ÐÐ ÎðÂàôÂڲܠ ºì  ¶ÆîàôÂÚ²Ü Ü²Ê²ð²ðàôÂÚàôÜ

ζܠ ÎðÂàôÂڲܠ ²¼¶²ÚÆÜ  ÆÜêîÆîàôî                                                                           

                                                                            ¶Çï³Ù»Ãṳϳݠ ѳݹ»ë

                                         ÐÇÙݳ¹Çñ ¨ Ññ³ï³ñ³ÏÇã` ÎñÃáõÃÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ÇÝëïÇïáõï  

¶É˳íáñ ËÙμ³·Çñª     γñÇÝ» ÂáñáëÛ³Ý

         ܲʲ޲ìÆÔ                                          

4.2017                  ÊÙμ³·ñ³Ï³Ý  ËáñÑáõñ¹  

²ëïí³Í³ïñÛ³Ý Ø»É³ÝÛ³ - ·/¹, ÐäÈÐ  

Úáõ½μ³ßÛ³Ý Úáõñ³ - ·/¹, ÐäØÐ  

¶³ÉëïÛ³Ý ²ßáï - ·/Ã, ÐäØÐ  ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ²ñáõëÛ³Ï - ·/Ã, ÐäØÐ  

ʳã³ïñÛ³Ý Ð»ÕÇÝ» - ·/Ã, ÐäØÐ          ²É»ùë³ÝÛ³Ý ²Ýáõß- βÆ, §ºñÏáõëáí¦ Ñá·»μ³Ý³Ï³Ý Ï»ÝïñáÝÇ ïÝûñ»Ý

 Ø»ÉùáÝÛ³Ý ²Ý³ÑÇï  - ºñ¨³ÝÇ ù³Õ³ù³å»ï³ñ³ÝÇ ³ß˳ï³Ï³½ÙÇ Ñ³Ý-

ñ³ÏñÃáõÃÛ³Ý í³ñãáõÃÛ³Ý ¹åñáó³Ï³Ý         μ³ÅÝÇ å»ï  ²í»ïÇëÛ³Ý È³ñÇë³-μ.·/¹, ºä´Ð

              ̳éáõÏÛ³Ý èáõ½³Ýݳ - §ø³ÛÉ ³é ù³Ûɦ ÑÇÙݳ¹ñ³Ù

ä»ïñáëÛ³Ý Ø³ñdz٠– βÆ

³ÙÇñûÕÉÛ³Ý Î³ñÇÝ» - ·/Ã, βÆ

             _{ø³ñ³ÙÛ³Ý èáõ½³Ýݳ -  ºñ¨³ÝÇ  Ñ. 55 ¹åñáó}             

²É³í»ñ¹Û³Ý ²Ýáõß  - ºñ¨³ÝÇ Ñ. 51 ¹åñáó

²ÙÇñ·áõÉÛ³Ý èáõ½³Ýݳ - ºñ¨³ÝÇ  â³ÛÏáíëÏáõ ³Ýí³Ý ¹åñáó

Ü»ñëÇëÛ³Ý Ø³ñÇÝ» - ºñ¨³ÝÇ Ã. 17 Ù³Ýϳå³ñï»½Ç Ù»Ãá¹Çëï

§Ü³Ë³ß³íÇÕ¦ ѳݹ»ëÇ ³ß˳ï³Ï³½Ù

êÙμ³ïÛ³Ý È³É³ - ѳٳϳñ·áÕ, βÆ

²ÙÇñμ»ÏÛ³Ý ¶áѳñ - ËÙμ³·Çñ-ëñμ³·ñÇã, βÆ

ØÇñ½³ÃáõÝÛ³Ý ²ëïÕÇÏ, âÇμáõËãÛ³Ý Î³ñÇÝ» - ѳٳϳñ·ã. ³ß˳ï³ÝùÝ»ñ, βÆ

гëó»Ýª îÇ·ñ³Ý Ø»ÍÇ 67, Ð»éª 57-21-52, 57-21-40

гÝÓÝí³Í ¿ ïå³·ñáõÃ۳ݪ 31. 08. 2017: ̳í³ÉÁª 4 ïå. Ù³ÙáõÉ: îå³ù³Ý³ÏÁª 1500: â³÷ëÁª 70X100 ¹/₁₆: ì³×³éùÇ »Ýóϳ ã¿: ¸åñáóÝ»ñÇÝ ïñíáõÙ ¿ ³Ýí׳ñ            ¶ñ³ÝóÙ³Ý íϳ۳ϳݪ 1004:

    375111, 67 Tigran Metsi, Yerevan, Armenia. Phone 572152, 572140. 

 Printed 1500 semples. 

                                         ´àì²Ü¸²ÎàôÂÚàôÜ

               àôêàôòØ²Ü ØºÂà¸Æβ                                                                                                        

          ².²é³ù»ÉÛ³Ý                                                                                                                              

§Êáëù ¨ ѳÕáñ¹³ÏóáõÙ¦ ųٻñÁ Ù³Ûñ»ÝÇÇ ¹³ëÁÝóóáõÙ ...........................  3 ¼. ê³ñÇμ»ÏÛ³Ý

ʳÕÁª áñå»ë áõëáõóÙ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ³ÏïÇí Ó¨ ..................................... ₁₂

Î. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý

²ß³Ï»ñïÝ»ñÇ ×³Ý³ãáÕ³Ï³Ý Ï³ñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óáõÙÁ ·ñ³×³Ý³-

ãáõÃÛ³Ý ÷áõÉáõÙ ...................................................................................................... 17 ö. Øáõñ³¹Û³Ý

Îñïë»ñ ¹åñáó³Ï³ÝÇ ïñ³Ù³μ³Ý³Ï³Ý – ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõ-

ÃÛ³Ý ½³ñ·³óáõÙÁ ¹åñáóáõÙ.....................................................................................    23

¸äðàòÆ ÞºØÆÜ

È. êÙμ³ïÛ³Ý

ÊáëùÇ ÑÝã³ñï³ë³Ý³Ï³Ý ÏáõÉïáõñ³ÛÇ ¹³ëïdzñ³ÏáõÙÁ ݳ˳¹åñá-

ó³Ï³Ý ï³ñÇùáõÙ .................................................................................................... 29

         È. سñïÇñáëÛ³Ý                                                                                                                        

       ÜϳñáõÙ »Ýù áã ³í³Ý¹³Ï³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñáí ............................................................      40

². ÐáíѳÝÝÇë۳ݠ

    §ÊáѳÝáóÁ¦ª »ñ»Ë³ÛÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ÙÇç³í³Ûñ ...........................................      46

زÜβì²ðÄàôÂÚàôÜ ºì Ðය´²ÜàôÂÚàôÜ

Ð. úѳÝÛ³Ý ø³ÛÉ ³é ù³ÛÉ ¹»åÇ ÁÝûñó³ÝáõÃÛáõÝ Ï³Ù ÇÝãå»ë »ñ»Ë³ÛÇÝ ¹³ñÓÝ»É

ÁÝûñóáÕ ....................................................................................................................... 53

кî²øðøÆð ¾ ÆØ²Ü²È ........................................................................................

59

 àõêàõòØ²Ü ØºÂà¸Æβ

§Êàêø ºì вÔàð¸²Îòàôئ

²Ü²ÐÆî ²è²øºÈÚ²Ü

ÌÝí»É ¿ ø³ç³ñ³Ý ù³Õ³- IJغðÀ زÚðºÜÆÆ ùáõÙ: 1978Ã. ³í³ñï»É ¿ ºñ¨³- ¸²êÀܲòàôØ 

ÝÇ Ê. ²μáíÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý ѳÛ-

Ï³Ï³Ý å»ï³Ï³Ý Ù³Ýϳí³ñ- Å³Ï³Ý ÇÝëïÇïáõïÇ Ù³Ýϳ- í³ñÅáõÃÛ³Ý ¨ ï³ññ³Ï³Ý áõ-

ëáõóÙ³Ý Ù»Ãá¹ÇϳÛÇ ý³ÏáõÉ- Ðá¹í³ÍÁ »ñ³ß˳íáñ»É ¿ ïå³·ñáõÃÛ³Ý ï»ïÁ ¨ ëï³ó»É ÙÇçݳϳñ· ËÙμ³·ñ³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù  ¹åñáóÇ ï³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³Ý- è. ø³ñ³ÙÛ³ÝÁ:

Ý»ñÇ áõëáõóãÇ áñ³Ï³íáñáõÙ:

1980-1983ÃÃ. ³ß˳ï»É ¿ γ-

å³ÝÇ Ñ. 10 ÙÇçݳϳñ· ¹åñáóáõÙ: 1983 Ãí³Ï³ÝÇó ÙÇÝã ûñë        ³ß˳ï³ÝùÁ ß³ñáõݳÏáõÙ ¿              Î³å³ÝÇ §Ñ. 13 ÑÇÙÝ³Ï³Ý           

¹åñáó äà²Î¦-áõÙ:                                                   

²Ù÷á÷³·Çñ: î³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ Ù³Ûñ»ÝÇÇÝ Ñ³ïϳóí³Í ųٳù³Ý³ÏÇóª Çμñ¨ ³ÝÑñ³Å»ßï μ³Õ³¹ñÇã, ß³μ³Ã³Ï³Ý ųٻñÇó Ù»ÏÁ ѳïϳóíáõÙ ¿ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ Ëáëù³ÛÇÝ Ï³ñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ËݹÇñÝ»ñÇÝ: ²Û¹ μ³Õ³¹ñÇãÁ ÏáãíáõÙ ¿ §Êáëù ¨ ѳÕáñ¹³ÏóáõÙ¦: Ðá¹í³ÍÇ Ñ»ÕÇݳÏÁ, Ý»ñϳ۳óÝ»Éáí Çñ ÷áñÓÁ, ³Ý¹ñ³¹³ñÓ»É ¿ Ëáëù³ÛÇÝ ¨ áã Ëáëù³ÛÇÝ Ñ³Õáñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñÇÝ: 

ÜáñûñÛ³ áõëáõóÇãÁ å»ïù ¿ ³é³çÝáñ¹íÇ »ñÏáõ ϳñ¨áñ ¹ÇñùáñáßÙ³Ùμ. 

•    âϳ Ù»Ï Ù»Ãá¹³Ï³Ý ×ßÙ³ñïáõÃÛáõÝ: 

•    ²ß˳ï³ÝùÝ ³ñ¹Ûáõݳí»ï ¿ ³ÛÝ Å³Ù³Ý³Ï, »ñμ ¹³ë³ñ³ÝÇ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ ³ß³Ï»ñï Ûáõñ³óñ»É ¿ áõëáõÙÝ³Ï³Ý ÝÛáõÃÁ: 

§Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ »ñ»Ë³ÛÇóª Áëï ÁݹáõݳÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ »ñ»-

˳ÛÇݪ Áëï å³Ñ³ÝçÙáõÝùÝ»ñÇ...¦ ϳñ·³ËáëÁ ÙÇßï å»ïù ¿ áõÕ»ÏóÇ áõëáõóãÇÝ:  سÛñ»ÝÇÇ ³é³ñÏ³Û³Ï³Ý ã³÷áñáßÇãÝ áõ Íñ³·ñ»ñÁ ϳñ¨áñáõÙ »Ý ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ ËáëùÇ ½³ñ·³óáõÙÁ, Ù³ëݳíáñ³å»ëª ѳÕáñ¹³Ïó³Ï³Ý ϳñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ó¨³íáñÙ³Ý ËݹÇñÝ»ñÁ: ²é³ñϳÛÇ Ýå³ï³ÏÝ ³é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ ËáëùÇ ¨ Ùï³ÍáÕáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óáõÙÝ ¿, É»½íÇ Ñ³Õáñ¹³Ïó³Ï³Ý ·áñͳéáõÛÃÇ Çñ³Ï³Ý³óáõÙÁ: î³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ Ù³Ûñ»ÝÇÇÝ Ñ³ïϳóí³Í ųٳù³Ý³ÏÇóª Çμñ¨ ³ÝÑñ³Å»ßï μ³Õ³¹ñÇã, ß³μ³Ã³Ï³Ý ųٻñÇó Ù»ÏÁ ѳïϳóí»É ¿ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ Ëáëù³ÛÇÝ Ï³ñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ËݹÇñÝ»ñÇݪ μ³Õ³¹ñÇãÝ ³Ýí³Ý»Éáí §Êáëù ¨ ѳÕáñ¹³ÏóáõÙ¦: 

                                                                                 3

гÝñ³Ñ³Ûï ¿ª »ñ»Ë³Ý»ñÇ ËáëùÇ ¨ ѳÕáñ¹³ÏóÙ³Ý Ï³ñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óáõÙÝ Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ ¿ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù»ç, ÇëÏ ³Û¹ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ß³ñÅÇã áõÅÁ ѳÕáñ¹³ÏóÙ³Ý å³Ñ³ÝçÝ ¿: Þñç³å³ïÇ Ñ»ï ѳÕáñ¹³ÏóÙ³Ý å³Ñ³ÝçÁ ¨ ëáóÇ³É³Ï³Ý ÙÇç³í³ÛñÁ »ñ»Ë³ÛÇ ËáëùÇ ½³ñ·³óÙ³Ý Ï³ñ¨áñ³·áõÛÝ ·áñÍáÝÝ»ñÝ »Ý: ²Û¹ ·áñÍÁÝóóáõÙ »ñ»Ë³Ý å³ëÇíáñ»Ý ãÇ ÁÝϳÉáõ٠ٻͻñÇ Ëáëù³ÛÇÝ Ï³Õ³å³ñÝ»ñÁ, ³ÛÉ ³ÏïÇíáñ»Ý Ûáõñ³óÝáõÙ ¿ ËáëùÁª áñå»ë ѳٳٳñ¹Ï³ÛÇÝ ÷áñÓÇ ÙÇ Ù³ë: ²ÛëåÇëáíª Ù³ñ¹áõ Ùï³ÍáÕáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ, ½·³óÙáõÝùÝ»ñÇ ËáñáõÃÛ³Ý Ï³ñ¨áñ³·áõÛÝ óáõó³ÝÇßÝ»ñÇó Ù»ÏÁ Ýñ³ ËáëùÝ ¿: 

Ø»Ýù ³åñáõÙ »Ýù μÝáõÃÛ³Ý ¨ Ù³ñ¹áõ ³ñ³ñ³Í ½³ñٳݳÑñ³ß ³ß˳ñÑáõÙ, áñÁ ÷áñÓáõÙ »Ýù ׳ݳã»É, ·Ý³Ñ³ï»É, å³Ñå³Ý»É ¨ ½³ñ·³óÝ»É: Ø»Ýù ݳ¨ ËáëáõÙ »Ýù ³ß˳ñÑÇ ¨ ³ß˳ñÑáõ٠ϳï³ñí³Í áõ ϳï³ñíáÕ »ñ¨áõÛÃÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ: Ø»Ýù Ëáëùáí Ý»ñϳ۳óÝáõÙ »Ýùª áí ¿ ݳ, ÇÝã ¿ ë³, ÇÝãåÇëÇÝ ¿ ³ÛÝ ¨ ³ÛÉÝ: Ø»Ýù ß÷íáõÙ »Ýù, ѳÕáñ¹³ÏóíáõÙ ³Ù»Ý³ï³ñμ»ñ Ýå³ï³ÏÝ»ñáí:  ºñ»Ë³Ý»ñÇÝ ¿É ѳëϳóÝáõÙ »Ýù, áñ Ù³Ûñ»ÝÇÝ ëáíáñáõÙ »Ýª 

• å³ïÙ»Éáõ, ѳÕáñ¹»Éáõ, ³ë»Éáõ, 

• áõñ³ËáõÃÛáõÝÁ ϳ٠ïËñáõÃÛáõÝÁ ÏÇë»Éáõ, 

• û·ÝáõÃÛáõÝ Ëݹñ»Éáõ ϳ٠û·ÝáõÃÛáõÝ ³é³ç³ñÏ»Éáõ, ËáñÑáõñ¹ ѳñóÝ»Éáõ, ϳ٠ËáñÑáõñ¹ ï³Éáõ, ѳÙá½»Éáõ, ³½¹»Éáõ, Ý»ñ·áñÍ»Éáõ ¨ ³ÛÉ Ýå³ï³ÏÝ»ñáí: 

• å³ïÙáճϳÝ, 

• Ýϳñ³·ñ³Ï³Ý,  • ¹³ïáճϳÝ, 

• ·Ý³Ñ³ïáÕ: 

1.         ä³ïÙáճϳݪ áñáß³ÏÇ Ñ³çáñ¹³Ï³ÝáõÃÛ³Ùμ ³é³ñϳÛÇ ·áñÍáÕáõ-

ÃÛáõÝÝ»ñÁ Ý»ñϳ۳óÝ»ÉÁ (ÇÝã ¿, áí ¿, ÇÝãå»ë ¿ ³ÛÝ ï»ÕÇ áõÝ»ÝáõÙ): 

2.         Üϳñ³·ñ³Ï³Ýª ³é³ñϳÛÇ (»ñ¨áõÛÃÇ) ѳٳÉÇñ ѳïϳÝÇßÝ»ñÇ ÙdzųٳݳÏÛ³ Ýϳñ³·ñáõÃÛáõÝ (áí ¿, ÇÝãåÇëÇÝ ¿): 

3.         ¸³ïáճϳݪ ï³ñμ»ñ ÷³ëï»ñÇ, »ñ¨áõÛÃÝ»ñÇ, ¹»åù»ñÇ Ù»Ïݳμ³ÝáõÙ, μ³ó³ïñáõÙ, å³ï׳é³Ñ»ï¨³Ýù³ÛÇÝ Ï³å»ñÇ μ³ó³Ñ³ÛïáõÙ (ÇÝãáõ »Ý ³Û¹åÇëÇÝ, ÇÝãáõ ³Û¹å»ë »Õ³í): 

4.         ¶Ý³Ñ³ïáÕª ÇÝã-áñ μ³ÝÇ, ÇÝã-áñ Ù»ÏÇ Ù³ëÇÝ ³ñï³Ñ³Ûïí³Í í»ñ³μ»ñÙáõÝù, ·Ý³Ñ³ïáõÙ: 

ÊáëùÇ ¨ ѳÕáñ¹³ÏóÙ³Ý ¹³ë»ñÇÝ, ëÏë³Í »ñÏñáñ¹ ¹³ë³ñ³ÝÇó, Ñ³×³Ë »Ýù ³Ý¹ñ³¹³éÝáõÙ ³ÛÝåÇëÇ ï»ùëï»ñÇ, áñáÝù Ý»ñϳ۳óÝáõÙ »Ý ï³ñμ»ñ å³ïÙáõÃÛáõÝÝ»ñ, ÷³ëï³·ñ³Ï³Ý ¨ ·ñ³Ï³Ý-·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý ½³Ý³½³Ý ÝÛáõûñ: §Êáëù³ÛÇÝ Å³Ýñ»ñ¦ μ³ÅÝáõÙ ³Ý¹ñ³¹³éÝáõÙ »Ýù áã ÙdzÛÝ ·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý-·ñ³Ï³Ý, ³Ûɨ Çñ³Ï³Ý ËáëùáõÙ û·ï³·áñÍíáÕ ·áñÍÝ³Ï³Ý ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ (Ëݹñ³Ýù, Ññ³Ù³Ý, Ññ³Ñ³Ý·, ¹ÇÙáõÙ, Ý³Ù³Ï ¨ ³ÛÉÝ): ²Ûë ѳٳï»ùëïáõÙ ï»ùëïÁ ¹Çï³ñÏáõÙ »Ýù áñå»ë Ëáëù³ÛÇÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ³ñ¹ÛáõÝù, ³Ý¹ñ³¹³éÝáõÙ ï»ùëïÇ ï»ë³ÏÝ»ñÇÝ, ÇÝãå»ë ݳ¨ Ëáëù³ÛÇÝ Å³Ýñ»ñÇݪ áñå»ë ï»ùëïÇ ï³ñ³ï»ë³ÏÝ»ñÇ: 

Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ ï»ùëï ѳÕáñ¹³ÏóáõÃÛáõÝ ¿ª ÇÝã-áñ μ³ÝÇ Ï³Ù ÇÝã-áñ Ù»ÏÇ Ù³ëÇÝ: ¸³ ¿É Ñ»Ýó ï»ùëïÇ Ã»Ù³Ý ¿: Â»Ù³Ý Ï³ñáÕ ¿ ³ñï³óáÉí»É ï»ùëïÇ í»ñݳ·ñáõÙ: Â»Ù³Ý Ù»ÏÝ ¿, ÇëÏ í»ñݳ·ñ»ñÁ ϳñáÕ »Ý ß³ï ÉÇÝ»É: гëÏ³Ý³É ï»ùëïÁ Ý߳ݳÏáõÙ ¿ ÁÙμéÝ»É ¹ñ³ ·É˳íáñ ÙÇïùÁ, ·³Õ³÷³ñÁ: 

 ì»ñݳ·ÇñÝ ³ñï³Ñ³ÛïáõÙ ¿ ï»ùëïÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÇÙ³ëïÁ: ì»ñݳ·ÇñÁ

·ñùÇ, Ñ»ùdzÃÇ, å³ïÙáõÃÛ³Ý ³Ûó»ïáÙëÝ ¿, óáõó³Ý³ÏÁ, ³ÛëÇÝùݪ ³é³çÇÝ Í³ÝáÃáõÃÛáõÝÝ ¿ª ·ñ³íáñ ËáëùÇ ïíÛ³É ï»ë³ÏÇÝ: ²ÛÝ û·ÝáõÙ ¿ ÁÝûñóáÕÇݪ ·³Õ³÷³ñ ϳ½Ù»Éáõ ï»ùëïÇ μáí³Ý¹³ÏáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ: ¸ñ³ ѳٳñ ¿É í»ñݳ·ñ³ÛÇÝ Ï³éáõÛóÝ»ñÁ å»ïù ¿ ÉÇÝ»Ý ¹ÇåáõÏ, ë»ÕÙ ¨ ³ñï³Ñ³ÛïÇã: ì»ñݳ·ñ»ñÇ ï»ëù áõÝ»Ý ³é³ÍÝ»ñÝ áõ ³ë³óí³ÍùÝ»ñÁ, áñáÝó Ù»ç ³Ù÷á÷í³Í ¿ ³ÙμáÕç ³ë»ÉÇùÁ: 

ºññáñ¹ ¨ ãáññáñ¹ ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÝ ³ñ¹»Ý ·Çï»Ý, áñ Ï³Ý ï»ùë-

ï»ñ, áñï»Õ ÑÇÙݳϳÝáõÙ å³ïÙíáõÙ ¿ ¹»åù»ñÇ, Ñ»ñáëÝ»ñÇ ³ñ³ñùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ: ²Û¹åÇëÇ ï»ùëï»ñÁ ÏáãíáõÙ »Ý å³ïÙáճϳÝ: î»ùëïÇ ³Û¹ ï»ë³ÏÇÝ Ñ³Ý¹ÇåáõÙ »Ýù Ñ»ùdzÃÝ»ñáõÙ ¨ å³ïÙí³ÍùÝ»ñáõÙ:  

Üϳñ³·ñ³Ï³Ý ï»ùëï»ñÁ ÑÇÙݳϳÝáõÙ Ý»ñϳ۳óÝáõÙ »Ý Ù³ñ¹Ï³Ýó, μÝáõÃÛáõÝÁ ¨ ³é³ñϳݻñÁ: 

Üϳñ³·ñÙ³Ý ù³ÛÉ»ñÝ »Ýª 

• ³é³ñϳÛÇ (Ù³ñ¹áõ) ÁݹѳÝñ³óí³Í ·Ý³Ñ³ïáõÙÁ, 

• ³é³ñϳÛÇ Ýϳñ³·ñáõÃÛáõÝÁ, 

• ³é³ñϳÛÇ ¿³Ï³Ý ÏáÝÏñ»ï ѳïϳÝÇßÝ»ñÁ,  • ³é³ñϳÛÇ ¹»ñÁ, Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ Ýϳñ³·ñáÕÇ Ñ³Ù³ñ:  úñÇݳϪ 

1.         ¨³íáñ Ù»ÕáõÝ»ñÇó Ïñ»ïÁ ·Çß³ïÇã ¿: ì»ñÇÝ ßñÃáõÝùÁ »ñϳñ ¿, ³ãù»ñÁª Ëáßáñ: àõÝÇ »ñϳñ ÏÝ×ÇÃ, áñáí ÷áñáõÙ ¿ ÑáÕÁ, ³í³½³ÃáõÙμÁ ¨ μáõÛÝ ¹ÝáõÙ: ²í³½³ÃÙμÇó ¹áõñë ·³ÉÇë μÝÇ ³ÝóùÁ ÷³ÏíáõÙ ¿, μ³Ûó Ïñ»ïÝ ³ÛÝ ãÇ ÏáñóÝáõÙ, μݳ½¹áí ·ïÝáõÙ ¿: êÝíáõÙ ¿ ׳Ý×»ñáí: Îñ»ïÁ íÝ³ë ¿ ѳëóÝáõÙ Ù»ÕáõÝ»ñÇÝ: 

2.         ÆÙ ÁÝÏ»ñáõÑÇÝ É³í Ù³ñ¹ ¿: ܳ μ³ñ»Ñ³ÙμáõÛñ áõ ·»Õ»óÇÏ ³ÕçÇÏ ¿: ÀÝÏ»ñáõÑÇë ³ß˳ï³ë»ñ ¿, Ýå³ï³Ï³ëɳó: Üñ³ ³ãù»ñáõÙ ÙÇßï óËÇÍ Ï³, ÇëÏ ßñÃáõÝùÇݪ ùÝùáõß ÅåÇï: ºë ³é³Ýó ÇÙ ÁÝÏ»ñáõÑáõ ã»Ù ϳñáÕ ÙÇ ù³ÛÉ ³Ý»É: ܳ ÇÙ ËáñÑñ¹³ïáõÝ ¿, û·Ý³Ï³ÝÝ áõ å³Ñ³å³ÝÁ: 

