй
жұмысын
тексеру.
« Бәйге » ойыны
Зат есім 10 20 30
Етістік 10 20 30
Сын есім 10 20 30
Сан есім 10 20 30
Мағынаны ашу:
“Болжау”
стратегиясы
Терме диктант
Күн жүйесінде тоғыз
ғаламшар бар. Жер үшінші
ғаламшар. Күн жүйесіндегі
ең жолы қысқа- Меркурий.
Ол сексен сегіз тәулікте бір
айналып шығады.
----------------------------------------------
----------------------------------------------
---------
---------
Сан есімдерді жазып
айырмашылығын
дәлелдейді.
“Көкпар” ойыны
8-
жаттығу
• Теңіздегі
ең ірі сүтқоректі
жануарлар киттер
болып табылады.
Әсіресе «Көк кит» деп
аталатын киттің
ұзыңдығы 30 метрден,
ал салмағы 150 тонна-дан
асады. Киттердің бастарының
үстіндегі тесіктен су
шашатынын көрген болуларың
керек. Бірақ сол жер киттердің
мұрны екенін білетін бе
едіңдер? Киттер мұрындарын
тек дем алып шығару үшін
ғана пайдаланады. Кейбір
адамдар киттерді сол тесіктен
су шығарады деп ойлайды.
Алайда киттер өкпелеріндегі
ауаны шығаруда.
Есіңе сақта !
• Сан есім дара және
күрделі болады. Дара сан
есім бір сөзден тұрады.
• Күрделі сан есім екі
немесе одан да көп
сөзден құралады.
• Күрделі сан есімдердің
құрамындағы сөздер
бөлек-бөлек жазылады.
Көңілді шумақ
Піл к3- ті
Піл к3-ті емес тіл
к3-ті
6-н балдақ қол сәні
Әшекей т10 сәні
4- еу түгел болса,
төбедегі келер,
6- ау ала болса,
ауыздағы кетер.
“Заттар қасиеті”
ойын
Жүргізуші: бұл доп
“анар”. Қазір біздер
допты бір-бірімізге
лақтырып, оның қандай
анар екендігін айтамыз.
Аталған сапаларды
қайталауға болмайды.
“Теңге алу”
ойыны
9-жаттығу
Ең мағыналы сөйлем
құраған бала 1 алтын теңге
алады.
15,47, 165, 1991
10-жаттығу
Сан есімдерді сөзбен жаз.
Тоғыз,он бір, жиырма жеті,
жүз сексен тоғыз, алты жүз қырық
“Ой толғау”
Киелі сандарды
білесің бе?
Киелі 3,9,7 саны
7 саны жайлы не білесің?
Жеті ата: ата, әке, бала, немере,
шөбере, шөпшек, немене, туажат
Жеті күн : дүйсенбі, сейсенбі,
сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі,
жексенбі
Жеті қазына: ер жігіт, сұлу әйел,
ақыл, білім, жүйрік ат, қыран бүркіт
Жеті жұт: құрғақшылық, жұт,
өрт, оба, соғыс, топан су, жер
сілкінісі
Дарынды балаларға
арналған
тапсырмалар
1. Тапсырма
“ Сөйлем құра” Өзара байланыспайтын 3 сөз
алынады. Мыс: “көл”, “қарындаш”, “төрт”, “аю”. Осы
сөздерден сөйлем құрау қажет. Жауаптар қарапайым
немесе күрделі болуы мүмкін. Мыс:қарапайым (Аю
көлге төрт қарындашын түсіріп алды) немесе
күрделі ( Бала қолына қарындаш алып, көлде
шомылып жатқан төрт аюдың суретін салды)
Соңынан ұнаған жауаптар талданады.
Шығармашылықпен жазылған сөздер мадақталады.
2. Тапсырма
“Артық сөзді тап”. Кезкелген 3 сөз беріледі. Мыс:
“ит”, “қазан”, “күн”. Белгілері арқылы ұқсастықтары
бар 2 сөз қалдырылады да , артық сөзді алып тастау
керек. Қалған екі сөздің өзара ұқсастықтарын
алынған сөзден, салынған сөздердің айырмашылығын
көбірек атау керек. Мыс: “ит ” сөзі артық. “Қазан”,
“күн” сөздері қалдырылады. Өйткені олар: дөңгелек,
қызғылт, адамға қуат береді. Қалыптан тыс неше
түрлі айырмашылықтар айтылады.
Тест тапсырмалары
1. Сан есім қандай сұраққа жауап
береді?
а) қандай?қанша? ә) не? Нешінші? б)
қанша?неше?
2. Сан есім .... болып бөлінеді
а) есептік, реттік, ә)қатарлық, реттік
б) есептік, реттік
3.Есептік сан есімді көрсетіңдер
а) бес ә) бесінші б) он екінші
4. Күрделі сан есімді көрсетіңдер
а) бес- алты ә) елу алты б) қырық
5. Көп нүктенің орнына керекті сан
есім жаз
... рет өлшеп, ... рет кес
а) бір, бес ә) жеті, бір б) бір, көп
• Үйге тапсырма
11-жаттығу Құрамында
сан есімі бар мақал –
мәтел, жұмбақ,
жаңылтпаш жазу.
Қорытынды
Мемлекетіміздің әлемдегі дамыған
елдермен тең болуы әрі басқа елдер
арасында өркениетті ел ретінде
танылуы үшін мектеп оқушысына
саналы тәрбие мен сапалы білім берудің
маңызы өте зор. Бастауыш сыныпта
білім беру әдістемесін айқындап , тиімді
пайдалану – бүгінгі күн талабы.
Оқушының жас ерекшеліктеріне
байланысты бойындағы қабілетін
анықтау, қасиеттерін ажырата біліп,
жеке тұлға ретінде қарап, тек ғылыми
негіздеріне ғана оқытпай, әр баланың
ойөрісін дамыту, келешекте нағыз
маман иесі болуға тәрбиелеу
ұстаздардың талмай еңбек етуінің
жемісі.
Самал доклад.ppt
