GEOGRAFIYADAN BIR SOATLIK DARS PREZENTATSIYASI: MAVZU "QUYOSH, OY VA YULDUZLAR"

MIRZO ULUG`BEK NOMIDAGI O`Z.M.U GEALOGIYA VA GEOGRAFIYA FAKULTETI GEOGRAFIYA KAFEDRASI 3- KURS TALABASI HABIBULLAYEVA 5-sinf uchun geografiya fanidan bir soatlik MAVLUDANING DARS ISHLANMASI Qabul qildilar. dats.p.f.n. Nikadanbayeva X.B

MAVZU:QUYOSH, OY VA YULDUZLAR                      Darsning maqsadi:   a) Ta’limiy: O’quvchilarning dunyoqarashini kengaytirish, mavzu  haqida tushuncha berish, boshqa fanlar bilan o’zaro aloqadorlikda  o’rgatish.    b) Tarbiyaviy:  O’quvchilarni darslikdan tashqari adabiyotlar va  internet ma’lumotlarini o’rganishga da’vat etish, o’z maqsadiga erishish   ruhida tarbiyalash.  d) Rivojlantiruvchi: BKMlarni rivojlantirish: O’quvchilarni mustaqil  fikrlashga o’rgatish, nutq madaniyatini o’stirish, hozirjavoblik, topqirlik  xususiyatlarini rivojlantirish.

Darsning texnologik xaritasi: 1. Tashkiliy qism­3 min. 2.O`tilgan  mavzuni mustahkamlash ­5­min. 3. Yangi  mavzu bayoni­17 min 4. Dam olish daqiqasi­2 min 5. Yangi mavzuni mustahkamlash – 15 min 6.Darsni yakunlash va uyga vazifa ­3 min      Dars turi: Yangi bilim beruvchi      Dars metodi: “klaster”      Dars jihozi: 5­sinf geografiya  darsligi,      ko’rgazmali qurollar: Kompyuter, multimediya,                                                            slaydlar

O`tgan mavzuni takrorlash uchun savollar 1. Yerning sharsimon ekanligi haqidagi tasavvur  qachon paydo bo'lgan?  2. Qadimgi odamlar Yerni qanday tasavvur  qilishgan?    Yerning modeli globusni O'rta Osiyoda  birinchi bo'lib kim yaratgan? 3.

Yangi mavzu bayoni.     Quyosh ­ Yerga eng yaqin bo'lgan qizib yotgan yulduz ­  olov shardir. U Quyosh sistemasining o'rtasida joylashgan.  Quyosh ­ Yerdagi yorug'lik va issiqlik manbai. Uning atrofida  8 ta sayyora aylanib turadi. Bular: Merkuriy, Venera, Yet,  Mars, Yupiter, Saturn, Uran, Neptun sayyoralaridir.  Sayyoralarning yulduzlardan farqi shuki, ular nur sochmaydi,  Quyoshdan tushgan nurni qaytaradi xolos.

Olimlar murakkab asboblar, har xil teleskoplar  yordamida sayyoralar va ularning yo'ldoshlari  asosan bir xil moddalardan tuzilganini aniqlashgan.  Ular ham Yerda uchraydigan moddalardan tuzilgan  ekan. Sayyoralarning yulduzlardan yana bir farqi  shuki, ular osmondagi o'z o'rinlarini ancha  o'zgartirib turadi.

Oy ­ Yerning tabiiy yo'ldoshi. Oy o'zidan nur  sochmaydi, Quyoshdan tushgan nurni qaytaradi. Oy  Yer atrofini deyarli bir oyda bit marta aylanib  chiqadi. Yer, Quyosh va Oyning osmonda bir­biriga  nisbatan joylashgan o'rniga qarab u bizga har xil  ko'rinadi. Yulduzlar nihoyatda qizib yotgan, Yerdan  juda uzoqda joylash gan osmon yoritgichlaridir.  Ularni odamlar qadimdan gumhlarga ajratishgan va  har bir guruhga nom berishgan. Bular yulduz  turkumlari deb ataladi. Masalan, Tarozu, Chayon,  Qavs va boshqalar.

Yangi mavzuni mustahkamlash uchun savollar 1. Quyosh atrofida aylanadigan nechta sayyora mavjud?      2.Ularning nomlarini yoddan ayting     3. Yulduzlar sayyoralardan nimasi bilan farq qiladi?       4. Oriyentirlash deb nimaga aytiladi?                                5. Chizma chizib, unda ufqning asosiy va oraliq tomonlarini yozib  qo'ying

Klaster metodi. Klasterlarga bo’lish. Bu pedagogik strategiya bo’lib, talabalarning u yoki bu  mavzu bo’yicha erkin va bemalol o’ylashga yordam beradi. U fakat goyalar  orasidagi boglanishlarni fikrlashni ta`minlash imkoniyatini beradigan tuzilmani aniklab  olishni talab kiladi. U fikrlashning oddiy shakli emas, balki miya faoliyati  bilan ziya boglanadi.  Klasterlarga bo’lishdan axborotlarni chorlash boskichida xam, fikrlash  boskichida xam foydalaniladi. U muayyan mavzu sinchiklab o’rganilguncha  fikrlash faoliyatini ta`minlashda foydalanilishi mumkin. Klasterlarga bo’lish  talabalarning tasavvurlarini yangi boglanishlari yoki ularning grafik ifodalari  ko’rinishlarini ta`minlovchi sifatida xam o’tganliklarini yakunlash vositasi sifatida  ko’llanilishi mumkin. Bu o’z bilimlariga, muayyan mavzu to’grisida tasavvuriga  va uni tushunishga yo’l ochadigan nazardagi strategiyadir.  Klasterlarga bo’lish kuyidagi usullarda amalga oshiriladi:

Yangi mavzuni mustahkamlash klaster metodi orqali. quyosh