¸³ïáÕ³Ï³Ý ï»ùëï»ñáõÙ ÑÇÙݳϳÝáõÙ μ³ó³ïñíáõÙ »Ý ¹»åù»ñÇ, »ñ¨áõÛÃÝ»ñÇ å³ï׳éÝ»ñÁ, ³å³óáõóíáõÙ ¿ ÇÝã-áñ μ³Ý: ²Ûë ïÇåÇ ï»ùëï»ñÝ áõÝ»Ý ³ÛÉ Ï³éáõóí³Íù: Ü³Ë ïñíáõÙ ¿ ³ÛÝ ÙÇïùÁ, áñÁ åÇïÇ ³å³óáõóíÇ, ³å³ Ý»ñϳ۳óíáõÙ ¿ ³å³óáõóÙ³Ý, μ³ó³ïñáõÃÛ³Ý Ñ³ïí³ÍÁ, í»ñçáõÙª »½ñ³Ï³óáõÃÛáõÝÁ: 

úñÇݳϪ §ÆÝã ½³ñٳݳÉÇ ³ß˳ï³ë»ñ ¨ ß³ñÅáõÝ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñ »Ý ÍÇÍ»éݳÏÝ»ñÁ: ºë Ñ³×³Ë »Ù ÙïáñáõÙ, áñ Ýñ³Ýù ¿É Ùï³Í»É ·Çï»Ý: ²Ûɳå»ë ÇÝãå»ë μ³ó³ïñ»É ³ÛÝ Ñ³Ý·³Ù³ÝùÁ, áñ Ýñ³Ýù ó»Ë áõ ßÛáõÕ »Ý ÏñáõÙ áõ μáõÛÝ ÑÛáõëáõÙ: Üñ³Ýó ³ñ³ñùÝ»ñÝ ¿É Ù³ñ¹Ï³Ýó ³ñ³ñùÝ»ñÇ ÝÙ³Ý »Ý: ºñμ ¿·Á Óí»ñ ¿ ³ÍáõÙ áõ ÃáõËë ÝëïáõÙ, ³ñáõÝ Ï»ñ³ÏñáõÙ ¿ Ýñ³Ý, ßáÛáõÙ, ÷³Û÷³ÛáõÙ áõ ÝáñÇó ëɳÝáõÙ ¹»åÇ »ñÏÇÝù: 

Æëϳå»ë, ½³ñٳݳÉÇ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñ »Ý ÍÇÍ»éݳÏÝ»ñÁ¦: 

²Ûë ïÇåÇ ï»ùëï»ñÇ íñ³ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ѳñÙ³ñ áõ Ñ»ßï ¿ ϳï³ñ»É ãáññáñ¹ ¹³ë³ñ³ÝáõÙ: ¸Åí³ñ ã¿ »ñ»Ë³ÛÇ ³éûñÛ³ÛÇÝ ½áõ·³Ïó»É ¹³ïáÕ³Ï³Ý ï»ùëïÁ: ¸³ë»ñÁ í»ñÉáõÍ»ÉÇë ϳñáÕ³ÝáõÙ »Ý ¹³ïáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ ³Ý»É, ë»÷³Ï³Ý ϳñÍÇù Ù߳ϻÉ, ÑÇÙݳíáñ»É, å³ï׳é³μ³Ý»É: ²ÛÉ Ï»ñåª ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõÃÛáõÝ ¿ Ó¨³íáñíáõÙ: ²Ûë ѳٳï»ùëïáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÝ §ÁÝÏ»ñ³ÝáõÙ »Ý¦ §ÇÝãáõ±¦ ѳñóÇ Ñ»ï: 

гÕáñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý ÁÝóóùáõÙ ß÷íáÕÝ»ñÁ ï³ñμ»ñ ¹»ñ»ñ »Ý ëï³ÝÓÝáõÙ:

Ø»ÏÝ ³ëáõÙ ¿, ÙÛáõëÁª ÉëáõÙ, Ù»ÏÁ ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝ ¿ ѳÕáñ¹áõÙ, ÙÛáõëÁª ÁݹáõÝáõÙ: 

2-ñ¹ ¹³ë³ñ³ÝÇó »ñ»Ë³Ý»ñÁ ëáíáñáõÙ »Ý Ññ³íÇñ³ïáÙë, ѻ鳷Çñ ¨ ѳÛï³ñ³ñáõÃÛáõÝ ·ñ»É: 

ÆÝãå»±ë Ëáë»É Ù³ñ¹áõ Ñ»ï, »ñμ ݳ ÏáÕùǹ ã¿, ù»½³ÝÇó ³é³ç ¿ ³åñ»É ϳ٠ѻïá ¿ ³åñ»Éáõ (ѳÕáñ¹³Ïóáõ٠ųٳݳÏÇ Ù»ç): ²Ûë ѳñóáõÙ Ù»½ û·ÝáõÃÛ³Ý »Ý ·³ÉÇë Ñ»ùdzÃÝ»ñÁ, áñáÝù ϳñ¹³ó»É »Ý ݳ¨ Çñ»Ýó ÍÝáÕÝ»ñÁ, »ñμ ÷áùñ »Ý »Õ»É: ²ÛëÇÝùݪ ·ñáÕÝ»ñÁ ·ñ»É »Ý ï³ëÝÛ³Ï, ѳñÛáõñ³íáñ ï³ñÇÝ»ñ ³é³ç, ÇëÏ Ù»Ýù ³Ûëûñ Ýñ³Ýó Ñ»ï ѳÕáñ¹³ÏóíáõÙ »Ýù: ¶ñ³íáñ ËáëùÁ Ù»½ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ï³ÉÇë ѳÕáñ¹³Ïóí»É ݳ¨ ųٳݳÏÇ Ù»ç: 

гñϳíáñ ¿ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ Ñ³ëóÝ»É ³ÛÝ ·Çï³ÏóáõÃÛ³ÝÁ, áñ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ Ù³ñ¹áõ ÏÛ³Ýùáõ٠ϳñ¨áñ ¿ ß÷áõÙÁ: ²ÛÝ »Ýó¹ñáõÙ ¿ áñ¨¿ Éáõñ ѳÕáñ¹»É, ½ñáõó»É, Ñ»ï³ùñùÇñ å³ïÙáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Õáñ¹³ÏÇó ÉÇÝ»É, ÑáõÙáñáí Ëáë»É, ï³ñμ»ñ ³éÇÃÝ»ñáí ç»ñÙ Ëáëù»ñ ÙÇÙÛ³Ýó ÷á˳Ýó»É μ³Ý³íáñ ϳ٠·ñ³íáñ, í»×Ç Å³Ù³Ý³Ï μ³ñ»ÏÇñà Өáí å³ßïå³Ýí»É, í»×Á Ëáëùáí í³ñå»ïáñ»Ý

ѳñûÉ: 

Þ÷áõÙÝ áõ ѳÕáñ¹³ÏóáõÙÁ ϳñáÕ »Ý ÉÇݻɪ  • Ëáëù³ÛÇÝ Ï³Ù áã Ëáëù³ÛÇÝ: 

Ü»ñϳ۳óÝ»Ýù áã Ëáëù³ÛÇÝ Ñ³Õáñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý ¹³ëÇ í³ñÙ³Ý Ù»ñ ÷áñÓÁ: 

¸³ëÇ Ã»Ù³Ýª áã Ëáëù³ÛÇÝ ÙÇçáóÝ»ñáí ѳÕáñ¹³ÏóáõÙ (¹Çٳ˳Õ, Å»ëï»ñ,

ÙÝç³Ë³Õ) 

¸³ëÇ Ýå³ï³ÏÝ»ñÁª 

³) ²Ï³¹»Ùdzϳݪ 

•        êáíáñ»óÝ»É ï³ñμ»ñ³Ï»É, ï»ÕÇÝ áõ ³ñ¹Ûáõݳí»ï û·ï³·áñÍ»É ß÷Ù³Ý áõ ѳÕáñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý ï³ñμ»ñ Ó¨»ñÁ: 

•        òáõÛó ï³É, áñ Ùïù»ñ, ³ë»ÉÇù, ÑáõÛ½»ñ, ½·³óÙáõÝùÝ»ñ ѳÕáñ¹áõÙ ¨ ÁÝϳÉáõÙ »Ýù áã ÙdzÛÝ μ³é»ñáí: 

•        êáíáñ»óÝ»É Ñ³Õáñ¹³ÏóÙ³Ý áã Ëáëù³ÛÇÝ ÙÇçáóÝ»ñÁ: 

•        êáíáñ»óݻɪ áã Ëáëù³ÛÇÝ ÙÇçáóÝ»ñáí ³ñï³Ñ³Ûï»É ³ë»ÉÇùÁª ¹»ñ³Ë³Õ, ¹Çٳ˳Õ, Å»ëï»ñ, ÙÝç³Ë³Õ: 

•        ´³Ý³íáñ ËáëùÇ ÙÇçáóáí ½³ñ·³óÝ»É Ùïù»ñÁ ѳٳ¹ñ»Éáõ ¨ ѳϳ¹ñ»Éáõ ϳñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: 

•        ÊÃ³Ý»É »ñ¨³Ï³ÛáõÃÛáõÝÁ, ½³ñ·³óÝ»É ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý áõݳÏáõÃÛáõÝ-

Ý»ñÁ: 

μ) êáódzɳϳݠ

•        êÏÇ½μ ¹Ý»É μ³ñ»ÏÇñà ß÷Ù³ÝÁ: 

•        Ò¨³íáñ»É  μ³ñ»ÏÇñà ß÷Ù³Ý ¨ ѳÕáñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý Ï³ÝáÝÝ»ñ áõ ÑÙïáõÃÛáõÝ-

Ý»ñ: 

•        Ò¨³íáñ»É μ³ñ»ÏÇñà ß÷Ù³Ý ³í³Ý¹áõÛÃ: ²ÛÝ ¹³ñÓÝ»É μáÉáñ ¹³ë»ñÇ áõ ³Ù»ÝûñÛ³ ß÷Ù³Ý ËݹÇñ: 

²ÝÑñ³Å»ßï ÝÛáõûñª ÝϳñÝ»ñ, Ýϳñ³½³ñ¹áõÙÝ»ñ, Ýϳñ»Éáõ å³ñ³·³Ý»ñ, ÃÕûñ, μ»Ù³Ï³Ý ѳ·áõëïÝ»ñ ϳ٠¹ÇÙ³ÏÝ»ñ, ·Ý³Ñ³ï»Éáõ, Ëñ³Ëáõë»Éáõ ï³ñμ»ñ³Ýß³ÝÝ»ñ (ÅåÇïÇÏÝ»ñ): 

ÀÝóóùÁ 

I. ܳ˳å³ïñ³ëï³Ï³Ý ÷áõÉ 

• àÕçáõÛÝÇ ³ñ³ñáճϳñ·: ¸³ëÇ Ã»Ù³ÛÇ Ñ³Õáñ¹áõÙ: 

• îݳÛÇÝ Ñ³ÝÓݳñ³ñáõÃÛ³Ý ëïáõ·áõÙ: 

• ²é³çÇÝ ¨ »ñÏñáñ¹ ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ ³Ýó³ÍÇ ÏñÏÝáõÃÛáõÝ: 

II. ÆÙ³ëïÇ ÁÝϳÉáõÙ  • ÄåÇïÇ ËáñÑáõñ¹Á: 

• öáùñÇÏ ÅåÇïÇÏÇ ³ÛóÁ. §ÊáëáÕ¦ ¹»ÙùÁ: 

• ²é³Ýó μ³é»ñÇ ÙËÇóñ³Ýù: ²ß˳ï³Ýùª ·ñ³ï³Ëï³ÏÇݪ ·ñí³Í μ³é»ñÇ áõ ³ñï³Ñ³ÛïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ßáõñç: 

• ¸»ñ³Ë³Õáí (³é³Ýó μ³é»ñÇ), óáõÛó ï³É, áñ ÎÏáõÝ ïËáõñ ¿, áõñ³Ë ¿, ²·é³íÁª ½³ñÙ³ó³Í ¿, í³Ë»ó³Í ¿, ½³Ûñ³ó³Í, ²Õí»ëÁª Ñdzó³Í, í³Ë»ó³Í, Ñdzëó÷í³Í ¿: 

• ¸»ñ³Ë³Õáí Ý»ñϳ۳óÝ»É ÙÇ Ñ³ïí³Íª ³é³Ýó μ³é»ñÇ: ÈëíáõÙ ¿ ÙdzÛÝ Ñ»ÕÇݳÏÇ Ó³ÛÝÁ: 

• T-³Ó¨ ³ÕÛáõë³Ï (ùÝݳñÏáõÙ) 

                   ØËÇóñ»É      âÙËÇóñ»É                              ³Ûá, áã      ³Ûá, áã

• î»Õ»ÏáõÃÛáõݪ Å»ëï»ñÇ  Ù³ëÇÝ: ƱÝã ¿ ÙÝç³Ë³ÕÁ: 

• ʳջñª §ØÝç³Ë³Õ¦, §Â³ñ·Ù³ÝÇãÝ»ñ¦:  • ²é³Ýó ËáëùÇ ÝϳñÝ»ñÇ ß³ñùÇ í»ñÉáõÍáõÃÛáõÝ:  î»Õ»ÏáõÃÛáõÝ Í³Õñ³ÝϳñÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ: 

•

μ) ÄåÇïÇÏÇ Ñ³ÝÓݳñ³ñáõÃÛáõÝÁ: 

1.    ¸³ë³ñ³ÝáõÙ Ýϳñ»É ¹³ëÇó ëï³ó³Í ïå³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ (ͳÕñ³ÝϳñÝ»ñ, óáõó³Ý³ÏÝ»ñ): 

2.    î³ÝÁ ÑáñÇÝ»É Ñ»ùdzê §Îáñ³Í ÅåÇïÁ¦ í»ñݳ·ñáí: 

·) ¶Ý³Ñ³ï»É μáÉáñÇÝ: 

î³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ ëÏÇ½μ ¿ ¹ñíáõÙ μ³ñ»ÏÇñà ß÷Ù³Ý Ùß³ÏáõÛÃÇ: ´³ñ»ÏÇñà ß÷Ù³Ý Ï³ñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óáõÙÁ, ÑÕÏáõÙÁ ¨ ³í³Ý¹áõÛÃÇ Ó¨³íáñáõÙÁ μáÉáñ ¹³ë»ñÇ ¨ ³Ù»ÝûñÛ³ ß÷Ù³Ý ËݹÇñÝ»ñ »Ý: 

´³ñ»ÏÇñà ß÷Ù³Ý, ѳÕáñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý Ï³ñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óáõÙÁ ï³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ ÙÇ ù³ÝÇ ËݹñÇ ÉáõÍáõÙ ¿ »Ýó¹ñáõÙ: 

•        ï³ñμ»ñ³Ï»É μ³ñ»ÏÇñà ¨ áã μ³ñ»ÏÇñà ËáëùÝ áõ å³Ñí³ÍùÁ, μ³ñ»ÏÇñà ËáëùÇ ÑÝã»ñ³Ý·Á, 

•        ÇÙ³Ý³É μ³ñ»ÏÇñÃ, ëÇñ³ÉÇñ μ³é»ñ, μ³é³Ï³å³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñ, 

•        ϳñáÕ³Ý³É ÏÇñ³é»É ¹ñ³Ýù Ëáëù³ÛÇÝ ï³ñμ»ñ Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳Ý: 

Ü»ñϳ۳óÝ»Ýù ¹³ë³åɳÝÝ»ñ. ÇÝãå»ë ¿ Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ §Êáëù³ÛÇÝ í³ñù³Ó¨»ñ. μ³ñ»ÏÇñà ѳÕáñ¹³ÏóáõÙ¦ ûٳÛÇ áõëáõóáõÙÁ III ¹³ë³ñ³ÝáõÙ: 

¸³ëÇ Ã»Ù³Ýª §Êáëù³ÛÇÝ í³ñù³Ó¨»ñ, μ³ñ»ÏÇñà ѳÕáñ¹³ÏóáõÙ¦: 

¸³ëÇ Ýå³ï³ÏÁ 

1. êáíáñ»óݻɪ 

•        ï³ñμ»ñ³Ï»É μ³ñ»ÏÇñà ¨ áã μ³ñ»ÏÇñà ËáëùÝ áõ å³Ñí³ÍùÁ, μ³ñ»ÏÇñà ËáëùÇ ÑÝã»ñ³Ý·Á. 

•        ÇÙ³Ý³É μ³ñ»ÏÇñÃ, ëÇñ³ÉÇñ μ³é»ñ, μ³é³Ï³å³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñ. 

•        ϳñáÕ³Ý³É ¹ñ³Ýù ÏÇñ³é»É Ëáëù³ÛÇÝ ï³ñμ»ñ Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳Ý. 

•        Çñ³íÇ׳ÏÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý ÷áùñÇÏ μ»Ù³Ï³Ý³óáõÙÝ»ñÇ ÙÇçáóáí ³é³í»É ÏáÝÏñ»ï ¨ ï»ë³Ý»ÉÇ Ý»ñϳ۳óÝ»É μ³ñ»ÏÇñà ѳÕáñ¹³ÏóáõÙÁ: 

2.                       Ò¨³íáñ»É μ³ñ»ÏÇñà ß÷Ù³Ý, ѳÕáñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý Ï³ñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ áõ ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñ: 

3.                       ²Ùñ³Ï³Û»É μáñ»ÏÇñà ËáëùÇ, μ³ñ»ÏÇñà í³ñùÇ ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: 

4.                       ¼³ñ·³óÝ»É μ³ñ»ÏÇñà ß÷Ù³Ý Ï³ñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ:            

²ÝÑñ³Å»ßï ÝÛáõûñ 

1.  ÜϳñÝ»ñ, Ýϳñ³½³ñ¹áõÙÝ»ñ 

2.  Üϳñ»Éáõ å³ñ³·³Ý»ñ, ÃÕûñ 

3.  §ÞáõÝÝ áõ ϳïáõݦ ¨ §â³ñÇ í»ñçÁ¦ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ 

4.  ¸ÇÙ³ÏÝ»ñ, μ»Ù³Ï³Ý ѳݹ»ñÓ³Ýù: 

ÀÝóóùÁ 

ÊóÝáõÙ. Ùï³·ñáÑÇ Ù»Ãá¹áí Éë»É ëáíáñáÕÝ»ñÇ å³ï³ë˳ÝÝ»ñÁ/ §Æ±Ýã ¿ μ³ñ»ÏñÃáõÃÛáõÝÁ¦/:  êáíáñ³ÍÇÝ ³í»É³óÝ»É 6 ϳÝáÝ: 

ÆÙ³ëïÇ ÁÝϳÉáõÙ 

³) ÎñÏÝ»É I ¨ II ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ ³Ýó³ÍÁ: ²é³ÝÓݳóÝ»É áÕçáõÛÝÇÝ ¨ μ³ñ¨ÇÝ í»ñ³μ»ñáÕ ËáëùÁ, μ³é»ñÝ áõ ³ñï³Ñ³ÛïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: 

• ÆÝãå»±ë »Ý μ³ñ¨áõ٠ϻݹ³ÝÇÝ»ñÁ: 

• ÆÝãå»±ë »Ý áÕçáõÝáõÙ ¨ Ññ³Å»ßï ï³ÉÇë: 

• ÆÝãå»±ë »Ýù μ³ñ¨áõÙ ûñí³ ï³ñμ»ñ ųٻñÇÝ: 

μ) ÐÇᯐ ³Ýó³Í Ñ»ùdzÃÝ»ñáõÙ, å³ïÙáõÃÛáõÝÝ»ñáõ٠ѳݹÇå³Í áÕçáõÛÝÇ ¨

μ³ñ¨Ç ï³ñμ»ñ³ÏÝ»ñÁ, áñáÝù ݳ˳å»ë ·ñí³Í »Ý ·ñ³ï³Ëï³ÏÇÝ: 

êáíáñ»óݻɠ ï³ñμ»ñ³Ï»É, û ¹ñ³ÝóÇó áñÁ  áõÙ, »ñμ, áñï»Õ ¨ ÇÝã Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñáõ٠ϳñ»ÉÇ ¿ û·ï³·áñÍ»É: 

¹) γñ¹³É §ÞáõÝÝ áõ ϳïáõݦ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÁ: 

·) гÝÓݳñ³ñáõÃÛáõÝ ½áõÛ·»ñÇÝ. 

лñáëÝ»ñÁ »±ñμ »Ý μ³ñ»ÏÇñÃ, ÇëÏ »±ñμª áã: 

Îßé³¹³ïáõÙ

• гñó»ñáí ³Ù÷á÷»É: 

• γñ¹³É ï³É ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ §â³ñÇ í»ñçÁ¦ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÁ (Éáõé ÁÝûñó³ÝáõÃÛáõÝ): 

гÝÓݳñ³ñ»É 

³) î³ÝÁ å³ïñ³ëïí»É ¹»ñ³Ë³ÕÇ (¹áõñ »Ï³Í ¹ñí³·Á):  μ) Üϳñ»É ÙÇ ¹ñí³·: 

·) ¶ïÝ»É Ñ³ïí³ÍÝ»ñ (ó³ÝÏáõÃÛ³Ùμ), áñáÝù ³ñï³Ñ³ÛïáõÙ »Ýª 

Ññ³Ù³Ý, å³Ñ³Ýç, Ëݹñ³Ýù, ³Õ³ã³Ýù, ѳñóáõÙ, ѳݹÇٳݳÝù, ëå³éݳÉÇù, »ñ³½³Ýù:

îݳÛÇÝ Ñ³ÝÓݳñ³ñáõÃÛ³Ý ëïáõ·áõÙ: гñó»ñáí ÏñÏÝ»É ³é³çÇÝ ¹³ëÇÝ

ëáíáñ³ÍÁ: 

³) Úáõñ³ù³ÝãÛáõñÁ å³ïÙáõÙ ¿ Çñ Ýϳñ³Í ¹ñí³·Á: 

سÛñ»ÝÇÇ ³é³ñÏ³Û³Ï³Ý Íñ³·ñ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇó áõÕÕí³ÍáõÃÛáõÝÁ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ Ëáëù³ÛÇÝ ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³ñó»ñáõÙ áõëáõóãÇÝ ÙÕáõÙ ¿ Ù»Ãá¹³Ï³Ý Ýáñ áñáÝáõÙÝ»ñÇ: ´³ñ»ÏÇñà ËáëùÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÝ ³éÝãíáÕ ËݹÇñÝ»ñÇÝ ³í»É³ÝáõÙ ¿ ¨ë Ù»ÏÁª Ó¨³íáñ»É ³ÛÝåÇëÇ ³ÝÓ, áñÁ ïÇñ³å»ï»Éáí áñáß³ÏÇ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý, ϳñáճݳ ×Çßï ÏáÕÙÝáñáßí»É ÏáÝÏñ»ï Çñ³¹ñáõÃÛ³Ý Ù»ç ¨ ϳéáõó»É ѳٳñÅ»ù Ëáëù, ³ÛëÇÝùݪ ³ñ¹Ûáõݳí»ï ѳÕáñ¹³Ïóí»É: 

ú·ï³·áñÍí³Í ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ 

1.  ¶. »ñ½Û³Ý, Î. ÂáñáëÛ³Ý, Ð. ʳã³ïñÛ³Ý, Êáëù ¨ ѳÕáñ¹³ÏóáõÃÛáõÝ- 1. Ø»Ãá¹³Ï³Ý Ó»éݳñÏ ï³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñÇ áõëáõóÇãÝ»ñÇ ¨ ÍÝáÕÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: §¼³Ý·³Ï¦, ºñ¨³Ý, 2013: 

2.  Î. ÂáñáëÛ³Ý, ¶. »ñ½Û³Ý, Ð. ʳã³ïñÛ³Ý, Êáëù ¨ ѳÕáñ¹³ÏóáõÃÛáõÝ: Ø»Ãá¹³Ï³Ý Ó»éݳñÏ ï³ññ³Ï³Ý ¹åñáóÇ áõëáõóÇãÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, ºñ., 2011: 

3.  гÛáó É»½áõ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ, гÝñ³ÏñÃ³Ï³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ¹åñáóÇ ³é³ñÏ³Û³Ï³Ý ãá÷áñáßÇãÝ»ñ ¨ Íñ³·ñ»ñ: 

4.  гÝñ³ÏñÃáõÃÛ³Ý å»ï³Ï³Ý ã³÷áñáßÇã: 

5.  2015-16 áõëáõÙÝ³Ï³Ý ï³ñáõÙ ï³ññ³Ï³Ý ¹åñáóÇ ÝáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨ ÏñÃ³Ï³Ý ·áñÍÁÝóóÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý μ³ñ»÷áËÙ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É Ù»Ãá¹³Ï³Ý Ý³Ù³ÏÁ: 

6.  Î. ÂáñáëÛ³Ý, ì. ê³ñ·ëÛ³Ý, Ð. ʳã³ïñÛ³Ý, سÛñ»ÝÇ 2-4, àõëáõóãÇ Ó»éݳñÏ, ºñ¨³Ý, 2013: 

Î. ÂáñáëÛ³Ý, Î.âÇμáõËãÛ³Ý, ².´³É³Û³Ý, ¶Ý³Ñ³ïÙ³Ý ÝÛáõûñÇ ÅáÕáí³Íáõ, ´³Ý³íáñ ѳñóáõÙª 2-ñ¹ ¹³ë³ñ³Ý (3- 4-ñ¹): §Ðñ³½¹³Ý¦, 2010Ã.: 

7.  ². ²ëɳÝÛ³Ý, гÛáó É»½íÇ áõëáõóÙ³Ý Ñ³ñó»ñ, §ÈáõÛë¦ Ññ³ï., ºñ., 1988: 

РЕЗЮМЕ

АНАИТ АРАКЕЛЯН

УРОКИ “РЕЧИ И ОБЩЕНИЯ” В КУРСЕ РОДНОГО ЯЗЫКА

В младших классах в курсе родного языка как необходимый компонент один из часов в неделю отводится проблемам развития речевых умений ученика. Этот компонент называется “Речь и общение”. Автор статьи, представляя свой опыт, обратился к проблеме речевого и неречевого общения. 

