FrontPage dasturi yordamida Web-sahifalar yaratish texnologiyasi

14-mavzu: FrontPage dasturi yordamida Web-sahifalar yaratish texnologiyasi

 (4 soat laboratoriya ishi)

Reja:

1. FrontPage dasturi yoki Namo Web Editor 5.5 muharriri yordamida Veb-sahifalar tayyorlash

2. Hujjatning asosiy parametrlarini ŏrnatish

3. Hujjatga ob’ektlar qŏyish.

FrontPage dasturi yoki Namo Web Editor 5.5 muharriri yordamida Veb-sahifalar tayyorlash.

HTML hujjatlarni yuqorida kŏrganimizdek HTML tili yordamida oddiy Bloknotda tayyorlash mumkin. Shuningdek HTML hujjatlarni maxsus Veb muharrirlarda ham tayyorlash mumkin. +uyida shunday muharrirlardan biri Namo Web Editor 5.5 muharriri bilan  tanishamiz.

Namo Web Editor 5.5 dasturi oynasining umumiy kŏrinishi.

         Rasmdan kŏrinib turibdiki ilovaning oynasi barcha Windows oynalari kabi menyu qatori, uskunalar paneli va oynani boshqarish elementlariga ega. Oynaning quyi qismida esa Web muharrirlarga xos bŏlgan elementlar mavjud, ya’ni oyna hujjatni bir necha xolatda kŏrsatishi mumkin. Bular:

1.     Edit xolati – Bu xolatda hujjatga bevosita matn kiritish, uni tahrirlash, shuningdek rasm, knopka va boshqa ob’ektlarni joylashtirish mumkin. Bu xolatda ishlaganda HTML  tilini bilish shart emas.

2.     HTML xolati – Bu xolatda hujjatning HTML tilidagi kŏrinishi aks etadi va bu erda tahrirlashni amalga oshirish uchun HTML tilini bilish lozim.

3.     Hujjatni kŏrish xolati – Bu xolatda tayyorlangan hujjatni brauzer (Internet Explorer, Netscape kabi) oynalarida qanday akslanishini kŏrish mumkin.

Oynaning ŏng tomonidagi Inspector oynasi hujjatdagi tanlangan ob’ektga qarab ŏzgarib turadi va u yordamida ob’ektning (hujjatning, jadvalning, rasmning va h.) asosiy parametrlarini vrnatish mumkin.

Hujjatning asosiy parametrlarini ŏrnatish

Agar hujjatda hech qanday ob’ekt tanlanmagan bŏlsa Inspector oynasi hujjatga tegishli xossalarni aks ettiradi.

U yordamida hujjat fonining rangi yoki fon uchun rasmni Bg  bŏlimidan tanlash mumkin. Shuningdek,

Text (matn) uchun, Hyperlink (giper murojaat qŏyilgan matn) uchun, Visited link (tashrif etilgan gipermurojaat) uchun, Active link (faol gipermurojaat) uchun ranglar tanlash mumkin.

Bu xossalarni shuningdek  File, Document properties (Ctrl+F2)  buyru\i yoki kontekst menyudan oydalanib ochiladigan Document properties oynasidan foydalanib ham ŏrnatish mumkin.

Rasmlarni  standart ClipArt rasmlar tŏplamidan tanlash

Diskdan ixtiyoriy rasm tanlash

v Matnni  kiritish va formatlash

Hujjatga matn ixtiyoriy matn muharrirlaridagi kabi kiritiladi va lozim bŏlsa tahrirlanadi. Matnni formatlash Fotmatlash asboblar qatori yordamida amalga oshiriladi.

Bu panel yordamida shriftning turini tanlash, unga rang berish, ŏlchamini ŏzgartirish, tekislash, raqamli va markerli rŏyxat hosil qilish mumkin.

Hujjatga ob’ektlar qŏyish.

1.     Hujjatga rasm qŏyish.

Hujjatga rasmni Insert, Image (Ctrl+Shift+I) buyru\i yoki uskunalar qatoridagi  piktogrammani bosish bilan hosil bŏladigan Image Properties oynasi orqali qŏyish va uning xossalarini ŏrnatish mumkin.

·     Image path-rasmni diskning ixtiyoriy joyidan yoki ClipArt rasmlar tŏplamidan tanlash mumkin.

·     Alt text- bu bŏlimda kiritilgan matn agar rasm ekranda kŏrinmasa rasm ŏrnida kŏrinadi.

·     Aligment – rasmni  hujjatdagi matnga nisbatan tekislash.

·     Width- rasmning hujjatdagi kengligi.

·     Height- rasmning hujjatdagi bŏyi.

·     Create Rollover- bu bŏlimda tanlangan rasm sichqon kursori joriy rasm ustiga olib borilganda uning ŏrnida paydo bŏladi.

·     Create Hyperlink- rasmga gipermurojaat ŏrnatish.

2.     Hujjatga gorizontal chiziq qŏyish.

Insert, Horizontal line buyru\i yordamida hujjatga gorizontal chiziq qŏyish mumkin. Gorizontal chiziqning uzunligini (ekran kengligiga nisbatan foizda), qalinligini va tekislanishini Inspector oynasi orqali ŏrnatish mumkin.

3.     Hujjatga qatlam qŏyish.

Hujjatga Insert, Layer buyruғi yordamida qatlam qŏyish mumkin.

Qatlamning xossalar oynasi orqali unga nom beriladi.

Left – qatlamning oynaning chap chegarasiga nisbatan ŏrni.

Top –qatlamning oynaning yuqori chegarasiga nisbatan ŏrni.

Width – qatlamning kengligi.

Height –qatlamning balandligi.

Background Image-fon uchun rasm

Background Color–fon uchun rang

Script Wizard -  bu tugmani bosish bilan qatlam uchun turli animatsion effektlarni qŏllash mumkin bŏlgan muloqot oynasi ochiladi va undan turli effektlarni tanlash mumkin.

Masalan, qatlamdagi matn yoki biror qŏyilgan ob’ektga yuguruvchi qator effektini berish uchun Marquee turini tanlang va keyingi muloqot oynasiga ŏting.

Bu oynaning Scroll direction bŏlimidan yuguruvchi qatorning yŏnalishi, Behavior bŏlimidan uning turi tanlanadi. Turli kŏrinishlardagi yuguruvchi qatorni qŏying va muharrir oynasining  Preview  bŏlimida sinab kŏring.

4.     Hujjatga knopka qŏyish.

Web hujjatlarda  gipermurojaatlar uchun knopkalardan keng foydalaniladi. Namo veb muharririda knopkaning ikki turini qŏllash mumkin.

A) Smart button.

Insert, Smart Button buyruғi yordamida hosil bŏladigan muloqot oynasidagi knopkalar tŏplamidan birortasi tanlanadi, masalan  . Hujjatga qŏyilgan bunday knopkalarni istalgancha tahrirlash mumkin. Knopkaning ustida ikki marta bosish bilan uni tahrirlash imkoniyatini beruvchi WebCanvas oynasi ochiladi va bu oynada knopkadagi matnni ŏzgartirish, chegara va fon ranglarini almashtirish imkoniyati mavjud.

B) Flash button

Insert, Flash Button buyru\i yordamida hosil bŏladigan muloqot oynasidagi knopkalar tŏplamidan birortasi tanlanadi.

Natijada tanlangan knopkaning xossalar oynasi ochiladi va unda kerakli parametrlarni ŏrnatish imkoniyati mavjud.

Text – knopka ustidagi matn

Font –matn shriftining turi

Size – matn shriftining ŏlchami

Link –gipermurojaat(boғlanish) ŏrnatilgan faylning nomi

Target frame –boғlangan fayl ochilishi lozim bŏlgan freym nomi.

Kerakli ŏzgarishlarni qiling va OK tugmasini bosing.

 Flash Button larning rangi va animatsion effektlarin ŏzgartirish mumkin emas.

Test savollari

1. HTML-hujjat fayili kengaytmasini ko’rsating.

A.* mht, html          

B. doc, xls      

C. ppt, doc     

D. bmp, psx

2. Font tegi qanday maqsadlarda qo’llaniladi?

A.  matn kiritadi                             

B. *matn shaklini belgilaydi

C. raqam kattaligini belgilaydi     

D. Jadval kiritadi