Джигкаев Шамиль "Мать".Урочы эпиграф: Мады фæдзæхст – ныфсдæттæг /Æмбисонд/.

Ахуыргӕнӕджы куысты нысантӕ

1. Джыгкайты Шамилы цардвæндагыл скъоладзауты  лæмбынæгдæр базонгæ кæнын.
2. Скъоладзаутæм  хъомыл кæнын адæймаджы ном хъахъхъæнын, кадимæ йæ хæссын, хъомыл кæнын лæгдзинады æнкъарæнтæ.
3. Скъоладзаутæн гуырын кæнын уарзондзинад Фыдыбæстæмæ, ныййарæг мадмæ.

Урочы тип

Ног зонындзинæдтæ райсыны урок.

Пъланы ахуырадон фӕстиуджытӕ

Предметон: текстæн йæ сæйраг хъуыды сбæрæг кæнын, анализ скæнын.

Метапредметон: уацмысы персонажты архайд, сæ ныхасæн аргъ кæнын.

Удгоймагон: скъоладзауты зæрдæты гуырын кæнын уарзондзинад ныййарæг мадмæ, Райгуырæн бæстæмæ,удыхъæды хорз миниуджытæ рæзын кæнын.

Ахуыры методтӕ ӕмӕ формӕтӕ

Индивидуалон, фронталон, къордгай куыст, проектон.

Техникон фӕрӕзтӕ

Компьютер, мультимедийон проектор

Цӕстуынгӕ ӕрмӕг

Презентации урокмӕ «Джыгкайты Шамил  зындгонд поэт æмæ хæстон хъæбатыр», зарӕг, видеоӕрмӕ,карточкӕтӕ.

Урочы сӕйраг этаптӕ ӕмӕ нысантӕ

Ахуыргæнæджы архайды мидис

Скъоладзауы архайды мидис

1.Зонындзинæдтæ райсыныл архайды мотиваци

Уœ бон хорзсывœллœттœ!Балœвар ма кœнут уœ кœрœдзийœн мидбылхудт, ма ферох кœнут нœ уазджыты дœр!

Барастырмæ балцы цæуын,

Мæ фæллад ысуадздзынæн нæууыл.

Нæ хъæуы мæ фæдыл кæуын,

Кæуинаг мæ цард уыд уæлæуыл.

Зæгъут-ма куыд бамбæрстат  ацы ныхæстæ æмæ цæуыл дзурæг сты?

Скъоладзаутæ дзуапп дæттынц .

          2. Кæй нæ бахъахъхъæдтам мæлæтæй?

3.Скъоладзау бацæттæ кодта Джыгкайты Шамилы цардвæндаджы тыххæй презентаци.

Урокмӕ цӕттӕдзинад ӕвдисын 

(мæлæтæй йæ нæ бахъахъхъæдтам, махæн уайдзæф, хиуыл æрхудын…).

(Джыгкайты Шамилы).

2.Зонындзинæдты актуализаци

3. Урочы ӕрмӕгыл бакусын

4.Урочы ӕрмӕгыл дарддӕр куыст

5.Физминуткӕ

6.Хатдзӕгтӕ.

7.Рефлексия

8.Хӕдзармӕ  куыст.

Тестытæ.

1.Джыгкайты Шамил райгуырд: /1б./

а/Дзомагъы              æ/Ганисы

б/Заманхъулы           в/ Сындзыхъæуы

2. Шамил  уыд:  /3 бал/

а/фыссæг, поэт            æ/профессор, æхсæнадон архайæг

б/тæлмацгæнæг                  в/ дипломат

3.Драмон уацмыстæ ныффыста:/2 бал/

а/ иу     æ/ дыууæ     б/ æртæ    в/ цыппар

4.Ныффыста:3б

а/ «Солдат»                 æ/»12 дзырды»

б/»Цомахъ»                 в/ 8 къласы ирон хрестоматийы чиныг

5.Поэт фыста:  /3 бал/

а/царды хивæнд æмæ хин миты ныхмæ

æ/йæ райгуырæн бæстæйы тыххæй

б/ныййарæг мадæн стыр аргъ кодта

г/колхозы царды тыххæй .

Æдыппæт:12 бал.

 «5» -11-12б.

«4» -8-10б

«3»-6-7б

«2»-<5б

      2.  Зæгъут-ма, сылгоймагæн йе ппæты сæйрагдæр ном цы у? (МАД)

Уæдæ мах абон нæ темæ  дарддæр кæндзыстæм Дж.Ш. скæсæйнаг таурæгъмæ гæсгæ «Мад».

3.Дзырдуатон куыст.                                                                                      

Æдзæм-æгомыг,сыбыртт нæ хъуысы.

Знæт-смæстджын

Гæзæмæ-гыццыл, æстæм

Цагъар-æнæбар  адæймаг.