¼²ðÆܺ ê²ðÆ´ºÎÚ²Ü

2003 Ã․ ³í³ñï»É ¿ ºñ¨³ÝÇ

Ê. ²μáíÛ³ÝÇ ³Ýí. å»ï³Ï³Ý Ù³Ýϳí³ñÅ³Ï³Ý Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÁ£

1997-Çó ÙÇÝã ûñë ³ß˳ïáõÙ

¿ ºñ¨³ÝÇ Ê.²μáíÛ³ÝÇ ³Ýí․

Ñ․2 ÑÇÙÝ. ¹åñáóáõÙª áñå»ë ï³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñÇ áõëáõóÇã: 2016 Ãí³Ï³ÝÇÝ ßÝáñÑí»É ¿

ѳÝñ³ÏñÃ³Ï³Ý áõëáõÙݳϳÝ

ѳëï³ïáõÃÛ³Ý áõëáõóãÇ áñ³Ï³íáñٳݠ ³é³çÇÝ ³ëïÇ׳ÝÇ ï³ñ³Ï³ñ·£

§Ø³ÝáõÏÝ»ñÇ ÙáÉáñ³Ï¦ ·»Õ³·Çï³Ï³Ý Ï»ÝïñáÝ Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý ջϳí³ñÝ ¿, Ñ»ÕÇݳϪ Ù³ÝÏ³Ï³Ý »ñ·»ñÇ ¨

Ñ»éáõëï³Ñ³Õáñ¹³ß³ñ»ñÇ£

ʲÔÀª àðäºê àôêàôòزÜ

β¼Ø²ÎºðäØ²Ü Òºì

Ðá¹í³ÍÁ »ñ³ß˳íáñ»É ¿ ïå³·ñáõÃÛ³Ý ËÙμ³·ñ³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù  ². ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÁ:

²Ù÷á÷³·Çñ: Øï³íáñ ½³ñ·³óÙ³Ý ·áñÍáõ٠ϳñ¨áñ ï»Õ ¿ ½μ³Õ»óÝáõ٠ٳûٳïÇϳݣ Ø»ñ ·É˳íáñ Ýå³ï³ÏÝ ¿ª »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ù»ç Ñ»ï³ùñùñ³ëÇñáõÃÛáõÝ ³ñÃݳóÝ»É ³Ûë ·ÇïáõÃÛ³Ý ÝϳïÙ³Ùμ, ¨ Ýñ³Ýó ³Ùáõñ ϳå»É ٳûٳïÇϳÛÇÝ£ ʳջñÇ ÏÇñ³éáõÙÁ ٳûٳïÇϳÛÇ ¹³ë»ñÇÝ ³Ù»Ý³³ñ¹Ûáõݳí»ï ÙÇçáóÝ ¿ ëáíáñáÕÝ»ñÇ ·Çï»ÉÇùÝ»ñÇ áñ³ÏÁ μ³ñÓñ³óÝ»Éáõ ³éáõÙáí£ Ðá¹í³Í³·ÇñÁ, ϳñ¨áñ»Éáí ˳ջñÇ ¹»ñÁª ÁݹѳÝñ³å»ë ¨ ٳûٳïÇϳÛÇ ¹³ë»ñÇݪ Ù³ëݳíáñ³å»ë, ³é³ç³ñÏáõÙ ¿ Çñ Ñ»ÕÇÝ³Ï³Í Ë³Õ»ñÁ, áñáÝù ϳñ»ÉÇ ¿ û·ï³·áñÍ»É áñå»ë áõëáõóÙ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ³ÏïÇí Ó¨£ 

ºñ»Ë³ÛÇ Ñ³Ù³ñ ˳ÕÁ Ë³Õ ã¿, ³ÛÉ Çñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ£  àõßÇÝëÏÇ

 ì․ ²․ êáõËáÙÉÇÝëÏÇÝ ³ë»É ¿․ §²é³Ýó ˳ÕÇ ãϳ ¨ ãÇ Ï³ñáÕ ÉÇÝ»É ÉdzñÅ»ù Ùï³íáñ ½³ñ·³óáõÙ£ ʳÕÁ Ù»Í, Éáõë³íáñ å³ïáõÑ³Ý ¿, áñÇ ÙÇçáí »ñ»Ë³ÛÇ Ñá·¨áñ ³ß˳ñÑ ¿ ó÷³Ýóáõ٠ѳëϳóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨ å³ïÏ»ñ³óáõÙÝ»ñÇ ï³ñ³÷¦£   î³ññ³Ï³Ý ¹åñáóáõ٠˳ÕÁ áñå»ë áõëáõóÙ³Ý Ó¨ Ý߳ݳϳÉÇ ï»Õ ¿ ½μ³Õ»óÝáõÙ: ¸åñáó³Ï³ÝÝ»ñÇ Ë³Õ³Éáõ ó³ÝÏáõÃÛáõÝÁ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ áõÕÕ»É ¹»åÇ ÏñÃ³Ï³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍáõÙ£ ʳÕÁ ϳñáÕ ¿ ¹³éÝ³É ¹³ëïdzñ³ÏÙ³Ý ÙÇçáó, »Ã» ³ÛÝ ³ÙμáÕçáõÃÛ³Ùμ Ý»ñ³éíÇ Ù³Ýϳí³ñÅ³Ï³Ý ·áñÍÁÝóóáõÙ£ ²ÛÝ ¹³ë»ñÁ, áñï»Õ ÏÇñ³éíáõÙ »Ý ˳ճÛÇÝ ï»ËÝáÉá·Ç³Ý»ñ, ¹³éÝáõÙ »Ý ³í»ÉÇ ³ñ¹Ûáõݳí»ï, μ³ñÓñ³ÝáõÙ ¿ ÏñÃáõÃÛ³Ý ¨ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý áñ³ÏÁ, ù³ÝÇ áñ ˳ճÛÇÝ ·áñÍÁÝóóÁ ·ñ³íáõÙ ¿ ³ÙμáÕç ¹³ë³ñ³ÝÇ áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ£ êϽμáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ Ñ»ï³ùñùñáõÙ ¿ ëáëÏ Ë³ÕÁ, ÇëÏ Ñ»ïá ³ÛÝ ÝÛáõÃÁ, ³é³Ýó áñÇ ãÇ Ï³ñáճݳ Ù³ëݳÏó»É ˳ÕÇÝ£ 

ʳÕÇó ³é³ç áõëáõóÇãÁ å»ïù ¿ Ñëï³Ï Ý»ñϳ۳óÝÇ ëó»Ý³ñÁ, ˳ÕÇ Ï³ÝáÝÝ»ñÁ ¨ μ³ßËÇ ¹»ñ»ñÁ£ ²Ûë ϳ٠³ÛÝ ¹»ñáõÙ å»ïù ¿ Ù³ëݳÏóÇ ¹³ë³ñ³ÝÇ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ ³ß³Ï»ñï£ ºÃ» ·ñ³ï³Ëï³ÏÇ Ùáï ³ß˳ïáõÙ »Ý ÙÇ ù³ÝÇëÁ, ³å³ ÙÛáõëÝ»ñÁ ëï³ÝÓÝáõÙ »Ý ëïáõ·áÕÝ»ñÇ, ¹³ï³íáñÝ»ñÇ ¨ áõëáõóÇãÝ»ñÇ

¹»ñ»ñ£ 

 Øï³íáñ ½³ñ·³óÙ³Ý Ù»ç Ù»Í ï»Õ ¿ ½μ³Õ»óÝáõ٠ٳûٳïÇϳݣ ºí Ù»ñ

·É˳íáñ Ýå³ï³ÏÝ ¿ª »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ù»ç ë»ñ ³ñÃݳóÝ»É ³Ûë ·ÇïáõÃÛ³Ý ÝϳïÙ³Ùμ ¨ ³Ùáõñ ϳå»É ٳûٳïÇϳÛÇÝ£ ²Ûëï»Õ ¿, áñ Ù»½ û·ÝáõÃÛ³Ý »Ý ·³ÉÇë ˳ÕÝ áõ ˳ճÛÇÝ ï»ËÝáÉá·Ç³Ý»ñÁ£ î³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³Ý»ñáõÙ ³ÛÝù³Ý áõÅ»Õ ¿ ½³ñ·³ó³Í »ñ»Ë³Ý»ñÇ »ñ¨³Ï³ÛáõÃÛáõÝÁ, áñ Ýñ³Ýù å³ïñ³ëï »Ý Ñ³ÛïÝí»É ³ÛÝï»Õ, áõñ ÏÑñ³íÇñÇ Ýñ³Ý ˳ÕÁ£ Üñ³Ýù ³ÝÙÇç³å»ë ÁݹáõÝáõÙ ¨ ѳñÙ³ñíáõÙ »Ý ˳ÕÇ å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇÝ ¨ Çñ³¹ñáõÃÛ³ÝÁ£ Øñó³ÏóáõÃÛ³Ý ï³ññ»ñ å³ñáõݳÏáÕ Ë³Õ»ñÁ ÝáõÛÝå»ë ٳûٳïÇϳÛÇ ¹³ë»ñÇÝ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ ¹³ñÓÝáõÙ »Ý ³í»ÉÇ ³ÏïÇí£ Ê³ÕÇ ÁÝóóùáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÝ Çñ»Ýó ѳٳñ ³Ý-

Ýϳï ϳï³ñáõÙ »Ý ï³ñμ»ñ í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñª ѳٻٳïáõÙ »Ý Ãí»ñÁ ¨ Ù»ÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, ϳï³ñáõÙ ï³ñμ»ñ Ãí³μ³Ý³Ï³Ý ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ, ÑÙï³ÝáõÙ »Ý μ³Ý³íáñ ѳßíÇ Ù»ç£ Ê³ÕÁ »ñ»Ë³ÛÇ Ù»ç ³ñÃݳóÝáõÙ ¿ Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝ ¹»åÇ Ñ³ÕóݳÏÁ£ ʳÕÇ Ù»ç »ñ»Ë³Ý»ñÁ Ó»éù »Ý μ»ñáõÙ Ýáñ ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñ,

ϳñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ, ·Çï»ÉÇùÝ»ñ£  àñå»ë½Ç ³ñÃݳóÝ»Ýù ¨ å³Ñ»Ýù »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ˳ճÛÇÝ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÇ ÝϳïÙ³Ùμ, ³ÝÑñ³Å»ßï ¿, áñª

-»ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ ³é³ç³¹ñ³ÝùÇ ÇÙ³ëïÁ ÉÇÝÇ ¹ÛáõñÁÙμéÝ»ÉÇ, 

-³é³ç³¹ñ³ÝùÇ ÉáõÍáõÙÁ ѳë³Ý»ÉÇ ÉÇÝÇ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñÇÝ,

 -³ñ³· ëï³óí»Ý ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÁ,

-³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ ãÝÙ³Ýí»Ý ëáíáñ³Ï³Ý ٳûٳïÇÏ³Ï³Ý ³é³ç³-

¹ñ³ÝùÝ»ñÇÝ£

γñ¨áñ»Éáí ˳ÕÇ ¹»ñÝ áõ ³ÏÝϳÉíáÕ ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÁ ¹³ëÁÝóóáõÙª ÇÝùë

Ùï³Í»É ¨ ÏÇñ³é»É »Ù ٳûٳïÇÏ³Ï³Ý Ë³Õ»ñ, áñáÝóÇó ÙÇ ù³ÝÇëÁ Ý»ñϳ۳óÝáõÙ »Ù ëïáñ¨£

§´»ñù³Ñ³í³ù¦. ÏÇñ³éáõÙ »Ù μ³Ý³íáñ ѳßíÇ Å³Ù³Ý³Ï£ 

ʳÕÇ ÁÝóóùÁ

¶ñ³ï³Ëï³ÏÇÝ ÷³Ïóí³Í ¿ ͳé, áñÇ åïáõÕÝ»ñÇ íñ³ »é³ÝÇß Ãí»ñ »Ý£ ²ß³Ï»ñïÝ»ñÁ ëï³ÝáõÙ »Ý ù³ñï»ñ, áñáÝó íñ³ ·ñí³Í »Ý Ñ»ï¨Û³É μÝáõÛÃÇ

³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñ․

 Ì³éÇó ù³ÕÇ°ñ  ³ÛÝ ÃÇíÁ,   áñÇ ÙdzíáñÝ»ñÇ Ï³ñ·áõÙ  

 9 ÃÇíÝ ¿,  ÇëÏ  ÙÛáõë  »ñÏáõ  Ï³ñ·»ñÇ Ãí»ñÁ 3–áí ÷áùñ  »Ý ÙdzíáñÇó:

         ²Û¹ ÃíÇ Ý³Ëáñ¹ ÃÇíÁ 264  ¿£           

àñ  ß³ñùÁ ß³ï  ÙÇñ· Ïѳ           í³ùÇ, ݳ ¿É ÏѳٳñíÇ  É³í  ³Û·»å³Ý  ¨  ѳÕÃáÕ£     

êáõÝÏ 

êÝÏ»ñÇ ÝϳñÝ»ñáõ٠˳éݳß÷áà ϳ£  àñáß»°ù ëÝÏ»ñǪ ѳٳå³ï³ëË³Ý §áïù»ñÁ¦£

§911¦ª öñϳñ³ñ ͳé³ÛáõÃÛáõÝ

²Ñ³½³Ý·áõÙ »Ý ÷ñϳñ³ñ ͳé³ÛáõÃÛáõÝ ¨ ѳÛï³ñ³ñáõÙ, áñ Ïáñ»É »Ý ß»ÝùÇ ÙÇ ù³ÝÇ Ñ³ñ¨³ÝÝ»ñ£ §öñϳñ³ñÝ»ñÁ¦ ÷ÝïñáõÙ ¨ ·ïÝáõÙ »Ý ѳñ¨³ÝÝ»ñÇÝ£ ºñ»Ë³Ý»ñÇ ³ÏïÇíáõÃÛáõÝÁ μ³ñÓñ³óÝ»Éáõ ѳٳñ §Ïáñ³Í¦ ÃÕûñÁ ÷³ÏóíáõÙ »Ý ¹³ë³ë»ÝÛ³ÏÇ ï³ñμ»ñ Ù³ë»ñáõÙ£

лùdzà ÃíÇ Ù³ëÇÝ

²Ûë ˳ÕÁ ÏÇñ³éáõÙ »Ù ÃíÇ μÝáõó·ñÙ³Ý ÷á˳ñ»Ý£ ºñ»Ë³Ý»ñÁ Ñ»ùdzà »Ý ÑáñÇÝáõÙ ¨ å³ïÙáõÙ ÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝ. ûñÇݳϪ 243 ÃíÇ Ù³ëÇÝ£ ²ß³Ï»ñïÁ ëï³ÝáõÙ

¿ ϳ˳ñ¹³Ï³Ý ÃÇíÁ ¨ ëÏëáõÙ å³ïÙ»É. §ÈÇÝáõÙ ¿, ãÇ ÉÇÝáõÙ ÙÇ ÃÇí ¿ ÉÇÝáõÙ£

ܳ ß³ï μ³ñÇ ¿, ³ß˳ï³ë»ñ£ ܳ Ï»Ýï ÃÇí ¿£ âÇ ëÇñáõÙ μ³Å³Ýí»É 2–Ç£ àõÝÇ

»ñ»ù ó·³íáñáõÃÛáõÝ£ ØdzíáñÝ»ñÇ Ã³·³íáñáõÃÛáõÝáõÙ áõÝÇ 3 μݳÏÇã, ï³ëݳíáñÝ»ñÇ Ã³·³íáñáõÃÛáõÝáõÙ ³åñáõÙ »Ý 4–Á, ÇëÏ Ñ³ñÛáõñ³íáñÝ»ñÇ Ã³·³íáñáõÃÛáõÝáõÙ μݳÏÇãÝ»ñÁ 2–áí ùÇ㠻ݣ Üñ³Ýù ³åñáõÙ »Ý ѳٻñ³ßË£ ´³ ѳñ¨³ÝÝ»ñÁ․․¨ ³ÛÉݦ£ ì»ñçáõÙ Ñ»ùdzóë³ó »ñ»Ë³Ý ³é³ç³ñÏáõÙ ¿ ·ïÝ»É Ñ»ùdzÃÇ Ñ»ñáëÇÝ£

²ÛëûñÇÝ³Ï Ë³Õ»ñÇ Ý»ñÙáõÍÙ³Ùμª ëáíáñáÕÝ»ñÁ ï³ñíáõÙ »Ý ˳Õáí ¨, Çñ»Ýó ѳٳñ ³ÝÝϳï, Ó»éù »Ý μ»ñáõÙ áñáß³ÏÇ ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñ áõ ϳñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ

ٳûٳïÇϳÛÇó£

Þ³ï»ñÇÝ ¿ ѳÛïÝǪ áñ μ³½Ù³å³ïÏÙ³Ý ³ÕÛáõë³ÏÇ áõëáõóáõÙÁ ¹Åí³ñáõÃÛáõÝ ¿ ³é³ç³óÝáõÙ ³ÛÝ ÇÙ³ëïáí, áñ Ûáõñ³óÝ»Éáõ ѳٳñ å»ïù ¿ ³ß³Ï»ñïÁ

ѳëϳݳ áã ÙdzÛÝ μ³½Ù³å³ïÏÙ³Ý ·áñÍáÕáõÃÛ³Ý ÇÙ³ëïÁ ¨ ϳåÁ ·áõÙ³ñÙ³Ý ·áñÍáÕáõÃÛ³Ý Ñ»ï, ³Ûɨ å³ñ½³å»ë ÑÇßÇ ³ÛÝ£ ´áÉáñÁ ·Çï»Ý, áñ »ñ»Ë³Ý»ñÁ ß³ï Ñ»ßï »Ý ëáíáñáõÙ ¨ ÑÇßáõÙ Ù³ÝÏ³Ï³Ý å³ñ½áõÝ³Ï áï³Ý³íáñÝ»ñ: ²Û¹ Ýϳï³éÙ³Ùμª Ùï³Í»óÇ, áñ ϳñ»ÉÇ ¿ μ³½Ù³å³ïÏÙ³Ý ³ÕÛáõë³ÏÁ ëáíáñ»óÝ»É áï³Ý³íáñÝ»ñÇ ÙÇçáóáí£ ÆѳñÏ», ¹ñ³Ýó Ù»ç ãÏ³Ý Ëáñ ÇÙ³ëï ³ñï³Ñ³ÛïáÕ Ùïù»ñ, áñáÝù μÝáñáß »Ý μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ£ ¸ñ³Ýù å³ñ½áõÝ³Ï Ë³ÕÇÏ-ï³ÕÇÏÝ»ñ »Ýª ëï»ÕÍí³Í ëáëÏ ³ÕÛáõë³ÏÁ ÑÇß»Éáõ ѳٳñ£ êïáñ¨ Ý»ñϳ۳óÝáõÙ »Ù ÇÙ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ£

ػͳó»É »Ù »ë ³ñ¹»Ý,  ²ÕÛáõë³ÏÁ μ³½Ù³å³ïÏٳݠ

¶Çï»Ù ·áõÙ³ñ»É-ѳݻɣ ÐÇß»É ß³ï ¿ ϳñ¨áñ£  ijٳݳÏÝ ¿ª ëáíáñ»É, лßï ÏÉÇÝÇ ëáíáñ»ÉÁ, 

´³½Ù³å³ïÏ»É, μ³Å³Ý»É£ » ¹³ñÓÝ»Ýù áï³Ý³íáñ£

ºñÏáõ ³Ý·³Ù Ù»Ï Ñ³í³ë³ñ ¿ »ñÏáõ£  ºñÏáõ ³Ý·³Ù »ñÏáõª ãáñ룠 ê³ Ñ»ßï ¿, ·Çï»Ýù ³ÝËáë£ ºñÏáõ ³Ý·³Ù »ñ»ù ѳí³ë³ñ ¿ í»ó,  ºñÏáõëÁ »ñ»ùáí ³ñ³· μ³½Ù³å³ïÏí»ó£  ºñÏáõ ³Ý·³Ù ãáñë ѳí³ë³ñ ¿ áõã

È³í ¿ª ·Ý³Ù ïáõÝ, ¹ñëáõÙ ß³ï ¿ Ùáõã 

Âí»ñÇ Ù³ëÇÝ ÑáñÇÝ³Í μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÁ, ÏÇñ³éáõÙ »Ù ÃíÇ áõëáõóÙ³Ý ßñç³ÝáõÙ£

àõÝ»Ýù ï³ëÁ »Õμ³ÛñÝ»ñ, ï³ëÝ ³Ýμ³Å³Ý ÁÝÏ»ñÝ»ñ£

Ó¨³íáñ»É å³Ñ³ÝçÙáõÝùª ³ÏïÇí í»ñ³μ»ñí»Éáõ áõëáõÙÝ³Ï³Ý ·áñÍÁÝóóÇÝ£ ØÇçáóÝ»ñÇó Ù»ÏÁ, áñ Çëϳå»ë û·ÝáõÃÛáõÝ Ïóáõó³μ»ñÇ ³ß³Ï»ñïÇÝ, ˳ÕÝ ¿ £  

ʳÕÁ, ųٳÝó³ÛÇÝ »ñ¨áõÛà ÉÇÝ»Éáõó μ³óÇ, áõÝÇ Ý³¨ ¹³ëïdzñ³Ïã³Ï³Ý, áõëáõóáÕ³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝ£ ²Ûë ¹»åùáõÙ ³ÛÝ Ñ³Ý¹»ë ¿ ·³ÉÇë áñå»ë ÙÇçáó, Ù»ÃṪ ·Çï»ÉÇùÁ ï»Õ ѳëóÝ»Éáõ ѳٳñ£ 

¶ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ó³ÝÏ

1.  Гуревич А. М. Ролевые игры и кейсы в бизнесс-тренингах. СПб., 2004.

2.  Мухина С. А., Соловьева А. А. Современные инновационные технологии обучения. М.: 2008. 

3.  http://www.openclass.ru/node/

4.  http://aneks.spb.ru/nachalnaia-shkola-matematika/

РЕЗЮМЕ

ЗАРИНЕ САРИБЕКЯН

ИГРА КАК АКТИВНАЯ ФОРМА ОРГАНИЗАЦИИ ОБУЧЕНИЯ

Для интеллектуального развития ребёнка большую роль играет математика. Наша главная цель привить любовь к этому предмету. Использование игр на уроках математики – самый продуктивный метод для улучшения качества образования. Для этого каждый учитель должен творчески подходить к своей работе. Автор этой статьи считает очень важным роль игры в целом и роль игры на уроках математики в частности. Он предлагает свои авторские игры, которые можно использовать во время урока, как одну из эффективных форм обучения.

βðÆܺ вðàôÂÚàôÜÚ²Ü

ÌÝí»É ¿ 1962Ã․ êÛáõÝÇùÇ Ù³ñ½Ç γå³Ý ù³Õ³ùáõÙ£ ²í³ñï»É ¿ Ê․²μáíÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý ÐäØÐ ï³ññ³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛ³Ý Ù»Ãá¹Ç-

ϳݻñÇ ý³ÏáõÉï»ïÁ£

²ß˳ïáõÙ ¿ γå³ÝÇ Ñ. 1 ÑÇÙÝ³Ï³Ý ¹åñáóáõÙ£ àõÝÇ 31 ï³ñí³ ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ ÷áñÓ, áõëáõóãÇ áñ³Ï³íáñÙ³Ý ³é³çÇÝ ³ëïÇ׳ÝÇ ï³ñ³Ï³ñ·£ Իϳí³ñáõÙ ¿ ï³ññ³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛ³Ý

Ù»Ãá¹ÙÇíáñáõÙÁ£

²Þ²ÎºðîܺðÆ Ö²Ü²âàԲβÜ

βðàÔàôÂÚàôÜܺðÆ

¼²ð¶²òàôØÀ

¶ð²Ö²Ü²âàôÂÚ²Ü öàôÈàôØ 

Ðá¹í³ÍÁ »ñ³ß˳íáñ»É ¿ ïå³·ñáõÃÛ³Ý ËÙμ³·ñ³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù  ². ²É³í»ñ¹Û³ÝÁ:

²Ù÷á÷³·Çñ: лÕÇݳÏÁ ëáõÛÝ Ñá¹í³ÍÇ ÙÇçáóáí ÷áñÓ ¿ ³ñ»É û·Ý»É áõëáõóÇãÝ»ñÇݪ ³é³í»É ³ñ¹Ûáõݳí»ï ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ §¾¦ ÑÝãÛáõÝ-ï³éÇ áõëáõóáõÙÁ£ Ü»ñϳ۳óí³Í ¹³ëÇ ÙÇçáóáí ³ß³Ï»ñïÝ»ñÁ ϳñáÕ »Ý ͳÝáÃ³Ý³É Ù³Ûñ³ù³Õ³ùÇ å³ïÙáõÃÛ³ÝÁ, ³Ûμáõμ»ÝÇ ï³éÇ ËáñÑñ¹ÇÝ, ѳñ·³Ýù Ïï³Í»Ý ѳÛñ»ÝÇùÇ ¨ ³½·³ÛÇÝ ³ñÅ»ùÝ»ñÇ ÝϳïÙ³Ùμ£

ºÃ» Ù»Ýù ëáíáñ»óÝ»Ýù ³ÛÝå»ë, ÇÝãå»ë ëáíáñ»óñ»É »Ýù »ñ»Ï, ³å³ Ù»Ýù »ñ»Ë³Ý»ñÇó Ï·áճݳÝù Ýñ³Ýó í³Õí³ ûñÁ:   æáÝ ¸ÛáõÇ Ä³Ù³Ý³Ï³ÏÇó ¹³ë»ñÁ å»ïù ¿ ϳéáõóí»Ý Ñ»ï¨Û³É ëϽμáõÝùÝ»ñáí.  • ÈÇÝ»Ý á㠳ɷáñÇÃÙ³ÛÇÝ, ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ï³ñ·Á ݳ˳å»ë ãå»ïù ¿ Ñëï³Ï»óí³Í ÉÇÝÇ:

•     ºñμ»ÙÝ Ý»ñϳ۳óí»Ý μ³½Ù³ÏÇ Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñ, áñáÝóÇó Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñÝ áõݻݳ Çñ ³ñÅ»ùÝ áõ Ýå³ï³ÏÝ»ñÁª Ù»Ï ÉáõÍáõÙ ·ïÝ»Éáõ ÷á˳ñ»Ý:

•     ê»÷³Ï³Ý Ùïù»ñÇ ÇÝùݳϳé³í³ñáõÙÁ å³ñï³¹Çñ ¿:

•     ä³Ñ³ÝçíáõÙ ¿ μ³½Ù³ÃÇí ã³÷³ÝÇßÝ»ñÇ ÏÇñ³éáõÙ, áñáÝù »ñμ»ÙÝ Ñ³Ï³ëáõÃÛ³Ý Ù»ç »Ý ·ïÝíáõÙ Ù»ÏÁ ÙÛáõëÇ Ñ»ï:

•     Ü»ñ¹Ý»É ç³Ýù»ñ, ÑëÏ³Û³Ï³Ý Ùï³íáñ ³ß˳ï³Ýù, ϳï³ñ»É Ùß³ÏáõÙ ¨ »½ñ³Ñ³Ý·áõÙ:

²ÛëåÇëÇ Ï³éáõÛóÁ ³ß³Ï»ñïÇÝ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ï³ÉÇë ëáíáñ»É Ùï³Í»É: лÝí»Éáí ëáíáñáÕÝ»ñÇ Ùï³ÍáÕáõÃÛ³Ý μݳÍÇÝ ³é³í»É ½³ñ·³ó³Í Ó¨»ñÇ íñ³ª áõëáõóÇãÁ ËóÝáõÙ ¿ Ýñ³Ýó ûÅïí³ÍáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óáõÙÁ, Ýå³ëïáõÙ Ù³ëݳ·Çï³Ï³Ý ÏáÕÙÝáñáßÙ³ÝÁ, ÇÝãÁ ÙÇßï ¿É Ñ³Ù³ñí»É ¿ Ù³Ýϳí³ñÅáõÃÛ³Ý ·»ñÝå³ï³ÏÁ: 

Ü»ñϳ۳óÝ»Ýù í»ñáÝßÛ³É Ùáï»óáõÙÝ»ñáí ϳéáõóí³Í Ù»Ï ¹³ëÇ ûñÇݳÏ:

¸³ë³ÝÛáõÃ` §¾¦ ÑÝãÛáõÝ-ï³éÇ áõëáõóáõÙÁ (I ¹³ë³ñ³Ý)

Üå³ï³ÏÁ

1)   ê»ñ ¨ ѳñ·³Ýù ³ñÃݳóÝ»É Ñ³Ûñ»ÝÇùÇ ¨ ³½·³ÛÇÝ ³ñÅ»ùÝ»ñÇ ÝϳïÙ³Ùμ:

2)   سÛñ ù³Õ³ùÇ å³ïÙáõÃÛ³Ý Í³·Ù³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ·Çï»ÉÇùÝ»ñÇ Ñ³Õáñ-

¹áõÙ:

3)   §¾¦ ÑÝãÛáõÝ-ï³éÇ ËáñÑñ¹³íáñáõÃÛ³Ý μ³ó³Ñ³ÛïáõÙ:

¸³ëÇ Ï³Ñ³íáñáõÙ

1)   ¶.ʳÝçÛ³ÝÇ §Ð³Ûáó ³Ûμáõμ»Ý¦ Ïï³íÇ å³ïÏ»ñÁ      

2)   ¾ñ»μáõÝÇ μ»ñ¹³ù³Õ³ùÇ ÝϳñÝ»ñ, óݷ³ñ³ÝÇ óáõó³ÝÙáõßÝ»ñÇ Éáõë³-

ÝϳñÝ»ñ    

3)   ºñ¨³Ý ù³Õ³ùÇ ï»ë³ñÅ³Ý í³Ûñ»ñÇ ÝϳñÝ»ñ

4)   î»ë³ýÇÉÙ` ¾ñ»μáõÝÇ μ»ñ¹³ù³Õ³ùÇ Ù³ëÇÝ (3 ñáå»)

5)   ʳãù³ñÇ ï»ëùáí ËáñÑñ¹³ÝÇß 

6)   ºé³·áõÛÝ ÏåãáõÝ Ã»ñÃÇÏÝ»ñ` §¾¦ ï³éÇ áõñí³·Íáí

¸³ëÇ ÁÝóóùÁ

ÊóÝÙ³Ý ÷áõÉ

àõëáõóÇã - سßïáóÛ³Ý ³Ûμáõμ»ÝÇ 7-ñ¹ ï³éÁ §¾¦-Ý ¿: §¾¦ Ý߳ݳÏáõÙ ¿ ·áÛáõÃÛáõÝ (»Ù, »ë... ¿), ѻ勉μ³ñ` 7-ñ¹ ï»ÕáõÙ (7-Á áñå»ë ³ß˳ñÑÇ ÑÇÙù) ÝáñÇó ³ñ³ñÇãÝ ¿` ²ÝëÏÇ½μ ¨ ²Ýí»ñç ¿áõÃÛáõÝ: Ü³Ë μ³ó³Ñ³Ûï»Ýù 7 ÃíÇ ËáñÑáõñ¹Á: 

1.  ²ëïí³Í »ñÏÇÝùÝ áõ »ñÏÇñÁ ³ñ³ñ»É ¿ 7 ûñáõÙ:

2.  Þ³μ³ÃÝ áõÝÇ 7 ûñ:

3.  ÌdzͳÝÇ ·áõÛÝ»ñÁ 7-Ý »Ý, »ñ³Åßï³Ï³Ý Ýáï³Ý»ñÁ` ÝáõÛÝå»ë:

4.  ÈáõÛëÝ áõÝÇ 7 ·áõÛÝ:

5.  سñ¹áõ Ù³ñÙÇÝÁ 7 ï³ñÇÝ Ù»Ï Ýáñá·íáõÙ ¿:

6. 

Þ³ï »Ýù Éë»É.

7 Ññ³ß³ÉÇù 

7 ï³ñÇ ³Ýó

7-ñ¹ »ñÏÇÝù

7 ë³ñÇ Ñ»ï¨áõÙ

7 áñ¹áí ë»Õ³Ý Ýëï»É

7 ûñ áõ ·Çß»ñ

²ß³Ï»ñïÝ»ñÁ ϳñáÕ »Ý ³Ûë ³ñï³Ñ³ÛïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É Ý»ñϳ۳óÝ»É Çñ»Ýó »Ýó¹ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¨ μ³ó³ïñ»É ¹ñ³Ýó ÷á˳μ»ñ³Ï³Ý ÇÙ³ëïÝ»ñÁ:

ÆÙ³ëïÇ ÁÝϳÉáõÙ  àõëáõóÇãÁ óáõó³¹ñáõÙ ¿ ¶. ʳÝçÛ³ÝÇ §Ð³Ûáó ³Ûμáõμ»ÝÁ¦ Ïï³íÇ å³ïÏ»ñÁ.

-Ø»Ï ³Ý·³Ù ¨ë ݳۻù ³Ûë ÝϳñÇÝ, ϻݳó ÉáõÛë ¿ ׳鳷áõÙ Ñ»Ýó §¾¦-Çó, áñÇ ÁÝïñáõÃÛáõÝÁ å³ï³Ñ³Ï³Ý ã¿, 㿱 áñ Ù³ßïáóÛ³Ý ·ñ»ñÁ ËáñÑñ¹³ÝßáõÙ »Ý Ù»ñ ³½·Ç ѳí»ñÅáõÃÛáõÝÁ:

§¾¦-Ý ËáñÑñ¹³ÝßáõÙ ¿ Ù»ñ ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙáõÃÛáõÝÁ, Ýñ³ ³ÝóÛ³ÉÁ, Ý»ñÏ³Ý ¨ ³å³·³Ý:

¸³ëÁ ß³ñáõݳÏíáõÙ ¿ ѳñó³¹ñáõÙÝ»ñáí:       

³) à±ñÝ ¿ Ù»ñ Ù³Ûñ ù³Õ³ùÁ:

μ) ƱÝã ï»ë³ñÅ³Ý í³Ûñ»ñ »ù ï»ë»É Ù»ñ Ù³Ûñ³ù³Õ³ùáõÙ

·) ƱÝã ·Çï»ù Ù»ñ Ù³Ûñ³ù³Õ³ùÇ Ù³ëÇÝ, ù³ÝDZ ï³ñ»Ï³Ý ¿ ݳ:

¹) ø³ÝDZ Ù³Ûñ³ù³Õ³ù ¿ áõÝ»ó»É Ù»ñ »ñÏÇñÁ...

ºñ»Ë³Ý»ñÇ å³ï³ë˳ÝÝ»ñÁ Éë»Éáõó Ñ»ïá áõëáõóãáõÑÇÝ å³ïÙáõÙ ¿, áñ ß³ï ¹³ñ»ñ ³é³ç ì³Ý³ É×Ç ßáõñçÁ ï³ñ³Íí³Í ¿ñ ´Ç³Ûݳ »ñÏÇñÁ: ²Û¹ »ñÏñÇ Ã³·³íáñ Ø»Ýáõ³Ý »ñÏáõ áñ¹Ç áõÝ»ñ` àõÝáõßåáõ³Ý ¨ ²ñ·ÇßïÇÝ: ²ñ·ÇßïÇÝ Çñ Ñáñ Ù³ÑÇó Ñ»ïá ó·³íáñ»ó »ñÏÇñÁ, ѳÕóݳÏÝ»ñ ï³ñ³í ¨ ²ñ³ñ³ï É»é³Ý ¹ÇÙ³ó ï»ëÝ»Éáí ѳñÃ, ³ÝÙß³Ï ¨ μ³ñ»μ»ñ ÑáÕÁ, ϳݷݻó μÉñÇ íñ³ ¨ Ñå³ñïáñ»Ý ³ë³ó.

-ºë ³Ûëï»Õ Ïϳéáõó»Ù ³Ùñ³Ïáõé ³Ùñáó ¨ í»Ñ³ßáõù ï³×³ñ: ºí μ»ñ¹-³ÙñáóÁ Ïáãí»ó ¾ñ»μáõÝÇ:

ÐÇÙ³ ųٳݳÏÇ ³ÝÇíÁ Ïåïï»Ýù Ñ»ï, ÏѳÛïÝí»Ýù ¾ñ»μáõÝÇ ³ÙñáóáõÙ ¨ Ͻ·³Ýù Ù.Ã.³. 782Ã. ųٳݳÏÇ ßáõÝãÁ:

ºñ»Ë³Ý»ñÁ ¹ÇïáõÙ »Ý 3-ñá廳Ýáó ýÇÉÙ` ¾ñ»μáõÝÇ ³ÙñáóÇ Ù³ëÇÝ: üÇÉÙÁ ¹Çï»Éáõó Ñ»ïá ϳï³ñáõÙ »Ý ýǽÏáõÉï-¹³¹³ñ:

üÇÉÙÇ Ù»Ïݳμ³ÝáõÙ 

-ÆÝãå»ë ï»ë³ù, гÛÏ³Ï³Ý É»éݳß˳ñÑÇ ï³ñ³ÍùáõÙ ³ÝÑÇß»ÉÇ Å³Ù³Ý³ÏÝ»ñÇó Ù³ñ¹ÇÏ »Ý μݳÏí»É: Üñ³Ýù ëϽμáõÙ ·áñÍÇùÝ»ñ ¨ ³ÛÉ Çñ»ñ »Ý å³ïñ³ëï»É ù³ñÇó, áëÏáñÇó, Ù»ï³ÕÝ»ñÇó: 

òáõó³¹ñíáõÙ »Ý ÝϳñÝ»ñ, áñï»Õ å³ïÏ»ñí³Í »Ý ϳñ³ë, óë»ñ, ÷áùñÇÏ ³ñÓ³ÝÝ»ñ, ½³ñ¹»ñ, Ó¨³íáñ ë³÷áñÝ»ñ, åïÛ³Ï (»Õç»ñ³·³í³Ã), Ù³ñ¹³éÛáõÍ,

³ñÍí³éÛáõÍ ¨ ³ÛÉ Çñ»ñ:                                                                

Îßé³¹³ïáõÙ àõëáõóÇãÝ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ μ³Å³ÝáõÙ ¿ ÝϳñÝ»ñ, áñï»Õ å³ïÏ»ñí³Í »Ý ¾ñ»μáõÝÇ ù³Õ³ùÇ ¨° Ý»ñϳÝ, ¨° ³ÝóÛ³ÉÁ å³ïÏ»ñáÕ ï»ë³ñ³ÝÝ»ñ:

²ß˳ï³ÝùÁ ϳï³ñáõÙ »Ý ½áõÛ·»ñáí: Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ ½áõÛ· Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ¿ 2 Ýϳñ, áñÇó 1-Á å³ïÏ»ñáõÙ ¿ Ù³Ûñ ù³Õ³ùÇ ³ÝóÛ³ÉÁ, ÙÛáõëÁ` Ý»ñϳÝ:

¼ñáõÛóÇ ÁÝóóùáõÙ ½áõ·³Ñ»éÝ»ñ »Ý ³ÝóϳóíáõÙ ÝϳñÝ»ñÇ ÙÇç¨: ÐÇß³ï³ÏíáõÙ »Ý å³ïÙ³Ùß³ÏáõóÛÇÝ ÏáÃáÕÝ»ñÁ, ï»ë³ñÅ³Ý í³Ûñ»ñÁ: àõëáõóÇãÁ ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ ¿ ѳÕáñ¹áõ٠ѳÛïÝÇ ×³ñï³ñ³å»ï³Ï³Ý ϳéáõÛóÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ:

ºñ»Ë³Ý»ñÇ »ñ¨³Ï³ÛáõÃÛ³Ý ³ëïÇ׳ÝÁ ëïáõ·»Éáõ Ýå³ï³Ïáí áõëáõóÇãÁ ѳñó ¿ áõÕÕáõÙ.

-ÆÝãåÇëÇ±Ý Ïáõ½»Ý³ÛÇù ï»ëÝ»É Ù»ñ Ù³Ûñ ù³Õ³ùÝ ³å³·³ÛáõÙ:

²é³ç³ñÏíáõÙ ¿ É³í³·áõÛÝ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÁ å³ïÏ»ñ»É ÝϳñÝ»ñÇ ÙÇçáóáí:

-ÆÝãå»ë ï»ë³ù §¾¦-Ý ËáñÑñ¹³íáñ ¿. ³ÛÝ Ï³ñáÕ ¿ ÑáõÛ½»ñÇ ÙÇ Ñëϳ ³ß˳ñÑ ³ñï³Ñ³Ûï»É:

²ÝóÛ³ÉÝ áõ Ý»ñÏ³Ý Ù»ñ ÙÇçáóÝ»ñÝ »Ý, ÙdzÛÝ ·³ÉÇùÝ ¿ Ù»ñ Ýå³ï³ÏÁ:

-àí ½³Ûñ³ó³í` §¾¦ ³ë³ó:

-àí Ñdzó³í` §¾¦ ³ë³ó:

-àí ݻճó³í` §¾¦ ³ë³ó: -àí Ùáé³ó³í` §¾¦ ³ë³ó:

-ºñμ ³ë»ÉÇùÁ ß³ï-ß³ï ¿, μ³Ûó ÉéáõÙ »Ýù, ¹³ñÓÛ³É §¾¦-ÇÝ »Ýù ¹Ç-

§¾¦-Ý ËáñÑñ¹³íáñ ¿, ÇÝãå»ë Ù»ñ ³½·Ç Ýϳñ³·ÇñÁ: Ø»Ýù` ѳۻñë, ÙÇ ³ñï³éáó, ½³ñٳݳÉÇ ÅáÕáíáõñ¹ »Ýù,  ø³Ý³Ïáí ùÇã, ÇëÏ Ùïù»ñáí μ³ñÓñ³ÃéÇã, ɳÛݳÑáñ¹ »Ýù:  ò³í»ñÇ ¹»Ù ÙÇßï ³ÝÑáÕ¹áÕ¹, í³ïáõÃÛ³ÝÁ ³ÝѳÕáñ¹ »Ýù,

²Ûë ³ß˳ñÑÇ ³½·»ñÇ Ù»ç ѳí»ñÅ³Ï³Ý ÙÇ ×³Ù÷áñ¹ »Ýù, Ø»Ýù` ѳۻñë:

§¾¦ ï³éÇ å³ïÏ»ñÇÝ ¨ ·ñáõÃÛ³ÝÁ ͳÝáóóÝ»Éáõ Ýå³ï³Ïáí ëáíáñáÕÝ»ñÇÝ ïñíáõÙ »Ý 3 ·áõÛÝÇ (ϳñÙÇñ, ϳåáõÛï, ݳñÝç³·áõÛÝ) ûñÃÇÏÝ»ñ, áñï»Õ §¾¦ ï³éÁ å³ïÏ»ñí³Í ¿ áõñí³·Íáí: ²ß³Ï»ñïÝ»ñÁ ÙdzóÝáõÙ »Ý ·ÍÇÏÝ»ñÁ, ëï³ÝáõÙ §¾¦ ï³éÇ å³ïÏ»ñÁ ¨ ï»Õ³¹ñáõÙ ·ñ³ï³Ëï³ÏÇÝ ÷³Ïóí³Í å³ëï³éÇÝ: ²ÛÝ ÝÙ³Ý ¿ ·áñ·Ç ¨ ËáñÑñ¹³ÝßáõÙ ¿ Ñ³Û ³½·Ç ѳí»ñÅáõÃÛáõÝÁ:

¶áñ·Ç íñ³ ï»Õ³¹ñí³Í ï³é»ñÁ Ñݳñ³íáñ ¿ ¹³ë³íáñ»É »é³·áõÛÝ ¹ñáßÇ ·áõÛÝ»ñÇ Ñ³çáñ¹³Ï³ÝáõÃÛ³Ùμ (ϳñÙÇñ, ϳåáõÛï, ݳñÝç³·áõÛÝ): гí»ñÅáõÃÛ³Ý Ýß³ÝÇ ï³Ï å³ïÏ»ñí³Í §¾¦ ï³éÁ ϳñáÕ ¿ Ý»ñÏ»É ¹³ë³ñ³ÝÇ É³í³·áõÛÝ ÝϳñáÕÁ:

¸³ëÇ ³í³ñïÇÝ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÁ »ñ·áõÙ »Ý ¿ñ»μáõÝÇ-ºñ¨³Ý »ñ·Á` §¾¦ ï³éÇ å³ïíÇÝ Ññ³í³éáõÃÛ³Ý Ý»ñùá:

ú·ï³·áñÍí³Í ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ

1.    è³ý³Û»É Æß˳ÝÛ³Ý, §ä³ïÏ»ñ³½³ñ¹ å³ïÙáõÃÛáõÝ Ñ³Ûáó¦, ¶Çñù ², §²ñ¨ÇϦ Ññ³ï³ñ³ÏãáõÃÛáõÝ, 1989 Ã.:

2.    È.Þ³ÑÇÝÛ³Ý, Øáíë»ë Êáñ»Ý³óÇ. ä³ïÙáõÃÛáõÝ ¨ ųٳݳϳ·ñáõÃÛáõÝ, §ÈáõÛë¦, 1989Ã.:

3.    ijٳݳϳÏÇó Ù³Ýϳí³ñÅ³Ï³Ý Ùáï»óáõÙÝ»ñ, ï»ëáõÃÛáõÝÝ»ñ, Ù»Ãá¹Ý»ñ, ·Ý³Ñ³ïáõÙ, Ò»éݳñÏ Ù³Ýϳí³ñÅÝ»ñÇ ¨ áõë³ÝáÕÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ²Úðºøê, ºñ¨³Ý, 2003Ã.:

4.    Üáñ Ùáï»óáõÙÝ»ñ áõëáõóÇãÝ»ñÇ å³ïñ³ëïÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇÝ, Ò»éݳñÏ áõëáõóÇãÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, ²Úðºøê, ºñ¨³Ý, 2004Ã.: 

5.    ²Éμ»ñï ö³ñë³¹³ÝÛ³Ý,¶Çï»ÉÇùÝ»ñÇ ßï»Ù³ñ³Ý, ºñ¨³Ý, 2003Ã.:

6.    §Ü³Ë³ß³íÇÕÝ»ñ¦ ·Çï³Ù»Ãá¹³Ï³Ý Ñ³Ý¹»ë,  2015Ã. 2016Ã.:

7.    ´³½Ù³μÝáõÛà Ùï³ÍáÕáõÃÛ³Ý ï»ëáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý, 2001Ã.:

8.    Психологический журнал. N5, 1991г..  

9.    سÝϳí³ñÅ³Ï³Ý Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛáõÝ, سë II, гÛÏ³Ï³Ý ³ëáódzódz ÐÎ, ºñ¨³Ý, 2014Ã.: 

10.ì.ê³ñ·ëÛ³Ý, §²Ûμμ»Ý³ñ³Ý¦, I ¹³ë³ñ³ÝÇ ¹³ë³·Çñù, ºñ¨³Ý 2015 Ã.: 

11.Î.ÂáñáëÛ³Ý, ì.ê³ñ·ëÛ³Ý, Ð.ʳã³ïñÛ³Ý, سÛñ»ÝÇ 2-4, àõëáõóãÇ Ó»éݳñÏ, ºñ¨³Ý, 2015 Ã.:

РЕЗЮМЕ

КАРИНЕ АРУТЮНЯН

РАЗВИТИЕ МЫШЛЕНИЯ УЧЕНИКОВ НА ЭТАПЕ ОБУЧЕНИЯ ПИСЬМУ

öÆðàô¼² Øàõð²¸Ú²Ü

ÌÝí»É ¿ 1977 Ã. È»ÝÇÝ³Ï³Ý ù³Õ³ùáõÙ: êáíáñ»É ¨ ³í³ñï»É ¿ ¶ÛáõÙñÇÇ å»ï³Ï³ÝÙ³Ýϳí³ñÅ³Ï³Ý ÇÝëïÇïáõïÁ ¨ ëï³ó»É ï³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñÇ áõëáõóãÇ áñ³Ï³íáñáõÙ: ²ß˳ï»É ¿ ºÂβäÆ ¶ÛáõÙñáõ

Ù³ëݳ×áõÕáõÙ áñå»ë Ñá·»μ³ÝáõÃÛ³Ý ¹³ë³Ëáë ¨ ¶ÛáõÙñáõ úÛáõÝçÛ³Ý ¹åñáóáõÙ` áñå»ë Ñá·»μ³Ý /1998-2000 ÃÃ/: 2007Ã. ß³ñáõݳÏáõÙ ¿ ³ß˳ï»É í»ñáÑÇßÛ³É ¹åñáóáõÙ` áñå»ë ¹³ëí³ñ:

Îðîêºð ¸äðàò²Î²ÜÆ îð²Ø²´²Ü²Î²Ü êîºÔ̲¶àðÌ²Î²Ü Øî²ÌàÔàôÂÚ²Ü

¼²ð¶²òàôØÀ 

Ðá¹í³ÍÁ »ñ³ß˳íáñ»É ¿ ïå³·ñáõÃÛ³Ý

ËÙμ³·ñ³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù  Ð. ʳã³ïñÛ³ÝÁ:

²Ù÷á÷³·Çñ: î³ññ³Ï³Ý ¹åñáóÁ ѳÝñ³ÏñÃáõÃÛ³Ý ÑÇÙùÝ ¿: ²Ûë ûÕ³ÏáõÙ »Ý  ÉáõÍíáõÙ ß³ï ϳñ¨áñ ѳñó»ñ. ѳïϳå»ë å»ïù ¿ μ³ñÓñ ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ ëáíáñ»Éáõ ó³ÝÏáõÃÛáõÝ ³é³ç³óÝ»É, ϳñ¨áñ»É ·Çï»ÉÇù ëï³Ý³Éáõ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝÁ… ºí, ³Ù»Ý³Ï³ñ¨áñÁª ëáíáñ»óÝ»É Ýå³ï³ÏÝ»ñÇÝ Ñ³ëÝ»Éáõ ϳñ× áõ Ñ»ßï ׳ݳå³ñÑ ·ïÝ»É: ÈÇÝ»É ëï»Õͳ·áñÍ, ݳ˳ӻéÝáÕ, ï³ñμ»ñí»É Çñ Ùï³Í»É³Ï»ñåáí, ϳñáÕ³Ý³É óáõÛó ï³É Çñ Ý»ñ³ß˳ñÑÁ, ·Çï³Ïó»É, û ÇÝãáí ¿ ݳ ï³ñμ»ñíáõÙ Çñ ѳë³Ï³ÏÇóÝ»ñÇó – ³Ûë ³ñÅ»ùÝ»ñÁ å»ïù ¿ Ó¨³íáñ»É ï³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ ëáíáñáÕ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ Ù»ç: 

 îñ³Ù³μ³ÝáõÃÛáõÝÁ /Éá·Çϳ/ Ñáõݳñ»ÝÇó óñ·Ù³Ý³μ³ñ Ý߳ݳÏáõÙ ¿ ·ÇïáõÃÛáõÝ ×Çßï Ùï³Í»Éáõ Ù³ëÇÝ Ï³Ù í»ñÉáõÍ»Éáõ ³ñí»ëï: 

ä³ñï³¹Çñ ã¿ ÉÇÝ»É ·ñáÕ, μ³Ý³ëï»ÕÍ, ÝϳñÇã ϳ٠³ñí»ëïÇ ³ÛÉ ·áñÍÇã,

áñå»ë½Ç ûÅïí³Í ÉÇÝ»É ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõÃÛ³Ùμ ϳ٠ëÏë»É ëï»Õͳ·áñÍ»É: ²ÝÓÇ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõÃÛáõÝÁ ϳ٠Ïñ»³ïÇíáõÃÛáõÝÁ å³Ûٳݳíáñí³Í ¿ ·ÉËáõÕ»ÕÇ ³ç ÏÇë³·Ý¹Ç ½³ñ·³ó³ÍáõÃÛ³Ùμ ¨ í»ñçÇÝÇë Ó³Ë ÏÇë³·Ý¹Ç Ñ³Ý¹»å ¹áÙÇݳÝïáõÃÛ³Ùμ: ºñÏñÇ íñ³ Ù³ñ¹Ï³Ýó ÙdzÛÝ 10 ïáÏáëÝ

¿ ѳí³ë³ñ³ã³÷ ÏÇñ³éáõÙ ·ÉËáõÕ»ÕÇ »ñÏáõ ÏÇ볷ݹ»ñÁ: Øݳó³ÍÇ Ùáï ½³ñ·³óÝáõÙ ¿ ÙdzÛÝ Ó³Ë ÏÇë³·áõݹÁ` ³Ýï»ë»Éáí ³ç ÏÇë³·Ý¹Ç ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý Ý»ñáõÅÁ: Ò³Ë ÏÇë³·Ý¹Ç ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ù³ëݳ·Çï³Ï³Ý ³ëå³ñ»½Á ïñ³Ù³μ³Ý³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõÃÛáõÝÝ ¿: ØÇÝ㨠í»ñçÇÝ Å³Ù³Ý³ÏÝ»ñë μÅÇßÏÝ»ñÁ ·ïÝáõÙ ¿ÇÝ, áñ ³Û¹ ÏÇë³·áõݹÁ ¹áÙÇݳÝï ¿: ê³Ï³ÛÝ ÷³ëï³óÇ ³ÛÝ ¹áÙÇݳÝï ¿

ÙdzÛÝ áñáß³ÏÇ ýáõÝÏódzݻñÇ Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý Ñ³ñóáõÙ: Îñ»³ïÇí Ù³ñ¹ ³ë»Éáí` ³é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ Ñ³ëϳÝáõÙ »Ýù ëï»Õͳ·áñÍ ³ÝÓ, áñÁ Ùï³ÍáõÙ ¿ áã ëï³Ý¹³ñï Ï»ñåáí: ²Û¹ ѳëϳóáõÃÛáõÝÁ Ý»ñ³éáõÙ ¿ ³ÛÝåÇëÇ áñ³ÏÝ»ñ, ÇÝãåÇëÇù »Ýª ÙïùÇ ×ÏáõÝáõÃÛáõÝÁ, ÇÝùÝáõëáõóÙ³Ý Ñ³ÏáõÙÁ, ÇÝùÝáõñáõÛÝáõÃÛáõÝÁ, ³Ù»Ý³³ÝÑݳñÇÝ Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñÇó »Éù ·ïÝ»Éáõ Ó·ïáõÙÁ ¨ ϳñáÕáõÃÛáõÝÁ:

Îñ»³ïÇíáõÃÛáõÝÝ ³é³í»É ³ñ¹Ç³Ï³Ý ¿ ¹³ñÓ»É áã ÙdzÛÝ ³ñí»ëïÇ, ³Ûɨ ³Ù»Ý³ï³ñμ»ñ μݳ·³í³éÝ»ñÇ Ù³ëݳ·»ïÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ijٳݳϳÏÇó ÏÛ³ùÇ μ³½Ù³åɳݳÛÝáõÃÛáõÝÁ ¨ ³ñ³· ï»ÙåÁ å³Ñ³ÝçáõÙ »Ý ×ÏáõÝáñ»Ý ¨ ëï»Õͳ·áñͳμ³ñ ³ñÓ³·³Ýù»É ï»ÕÇ áõÝ»óáÕ ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ:

§ÆÝã ϻݹ³ÝÇ ¿ å³ïÏ»ñí³Í ÝϳñáõÙ¦ ѳñóÇÝ ëï³Ý¹³ñï Ùï³Í»É³Ï»ñå áõÝ»óáÕ Ù³ñ¹ÇÏ Ïå³ï³ë˳ݻݪ ϳ°Ù μ³¹, ϳ°Ùª ݳå³ëï³Ï….

