Экзаменационные задания по казахскому языку 3 вариант

10 сынып бойынша «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша

аралық аттестаттау тапсырмалары

Емтихан мазмұны:

1)Тыңдалым

10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдай отырып, астарлы ойды анықтау.

2)Айтылым

10.2.1.1  ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану

3)Оқылым

10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату, мәтін идеясымен байланысын анықтау

4)Жазылым

10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі, дискуссивті эссе, аргументативті эссе)

5)Тілдік бағдар

10.5.1.2 сын есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану;

Рубрика

10- сынып

10 - сынып.

1)Тыңдалым. 

Мәтінді тыңда. Берілген мәтін  бойынша автордың көзқарасын айқындайтын сөйлемдерді анықта.

Отандық кинолар жайында...

Қазіргі қазақ киносы бір арнаға түсе бастағандай. Соңғы 3-4 жылда бірінен соң бірі шыққан киноларымыз қазақ тілді көрерменнің көз қуанышына айналып, жақсы-жаман бағаларын да алып үлгерді. Сең боп қатып  қалған қазақ киносын аз да болса қалыпқа келтірдік, бірақ  сапа, мән-мағына жағынан әлі де кем тұстарымыз табылуда. Әрине, мойындау керек, бұл 3-4 жылымыз қазақ тілді көрерменнің қатарын едәуір көбейтті. Шетел көрерменіне арналған кейбір төл туындыларымыз жүлделі боп жатса, кейбірі үмітті ақтамай жатты. Шетел демекші, көптеген режисерлер осы күні фильмдерінің тұсауын өз елімізде емес, шетелде кесуге тым әуес. Егер ұлттығымызды көрсететін фильм болса бір сәрі, кей фильмдерімізді қарап отырып, нағыз қазақ осындай ма еді деп күмәндәніп қалатынымыз тағы бар.

Жақсыны жақсы дей отырайық! «Жау жүрек, мың бала», «Анаға апарар жол», «Шал» және тағы басқа фильмдердің қазақ көрермені үшін орны бөлек. Елімізде де, шетелде де лайықты бағасын алған туындылар...

(136сөз)

______________________________________________________________

2) Айтылым.

Тыңдалған мәтіннің мазмұны бойынша монолог құрастыр.

3) Оқылым

Берілген мәтінді оқы. Тапсырмаларды орында. 

«Жастардың денсаулығы- қоғам байлығы»

Бірінші байлық – денсаулық дейміз. Бірақ осы сөздің жауапкершілігін жастар мен жасөспірімдер көбіне мойындамайтын сыңайлы. Қазір халықтың табиғи өсімі төмендеп, ауру- сырқау деңгейі арта түсті. Әсіресе, жасөспірімдер мен жастардың ден­саулығына қауіп туындауда: темекі тарту, ішімдік пайдалану, есірткіге және улы заттарға әуестілік кеңінен тарауда. Жастар – біздің болашағымыз. Жас бала еліктегіш, қызба келеді, темекіге, ішімдікке тым үйір болады. Алкоголизм – психологиялық сырқат. Біз бұл дертпен жиі кездесіп қалып жатамыз. Соңғы кездері балалардың — 9,4 пайызы, жасөспірімдердің — 21,3 пайызы, ересектердің 46 пайызы алкогольді ішімдіктерді тұтынады.

Соңғы мәліметтер бойынша, елімізде 2 мың 532 баланың ішімдікке әуес екені анықталып, 1 мың 996 жасөспірімге «алкоголизм» деген диагнозы қойылыпты. Темекі тарту- ертеден келе жатқан зиянды әдеттердің бірі. Темекі жасөспірімдер үшін өте зиянды. Никотин бауыр ағзасын тез уландырады, баланың дұрыс өсуіне кедергі жасайды. Темекі тарту, ішімдікті тұтыну, нашақорлық тұтас ұлттарды да жойып жібере алатынын жастарға ескерткеніміз жөн.

(136 сөз)

1.    1-тапсырма. Мәтіннен 1 негізгі және оны толықтыратын 2 қосымша ақпаратты анықтап, кестеге түсіріңіз.

2-тапсырма. Мәтіннің идеясын 1 сөйлеммен түсіндіріңіз.

________________________________________________________________________________

4) Жазылым

Эссе талабына сай оқылым мәтініндегі дерек негізінде, лексико-грамматикалық нормаларды сақтай отырып, «Бірінші байлық- денсаулық» тақырыбында эссе жаз. Эссе жазуда сын есімдерді қызметіне қарай қолдан.

5) Тілдік бағдар

Эссе мәтінінен 4 сын есімді тауып, жасалу жолына қарай талда .

Бағалау критерийлері: