GEOGRAFIYADAN BIR SOATLIK DARS PREZENTATSIYASI: SURXANDARYO IQTISODIY GEOGRAFIK RAYONI

O’ZBEKISTON    RESPUBLIKASI  OLIY  VA  O’RTA  MAXSUS TA’LIMI VAZIRLIGI MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI  O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERITETI Geologiya va geografiya fakulteti  Geografiya yo’nalishi 3­ kurs talabasi  Choriyeva Mohigulning  iqtisodiy geografik rayoni Qabul qildi: dots. Nikadambayeva X.B. Geografiya o’qitish metodikasi fanidan   Mavzu: DARS ISHLANMASI  Surxandaryo

MAVZU: SURXONDARYO IQTISODIY GEOGRAFIK RAYONI Reja: 1.Geografik o’rni. 2.Tabiiy sharoiti va resurslari. 3.Aholisi va mehnat resurslari. 4.Xo’jaligiga umumiy ta’rif. 5.Qishloq xo’jaligi. 6.Sanoat tarmoqlari. 7.Transporti va tashqi iqtisodiy aloqalari. MAVZU: SURXONDARYO IQTISODIY GEOGRAFIK RAYONI

1. Geografik o`rni.  Surxondaryo iqtisodiy geografik rayoni Respublikamizning janubida joylashgan bo’lib, Surxondaryo viloyati hududidan iborat. Surxondaryo viloyati 6-mart 1941- yilda tashkil topgan. Uning maydoni 20,1 ming kv km bo`lib, jami O`zbekiston Respublikasi hududining 4,5 foizga teng. O`lka sharqdan va shimoliy-sharqdan Tojikiston bilan, shimoliy-g`arbda Qashqadaryo bilan, g`arbda Turkmaniston bilan, janubda, Afg`oniston bilan chegaralangan. Surxondaryo viloyati 14 ta qishloq tumani, 8 ta shahar va 114 ta shaharchalardan iborat.

Geografik o’rni. Qulayligi. Noqulayligi. 1. Respublika poytaxti bilan temir-yo`l orqali bog`langanligi 2. Chorvachilik va dehqonchilik uchun qulayligi. 3. Yuqori darajadagi hosil unumdorligi 4. Mineral hamda tog` resurslarga boyligi 1. Respublika poytaxtidan uzoqda joylashganligi. 2. Tojikiston Avg`oniston va Turkmaniston bilan chegaradosh bo`lganligi 3. Maydonining 70% tog`lardan iboratligi 4. Suv resurslari bilan yaxshi ta`minlanmaganligi Geografik o’rni.Qulayligi.

2.Tabiiy sharoiti va resurslari Yerosti boyliklari Tabiiy sharoiti va resurslari Tuproq qatlami Relyef Suv resurslari Iqlimi va tog’ va  Relyefi iborat, tekisliklardan janubga shimoldan kengayib qiyalanib  Togʻlardan oqib boradi. koʻpdankoʻp tushadigan daryo va soylar dara hosil va qilgan. Surxondaryo Sheroboddaryo oqib oʻtadigan shim., gʻarb va sharqdan baland Hisor tizmasi va uning tarmoqlari bilan oʻralgan. tekislik Yil kunlarning Oʻzbekistonda eng issiq shu viloyat . davomida bulutsiz koʻp boʻlishi va quyosh nurining tik tushishi effektiv tralar yigʻindisi yuqori boʻlishiga olib keladi. Yogʻinning asosiy qismi bahorda tushadi. qish va RelyefIqlimi

Yerosti boyliklari Suv resurslari Tuproq qatlami ,  Foydali qazilmalardan neft va gaz  (Xovdogʻ) toshkoʻmir (Shargʻun) polimetall (Sangardak),  osh tuzi (Xoʻjaikon) konlari bor. Gips, granit, argillit kabi qurilish materiallari, mineral suvli buloq koʻp Daryolari Surxondaryo, Sherobod daryo, To`palang daryo, Qoratoldaryolari bor. Suv omborilari Janubiy Surxon , Uchqizil suv ombori, Qumqurg`on, suv ombori. Kanallari Katta Hisor, Amu-Zang, Hazarbog`, bor. shoʻrxok och boʻz tuproklar, togʻ yon bagʻrida turli xil boʻz tuprokdar. Oʻsimliklar dunyosi ham tabiiy sharoiti bilan bogʻliq.  500 m dan och bo`z tuproq 500 m dan 1200 m oddiy va to`q tusli  Tuprogʻi tekisliklarda taqirsimon va bo`z tuproq 1200-2500m tog`- jigarrang tuproq

3.Aholisi va mehnat resurslari Aholisi, mimg kishi Qishloq tumanlari Tashkil topgan yili Angor Bandixon Boysun Denov Jarqo`rg`on Muzrabot Oltinsoy Sariosiyo Termiz Uzun Sherobod Sho`rchi Qiziriq Qumqo`rg`on 28.11.1978 18.05.1992 29.11.1965 29.09.1926 29.11.1965 25.12.1968 23.11.1981 29.09.1926 29.09.1926 29.03.1991 29.09.1926 09.02.1935 06.03.1975 23.03.1977 102,6 45,3 95,0 315,5 169,5 112,5 134,6 164,6 86,5 139,4 148,9 166,0 89,2 174,9 № 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Maydoni ming kv km Aholi zichligi, 1 kv km kishi 0,39 0,20 3,72 0,74 1,14 0,74 0,57 3,93 0,86 1,63 2,73 0,85 0,35 2,20 263,1 226,5 25,5 426,3 148,7 152,0 236,1 41,9 100,6 85,5 54,5 195,3 254,8 79,5

4.Xo’jaligiga umumiy ta’rif Xo’jaligi Qishloq xo’jaligi Donchilik Paxtachilik Chorvachili qoramolchil k va ik Sanoati Yoqilg’i (neftni qayta ishlash) Yengil (paxta tozalash) Oziq ovqat sanoati DonchilikPaxtachilikChorvachilik va qoramolchilikYoqilg’i (neftni qayta ishlash)Yengil (paxta tozalash)Oziq ovqat sanoati

5.Qishloq xo’jaligi Donchilik Paxtachilik Bog`dorchilik Sabzavotchili k Polizchilik Pillachilik Qishloq xo’jaligini ng asosiy tarmoqlari DonchilikPaxtachilikPillachilik

6.Sanoat tarmoqlari

Sanoat tarmoqlari 19.7 13 4.6 15 48.7 Yoqilg`i Qurulish-matiryallari Yengil Oziq-ovqat Boshqalar

Viloyat iqtisodiyotining ichki tarkibi 2009 Boshqa tarmoqlar; 20% Sanoat; 7% Qurulish; 8% Soliqlar; 5% Savdo va umumiy ovqatlanish; 7% Transport va aloqa; 11% Qishloq-xo`jaligi; 43%

7. Transport

Tashqi iqtisodiy aloqalar

E’tiboringiz uchun raxmat