гñÛáõñ ï³ñí³ Ýϳñ… ²í»ÉÇ ù³Ý ѳñÛáõñ ï³ñí³… ´³Ûó ÙÇÝ㨠ÑÇÙ³ ·áñÍáõÝ ÏÇñ³éáõÃÛáõÝ áõÝÇ áñå»ë ¹Ç¹³ÏïÇÏ å³ñ³·³: سëݳ·»ïÝ»ñÝ ³ëáõÙ »Ýª §Î³å ãáõÝÇ, û ³é³çÇÝ ÇëÏ Ñ³Û³óùÇó

ÇÝã ϻݹ³ÝÇ »ù ï»ëÝáõÙ… àñù³Ý ³ñ³· »ù ѳëϳÝáõÙ, û áñ »ñÏáõëÝ »Ý, ³ÛÝù³Ý ³í»ÉÇ êîºÔ̲¶àðÌ²Î²Ü Ùï³ÍáÕáõÃÛáõÝ áõÝ»ù…¦:

îñ³Ù³μ³Ý³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõÃÛ³Ùμ ûÅïí³Í »Ý ѳïáõÏ Ù³ñ¹ÇÏ: îñ³Ù³-

§ºë ÙÇßï ³ß˳ï³ÝùÇ »Ù ÁݹáõÝáõÙ ÍáõÛÉ ³ß˳ïáÕÝ»ñÇ, áñå»ë½Ç Ýñ³Ýù ·ïÝ»Ý ËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍÙ³Ý Ñ»ßï áõ ϳñ× ×³Ý³å³ñÑÝ»ñ¦,- ³ë»É ¿ ´ÇÉÉ ¶»jÃëÁ:

 Ð³ë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇó Ù»ÏÁ μ³½Ù³ÏáÕÙ³ÝÇ, Ý»ñ¹³ßÝ³Ï ½³ñ·³ó³Í ³ÝѳïÝ ¿, áñÇ Ó¨³íáñÙ³Ý Ù»Í μ³ÅÇÝÝ Çñ áõë»ñÇÝ ¿ ÏñáõÙ ï³ññ³Ï³Ý ¹åñáóÁ: лﳷ³ÛáõÙ ³ß³Ï»ñïÇ ß³ñáõÝ³Ï³Ï³Ý ½³ñ·³óáÕ áõëáõóáõÙÁ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ ѳٳñ Ý³Ë å»ïù ¿ Ó¨³íáñ»É ϳ٠½³ñ·³óÝ»É áõëÙ³Ý ÝϳïÙ³Ùμ Ïñïë»ñ ¹åñáó³Ï³ÝÇ Ñ»ï³ùñù³ëÇñáõÃÛáõÝÁ, ÑÇÙݳËݹÇñÁ ï»ëÝ»Éáõ ¨ ÉáõÍ»Éáõ ó³ÝÏáõÃÛáõÝÝ áõ ÑÙïáõÃÛáõÝÁ: ºñμ»ù »ñ»Ë³ÛÇÝ ãÇ

ϳñ»ÉÇ Ý³Û»É ³ÛÝ ï»ë³ÝÏÛáõÝÇó, û ݳ ¹»é ÷áùñ ¿, ٻͳݳª ÏëáíáñÇ: лﳷ³ÛáõÙ áõß ÏÉÇÝÇ: Øï³ÍáÕáõÃÛáõÝÁ ½³ñ·³ÝáõÙ ¿, »ñμ Ù³ñ¹Ý Çñ ³é³ç ¹ÝáõÙ ¿ ÏáÝÏñ»ï Ýå³ï³Ïª ÉáõÍ»Éáõ ³Ûë ϳ٠³ÛÝ ËݹÇñÁ: àõñ»ÙÝ å»ïù ¿ Ëݹñ³Ñ³ñáõÛó Çñ³íÇ׳Ï, áñÇó ¹áõñë »ÉÝ»Éáõ ѳٳñ ѳñϳíáñ ¿ Ùß³Ï»É ï³ñμ»ñ ÙÇçáóÝ»ñ áõ Ó¨»ñ: àõëáõóãÇ ËݹÇñÝ ¿ª ëï»ÕÍ»É ³Û¹åÇëÇ Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñ, áñå»ë½Ç Ñ»ï³ùñùñÇ ¹³ë³ñ³ÝáõÙ ·ïÝíáÕ μáÉáñ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ, ³ÝÏ³Ë Ýñ³Ýó ÁݹáõݳÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇó: 

¸³ëÝ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ·áñÍÁÝóó ¿, ¨ áã ÙdzÛÝ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ.

³ß³Ï»ñïÝ ³ñ³·áñ»Ý ϳñáÕ ¿ ¹³éÝ³É Ñ³Ù³Ñ»ÕÇݳÏ: ²é³çÇÝÇó ãáññáñ¹ ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ »ñ»Ë³Ý åÇïÇ ïÇñ³å»ïÇ áñáß³ÏÇ ·Çï»ÉÇùÝ»ñÇ áõ ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, ¨ ³Û¹ ·áñÍÁÝóóÁ ãÇ Ï³ï³ñí»Éáõ ٻ˳ÝÇÏáñ»Ý. ëáíáñáÕÁ §å³ï׻ݳѳÝÙ³Ý ë³ñù¦ ã¿: ØÇ³Å³Ù³Ý³Ï Ý³ å»ïù ¿ áõݻݳ Ñá·¨áñ μ³ñÓñ ³ñÅ»ùÝ»ñ, ëÇñ»Éáõ, ϳñ»Ïó»Éáõ Ù»Í áõݳÏáõÃÛáõÝÝ»ñ: ÆÝÓ Ñ³Ù³ñ ëϽμáõÝùÝ»ñÇ ëϽμáõÝù ¿ ³ÛÝ ÇÙ³ëïáõÝ ³ëáõÛÃÁ, Áëï áñÇ ³ß³Ï»ñïÁ áã û ¹³ï³ñÏ ï³Ï³é ¿, áñÁ å»ïù ¿ ÉóÝ»É, ³ÛÉ ç³Ñ ¿, áñ å»ïù ¿ í³é»É: ¸³ ³í»ÉÇ ßáõï »ñ»Ë³ÛÇ Ù»Ý³ßÝáñÑÝ ¿, ÇëÏ áõëáõóÇãÝ ³Û¹ åñáó»ëÇ ³ÏïÇí ϳ½Ù³Ï»ñåÇãÁ åÇïÇ ÉÇÝÇ: ºñ»Ë³Ý»ñÇ ×ÝßáÕ Ù»Í³Ù³ëÝáõÃÛáõÝÁ, ϳ٠ë˳Éí³Í ã¿Ç ÉÇÝÇ ³ë»É` μáÉáñÁ, ¹åñáó ·³ÉÇë ³ñ¹»Ý ·Çï»Ý, áñ »ñÏáõëÇÝ ·áõÙ³ñ³Í »ñÏáõ ѳí³ë³ñ ¿ ãáñëÇ: Ø»ñ å³ñïùÝ ¿` μáÉáñÇÝ

³å³Ñáí»É ·Çï»ÉÇùÝ»ñÇ ÝÙ³Ý Ýí³½³·áõÛÝ Ù³Ï³ñ¹³Ïáí: гçáñ¹Çí »ë Ó¨³÷áËáõÙ »Ù ³é³ç³¹ñ³ÝùÁ. úñÇݳϪ ³Ûëå»ë. /гÛïÝÇ, μ³Ûó ïñ³Ù³μ³Ý³Ï³Ý

ѳñó /§¸áõ »ñÏáõ ËÝÓáñ áõÝ»ë, »ë ù»½ »ñÏáõ ï³ÝÓ »Ù ï³ÉÇë: ø³ÝDZ ËÝÓáñ Ïáõݻݳë¦: Þ³ï Ñ³×³Ë ïñíáõÙ ¿ ëË³É å³ï³Ë³Ý, ѳïϳå»ë, »ñμ ѳñóÁ ÙÇïáõÙݳíáñ áÕç ¹³ë³ñ³ÝÇÝ ¿ ³ÝáõÕÕ³ÏÇáñ»Ý áõÕÕíáõÙ: àãÇÝã, ³í»ÉÇ É³í, ù³ÝÇ áñ ëË³É å³ï³ë˳ÝÝ ÇÝÓ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ï³ÉÇë ͳí³Éí»Éáõ, ß³ñÅ»Éáõ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝÝ ³Ûë áã ëï³Ý¹³ñï Çñ³íÇ׳ÏáõÙ, Ëáë»Éáõ áõß³¹ñáõÃÛ³Ý Ï»ÝïñáݳóÙ³Ý ßáõñç: ²ñ¹Ûáõݳí»ï »Ù ѳٳñáõ٠ݳ¨ μ³½Ù³ÏÇ å³ï³ë˳ÝÝ»ñ »Ýó¹ñáÕ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñáí ³ß˳ï³ÝùÁ: ²Ûëå»ë. ³é³ç³ñÏáõÙ »Ù ËݹÇñ. »ñÏáõ ïÕ³ ·Ý³óÇÝ ³Ýï³é ¨ μ»ñ»óÇÝ 3 Ï· ëáõÝÏ: ø³ÝDZ Ï· ëáõÝÏ Ïμ»ñ»Ý, »Ã» ãáñë ïÕ³ ·Ý³ ³Ýï³é: ºñ»Ë³Ý»ñÁ §6 Ï·¦ áã ïñ³Ù³μ³Ý³Ï³Ý å³ï³ë˳ÝÁ ï³Éáõó μ³óÇ, ϳñáÕ³ÝáõÙ »Ý ݳ¨ ³ÛÝåÇëÇ Ñ»ï³ùñùÇñ, »ñμ»ÙÝ ý³Ýï³ëïÇÏ Ùï³ÍáÕáõÃÛáõÝ ¹ñë¨áñ»É, áñ ÙdzÛÝ ÑÇ³Ý³É Ï³ñ»ÉÇ ¿: àõß³·ñ³í ÙÇçáó ¿ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ÙïùÇ ÃéÇãùÁ ëïáõ·»É ÝϳñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ³é³ç³¹ñíáÕ Ñ³ñó»ñÇ û·ÝáõÃÛ³Ùμ:

ø³ÝDZ ï»ÕÇó ¿ íݳëí³Í í»ñݳ߳åÇÏÁ: ²ÝÙÇç³å»ë

å»ïù ¿ ½·áõß³óíÇ, áñ ·Ý³Ñ³ïíáõÙ ¿ áã û ³ñ³· å³ï³ë˳ÝÁ, ³Ûɪ Ùï³Íí³Í: ²ß³Ï»ñïÁ »½ñ³Ï³óÝáõÙ ¿, áñ ³ÛÝ, ÇÝã ³é³çÇÝ å³ÑÇÝ ¿ Ùï³ÍáõÙ, ¹³ ×Çßï ã¿: ä»ïù ¿ »ñϳñ Ùï³Í»É áõ ѳݷ»É ×Çßï å³ï³ë˳ÝÇ: îíÛ³É ¹»åùáõÙ ×Çßï ¿ª 4 ï»ÕÇó, ù³ÝÇ áñ, »Ã» 2 ï»ÕÇó ÉÇÝ»ñ, áõñ»ÙÝ ³Ýóù»ñÇó ϳݳ㠷áõÛÝÁ ã¿ñ »ñ¨³ñ…..

àõëáõóÇãÁ ¹³ëÁ å»ïù ¿ ÙÇßï ¹³ñÓÝÇ Ý³Ëáñ¹Ý»ñÇó ï³ñμ»ñíáÕ, ãÏñÏÝíáÕ: ¸³ë³·ñùÇ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ å³Ñ³Ýç ϳñ»ÉÇ ¿ Éñ³óÝ»É, ¹³ñÓÝ»É Ñ»ï³ùñùÇñ ¨ ³í»ÉÇ ·ñ³íÇã: 

¸³ë³·ñùáõÙ ½»ï»Õí³Í ³ÛÝ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ, áñï»Õ å³Ñ³ÝçíáõÙ ¿ ëïáõ·»É, û ×DZßï »Ý ³ñ¹Ûáù ïñí³Í ѳí³ë³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ϳ٠³Ýѳí³ë³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, Éñ³óÝ»Éáí` ϳñáÕ »Ýù ¹³ñÓÝ»É Ùï³ÍáÕáõÃÛáõÝÁ

½³ñ·³óÝáÕ ÙÇçáó: ºñ»Ë³Ý»ñÇÝ ³é³ç³ñÏáõÙ »Ýù` ѳí³ë³ñáõÃÛ³Ý Ï³Ù ³Ýѳí³ë³ñáõÃÛ³Ý Ù»ç, áñï»Õ ϳ ë˳É, áãÇÝã ãçÝç»Éáí ¨ ãáõÕÕ»Éáí, ë˳ÉÁ ¹³ñÓݻɪ ³Ýï»ë³Ý»ÉÇ:

²é³ç³¹ñ³Ýù

³.  10 < 100,           10 < 10 + 1,       12 – 10 < 10 ÈáõÍÙ³Ý ï³ñμ»ñ³ÏÝ»ñ

                ». 25 + 36 = 80        ½.13 – 5 = 9      ¿. 0 + 9 = 0        Á. 20 -16 = 14  Ã.15 – 7 = 9

³. 10 < 10    μ. 8 = 7 ·. 6 + 3 = 10  ¹. 6 + 8 = 13 àãÇÝã ãçÝç»Éáí ¨ ãáõÕÕ»Éáí` ë˳ÉÁ ¹³ñÓñáõ §³Ýï»ë³Ý»ÉǦ: ¶ïÇ°ñ ë˳ÉÝ»ñÇ áõÕÕÙ³Ý ùá ï³ñμ»ñ³ÏÝ»ñÁ:

 ·. 6 + 3 = 10 - 1,            1 + 6 + 3 = 10

àã ëï³Ý¹³ñï ËݹÇñÝ»ñ ÉáõÍ»Éáõ ѳٳñ å»ïù ¿ ½³ñ·³óÝ»É ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõÃÛ³Ý ·áñÍÁÝóóÝ»ñÁª í»ñÉáõÍáõÃÛáõÝ, ëÇÝû½, ѳٻٳïáõÃÛáõÝ, ÁݹѳÝñ³óáõÙ, å³ï׳é³Ñ»ï¨³Ýù³ÛÇÝ Ï³åÇ, Ù»ÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇç¨ Ï³å»ñÇ Ñ³Ûïݳμ»ñáõÙ, ï»ùëï³ÛÇÝ Çñ³íÇ׳ÏÇó ³ÝóáõÙ ë˻ٳݻñÇ ¨ ÝϳñÝ»ñÇ: ²Ýã³÷ ϳñ¨áñ ¿ å³ÛÙ³ÝÇ ÉdzñÅ»ù Ûáõñ³óáõÙÁ ¨ å³Ñ³ÝçÇ Ñëï³Ï ÁÝϳÉáõÙÁ: 

лï³ùñùÇñ ¨ Ëݹñ³Ñ³ñáõÛó Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñ ëï»ÕÍ»Éáõ ¹»åùáõÙ ¹³ë³ñ³ÝáõÙ ³Ýï³ñμ»ñ ³ß³Ï»ñïÝ»ñ ã»Ý ÙÝáõÙ: ÆѳñÏ», áÙ³Ýù ϳñáÕ »Ý ï³É ³ÝÁݹáõÝ»ÉÇ å³ï³ë˳ÝÝ»ñ, áñáÝù å³ñ½³μ³ÝíáõÙ áõ í»ñÉáõÍíáõÙ »Ý ÁÝÏ»ñÝ»ñÇ ¨ áõëáõóãÇ ÏáÕÙÇó: 

Øï³Í»Éáõ áã å³Ï³ë Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ »Ý ÁÝÓ»éáõÙ Ù³Ûñ»ÝÇÇ ¹³ë»ñÁ:

 Î³ñÇÝ» ÂáñáëÛ³ÝÇ ¨ Ñ»ÕÇݳϳÛÇÝ ËÙμÇ §Ø³Ûñ»ÝÇ 3¦ ¹³ë³·ñùáõÙ /¿ç 22/ ϳ §ØáõÃÇ ¨ ÉáõÛëÇ ÍÝáõݹÁ¦ ûٳÝ: ¸ñ³ ßáõñç ³ÛÝù³Ý ͳí³Éí»óÇÝù, Ëáñ³ó³Ýù, áñ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇó Ù»ÏÝ ³ÛëåÇëÇ »½ñ³Ï³óáõÃÛ³Ý »Ï³í. §âå»ïù ¿ ÉÇÝ»É ³Ýï³ñμ»ñ Ù³ñ¹¦ ¨ Çñ ËáëùÝ ³ÛÝåÇëǯ ç»ñÙáõÃÛ³Ùμ å³ï׳é³μ³Ý»ó, áñ »ë ½³ñÙ³ó³ áõ Ñdzó³: ÐÇß»óÇÝù ݳ¨ áõñ³·Ç ¨ ëÕáóÇ μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝ - Ëñ³ïÁ: 

îñ³Ù³μ³Ý³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõÃÛáõÝ Ï³ñ»ÉÇ ¿ ½³ñ·³óÝ»É §Ø³Ûñ»ÝÇ 4¦ /ÝáõÛÝ Ñ»ÕÇݳϳÛÇÝ ËáõÙμÁ/ ß³ï ûٳݻñÇ û·ÝáõÃÛ³Ùμ: ¾ç 141, §ºñμ Ùïù»ñÁ ë³éãáõÙ »Ý û¹áõÙ¦ ¹³ë³ÝÛáõÃÁ Ùï³Í»Éáõ, í»ñÉáõÍ»Éáõ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ÁÝÓ»éáõÙ ¹»é¨ë §ßñç³Ý³ÏÝ»ñÇ Ù»ç¦ ãÙï³Í »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ: ²ÛÝ áõëáõóãÇÝ ÝáõÛÝå»ë Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ï³ÉÇë ͳí³Éí»Éáõ ûٳÛÇ ßáõñç: ¸³ë³ÝÛáõÃÁ ÃáõÛÉ ¿ ï³ÉÇë ÁݹɳÛÝ»É ëáíáñáÕÝ»ñÇ ³ß˳ñѳ·ñ³Ï³Ý ·Çï»ÉÇùÝ»ñÁ ¨, ³Ù»Ý³Ï³ñ¨áñÁª ·ïÝ»É ÷á˳μ»ñ³Ï³Ý ÙÇïùÁ, ½ñáõó»É Ù³ñ¹Ï³Ýó í³ñùÇ, ËáëùÇ ½áñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ: ²Ûë ¹³ëÁ í³ñå»ï áõëáõóãÇÝ û·ÝáõÙ ¿ ѳñÃ»É Ý»ñ¹³ë³ñ³Ý³Ï³Ý ѳϳëáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ²ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ï³ÉÇë í»ñÉáõÍ»É Ý³ËÏÇÝáõÙ ³ë³ÍÝ áõ ³ñ³ÍÁ, ·ïÝ»É ë˳ÉÁ ¨ áõÕÕ»É ³ÛÝ: 

ÆÝÓ Ñ³Ù³ñ §»ñÏñáñ¹³Ï³Ý ³é³ñϳݻñ¦ ãϳÝ. »ñ³ÅßïáõóÝÁ, Ï»ñå³ñí»ïÇÝ ¨ ï»ËÝáÉá·Ç³ÛÇÝ í»ñ³μ»ñíáõÙ »Ù ÝáõÛÝ ÉñçáõÃÛ³Ùμ, ÇÝã ٳûٳïÇϳÛÇÝ ¨ Ù³Ûñ»ÝÇÇÝ: ²Ûë ³é³ñϳݻñÁ »ñÏñáñ¹³Ï³Ý ѳٳñ»ÉÁ ѳٳñÅ»ù ¿ í³ï μÅßÏÇ ëË³É ¹»Õ³ïáÙÇÝ, ³ÛÝ ï³ñμ»ñáõÃÛ³Ùμ, áñ í»ñçÇÝë ûñ¨ë ÙdzÛÝ ³ÏÝѳÛïáñ»Ý ¿ íݳëáõÙ Ù³ñ¹áõÝ: àõëáõóÇãÝ ¿É ·áñÍ áõÝÇ ³ß³Ï»ñïÇ áã å³Ï³ë ϳñ¨áñ` Ñ᷻ϻñïí³ÍùÇ Ñ»ï: ²Ûë ³é³ñϳݻñÇ ¹³ë»ñÇÝ ³í»ÉÇ É³í »Ý ¹ñë¨áñíáõÙ ³ß³Ï»ñïÇ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõÃáõÝÁ ¨ ³½³ï ïñ³Ù³μ³ÝáõÃÛáõÝÁ: úñÇݳϪ §î»ËÝáÉá·Ç³¦ ³é³ñϳÛÇ Å³Ù³Ý³Ï »ë ½³ñ·³óÝáõÙ »Ù ³ÛÝ

·Çï»ÉÇùÝ»ñÁ, áñáÝù ³ß³Ï»ñïÝ»ñÁ Ó»éù »Ý μ»ñáõ٠ٳûٳïÇϳÛÇó: γñÏÇÝáí ßñç³Ý³·ÇÍ ·Í»ÉÁ Ñ»ï³ùñùÇñ ã¿ áõ ¹Åí³ñ ¿ ٳûٳïÇϳ ãëÇñáÕ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ²Û¹ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ ÙÇïáõÙݳíáñ ß³ï ã»Ù ëïÇåáõÙ §ã³ñã³ñí»É¦: ÆëÏ »ñμ ëÏëíáõÙ ¿ Çñ»Ýó ëÇñ»ÉÇ ³é³ñϳÝ, »ë ÏñÏÇÝ Ñ³ÝÓݳñ³ñáõÙ »Ù í»ñóÝ»É Ï³ñÏÇÝÝ»ñÁ ¨ ·áõݳíáñ ÃÕûñÇó Ïïñ³ï»É ûñÇݳϪ 2ëÙ, 3 ëÙ, 5ëÙ, ß³é³íÇÕÝ»ñáí ßñç³ÝÝ»ñ ¨ ÇÝùÝáõñáõÛÝ ëï³Ý³É ï³ñμ»ñ å³ïÏ»ñÝ»ñ: ²Ýï³ñμ»ñ ³ß³Ï»ñï ãÇ ÙÝáõÙ, ÇëÏ §·ÉáõË å³ÑáÕÝ»ñÁ¦ ëïÇåí³Í ëáíáñáõÙ »Ý ¨° ϳñÏÇÝÇó û·ïí»É, ¨° ß³é³íÇÕ, ïñ³Ù³·ÇÍ Ñ³ëϳóáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Ûáõñ³óÝ»É:

ºñ³ÅßïáõÃÛ³Ý ¹³ë»ñÇÝ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ Ñ³×³Ë ³é³ç³ñÏáõÙ »Ù Éë»É ¹³ë³Ï³Ý ³é³í»É ѳÝñ³Ù³ïã»ÉÇ áñ¨¿ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝ, ³ÛÝáõÑ»ï¨ ³é³ç³ñÏáõÙ »Ù ·ñÇ ³éÝ»É, å³ïÙ»É Ï³Ù Ýϳñ»É ïå³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¨ í»ñݳ·ñ»É: ²Ýßáõßï, ÝßáõÙ »Ùª §àí ÇÝã ϳ٠ÇÝãå»ë Ïϳñáճݳ¦: ÆÙ ¹³ë»ñÇÝ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÁ Ñݳñ³íáñÇÝë ³½³ï »Ý áõ ³Ýϳßϳݹ, μ³Ûó »ñμ»ùª ³Ýϳñ·: ²Ûëå»ë. ²ñ³Ù ʳã³ïñÛ³ÝÇ §¶³Û³Ý»¦ μ³É»ïÇó ëáõë»ñáí å³ñÁ »ñ»Ë³Ý»ñÁ Éë»óÇÝ ÷³Ï ³ãù»ñáí: лïá Ýϳñ»óÇÝ ¨ å³ïÙ»óÇÝ ïå³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ áõ í»ñݳ·ñ»óÇÝ ¹ñ³Ýù: ²ñ¹ÛáõÝùÝ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ³í»ÉÇ ù³Ý ³Ýëå³ë»ÉÇ ¿ñ: ²ß³Ï»ñïÝ»ñÇó Ù»ÏÁ îÇ·ñ³Ý سÝëáõñÛ³ÝÇ »ñ³ÅïáõÃÛ³Ý ³½¹»óáõÃÛ³Ùμ »Õ»éÝÇó ï»ë³ñ³Ý ¿ñ Ýϳñ»É ¨ Ñáõ½í³Í Ó³ÛÝáí í»ñÉáõÍ»ó ³ÛÝ: 

