Дистанционный поурочный план по химии, язык обученияказахский язык

Біл

Ерітіндідегеніміз еңкеміекікомпоненттентұратынбіртектіжүйе (система). Ерітінділердіңеңмаңыздылығысұйықерітінділер.

Ерітінді: ерігензат пен еріткіштентұрады.

m_{ерітінді} = m_{ерігензат} + m_{еріткіш}

Ішіндеерігензат молекула не ион түріндебірдейболыпараласатынортаны еріткіш дейміз. Еңмаңыздыеріткішретінде суды алады, еріткіштіңішіндеерігензаттыңмөлшерікөпболсақоюерітінді, ерігензат аз болсасұйықерітіндідепаталады.

Соныменерітіндідегіерігензаттыңмөлшеріәртүрліболғандықтанерітіндініңконцентрациясынөрнектейбілукерек. Еңалдыменерітіндініңконцентрациясыдегеніміз не дегенсұраққажауапберейік?

Ерітіндіконцентрациясыдегеніміз – ерітіндініңбелгілісалмақмөлшеріненемесебелгілібіркөлемінеерігензаттыңсандықмөлшері.

Ерітіндініңконцентрациясынбірнешеәдіспенкөрсетугеболады:

1.    ерігензаттың масса бөлшегімен ();

2.    молярлықконцентрациясымен (С_м);

Проценттік концентрация. Массалықпроценттік концентрация дегеніміз 100 граммерітіндідегіерігензаттыңграмменалынғанмассасы (m_зат).

Құрамытұрақсыз, біртектіжүйе ерітінді депаталады. Кезкелгенсұйықерітіндіеритінзаттан, еріткіштенжәнесолардыңәрекеттесуінәтижесіндепайдаболғанбөлшектердентұрады. Заттардыңбәрі суда ерибермеді,сондықтанертіндіқаныққанжәнеқанықпағандепбөлінеді.

Қаныққанерітінді – әріқарайерімейтінертінділертүрлері.

Қанықпағанерітінді- әріқарайериалатынертіндітүрлері.

Агрегаттықкүйінебайланыстыерітінділер: сұйық, қаттыжәне газ тәріздесболыпжіктеледі. Сұйықерітінділергетеңіздер мен мұхиттардыңсуларын (тіптіқұбырсуын), көптегентехникалықерітінділерді, дәрілікзаттар, мұнайдыңәртүрліфракцияларыжатады. Қаттыерітінділердіңмысалыретіндеметалдардыңқұймасын, табиғиминералдардықарастыруғаболады.

Заттардыңерігіштігі – химиялық таза заттыңбелгілібіреріткіште еру қабілеті.

Ерігіштіккеәсерететінфакторлар:

1.    заттардыңтабиғаты;

2.    температура;

3.    сыртқықысым.

Егерекі компонент (еритінзатжәнееріткіш) полюстінемесеполюссізболса, өзараерігіштікжоғары, ал біреуіполюсті, екіншісіполюссізболса, өзараерігіштіктөменболады.

Жақсыеритіндер – 100 г еріткіште 10 г-нанартықзатериді;
Нашареритіндер – 100 г еріткіште 0,01 – 1,0 г затериді;
Ерімейтіндер – 100 г еріткіште 0,01 г-нан аз затериді.

Температураныңзаттардыңерігіштігінеәсері

1.    Қаттызатсұйықтардаерігенде, жылусіңірілетінболса, температура жоғарылағанда, ерігіштікартады, қарама-қарсыжылубөлінетінболса, температура жоғарылағанда, ерігіштіктөмендейді.

2.    Сұйықтарбір-біріндеерігенде, көбінесежылусіңіріледі, солсебепті температура жоғарылағанда, ерігіштікжоғарылайды.

3.    Газдарсұйықтардаерігенде, көбінесежылубөлінеді, сондықтан температура жоғарылағанда, ерігіштіктөмендейді.

Қысымныңзаттардыңерігіштігінеәсері

Егерекіқаттынемесеекісұйықзатерігенде, көлемкішірейсе, қысымныңжоғарылауыерігіштіктіжоғарылатады, қарама-қарсыкөлемүлкейсе, қысымныңжоғарылауыерігіштіктітөмендетеді.

Қысымныңжоғарылауыгаздардыңсұйықтардағыерігіштігінжоғарылатады, қарама-қарсықысымныңтөмендеуіолардыңерігіштігінтөмендетеді.

Жауап бер

Орында

1. Дәріханада 500 гр 9%-тікерітіндідаярлауүшінқанша грамм тұз, қанша грамм су қажет?

Бер: m_ерт =500 гр. Шешуі: W= m _е.з / m_еріт *100%

W = 9%. m _е.з = W * m_еріт / 100=9*500 / 100=45 гр.

Т/к: m_тұз=? m_(су)=500 гр – 45=455 гр.

m_(су) = ?

Жауабы: 45 гр (тұз)

455 гр (су)

2. 30 грастұзы 200 гр суда ерітілген. Осы ерітіндініңмассалықүлесінтабыңдар?

Бер: m_(NaCl) =30 гр. Шешуі:

m_(су) =200 гр. m_{ерітінді} =m_(NaCl) + m _(су) = 30 гр + 200 гр = 230 гр.

Т/к: W = ? W = 30 гр / 230 гр * 100% = 13%.

Жауабы: W = 13%.

3. 100г ертіндіде 5г затерісе,ол 5 % депаталады. Неге?

4. 1тонна қиярдытұздауүшін 5% ерітіндідайындауүшін, қанша су жәнеқаншатұзқажет?

Берілгені: Шешуі: W= = 100%

m (ер-ді) = 1т.=1000кг 1) W= = 50г. Тұз

m (е.з) = 5% 2)1000кг – 50кг = 350кг. Су

Табу керек: Жауабы: 5% 1тонна ерітіндідайындауүшін 950кг

m = (ер-ді) - ? су,50кг тұзқажет

m = (ер.з.) - ?

5. 60г суда 20г тұзсалынсаондаолерітіндініңмассалықүлесіқандайболады?

Берілгені: Шешуі: Ерітінді = ер.з. + еріткіш

m (еркіш) = 60г 1) 60г+20г = 80г

m (е.з) = 20г 2) W= *100%= 0,25г = 25%

Табу керек: Жауабы: 60г суға 20г тұзсалса

m = (ер-ді) - ? ер-ді W% = 25%