4.Скъоладзаутæ кæсынц таурæгъ /пълан аразынц/

 1. Æрдзы æрфыст.

2.Мады уавæр.

3.Йæ куывды мидис.

4.Царды хъæнтæ.

5. Мады фæндиæгтæ-сæрибар, рæстдзинад, намыс.

6.Фырты тох фыдгулимæ.

     …Хуыцау! Мæ фырты баиргъæв æгадæй,

Йæ мард мæм фехъуысæд фæлтау…».

Цæмæн дзуры афтæ?

7.Паддзахы фæсдзæуинты фыдвæнд.

Æцæгдæр æй ауагътаиккой?

8. Мады суыхт.

 5. Зæгъут-ма, йæ фырты йын суæгъд кодтаиккой паддзахы хъузæттæ, нæ йæ амардтаиккой?

Йæ мард лæджы мард æмæ кадыл нымад уыдаид?

/Йæ мад раст бакодта? Цæмæн?/

( Йæ фырт  йæ лæджы ном бахъахъхъæдта, сыгъдæгæй йæ хаста, лæгдзинад равдыста йæ мады маст исгæйæ, равдыста уарзондзинад йæ ныййарæг мадмæ, Фыдыбæстæмæ).

Абарын.Шамил дæр йæ уарзон адæмы тыххæй йæ уд радта…

Цавæр уацмыстæ ма зонут мады тыххæй?

Æмбисæндтæ мады тыххæй скъоладзаутæ дзурынц.

1.МАД – кластер /къордгай/.

2. Мад.Хъомылгæнæг.Ныййарæгæн хъæбулæй адджындæр нæй, ницы ис йæ царды.Кæддæриддæр цæттæ вæййы мæлæтмæ йæ хъæбулы сæпаппонд.

Фæлæ ма ныййарæг мадмæ ис стыр уарзондзинад Райгуырæн бæстæмæ. Куы бахъæуы, уæд йæ зыбыты иунæджы дæр фæфæндараст кæны фыды зæхх бахъахъхъæнынмæ.

Йе стырдæр бæллиц уыд, цæмæй Иры зæхх мА уа лæгдзинадхъуаг, цæмæй мæрдты рох ма уой Хазби æмæ Бега, Чермен æмæ Тотырадз. Фыдыбæстæ Стыр  Хæсты чи фæмард,гуырдзыйы , мæхъæлы æрбабырсты фæстæ чи нал скæсдзæн йæ уарзон хæхбæстæм, фылдæр нæм уа ахæм гуырдтæ.

   Абон та ныл сæмбæлд ног бæллæх.Украинæмæ фæцыдысты нæ æрыгон фæссивæд, нæ хъæбултæ.

Мах  уырны, нæ кæстæртæ бахъахъхъæндзысты ирон лæджы ном, кадимæ йæ хæсдзысты æмæ сæ ныййарджыты раз цардæгасæй æрлæудзысты. Уыма кувæг стæм иууылдæр сылгоймæгтæ-нанайы, мады, хойы, кæстæры ном  хæсджытæ.

    Нæ фыдæлтæй райдай, æмæ абоны онг мах уæ сыгъдæг  ном, уæ кад нæ рох кæнæм, цырагъы рухсау хъахъхъæнæм.

Сæ ном сын 1 уысм æнæдзургæйæ  ссарæм.

3.Зарæг /ИКТ/

Хъуыды кӕронмӕ ахӕццӕ кӕнут:

• Урок мæ зæрдæмæ фæцыд, уымæн æмæ…
• Æз урочы базыдтон…
• Урокæй мæхицæн райстон…
• Урок мæм фæкаст цымыдисаг…
• Æз ахъуыды кодтон…
• Мӕн урочы фӕстӕ фӕндид…

Эпиграфмӕ аздӕхӕм. «Мады фæдзæхст – ныфсдæттæг».

Сывӕллӕттӕ, уый адыл нӕ урок кӕронмӕ ӕрхӕццӕ.

Таурæгъы мидис, синквейн Мад, фæстаг строфа наизусть.

Уӕ мадӕлты ӕмӕ уӕ фыдӕлты фӕндиаг ут! Цъæх арвы бын æнæниз æмæ амондджынæй куыд цæрат, ахæм арфæ уæ уæд!

Скъоладзаутæ бæрæг кæнынц раст дзуапп радтой, уый экранмæгæсгæ.

Тетрæдты фыссынц

Тетрæдты фыссынц пълан

Ныхасы рæзтыл куыст( сæйраг мидис æвзарынц хайгай).

Адæймаджы ном хъахъхъæнын, кадимæ йæ хæссын, хъомыл кæнын лæгдзинады æнкъарæнтæ.

Уарзондзинад Фыдыбæстæмæ, ныййарæг мадмæ.

Таурæгъы мидис, синквейн Мад, фæстаг строфа наизусть.