ÆÝãåÇëǯ ½·³ÛáõÝ áõ ÷ËñáõÝ Ñá·Ç áõÝ»Ý ÷áùñÇÏÝ»ñÁ… Üñ³Ýù ³í³Õ ÷áËíáõÙ, ϳñÍñ³ÝáõÙ áõ ù³ñ³ÝáõÙ »Ý ѻﳷ³ÛáõÙ, »ñμ, »ñ¨Ç ßñç³å³ïÇ

³½¹»óáõÃÛ³Ùμ ѳëϳÝáõÙ »Ý ë»÷³Ï³Ý ·»ñ³¹³ë»ÉÇ ß³ÑÁ: Üñ³Ýó ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ÙïùÇó ÝáõÛÝÇëÏ í³ñå»ïáñ»Ý ϳñáÕ ¿ û·ïí»É áõëáõóÇãÁ: ÜϳïÇ áõݻݳÉáí ³Û¹, »ñμ»ù ·áñÍÝ³Ï³Ý ³Ë³ï³ÝùÝ»ñÁ ã»Ù ѳÝÓݳñ³ñáõÙ ï³ÝÁ ϳï³ñ»Éáõ. »ñ»Ë³ÛÇ Ã»ñÇ ³ß˳ï³ÝùÁ ÝáõÛÝÇëÏ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ·»ñ³¹³ë»ÉÇ ¿, ÍÝáÕÇ ³ÝûñÇ §Ï³Õ³å³ñÝ»ñáí ë³Ñٳݳ÷³Ïí³Í ·áñÍÇó¦: ²Û¹ ï»ë³Ï»ïÇóª ÇÝãåÇëǯ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñ »Ý ÁÝÓ»éáõÙ §Î»ñå³ñí»ëï¦ ³é³ñÏ³Ý ¨ áõëáõóãÇ Ùáï»óáõÙÝ ³Û¹ ³é³ñϳÛÇÝ: ¸³ë³·ÇñùÁª ¹³ë³·Çñù, ë³Ï³ÛÝ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ áõÕ»óáõÛó ¿ Ý³¨ §öáùñÇÏ Çß˳ݦ Ññ³ß³ÉÇ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÁ, áõñ Ñ»ÕÇݳÏÝ ³ÛÝåÇëǯ í³ñå»ïáõÃÛ³Ùμ ¿ óáõÛó ï³ÉÇë, û ٻͻñÝ ÇÝãå»ë »Ý ϳñáÕ³ÝáõÙ »ñ»Ë³ÛÇ Ù»ç ëå³Ý»É ³å³·³ ÝϳñãÇÝ /ëå³Ý»É, Ïáïñ»É Ù³ÝÏáõÃÛáõÝÁ/: ػͻñÝ ³Ù»Ý ÇÝãáõÙ Çñ»Ýó §ºë¦-Ý »Ý ¹ÝáõÙ ¨ ã»Ý áõ½áõ٠ѳëÏ³Ý³É »ñ»Ë³ÛÇÝ,

Ùï³Í»É Ýñ³ ÏáÕÙÇó, Ýñ³ å»ë, ÇÝãÝ ³Ýßáõï ³í»ÉÇ ¹Åí³ñ ¿. ٻͳ·áõÛÝ ë˳Ʌ º½ñ³÷³Ï»Éáí Ù»ñ ½ñáõÛóÁª Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ ¹³ëí³ñÇ Ï³é³ç³ñÏ»Ç ÁÝûñ-

ó»É ϳ٠í»ñÁÝûñó»É ²Ýïáõ³Ý ¹Á ê»Ýï ¾Ï½Ûáõå»ñÇÇ §öáùñÇÏ Çß˳ÝÁ¦ íÇå³ÏÁ:

ú·ï³·áñÍí³Í ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõݪ 

1.    Решение нестандартных задач как средство развития творческих способностей младших школьников (опыт работы учителя начальных классов школы N 15 г. Орска Ивановой Марины Васильевны).

2.    ÐÐ ÎñÃáõÃÛ³Ý ¨ ¶ÇïáõÃÛ³Ý Ü³Ë³ñ³ñáõÃÛ³Ý Î¶Ü ÎñÃáõÃÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ÇÝëïÇïáõï, §Ü³Ë³ß³íÇÕ¦, 2.2012:

3.   

4.    سÛñ»ÝÇ 3, (γñÇÝ» ÂáñáëÛ³Ý, ì³ã³·³Ý ² ê³ñ·ëÛ³Ý, лÕÇÝ» ʳã³ïñÛ³Ý, ºÉ»Ý³ æÇɳíÛ³Ý) ¿ç 22:

5.    سÛñ»ÝÇ 4, (γñÇÝ» ÂáñáëÛ³Ý, ì³ã³·³Ý ² ê³ñ·ëÛ³Ý, лÕÇÝ» ʳã³ïñÛ³Ý, ºÉ»Ý³ æÇɳíÛ³Ý), ¿ç 1:

РЕЗЮМЕ

ПИРУЗА МУРАДЯН

РАЗВИТИЕ ЛОГИЧЕСКОГО-ТВОРЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ МЛАДШЕГО ШКОЛЬНИКА

Младшая школа – основа общего образования. Она обязана решать важнейшие вопросы. В эти годы нужно внушить учащимся желание учиться в старших классах, получить знания. И, самое важное, научить найти короткий и легкий путь для достижения целей учащихся, быть творческим, предприимчивым, отличаться своим способом мышления, суметь показать свой внутренний мир, сознавать, чем он отличается от своих сверстников – эти ценности нужно формировать в учениках в младших классах.

βƠ ݳ˳¹åñáó³Ï³Ý ¨ ï³ññ³Ï³Ý ÏñÃáõÃ۳ݠ μ³ÅÝÇ í³ñÇã γñÇÝ» ÂáñáëÛ³ÝÁ:

²Ù÷á÷³·Çñ: سÝϳå³ñ﻽áõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ËáëùÇ ½³ñ·³óÙ³Ý Ï³ñ¨áñ³·áõÛÝ ËݹÇñÝ»ñÇó Ù»ÏÁ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ÏáõÉïáõñ³ÛÇ ¹³ëïdzñ³ÏáõÙÝ ¿: лÝó ݳ˳¹åñáó³Ï³Ý ï³ñÇùÝ ¿ ³é³í»É Ýå³ï³Ï³ÛÇÝ ³Û¹ ËݹñÇ ÉáõÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ: ºñ»Ë³ÛÇ ËáëùÁ ѻﳽáïáÕÝ»ñÁ ÝßáõÙ »Ý ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ×Çßï ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý Ï³ñ¨áñáõÃÛáõÝÁª »ñ»Ë³ÛÇ ÉdzñÅ»ù ³Ýѳï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ó¨³íáñÙ³Ý ¨ ëáóÇ³É³Ï³Ý ß÷áõÙÝ»ñÇ Ñ³ñëï³óÙ³Ý ³éáõÙáí: ºñ»Ë³ÛÇ ËáëùÇ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ×Çßï ¹ñí³ÍùÁ Ýå³ëïáõÙ ¿ ¹åñáóÇÝ Ý³Ë³å³ïñ³ëïí»Éáõ ·áñÍÁÝóóÇ ³ñ¹Ûáõݳí»ï ϳ½Ù³Ï»ñåÙ³ÝÁ ¨ ³ÛÉ ËݹÇñÝ»ñÇ Ï³ñ·³íáñÙ³ÝÁ:

Àëï É»½íÇ ï»ëáõÃ۳ݪ ÑÝãÛáõݳÛÇÝÁ ³Ù»Ý³ÉdzñÅ»ù É»½áõÝ ¿ ¨ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ

ѳÕáñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý ³Ù»Ý³Ï³ñ¨áñ ÙÇçáóÁ: ÊáëùÇ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ÏáÕÙÝ ³ÙμáÕç³Ï³Ý ¨ μ³ñ¹ »ñ¨áõÛà ¿, ÇÝãÝ áõëáõÙݳëÇñíáõÙ ¿ ï³ñμ»ñ ÏáÕÙ»ñÇó: 

ijٳݳϳÏÇó É»½í³μ³Ý³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç ùÝݳñÏíáõÙ »Ý ËáëùÇ

ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ÏáÕÙÇ ÙÇ ù³ÝÇ ³ëå»ÏïÝ»ñª ýǽÇϳϳÝ, ýǽÇáÉá·³Ï³Ý ¨ É»½í³Ï³Ý: Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ É»½íÇ Ñ³ïáõÏ ¿ Çñ áõñáõÛÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Á: л勉μ³ñ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ É»½íÇ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ÏáÕÙÝ áõÝÇ Çñ ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¨ ï³ñμ»ñ³ÏÇã áñ³ÏÝ»ñÁ: 

ÐÝãÛáõݳÛÇÝ ÏáõÉïáõñ³ÛÇ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛáõÝÁ ѳٳÉÇñ ·áñÍÁÝóó ¿, áñÝ Çñ Ù»ç Ý»ñ³éáõÙ ¿.

1.    ÖÇßï ÑÝã³ñï³μ»ñÙ³Ý ¨ μ³é³ñï³μ»ñÙ³Ý Ó¨³íáñáõÙ. ¹ñ³ ѳٳñ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ Ëáëù³ÛÇÝ ÉëáÕáõÃÛ³Ý, Ëáëù³ÛÇÝ ßÝã³éáõÃÛ³Ý, ÑÝã³ñï³μ»ñ³Ï³Ý ³å³ñ³ïÇ ÙáïáñÇϳÛÇ ½³ñ·³óáõÙÁ:

2.    ÖÇßï ËáëùÇ ¹³ëïdzñ³ÏáõÙ, ·ñ³Ï³Ý ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý ÝáñÙ»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý Ëáë»Éáõ áõݳÏáõÃÛáõÝ: àõÕÕ³Ëáë³Ï³Ý ÝáñÙ»ñÁ ϳ½ÙáõÙ »Ý É»½íÇ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Á, ³é³ÝÓÇÝ μ³é»ñÇ ËÙμÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝÁ, ³é³ÝÓÇÝ ù»ñ³Ï³Ý³Ï³Ý Ó¨»ñÁ: àõÕÕ³Ëáë³Ï³Ý ϳéáõóí³ÍùÇ Ù»ç ÙïÝáõÙ ¿ áã ÙdzÛÝ ³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝÁ, ³Ûɨ ß»ßï³¹ñáõÙÁ, ³ÛëÇÝùݪ μ³Ý³íáñ ËáëùÇ Ñ³ïáõÏ ³ñï³Ñ³ÛïáõÙÁ:

3.    ÊáëùÇ ³ñï³Ñ³Ûïã³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ó¨³íáñáõÙ: ÊáëùÇ ³ñï³Ñ³Ûïչ³ÙÇçáóÝ»ñÇ ïÇñ³å»ïáõÙÁ »Ýó¹ñáõÙ ¿ Ó³ÛÝÇ μ³ñÓñáõÃÛ³Ý ¨ áõÅÇ, ï»ÙåÇ éÇÃÙÇ, ¹³¹³ñÝ»ñÇ ï³ñμ»ñ ÑÝã»ñ³Ý·Ý»ñÇ û·ï³·áñÍÙ³Ý ÑÙïáõÃÛáõÝ: ²ÏÝѳÛï ¿, áñ »ñ»Ë³Ý ³éûñÛ³ ÏÛ³ÝùáõÙ ß÷Ù³Ý Å³Ù³Ý³Ï ¹ñë¨áñáõÙ ¿ ËáëùÇ μÝ³Ï³Ý ³ñï³Ñ³ÛïáõÙ: ê³Ï³ÛÝ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ Ýñ³Ý ëáíáñ»óÝ»É Ï³Ù³Û³Ï³Ý, ·Çï³ÏÇó ³ñï³Ñ³Ûïã³Ï³ÝáõÃÛáõݪ μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÁÝûñóÙ³Ý, å³ïÙáõÙÝ»ñÇ ¨ í»ñ³å³ïÙáõÙÝ»ñÇ ÙÇçáóáí:

4.    ÊáëùÇ ³éá·³ÝáõÃÛ³Ý Ùß³ÏáõÙ. Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ μ³éÇ ¨ ÑÝãÛáõÝÇ, ÇÝãå»ë ݳ¨ ³ÙμáÕç³Ï³Ý ³ñï³Ñ³ÛïáõÃÛ³Ý å³ñ½ ¨ Ñëï³Ï ³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝ:

5.    ´³Ý³íáñ ѳÕáñ¹³ÏóÙ³Ý Ùß³ÏáõÛÃÇ ¹³ëïdzñ³ÏáõÙª áñå»ë í³ñí»É³Ï³ñ·Ç Ù³ë:

§ÊáëùÇ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ÏáõÉïáõñ³¦ ѳëϳóáõÃÛáõÝÁ ¨ ¹ñ³ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ ËݹÇñÝ»ñÁ Ý»ñϳ۳óí³Í »Ý ú. êáÉáíÛáíÇ, ². ´áñá¹ÇãÇ, ². ü»É¹μ»ñ·Ç, ². سÏë³ÏáíÇ, Ø. üáÙÇ㨳ÛÇ ¨ áõñÇßÝ»ñÇ áõëáõÙݳٻÃá¹³Ï³Ý Ó»éݳñÏÝ»ñáõÙ:

ÊáëùÇ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ÏáõÉïáõñ³Ý Çñ Ù»ç Ý»ñ³éáõÙ ¿ »ñÏáõ μ³ÅÇݪ ËáëùÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý ÏáõÉïáõñ³ ¨ Ëáëù³ÛÇÝ ÉëáÕáõÃÛáõÝ: л勉μ³ñª ³ß˳ï³ÝùÁ å»ïù ¿ ϳï³ñíÇ »ñÏáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùμ.

1.    Ò³Ûݳ߳ñÅáÕ³Ï³Ý ³å³ñ³ïÇ ½³ñ·³óáõÙ (ÑÝã³ñï³μ»ñ³Ï³Ý ³å³ñ³ïÇ ½³ñ·³óáõÙ ¨ Ëáëù³ÛÇÝ ßÝã³éáõÃÛáõÝ): ºí ³Û¹ ÑÇÙùÇ íñ³ Ó¨³íáñíáõÙ ¿ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ, μ³é»ñÇ Ñëï³Ï ³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝ:

2.    ÊáëùÇ ÁÝϳÉÙ³Ý ½³ñ·³óáõÙ (ÉëáÕ³Ï³Ý áõß³¹ñáõÃÛáõÝ, áñÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý μ³Õ³¹ñÇãÝ»ñÝ »Ý ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ¨ éÇÃÙÇÏ ÉëáÕáõÃÛáõÝÁ): È»½íÇ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ÙdzíáñÝ»ñÁ ËáëùÇ Ù»ç ï³ñμ»ñ³ÏíáõÙ »Ý Áëï Çñ»Ýó ¹»ñÇ: ÐÝãÛáõÝÝ»ñÁ Ùdzíáñí»Éáí Ó¨³íáñáõÙ »Ý μ³é»ñ: ¸³ ·Í³ÛÇÝ (ï»Õ³¹ñí³Í ÙÇ ·ÍÇ íñ³, Ù»ÏÁ ÙÛáõëÇ Ñ»ï¨Çó) Ó³ÛݳÛÇÝ ÙdzíáñÝ»ñ »Ý. ÑÝãÛáõÝ, í³ÝÏ, ³ñï³Ñ³ÛïáõÃÛáõÝ: ØdzÛÝ áñáß³ÏÇ Ñ³çáñ¹³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³¹ñáõÙÇó ¿ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ËáõÙμÁ ¹³éÝáõÙ μ³é ¨ Ó»éù μ»ñáõÙ áñáß³ÏÇ ÇÙ³ëï:

ØÛáõë Ó³ÛݳÛÇÝ ÙdzíáñÝ»ñÁ ß»ßï³¹ñáõÙÝ »Ý ¨ ÇÝïáݳódzÛÇ ï³ññ»ñÁ

(Ù»Õ»¹³ÛÝáõÃÛáõÝÁ, Ó³ÛÝÇ áõÅÁ, ËáëùÇ ï»ÙåÁ, ï»ÙμñÁ): ì»ñçÇÝÝ»ñë ÑÝãáÕ μ³Ý³íáñ ËáëùÇ å³ñï³¹Çñ Ýß³ÝÝ»ñ »Ý: ܳ˳¹åñáó³Ï³ÝÇ Ñ³Ù³ñ ³é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ Ñ³ïáõÏ Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝ áõÝÇ ËáëùÇ ·Í³ÛÇÝ, Ó³ÛݳÛÇÝ ÙdzíáñÝ»ñÇ Ûáõñ³óáõÙÁ, ù³ÝÇ áñ »ñ»Ë³Ç ѳٳñ ³é³í»É ¹Åí³ñ ¿ ³é³ÝÓÇÝ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ³ñï³μ»ñÙ³Ý Ûáõñ³óáõÙÁ (è, Ô, Ä): ÐÝãÛáõݳÛÇÝ ¨ Éá·á廹³Ï³Ý Ó»éݳñÏÝ»ñáõÙ Ù³Ýñ³Ù³ëÝáñ»Ý Ýϳñ³·ñí³Í ¿ ³ñï³μ»ñÙ³Ý ûñ·³ÝÝ»ñÇ ³ß˳ï³ÝùÁ: ºñ»Ë³ÛÇ ËáëùÁ ѻﳽáïáÕÝ»ñÁ ¨ ß³ï Ù³Ýϳí³ñÅÝ»ñ ÝßáõÙ »Ý ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ×Çßï ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý Ï³ñ¨áñáõÃÛáõÝÁ »ñ»Ë³ÛÇ ÉdzñÅ»ù ³Ýѳï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ó¨³íáñÙ³Ý ¨ ëáóÇ³É³Ï³Ý ß÷áõÙÝ»ñÇ Ñ³ñëï³óÙ³Ý, ¹åñáóÇÝ Ý³Ë³å³ïñ³ëïí»Éáõ, ÇëÏ ³í»ÉÇ áõߪ Ù³ëݳ·ÇïáõÃÛ³Ý ÁÝïñÙ³Ý Ñ³ñóáõÙ: È³í ½³ñ·³ó³Í Ëáëùáí »ñ»Ë³Ý Ñ»ßï ¿ ÙïÝáõ٠ѳÕáñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý Ù»ç ٻͳѳë³ÏÝ»ñÇ ¨ ѳë³Ï³ÏÇóÝ»ñÇ Ñ»ï, Ñëï³Ïáñ»Ý ³ñï³Ñ³ÛïáõÙ ¿ Çñ Ùïù»ñÝ áõ ó³ÝÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ²ñï³ë³Ý³Ï³Ý ûñáõÃÛáõÝÝ»ñáí ËáëùÁ ¹Åí³ñ³óÝáõÙ ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ñ»ï ÷áËѳñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ëï»ÕÍáõÙÁ, ϳë»óÝáõÙ »ñ»Ë³ÛÇ Ñá·»Ï³Ý ½³ñ·³óáõÙÁ ¨ ËáëùÇ ³ÛÉ ³ëå»ÏïÝ»ñÇ Ï³½Ù³íáñáõÙÁ:

ÖÇßï ÑÝã³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝÁ ѳïϳå»ë ³é³ÝÓݳѳïáõÏ Ï³ñ¨áñáõÃÛáõÝ ¿ ëï³ÝáõÙ ¹åñáó ÁݹáõÝí»ÉÇë: î³ññ³Ï³Ý ¹åñáóÇ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ í³ï ³é³ç³¹ÇÙáõÃÛ³Ý å³ï׳éÝ»ñÇó Ù»ÏÁ ÑÝã³ñï³μ»ñÙ³Ý Ã»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³éϳÛáõÃÛáõÝÝ ¿: ²ñï³μ»ñÙ³Ý Ã»ñáõÃÛáõÝÝ»ñáí »ñ»Ë³Ý»ñÁ ã»Ý ϳñáÕ³ÝáõÙ áñáᯐ μ³éÇ Ù»ç ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ù³Ý³ÏÁ, ÁÝÏ³É»É ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³çáñ¹³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ, ¹Åí³ñ³ÝáõÙ »Ý ÁÝïñ»É ïñí³Í ÑÝãÛáõÝÝ»ñáí μ³é»ñ:

Ð³×³Ë Ùï³íáñ ɳí ÁݹáõݳÏáõÃÛáõÝÝ»ñáí »ñ»Ë³ÛÇ Ùáï ³Ý·³Ù, ³ñï³μ»ñÙ³Ý Ã»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ å³ï׳éáí, ÝϳïíáõÙ ¿ μ³é³å³ß³ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ¨ ËáëùÇ ù»ñ³Ï³Ý³Ï³Ý ϳéáõóí³ÍùÇ Ûáõñ³óÙ³Ý áõß³óáõÙ: ²ÛÝ »ñ»Ë³Ý»ñÁ, áíù»ñ ã»Ý ϳñáÕ³ÝáõÙ ï³ñμ»ñ»É ¨ ³é³ÝÓݳóÝ»É ÑÝãÛáõÝÝ»ñÁ ¨ ×Çßï ³ñï³ë³Ý»É ¹ñ³Ýù, ¹Åí³ñ³ÝáõÙ »Ý Ûáõñ³óÝ»É Ý³Ù³Ï³·ñáõÃÛ³Ý ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: 

ÖÇßï ÑÝã³ñï³μ»ñÙ³Ý áõëáõóÙ³Ý ÷áõÉ»ñÁ 

ÐÝã³ñï³μ»ñÙ³Ý áõëáõóáõÙÝ Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ ¿ Ó³ÛÝÇ íñ³ ϳï³ñíáÕ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ ÷áõÉ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ, áñáÝù ÁݹáõÝí³Í »Ý Éá·á廹dzÛáõÙ: 

²é³çÇÝ ÷áõÉ: ê³ Ý³Ë³å³ïñ³ëï³Ï³Ý ÷áõÉ ¿, áñÁ »Ýó¹ñáõÙ ¿ Ëáëù³ÛÇÝ ³å³ñ³ïÇ å³ïñ³ëïáõÙÁ ËáëùÇ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ïÇñ³å»ïÙ³ÝÁ: ²ÛÝ Ý»ñ³éáõÙ ¿ Ó³Ûݳ߳ñÅáÕ³Ï³Ý ³å³ñ³ïÇ, Ýñ³ ÙáïáñÇϳÛÇ, Ëáëù³ÛÇÝ ÉëáÕáõÃÛ³Ý, Ëáëù³ÛÇÝ ßÝã³éáõÃÛ³Ý Ý³Ë³å³ïñ³ëïáõÙÁ: 

ÐÝãÛáõÝÝ»ñÇ ×Çßï ³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝÁ, ÁݹѳÝáõñ ³éÙ³Ùμ, å³Ûٳݳíáñí³Í ¿ Ëáëù³ÛÇÝ ³å³ñ³ïÇ ¨ ³ñï³μ»ñÙ³Ý ûñ·³ÝÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ùμ, ¹ñ³Ýó ß³ñÅáÕáõݳÏáõÃÛ³Ùμ ¨ ×ÏáõÝáõÃÛ³Ùμ, ÇÝãå»ë ݳ¨ ³ñï³μ»ñÙ³Ý ß³ñÅáõÙÝ»ñÇ Ïááñ¹ÇݳódzÛáí, áõÅ·ÝáõÃÛ³Ùμ ¨ ×ß·ñïáõÃÛ³Ùμ: ²Ûëå»ë, ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ¹Åí³ñ §Ռ¦ ÑÝãÛáõÝÁ å³Ñ³ÝçáõÙ ¿ É»½íÇ ß³ñÅÙ³Ý ×ÏáõÝáõÃÛáõÝ

¨ ͳÛñÇ ³ñ³· ÃñÃéáõÙ: Þã³Ï³Ý ÑÝãÛáõÝÝ»ñÁ å³Ñ³ÝçáõÙ »Ý áõÅ»Õ û¹³ÛÇÝ Ñáë³Ýù, É»½íÇ μ³ñÓñ³óáõÙ §ß»ñ»÷Ǧ Ó¨áí, ßñÃáõÝùÝ»ñÇ ÏÉáñ³óáõÙ, ¹»åÇ ³é³ç ¹ñ³Ýó ûè³ÏÇ »ñϳñ³óáõÙ ¨ ³ÛÉÝ: 

²Û¹ ÇëÏ å³ï׳éáí ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ Ñ»ï¨áճϳÝáñ»Ý í³ñÅ»óÝ»É ³ñï³μ»ñÙ³Ý ûñ·³ÝÝ»ñÁ, ³ÝóϳóÝ»É í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñª áõÕÕí³Í É»½íÇ ÙϳÝÝ»ñÇ Ù³ñ½Ù³ÝÁ, Ýå³ï³Ï áõݻݳÉáí ï³É ¹ñ³Ýó ³ÝÑñ³Å»ßï ¹Çñùª ßñÃáõÝùÝ»ñÇ, ÍÝáïÇ, ³Ûï»ñÇ ¹Ûáõñ³ß³ñÅáõÃÛ³Ý ¨ ×Çßï ßÝã³éáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ: 

Êáëù³ÛÇÝ ³å³ñ³ïÇ Ý³Ë³å³ïñ³ëïÙ³Ý Ýå³ï³Ïáí û·ï³·áñÍíáõÙ »Ý ï³ñμ»ñ í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñ, áñáÝù ÑÇÙݳϳÝáõ٠˳ÕÇ ï»ëùáí »Ý ¨ ëï»ÕÍáõÙ »Ý å³ÛÙ³ÝÝ»ñ μ³½Ù³ÏÇ ÏñÏÝáÕáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ: 

²ñï³μ»ñÙ³Ý ³å³ñ³ïÇ ß³ñÅáõݳÏáõÃÛ³Ý /ÙáïáñÇϳÛÇ/ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ Ýå³ëïáõÙ »Ý ÑÝã³ñï³ë³Ý³Ï³Ý μÝáõÛÃÇ ï³ñμ»ñ ˳ջñª §àí ÇÝãå»±ë ¿ ϳÝãáõÙ¦, §Æ±Ýã ¿ ÑÝãáõÙ¦, §à±í ¿ ³åñáõÙ ïݳÏáõÙ¦ ¨ ³ÛÉÝ: ú·ï³·áñÍíáõÙ »Ý ù³Ùáõ μ³½Ù³ÏÇ Ó³ÛݳÝÙ³ÝáõÃÛ³Ý, ÇÝùݳÃÇéÇ ¹Õñ¹ÛáõÝÇ, ³·é³íÇ ÏéÏéáóÇ, μ½»½Ç ï½½áóÇ, ÓÇ»ñÇ ëÙμ³ÏÝ»ñÇ ãËãËÏáóÇ ¨ ³ÛÉ ï»ë³ÏÇ Ó³ÛÝ»ñ: ÆÙ³ëïÇó ½áõñÏ í³ÝÏ»ñÇ ÏñÏÝáõÃÛáõÝÁ (ß³-ßá-ßáõ, é³-éá-éáõ) ³ñ³· Ñá·Ý»óÝáõÙ »Ý »ñ»Ë³ÛÇÝ ¨ ã»Ý ï³ÉÇë ¹ñ³Ï³Ý ³ñ¹ÛáõÝù: ØÇÝã¹»é »ñ»Ë³Ý ãÇ Ñá·ÝáõÙ §É»½íáí ßËϳóݻɪ ÇÝãå»ë ϳé³å³ÝÁ¦, §ï½½³Éª ÇÝãå»ë Ù»Õáõݦ, §ëáõɻɪ ÇÝãå»ë ßá·»ù³ñßÁ¦: гñÏ ¿ Ýß»É Ý³¨, áñ »ñ»Ë³Ý»ñÁ μ³éÁ Ûáõñ³óÝáõÙ »Ý ÁݹûñÇݳϻÉáí Ù³ñ¹Ï³Ýó, ³ÛÉ áã μÝáõÃÛ³Ý Ó³ÛÝ»ñÇÝ, ÏáíÇ μ³é³ãÇÝ ¨ ³ÛÉÝ: ²ÛëÇÝùÝ, ¹³ëïdzñ³ÏÁ ϳ٠³ÛÉ Ù»Í³Ñ³ë³ÏÝ»ñ §ÙÇçÝáñ¹³íáñí³Í¦ Ó¨áí Çñ³Ï³Ý³óÝáõÙ »Ý ϻݹ³ÝÇÝ»ñÇ Ó³ÛÝ»ñÇ ÁݹûñÇݳÏáõÙÁ: 

Êáëù³ÛÇÝ ßÝã³éáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ³ÝóϳóíáõÙ »Ý ÷ã»Éáõ ˳Õ- ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ (ÓÛáõÝÇÏÇ /μ³Ùμ³ÏÇ/ ÷ãáõÙ, ÉáÕ³óáÕ ÓÏÝÇÏÝ»ñÇ, Ù³ÏáõÛÏÝ»ñÇ ÷ãáõÙ): ê³Ï³ÛÝ »ñ»Ë³Ý»ñÁ áã Ùdzݷ³ÙÇó »Ý ϳñáÕ³Ýáõ٠ѳçáÕ Ï³ï³ñ»É

ѳÝÓݳñ³ñáõÃÛáõÝÁ: Þ³ï»ñÁ ɳñíáõÙ »Ý, áõé»óÝáõÙ ³Ûï»ñÁ, μ³Ûó ã»Ý ϳñáÕ³ÝáõÙ ÷ã»É ¹ñí³Í μÙμáõÉÁ: гñϳíáñ ¿ ³ëïÇ׳ݳμ³ñ ¨ μ³ó³ïñ»Éáí »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ ëáíáñ»óÝ»É ³Û¹ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ: ä³ñ½³·áõÛÝ Ë³Õ»ñÇó ³ÝóÝáõÙ »Ý ³í»ÉÇ μ³ñ¹»ñÇ, áñï»Õ å³Ñ³ÝçíáõÙ ¿ áõÅ»Õ û¹³ÛÇÝ Ñáë³Ýù. »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ ³é³ç³ñÏíáõÙ ¿ ÷ã»É çñáõÙ ÉáÕ³óáÕ μ³¹»ñÇÝ, ë³·»ñÇÝ, ݳí³ÏÝ»ñÇÝ, ÷ã»É çñÇ íñ³ª ÙÇÝ㨠ßÇûñÇ ³é³ç³óáõÙÁ: 

ÞÝã³é³Ï³Ý í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÁÝóóùáõÙ »ñ»Ë³Ý ëáíáñáõÙ ¿ ×Çßï ßÝã»É, ³Ý»É ϳñ×, ³ñ³· Ý»ñßÝãáõÙ ¨ »ñϳñ³ï¨, áõÅ»Õ ³ñï³ßÝãáõÙ: âÇ Ï³ñ»ÉÇ ÃáõÛÉ ï³É, áñ »ñ»Ë³Ý»ñÁ ɳñí»Ý áõ Ñá·Ý»Ý: ì³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñÝ ³ÝóϳóíáõÙ »Ý Ýëï³Í, 1.5 ñáå»Çó áã ³í»É: Êáëù³ÛÇÝ ÉëáÕáõÃÛ³Ý, ÉëáÕ³Ï³Ý áõß³¹ñáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ËáñÑáõñ¹ ¿ ïñíáõÙ ³ÝóϳóÝ»É Ñ»ï¨Û³É ïÇåÇ Ë³Õ»ñª §¶áõß³ÏÇñª á±í ϳÝã»ó¦, §Æ±Ýã ¿ ³ÝáõÙ ïÇÏÝÇÏÁ¦, §²ñÓ³·³Ýù¦ ¨ ³ÛÉÝ: 

àñå»ë ³Ýѳï³Ï³Ý ³ß˳ï³Ýù ϳñ»ÉÇ ¿ ϳï³ñ»É ³ñï³μ»ñÙ³Ý Ù³ñ-

½³Ýù. É»½íáí í»ñ¨Ç ¨ Ý»ñù¨Ç ßñÃáõÝùÝ»ñÇ ÉǽáõÙ /Ù»ÕñÇ ÉǽáõÙÁ/, É»½áõÝ ³ÛñíáõÙ ¿ §Ë³ÛÃáõÙáí¦, §É³ÛÝ μ³Ñáí¦ ¨ ³ÛÉÝ: 

ºñÏñáñ¹ ÷áõÉ: ÊáëùÇ ÑÝãÛáõÝÇ Ï³Û³óáõ٠ϳ٠ÑÝãÛáõÝÇ ¹ñáõÙ: ¸³ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ (³ñï³μ»ñí³Í ÑÝãÛáõÝÇ ÁÝϳÉáõÙ), ß³ñÅáճϳÝ-ÏÇÝ»ïÇÏ (ÑÝãÛáõÝÇ ÇÝùÝáõñáõÛÝ í»ñ³ñï³¹ñáõÙ) ¨ ï»ëáÕ³Ï³Ý (ÑÝãÛáõÝÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý ï»ëáÕ³Ï³Ý ÁÝϳÉáõÙ) ÁÝϳÉáõÙÝ»ñÇ ÝÛ³ñ¹³ÛÇÝ Ï³å³ÏóáõÙÝ ¿: Þ³ï ¹»åù»ñáõÙ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ÉÇÝáõÙ ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï ³ñ·»É³Ï»É ÑÝãÛáõÝÇ å³ïÏ»ñ³óÙ³Ý ¨ ¹ñ³ ³ñï³μ»ñÙ³Ý ÙÇç¨ ³é³ç³óáÕ ëË³É Ï³åÁ:^[1]

 ÐÝãÛáõÝÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý Ï³Û³óáõÙÁ ëÏëíáõÙ ¿ Ãáù»ñÇó: ÐÝãÛáõÝÇ ÉñÇí μ³ó³Ï³ÛáõÃÛ³Ý Ï³Ù ¹ñ³ ³ÝϳÛáõÝ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý ¹»åùáõÙ Ñ³×³Ë ÝϳïíáõÙ ¿ ݳ˳¹åñáó³Ï³ÝÝ»ñÇ Ùáï, μ³í³Ï³Ý ¿ »ñ»Ë³ÛÇ áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ Ï»ÝïñáݳóÝ»É ³Û¹ ÑÝãÛáõÝÇ íñ³: ¸³ ³Ûëå»ë Ïáãí³Í ÑÝãÛáõÝÇ ÁݹûñÇݳÏÙ³Ý ¨ ³é³ç³óÙ³Ý ¹ñí³ÍùÝ ¿: ²Ûëï»Õ áõëáõóáõÙÁ ÑÇÙÝí³Í ¿ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ÏáÕÙÇó ¹³ëïdzñ³ÏÇ ËáëùÇ ÁݹûñÇݳÏÙ³Ý íñ³ ÑÝãÛáõÝÇ Ñëï³Ï ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³ÝÁ: ÐÝãÛáõÝÇ íñ³ áõß³¹ñáõÃÛ³Ý Ï»ÝïñáݳóáõÙÁ ï»ÕÇ ¿ áõÝ»ÝáõÙ μ³éÇ Ù»ç ÑÝãÛáõÝÇ

³é³ÝÓݳóÙ³Ý ßÝáñÑÇí, ¹³ëïdzñ³ÏǪ »ñϳñ³ï¨ ¨ ß»ßïí³Í ³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝÁ ÃáõÛÉ ¿ ï³ÉÇë ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï ³Û¹ å³ÑÇÝ »ñ»Ë³ÛÇ ÏáÕÙÇó ¹ñ³ ÑÝã»óÙ³Ý ¨ ³ñï³μ»ñÙ³Ý ÁÝϳÉáõÙÁ: 

ºÃ» ³ÝÑݳñ ¿ ÑÝãÛáõÝÇ ¹ñáõÙÁ ÁݹûñÇݳÏÙ³Ý ÑÇÙùáí, »ñ»Ë³Ý»ñÇ í³ñÅ»óÙ³Ý áõÕ»ÏóáõÃÛ³Ùμ, ³å³ û·ï³·áñÍíáõÙ »Ý ïíÛ³É ÑÝãÛáõÝÇ ³ñï³μ»ñÙ³Ý μ³ó³ïñáõÃÛáõÝÁ ¨ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý ûñÇݳÏÁ: àñ¨¿ ÑÝãÛáõÝÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ Ù³ïã»ÉÇ Ï»ñåáí μ³ó³ïñíáõÙ ¿ ³ï³ÙÝ»ñÇ, ßñÃáõÝùÝ»ñÇ ¨ É»½íÇ ¹ÇñùÁ: îñíáõÙ ¿ ûñÇݳÏ. ³ÛÝ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ÏáÕÙÇó ÏñÏÝíáõÙ ¿ ³Ýѳï³å»ë: êϽμáõÙ ÏñÏÝáõÙ »Ý Ýñ³Ýù, áíù»ñ É³í »Ý ³ñï³ë³ÝáõÙ /μݳϳÝáÝ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý Éñ³óáõóÇã ûñÇݳÏ/, ³ÛÝáõÑ»ï¨ ³ñï³ë³ÝáõÙ »Ý Ýñ³Ýù, áõÙ Ùáï ÝϳïíáõÙ »Ý ûñáõÃÛáõÝÝ»ñ: ì»ñç³å»ë ÑÝãÛáõÝÁ ÏñÏÝáõÙ »Ý: ÐÝãÛáõÝÇ Ó¨³íáñÙ³Ý ÁÝóóùáõÙ å»ïù ¿ áõß³¹Çñ ÉÇÝ»É ¹ñ³ §Ç ѳÛï ·³Éáõ ÝϳïÙ³Ùμ¦: гñϳíáñ ¿ ÙݳÛáõÝ å³Ñ»É Ýáñ ÑÝãÛáõÝÁ ¨ ëï»ÕÍ»É ³ÝÑñ³Å»ßï å³ÛÙ³ÝÝ»ñ, ¿ ³Ï³Ýç ¹Ý»É »ñ»Ë³Ý»ñÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³ÝÁ: ÐÝãÛáõÝÇ Ë³ËïÙ³Ý ¹»åùáõÙ Ù³Ýϳí³ñÅÁ ÑÇß»óÝáõÙ ¿ ¹ñ³ ³ñï³μ»ñÙ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý å³Ñ»ñÁ ¨ ï³ÉÇë ×Çßï ËáëùÇ ûñÇݳÏ: ì³ñÅ»óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ѳñϳíáñ ¿ ïñ³Ù³¹ñ»É Ëáëù³ÛÇÝ Ýáñ ÝÛáõÃ, ù³ÝÇ áñ »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ É³í ͳÝáà áï³Ý³íáñÝ»ñÁ, ÝϳñÝ»ñÁ Ýñ³Ýù í»ñ³ñï³¹ñáõÙ »Ý ÑÇÝ, ÁÝï»É³óí³Í ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ùμ:

ºññáñ¹ ÷áõÉ: ÐÝãÛáõÝÝ»ñÇ ³Ùñ³Ï³ÛáõÙÁ ¨ ³íïáÙ³ï³óáõÙÁ: ´³ñÓñ³·áõÛÝ ÝÛ³ñ¹³ÛÇÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ï»ë³ÝÏÛáõÝÇóª ÑÝãÛáõÝÇ ³íïáÙ³ï³óáõÙÁ Ëáëù³ÛÇÝ ÑÝãÛáõÝÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ¨ ³Ùñ³óÙ³Ý Ñ³Ù»Ù³ï³μ³ñ å³ñ½ ϳåÇ Ý»ñ³éáõÙÝ ¿ ѻﳷ³ ѳçáñ¹³Ï³Ý Ëáëù³ÛÇÝ Ï³éáõóí³ÍùÝ»ñǪ μ³é»ñÇ ¨ ¹³ñÓí³ÍùÝ»ñÇ Ù»ç, áñáÝó Ù»ç ïíÛ³É ÑÝãÛáõÝÁ ϳ٠μáÉáñáíÇÝ μ³ó ¿ ÃáÕÝíáõ٠ϳ٠¿É ³ñï³ë³ÝíáõÙ ¿ ëË³É /ú. ì. äñ³í¹Çݳ/: 

²Ûë ÷áõÉáõÙ ³ß˳ï³ÝùÁ ϳñ»ÉÇ ¿ ¹Çï»É áñå»ë ÑÇÝ áõ ë˳É, μ³Ûó ¹ÇݳÙÇÏ Ï³ñÍñ³ïÇå»ñÇ ³ñ·»É³ÏáõÙ ¨ Ýáñ»ñÇ Ùß³ÏáõÙ: ÜÛ³ñ¹³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç

ѳٳñ ¹³ ¹Åí³ñ ³ß˳ï³Ýù ¿: ²ÛÝ å³Ñ³ÝçáõÙ ¿ Ù»Í ½·áõßáõÃÛáõÝ ¨ Ñ»ï¨á-

ճϳÝáõÃÛáõÝ, ÇÝãÝ ³å³ÑáííáõÙ ¿ Ëáëù³ÛÇÝ ÝÛáõÃÇ Ñ³ë³Ý»ÉÇáõÃÛ³Ùμ ¨ ѳٳϳñ·í³Í ³ß˳ï³Ýùáí (³ÝóáõÙÁ ³é³ÝÓÇÝ ³ñï³ë³ÝíáÕ ÑÝãÛáõÝÇó ¹»åÇ ³Û¹ ÑÝãÛáõÝÇ Ý»ñ³éÙ³ÝÁ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ Ï³å³ÏóáõÃÛ³Ý, μ³éÇ, ¹³ñÓí³ÍùÇ Ù»ç): 

ÐÝãÛáõÝÁ ÉëíáõÙ ¿ ï³ñμ»ñ ÑÝãÛáõݳϳå³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ, μ³éÇ ëϽμáõÙ, Ù»çï»ÕáõÙ, í»ñçáõÙ: êϽμáõÙ ÑÝãÛáõÝÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ëï»ÕÍíáõÙ »Ý å³ñ½»óí³Í å³ÛÙ³ÝÝ»ñ (ÑÝãÛáõÝÁ μ³ó í³ÝÏáõÙ) ³ÛÝáõÑ»ï¨ ¹ñ³Ýù μ³ñ¹³ÝáõÙ

»Ý:

²Û¹ ßñç³ÝáõÙ û·ï³Ï³ñ ¿ Ýáñ ÝÛáõÃÇ Ñ³Ù³ÏóáõÙÁ ÑÝÇÝ: ²Û¹ ï»ë³Ï»ïÇó ϳñ¨áñ »Ý Ù³ÝÏ³Ï³Ý ËáëùÇ í»ñ³ÑëÏáõÙÁ ¨ ëïáõ·áÕ³Ï³Ý í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñÁ (å³ïÙí³ÍùÝ»ñ, í»ñ³å³ïÙáõÙ, ÝϳñÝ»ñáí í»ñ³å³ïÙáõÙ): Üáñ ÑÝãÛáõÝÇ ³Ùñ³Ï³ÛÙ³Ý ¨ ³íïáÙ³ï³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ å³Ñ³ÝçíáõÙ »Ý ѳٳϳñ·í³Í Ù³ñ½áõÙÝ»ñ ¨ ³ÛÝåÇëÇ å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ ëï»ÕÍáõÙ, áñå»ë½Ç »ñ»Ë³Ý ûñí³ ÁÝóóùáõÙ ³ÛÝ ³ñï³ë³ÝÇ áã å³Ï³ë, ù³Ý 10-20 ³Ý·³Ù: 

¸³ëïdzñ³ÏÁ ³ñï³μ»ñÙ³Ý óáõó³¹ñáõÙáí, Çñ ݳËáñ¹ óáõóáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ ÑÇß»óáõÙáí, û·ÝáõÙ ¿ »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ ïÇñ³å»ï»Éáõ Ëáëù³ÛÇÝ ÑÙïáõÃÛ³ÝÁ: 

Üáñ ëáíáñ³Í ÑÝãÛáõÝÁ å»ïù ¿ å³Ñå³Ý»É μáÉáñ ÙÇçáóÝ»ñáí (»ñ»Ë³ÛÇÝ ù³ç³É»ñáõÙ, Ëñ³ËáõëáõÙ ¨ ³ÛÉÝ): ÐÝãÛáõÝÇ Ï³ÛáõÝáõÃÛáõÝÝ ³å³ÑáííáõÙ ¿ ï³ñμ»ñ í»ñÉáõÍÇãÝ»ñÇ (³Ý³Éǽ³ïáñÝ»ñÇ) ÏÇñ³éÙ³Ùμ. Éëáճϳݪ áñå»ë ³é³ç³ï³ñ, ï»ëáÕ³Ï³Ý (³ñï³μ»ñÙ³Ý óáõó³¹ñáõÙ), ßáß³÷áճϳÝ-ÃñÃé³ÛÇÝ (ÏáÏáñ¹Ç ¹áÕÇ ½·³óáõÙÁ Ó»éùáí), ßáß³÷»ÉÇùÇ (¹áõñë óóí³Í ßñÃáõÝùÝ»ñÇ ½·³óáõÙÁ Ù³ïÝ»ñáí), ÏÇÝ»ëûïÇÏ (É»½íÇ Í³ÛñÇ ¹áÕÇ ½·³óáõÙÁ é ÑÝãÛáõÝÇ ¹»åùáõÙ): 

IV ÷áõÉ: ʳéÝíáÕ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ï³ñμ»ñ³ÏÙ³Ý ÷áõÉ: ¸ñ³ ÑÇÙùáõÙ ÁÝÏ³Í ¿ ï³ñμ»ñ³Ï³ÛÇÝ ³ñ·»É³ÏáõÙÁ: ÐÝãÛáõÝÝ»ñÇ ï³ñμ»ñ³ÏÙ³Ý ³ß˳ï³ÝùÁ ëÏëíáõÙ ¿ ÙdzÛÝ ³ÛÝ ¹»åùáõÙ, »ñμ »ñÏáõ ˳éÝíáÕ ÑÝãÛáõÝÝ»ñ ϳñáÕ »Ý »ñ»Ë³ÛÇ ÏáÕÙÇó ×Çßï ³ñï³ë³Ýí»É ó³Ýϳó³Í ѳٳÏóáõÃÛ³Ý Ù»ç: ºñμ»Ùݪ ¹ñ³Ýù ·áñͳÍíáõÙ »Ý áã ÉdzñÅ»ù, ϳ٠ÙÇ ÑÝãÛáõÝÁ ÷á˳ñÇÝíáõÙ ¿ ÙÛáõëáí:  ºñ»Ë³Ý»ñÁ ã»Ý ï³ñμ»ñáõÙ Ýáñ ÑÝãÛáõÝÁ ¹ñ³Ý ÝÙ³Ý ÙÇ ù³ÝÇ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇó ¨ ß÷áÃáõÙ »Ý (ûñÇݳϪ §Þ³ß³¦- ê³ß³ÛÇ ÷á˳ñ»Ý): 

ÐÝãÛáõÝÇ ï³ñμ»ñ³ÏÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ³ñ¹Ûáõݳí»ï ¿ »ñÏáõ ³ñï³μ»ñíáÕ ÑÁÝãÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù»Ù³ïáõÙÁ ¨ ¹ñ³Ýó ï³ñμ»ñáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïáõÙÁ: ºñÏáõ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³¹ñÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï ãÇ Ï³ñ»ÉÇ ×Çßï ÑÝãÛáõÝÁ ѳٻٳï»É ¹ñ³ ³Õ³í³Õí³Í ï³ñμ»ñ³ÏÇ Ñ»ï: 

ÊáñÑáõñ¹ ¿ ïñíáõÙ ³ÝóϳóÝ»É ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ï³ñμ»ñ³ÏáõÙÝ»ñÇÝ ÝíÇñí³Í å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñª û·ï³·áñÍ»Éáí »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ Ù³ïã»ÉÇ Ë³Õ³ÛÇÝ ÝÛáõûñ: ²Ûëå»ë, ϳñ»ÉÇ ¿ ÁÝïñ»É ÝϳñÝ»ñ Áëï ï»ë³ÏǪ ѳ·áõëï, ÏáßÇÏ, ˳ճÉÇùÝ»ñ,

ͳÕÇÏÝ»ñ, μ³Ýç³ñ»Õ»Ý ¨ ³ÛÉÝ: ²é³ñϳݻñÇ ³Ýí³ÝáõÙÝ»ñÇ Ù»ç Çñ³ñ ѳçáñ¹áõÙ »Ý ˳éÝíáÕ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÁ /μ³É-ë³Éáñ/: êϽμáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ ï³ÉÇë »Ý »ñÏáõ Ýϳñ, Ñ»ïá ˳ÕÁ μ³ñ¹³óÝ»Éáí, ÝϳñÝ»ñÇ ù³Ý³ÏÁ ѳëóÝáõÙ »Ý ÙÇÝ㨠»ñ»ù-ãáñëÇ (Ùáõßï³Ï-×ïϳÏáßÇÏ-·É˳ñÏ, ϳïáõ-ßáõÝ-ÓÇ-Ëá½): ²ÛÝáõÑ»ï¨ »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ ³é³ç³ñÏíáõÙ ¿ μ³é»ñÇ ³é³ÝÓÇÝ ½áõÛ·»ñ, áñáÝù óáõÛó »Ý ï³ÉÇë áã ÙÇ ËÙμÇ ãå³ïϳÝáÕ ³é³ñϳݻñ: 

-  ÆÝãå»±ë ÏϳÝã»ë ϳïíÇÝ /ÏÇ°ë-ÏÇ°ë/:

-  ÆÝãå»±ë »Ý ×Ý×ÕáõÏÝ»ñÇÝ ùßáõÙ μ³Ýç³ñ³ÝáóÇó /ùÁ°ß-ùÁ°ß/:

ÜٳݳïÇå í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ßÝáñÑÇí »ñ»Ë³Ý»ñÁ ëÏëáõÙ »Ý ³ñ³· áñë³É ÇÙ³ëï³ÛÇÝ ï³ñμ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ μ³é»ñÇ ÙÇç¨: ²ÛÝáõÑ»ï¨ ³ÝóÝáõÙ »Ý áï³Ý³íáñÝ»ñÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³ÝÁ ¨ Ù³ùáõñ Ëáë³ÏóáõÃÛ³ÝÁ: ²Ûë ¹»åùáõÙ ÏÇñ³éíáõÙ ¿ ³ÛÝåÇëÇ ÝÛáõÃ, áñÁ å³ñáõݳÏáõÙ ¿ ³Ûë ϳ٠³ÛÝ ï³ñμ»ñ³ÏÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ·áñͳͻÉÇ ÑÝãÛáõÝÝ»ñ: 

ÐÝã³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý μáÉáñ ÷áõÉ»ñáõÙ ËáñÑáõñ¹ ¿ ïñíáõÙ ³ÝóϳóÝ»É Ë³Õ³ÛÇÝ ï³ñμ»ñ í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñª ÝϳñÝ»ñáí, ˳ճÉÇùÝ»ñáí, Ó³ÛÝÇ ÁݹûñÇݳÏÙ³Ùμ, ß³ñÅáõÙÝ»ñÇ ï³ññ»ñáí, »ñ·»Éáí, ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý áõÝÏݹñÙ³Ùμ ¨ áï³Ý³íáñÝ»ñ ³Ý·Çñ ëáíáñ»Éáí, ½í³ñ׳ËáëáõÃÛáõÝáí: γñ× å³ïÙí³ÍùÝ»ñÇ í»ñ³å³ïÙáõÙÁ, ÝϳñÝ»ñáí å³ïÙáõÙÁ ¨ ³é³ç³¹ñí³Í ËݹÇñÝ»ñÇ áõëáõóáõÙÁ ëÏëíáõÙ »Ý ÑÝãÛáõÝÇ ³íïáÙ³ï³óÙ³Ý ÷áõÉÇó: 

ÊáëùÇ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ÏáõÉïáõñ³ÛÇ áõëáõóÙ³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ Ó¨»ñÁ

ºñ»Ë³Ý»ñÇ ÏáÕÙÇó Ù³Ûñ»ÝÇ É»½íÇ μáÉáñ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³ÝÁ

ïÇñ³å»ï»ÉÁ Ñݳñ³íáñ ¿ ÙdzÛÝ ËáëùÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ×Çßï áõÕÕáñ¹Ù³Ý ¹»åùáõÙ:

ÊáëùÇ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ÏáÕÙÇ Ó¨³íáñáõÙÝ Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ ¿ 2 Ó¨áíª å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï áõëáõóÙ³Ý ÙÇçáóáí ¨ ³éûñÛ³ÛáõÙ: àõëáõóÙ³Ý ³é³ç³ï³ñ Ó¨Á ËÙμ³ÛÇÝ å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñÝ »Ý: ´³ÝÝ ³ÛÝ ¿, áñ ëáóÇ³É³Ï³Ý å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ Ëáëù³ÛÇÝ ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹³ëïdzñ³ÏáõÙÝ ³é³í»É ϳÛáõÝ ³ñ¹ÛáõÝù ¿ ï³ÉÇë, ù³Ý ³Ýѳï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï: ÖÇßï ÑÝã³ñï³μ»ñÙ³Ý Ó¨³íáñÙ³Ý ·áñÍáõÙ áñáßÇã ¹»ñ ¿ ˳Õáõ٠ųٳݳÏÇÝ ëÏëí³Í áõëáõóáõÙÁª

ÑÇÙÝí³Í »ñ»Ë³Ý»ñÇ ï³ñÇù³ÛÇÝ ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ íñ³: ²é³í»É³·áõÛÝ ³ñ¹ÛáõÝù ï³ÉÇë ¿ ³ÛÝ áõëáõóáõÙÁ, áñÁ ëÏëí»É ¿ ݳ˳¹åñáó³Ï³Ý í³Õ ï³ñÇùáõÙ: ºñ»Ë³ÛÇ ï³ñÇùÁ áõëáõóÙ³Ý ëϽμáõÙ ³é³í»É ϳñ¨áñ ·áñÍáÝ ¿, ù³Ý áõëáõóÙ³Ý ï¨áÕáõÃÛáõÝÁ:

ÐÝã³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý áõëáõóÙ³Ý ËÙμ³ÛÇÝ å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñÝ ³ÝóϳóíáõÙ »Ý ³ÙÇëÁ 1-2 ³Ý·³Ù: ´³óÇ ¹ñ³ÝÇó, ³é³ÝÓÇÝ í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñ Áݹ·ñÏíáõÙ »Ý ËáëùÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ÙÛáõë å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñáõÙ, ÇÝãå»ë ݳ¨ »ñ³Åßï³Ï³Ý, Ù³ñÙݳٳñ½³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñáõÙ: ä³ñ³åÙáõÝùÝ»ñÇ ù³Ý³ÏÁ áñáßíáõÙ ¿ »ñ»Ë³ÛÇ ËáëùÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ³ëïÇ׳Ýáí:

ÐÝãÛáõÝÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý áõëáõóÙ³Ý Ù»Ãá¹ÇÏ³Ý å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï

ÖÇßï ÑÝã³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý μáí³Ý¹³ÏáõÃÛáõÝÁ, áõëáõóÙ³Ý Ù»Ãá¹ÇÏ³Ý ¨ ·áñͻɳӨÁ áñáßíáõÙ »Ý »ñ»Ë³Ý»ñÇ ËáëùÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ï³ñÇù³ÛÇÝ ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñáí: 

гïáõÏ å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñáõÙ ¹³ëïdzñ³ÏÁ ½³ñ·³óÝáõÙ ¿ »ñ»Ë³ÛÇ ËáëùÇ ß³ñÅáÕ³Ï³Ý ³å³ñ³ïÇ ÙáïáñÇϳÝ, ÉëáÕ³Ï³Ý ÁÝϳÉáõÙÁ, Ëáëù³ÛÇÝ ÉëáÕáõÃÛáõÝÁ ¨ Ëáëù³ÛÇÝ ßÝã³éáõÃÛáõÝÁ, Ñëï³Ï»óÝáõÙ ¨ ³Ùñ³Ï³ÛáõÙ ¿ ÑÝãÛáõÝÇ ³ñï³μ»ñáõÙÁ: 

ÐÝã³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý áõëáõóáõÙÁ ëÏëíáõÙ ¿ Ó³ÛݳíáñÝ»ñÇó (³, áõ, Ç, û, ¿, »), ³ÛÝáõÑ»ï¨ Ùß³ÏíáõÙ »Ý ³ñï³μ»ñÙ³Ý ï»ë³Ï»ïÇó ûè μ³Õ³Ó³ÛÝÝ»ñ: Ø. º. Êí³ñïó¨Á ËáñÑáõñ¹ ¿ ï³ÉÇë ³ÛÝåÇëÇ Ñ³çáñ¹³Ï³ÝáõÃÛáõÝ, áñÁ, Áëï Ýñ³,

ѳٳå³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ ÑÝãÛáõÝÇ ûÝï᷻ݻ½ÇÝ ¨ å³Ûٳݳíáñí³Í ¿ ³ñï³μ»ñ-

Ù³Ý μÝáõÛÃáí §å-μ, ·-ù, í-ý, ë-½¦: 

². Æ. سÏë³ÏáíÝ ³é³ç³ñÏáõÙ ¿ μ³Õ³Ó³ÛÝÝ»ñÇ íñ³ ³ß˳ï»É Ñ»ï¨Û³É

ϳñ·áíª Ù, å, μ, ï, ¹, Ý, Ï, ·, Ë /Ïáßï ¨ ÷³÷áõÏ/: 

ÐÝã³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý áõëáõóÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ³é³í»É ³ñ¹Ûáõݳí»ï »Ý ˳ճÉÇùÝ»ñáí, ÑÝãÛáõÝÇ ÁݹûñÇݳÏáõÙáí, ¹Ç¹³ÏïÇÏ Ë³Õ»ñÇ Ñ³·»óí³ÍáõÃÛ³Ùμ /ûñÇݳϪ §àõ±Ù ïáõÝÝ ¿¦, §¶áõß³ÏÇ°ñ, á±í ¿ ϳÝãáõÙ¦/ å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñÇ ï»ë³ÏÝ»ñÁ: ²Û¹ ÁÝóóùáõÙ ÏÇñ³éíáõÙ »Ý ˳ճÉÇùÝ»ñáí å³ïÙí³Íù-óï»ñ³Ï³Ý³óáõÙ, ¹³ëïdzñ³ÏÇ å³ïÙí³ÍùÁª »ñ»Ë³Ý»ñÇ ³ñï³Ñ³ÛïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ý»ñ³éÙ³Ùμ, ÇÝãå»ë ݳ¨ ß³ñÅÙ³Ý ï³ññ»ñ å³ñáõݳÏáÕ Ë³Õ»ñ, ûñÇݳϪ §¶Ý³óù¦, §²íïáÙ»ù»Ý³Ý»ñ¦: 

ÜÙ³Ý å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñáõÙ ÁݹûñÇݳÏÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ³å³Ñáí»É ÑÝãÛáõÝÇ ³ñï³μ»ñÙ³Ý Ñëï³Ï óáõó³¹ñáõÙ: úñÇݳÏÇ ÁÝϳÉáõÙÁ å»ïù ¿ ÉÇÝÇ ÉdzñÅ»ù: ºñ»Ë³Ý»ñÇÝ ãÇ Ï³ñ»ÉÇ ß»Õ»É ß³ñÅáõÙÝ»ñáí, ˳ճÉÇùÝ»ñáí ¨ ³ÛÉ óáõó³¹ñáõÙÝ»ñáí: гïϳå»ë ÏÛ³ÝùÇ ãáññáñ¹ ï³ñáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ÏáÕÙÇó ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ×Çßï ³ñï³μ»ñÙ³Ý áõëáõóÙ³Ý ÑÇÙùáõÙ ÁÝÏ³Í ¿ ÁݹûñÇݳÏáõÙÁ, ÇÝãÇ ÑÇÙùÁ ¹³ëïdzñ³ÏÇ Ñëï³Ï, å³ñ½ ³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝÝ ¿: ²ÛÝ ÑÝãÛáõÝÁ, áñÇ

³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝÁ Ùß³ÏíáõÙ ¿, ³é³ÝÓݳÝáõÙ ¿ Ó³ÛÝáí, áñáß³ÏÇ ß»ßï³¹ñÙ³Ùμ, ÑÝãáõÙ ¿ ³í»ÉÇ »ñϳñ áõ ɳñí³Í, ù³Ý ëáíáñ³Ï³ÝÁ: ºñ»Ë³Ý»ñÇ áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ Ññ³íÇñáõÙ »Ý áã ÙdzÛÝ ÑÝãÛáõÝǪ Ó³ÛÝÇ ÑÝã»óÙ³Ý, ³Ûɨ ¹ñ³ ³ñï³μ»ñÙ³Ý íñ³: ²é³í»É³å»ë Ýå³ï³Ï³Ñ³ñÙ³ñ ¿ å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñÇ ³ÛÝåÇëÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙÁ, áñï»Õ ÉdzñÅ»ù ÁÝϳÉáõÙ ³å³ÑáíáÕ ûñÇݳÏÇ Ù³ïáõóáõÙÁ /Ý»ñ³é»Éáí ³ñï³μ»ñáõÙÁ/ ½áõ·³ÏóíáõÙ ¿ ѳٳå³ï³ëË³Ý í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ï³ï³ñÙ³Ùμ: ä³ñ³åÙáõÝùÝ»ñÇ Ñ³çáÕ ³ÝóϳóÙ³Ý Ï³ñ¨áñ å³ÛÙ³Ý ¿ ݳ¨ ûñÇݳÏÇ ÁݹûñÇݳÏÙ³Ý ÑÇÙ³Ý íñ³ »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ëáëù³ÛÇÝ ³ÏïÇíáõÃÛ³Ý ³å³ÑáíáõÙÁ: ¸³ ³ñï³Ñ³ÛïíáõÙ ¿ ÙǨÝáõÛÝ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ¨ ÑÝãÛáõݳϳå³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏñÏÝáõÃÛ³Ùμ: 

ê³Ï³ÛÝ μ³½Ù³ÏÇ Ùdzå³Õ³Õ ÏñÏÝáõÙÁ Ó³ÝÓñ³óÝáõÙ ¨ ³ñ³· Ñá·Ý»óÝáõÙ

¿ »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ: ¸ñ³ Ñ»ï ϳåí³Í ϳñ¨áñíáõÙ ¿ áõëáõóÙ³Ý ³ÛÝåÇëÇ ·áñͻɳӨÁ, áñÁ ϳå³ÑáíÇ Ëáëù³ÛÇÝ ÝÛáõÃÇ μ³½Ù³ÏÇ ÏñÏÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ÏóáõÙÁ »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñáõ½³Ï³Ý ïñ³Ù³¹ñáõÃÛ³Ý Ñ»ï: ²Û¹åÇëÇÝ »Ý Ïñïë»ñ ݳ˳¹åñáó³Ï³ÝÝ»ñÇ Ñ»ï ³ß˳ï³ÝùáõÙ μáÉáñÇ ÏáÕÙÇó ÁݹáõÝí³Í ˳ճÛÇÝ ·áñͻɳӨ»ñÁª ß³ñÅ³Ï³Ý Ë³Õ»ñÇ ï³ññ»ñÇ û·ï³·áñÍáõÙ, ³Ý³ÏÝϳɳÛÇÝ å³Ñ»ñ ¨ ëå³ëáõÙÝ»ñ (§Ð³ÝϳñÍ »ñ¨áõÙ ¿ ÇÝã-áñ Ù»ÏÁ. »ñ»Ë³Ý»ñÝ ³Ï³Ýç ¹ÝáõÙ ¨ Ó³ÛÝ ÉëáõÙ¦), ÑÝãÛáõÝÇ ÁݹûñÇݳÏÙ³ÝÁ ½áõ·³Ñ»é ÝٳݳÏáÕ ß³ñÅáõÙÝ»ñ (ºñ»Ë³Ý»ñÁ å³ïÏ»ñáõÙ »Ý Ù»Í ¨ ÷áùñ ³ÝÇíÝ»ñ, ¨ ÁݹûñÇݳÏáõÙ ¹ñ³Ýó ¹Õñ¹ÛáõÝÁ, ³ÕÙáõÏÁ), ·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÁÝûñóáõÙª ÁݹûñÇݳϻÉáí ÑÝãÛáõÝÝ»ñÁ (áõñ³Ë »ñ·»ñ, ½í³ñ׳ÝùÝ»ñ, ѳݻÉáõÏÝ»ñ), ³Ïݳéáõ ÝÛáõûñÇ û·ï³·áñÍáõÙ (˳ճÉÇùÝ»ñ, ÝϳñÝ»ñ, ïÇÏÝÇϳÛÇÝ Ã³ïñáÝÇ Ñ»ñáëÝ»ñ ¨ ³ÛÉÝ): 

γñ¨áñ »Ý ³Û¹ ·áñÍ»É³Ó¨Ç ÑÙáõï û·ï³·áñÍáõÙÁ ¨ ×Çßï Ñ»ñóϳÝáõÃÛáõÝÁ: ÐÝãÛáõÝÝ»ñÇ ¨ ³Û¹ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÁ å³ñáõݳÏáÕ μ³é»ñÇ μ³½Ù³ÏÇ ÏñÏÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ϳñáÕ »Ý ϳ½Ù³Ï»ñåí»É ËÙμáíÇ ¨ ³Ýѳï³å»ë: 

êϽμÝ³Ï³Ý ßñç³ÝáõÙª å³ñ³åÙáõÝùÝ»ñÁ »ñ»ù ï³ñ»Ï³Ý »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñ»ï, Ýå³ï³Ï³Ñ³ñÙ³ñ ¿ ϳ½Ù³Ï»ñå»É ËÙμ³ÛÇÝ å³ï³ë˳ÝÝ»ñÇ å³Ñ³Ýçáí, ù³ÝÇ áñ ÷áùñÇÏÝ»ñÁ ¹»é ã»Ý ϳñáÕ³ÝáõÙ Éë»É Çñ»Ýó ÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝ: 

Îñïë»ñ ݳ˳¹åñáó³Ï³Ý ï³ñÇùÇ »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ ×Çßï ³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝ áõëáõó³Ý»Éáõ ËݹñÇÝ ÝíÇñí³Í Ù»Ãá¹³Ï³Ý Ó»éݳñÏÝ»ñáõÙ ËáñÑáõñ¹ ¿ ïñíáõÙ ÏÇñ³é»É ß³ñÅÙ³Ý ï³ññ»ñáí ¨ ÑÝãÛáõÝÇ ÁݹûñÇݳÏáõÙáí ˳ջñª §´íÇÏ-μáõ¦,

§¶Ý³óù¦, §²íïáÙ»ù»Ý³Ý»ñ¦ ¨ ³ÛÉÝ: ²Û¹ ˳ջñáõÙ ·É˳íáñÁ »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ ß³ñÅáõÙÝ ¿, ¹ÇݳÙÇϳÝ, ÇëÏ ËáëùÁ (ÑÝãÛáõÝÇ ÁݹûñÇݳÏáõÙÁ) »ñÏñáñ¹ åɳÝáõÙ ¿: ÐÝãÛáõÝÇ ÁݹûñÇݳÏÙ³Ý ËݹÇñ ãÇ ¹ñíáõÙ: àõëáõóÙ³Ý ëϽμÝ³Ï³Ý ÷áõÉáõÙ ¹»é¨ë å»ïù ã¿ û·ï³·áñÍ»É ³Û¹ ˳ջñÁ ¨ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ³éç¨ ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï »ñÏáõ ËݹÇñ ¹Ý»Éª ϳï³ñ»É ß³ñÅáõÙÝ»ñ, ¨ ѳٳųٳݳÏÛ³ ³ñï³μ»ñ»É ÑÝãÛáõÝÝ»ñ: Þ³ñÅáõÙÝ»ñÝ ³Ûë ï³ñÇùáõÙ ³ñ·»É³ÏáõÙ »Ý Ëáëù³ÛÇÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ: 

²ñï³μ»ñÙ³Ý óáõó³¹ñáõÙÁ ¨ ß³ñÅáõÙÝ»ñÇ Ï³ï³ñáõÙÁ ÝáõÛÝå»ë Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ã»Ý ï³ÉÇë »ñ»Ë³ÛÇÝ ÉdzñÅ»ù ÁÝÏ³É»É ÑÝãÛáõÝÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝÁ ϳ٠ÑÝãÛáõݳϳå³ÏóáõÃÛáõÝÁª ÉëáÕáõÃÛ³Ùμ ¨ ï»ëáÕáõÃÛ³Ùμ: ²Û¹ Ï»ñå Ñ»ï³-

·³ í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ã»Ý Ñ»ÝíáõÙ ¹³ëïdzñ³ÏÇ ûñÇݳÏÇ ¨ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ÁݹûñÇݳÏÙ³Ý íñ³: л勉μ³ñ í»ñÁ Ýßí³Í ˳ջñÁ ϳñ»ÉÇ ¿ û·ï³·áñÍ»É ï³ñí³ í»ñçáõÙ, »ñμ »ñ»Ë³Ý»ñÝ ³ñ¹»Ý ïÇñ³å»ïáõÙ »Ý ß³ñÅáÕ³Ï³Ý ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ: ø³ÝÇ ¹»é ÝÙ³Ý Ë³Õ»ñÁ ã»Ý Ýå³ëïáõÙ ËáëùÇ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ÏáÕÙÇ íñ³ »ñ»Ë³ÛÇ áõß³¹ñáõÃÛ³Ý Ï»ÝïñáݳóÙ³ÝÁ, ³ÛÉ, Áݹѳϳé³ÏÁ, ß»ÕáõÙ »Ý Ýñ³Ý,

ѳñϳíáñ ¿ ÁÝïñ»É ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ÉdzñÅ»ù ÁÝϳÉÙ³ÝÝ ûųݹ³ÏáÕ ¨ í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ɳí å³ÛÙ³ÝÝ»ñ ëï»ÕÍáÕ ·áñͻɳӨ»ñ: Ø»Í Ù³ë³Ùμ, ³Û¹ Ýå³ï³ÏÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáõÙ »Ý ¹Ç¹³ÏïÇÏ Ë³Õ»ñÁ ¨ å³ïÙí³ÍùÝ»ñÇ μ»Ù³Ï³Ý³óáõÙÁª ˳ճÉÇùÝ»ñÇ ÏÇñ³éÙ³Ùμ: ê³Ï³ÛÝ ³Ûëï»Õ ¨ë Ï³Ý μ³ó³ë³Ï³Ý ·áñÍáÝÝ»ñ: 

ʳճÉÇùÝ»ñÇ ¨ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï ÁÝϳÉáõÙÝ ³é³ç³óÝáõÙ ¿ ï»ëáÕ³Ï³Ý Ï»ÝïñáݳóáõÙ /ï»ëáÕ³Ï³Ý ³å³ñ³ïÇ ·»ñ³Ï³ÛáõÙ/: ²ñ¹ÛáõÝùáõÙ ³é³ç³ÝáõÙ ¿ Ëáëù³ÛÇÝ ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï ϳåí³Í ³ñ·»É³ÏáõÙ, ÇÝãÇ Ñ»ï¨³Ýùáí ѳå³ÕáõÙ ¿ ÑÝãÛáõÝÇ ×Çßï ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý ÁÝóóùÁ: ²ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý ûñÇݳÏÇ ÉdzñÅ»ù ÁÝϳÉáõÙÁ ¨ ³ÏïÇí ÁݹûñÇݳÏáõÙÝ ³å³ÑáíáõÙ »Ý í³ñÅáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³ÝóϳóÙ³Ý ³ÛÝåÇëÇ Ù»Ãá¹ÇϳÝ, áñÇ ÑÇÙùáõÙ ÁÝÏ³Í ¿ ÁÝϳÉáõÙÝ»ñÇ ³ëïÇ׳ݳϳÝáõÃÛáõÝÁ: êϽμáõÙ ï³ñíáõÙ ¿ ˳ճÉÇùÝ»ñÇ ½ÝÝáõÙ, ³å³ ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ »Ý Éë»ÉÇ ûñÇݳÏÇ ÁÝϳÉáõÙ ¨ ³ñï³μ»ñÙ³Ý óáõó³¹ñáõÙ, ³ÛÝáõÑ»ï¨ ï»ÕÇ ¿ áõÝ»ÝáõÙ ûñÇݳÏÇ í»ñ³ñï³¹ñáõÙ, áñÝ ³Ùñ³Ï³ÛíáõÙ ¿ ˳ճÉÇùÝ»ñÇ ÏñÏݳÏÇ ÁÝϳÉáõÙáí: 

ʳճÉÇùÝ»ñÇ ¨ ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý ÝÙ³Ý Ù³ëݳïí³ÍáõÃÛáõÝÁ Ï»ÝïñáݳóÝáõÙ ¿ »ñ»Ë³Ý»ñÇ áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ ËáëùÇ ÑÝãÛáõݳÛÇÝ ÏáÕÙÇ íñ³, ¨ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ëï»ÕÍíáõÙ ûñÇݳÏÇ ÉdzñÅ»ù ÁÝϳÉÙ³Ý áõ ¹ñ³ ѻﳷ³ ÁݹûñÇݳÏÙ³Ý Ñ³Ù³ñ: 

¸Ç¹³ÏïÇÏ Ë³Õ»ñáõÙ ³é³ÝÓÇÝ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ¨ ÑÝãÛáõݳϳå³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ×Çßï ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý áõëáõóáõÙÝ ³ÝóϳóíáõÙ ¿ ˳ճÉÇùÝ»ñÇ áõëáõÙݳëÇñáõÃÛáõÝÇó Ñ»ïá ϳ٠˳ÕÇ Ï³ÝáÝÝ»ñÇ μ³ó³ïñáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï:  ä³ñ³åÙáõÝùÇ »ñÏñáñ¹ Ù³ëáõ٠˳ճÉÇùÝ»ñáí ·áñÍáÕáõÃÛ³Ý ÑÇÙ³Ý íñ³ »ñ»Ë³Ý»ñÁ í³ñÅíáõÙ »Ý Ëáëù³ÛÇÝ ÝÛáõÃÇ μ³½Ù³ÏÇ ÏñÏÝáõÃÛ³ÝÁª Ñ»Ýí»Éáí Ù³Ýϳí³ñÅÇ ËáëùÇ /³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý /íñ³: 

ʳճÛÇÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹ÇݳÙÇÏ³Ý Ýå³ëïáõÙ ¿ Ù³ÝÏ³Ï³Ý ËáëùÇ ³ÏïÇí³óÙ³ÝÁ:  àñå»ë ûñÇÝ³Ï μ»ñ»Ýù §à±í ÇÝãå»ë ¿ ϳÝãáõÙ¦ ¹Ç¹³ÏïÇÏ Ë³ÕÁ:   Üå³ï³ÏÁ êáíáñ»óÝ»É ³ñï³ë³Ý»É μ³éÇ å³ñ½ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÝ ³é³Ýó ÷³÷ϳóÝ»Éáõ, ³Ùñ³Ï³Û»É μ³Õ³Ó³ÛÝ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ ³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝÁ, ½³ñ·³óÝ»É ÉëáÕ³Ï³Ý áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ ¨ Ëáëù³ÛÇÝ ÉëáÕáõÃÛáõÝÁ: 

²ÝÑñ³Å»ßï ÝÛáõûñª ˳ճÉÇùÝ»ñª Ïáí, ϳïáõ, ßáõÝ, ѳíÁª ×áõïÇÏÝ»ñÇ Ñ»ï: 

ÀÝóóùÁ 

¸³ëïdzñ³ÏÁ »ñ»Ë³Ý»ñÇ áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ Ññ³íÇñáõÙ ¿ ½³ÙμÛáõÕÇÏÇ íñ³, áñÇ Ù»ç ·ïÝíáõÙ »Ý ˳ճÉÇùÝ»ñ.

-       Ø»Ýù ³Ûëûñ ÑÛáõñ áõÝ»Ýù: - Ø»Ï-Ù»Ï Ñ³ÝáõÙ ¿ ˳ճÉÇùÝ»ñÁ/: êϽμáõÙ ÇÝùÁ å³ñ½áñáß, ¹³Ý¹³Õ ³Ýí³ÝáõÙ ¿ ˳ճÉÇùÁ, ³ÛÝáõÑ»ï¨ ¹³ ³ÝáõÙ »Ý »ñ»Ë³Ý»ñÁ: 

-       ê³ Ïáí ¿: à±í ¿ ë³: /˳ճÉÇùÁ Ñ»é³óíáõÙ ¿/: ÎáíÁ μ³é³ãáõÙ ¿ª Ùáõ˜-áõ˜-áõ˜. ²é³ç³ñÏáõÙ ¿ Ý³Û»É Çñ»Ý ¨ Éë»É, û ÇÝãå»ë ¿ μ³é³ãáõÙ ÏáíÁ. Ùáõ˜-áõ˜-áõ˜. 

-       ÆÝãå»±ë ¿ ÏáíÁ μ³é³ãáõÙ. ³ëáõÙ »Ýù μáÉáñë ÙdzëÇÝ /»ñ»Ë³Ý»ñÁ Ó³ÛÝÇ ÁݹûñÇݳÏáõÙÁ ÏñÏÝáõÙ »Ý ÙÇ ù³ÝÇ ³Ý·³Ùª ËÙμáíÇ ¨ ³Ýѳï³å»ë 1-2 »ñ»Ë³/:  ʳճÉÇùÁ ÝáñÇó »ñ»Ë³Ý»ñÇ ³éç¨ ¿: 

ÜáõÛÝ Ï»ñå »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ óáõÛó »Ý ïñíáõÙ áõñÇß Ë³Õ³ÉÇùÝ»ñ /ÝÙáõßÇ óáõó³¹ñÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï Ñ»é³óíáõÙ »Ý ÙÛáõëÝ»ñÁ/: 

´³Õ³Ó³ÛÝ ÑÝãÛáõÝÝ»ñÇ Ñëï³Ï ³ñï³ë³ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³Ï³ÛÙ³Ý ¨ Ëáëù³ÛÇÝ ÉëáÕáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý Ýå³ï³Ïáí ϳñ»ÉÇ ¿ ³ÝóϳóÝ»É ¹Ç¹³ÏïÇÏ Ë³Õª §ÆÝãÁ ÇÝãå»ë ¿ ÑÝãáõÙ¦: 

²Û¹ ˳ÕÇ ³ÝóϳóÙ³Ý Ù»Ãá¹ÇÏ³Ý ÝÙ³Ý ¿ í»ñÁ Ýϳñ³·ñí³Í ˳ÕÇ

Ù»Ãá¹ÇϳÛÇÝ: 

¸³ëïdzñ³ÏÁ Ñ»ñóϳÝáõÃÛ³Ùμ óáõÛó ¿ ï³ÉÇë ˳ճÉÇùÝ»ñÁ ϳ٠³é³ñϳݻñ å³ïÏ»ñáÕ ÝϳñÝ»ñÁ: ºñ»Ë³Ý»ñÁ ٻͻñÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ ³Ýí³ÝáõÙ »Ý ÝϳñÝ»ñÁ ¨ ³ñï³μ»ñáõÙ Ó³ÛÝÇ ÁݹûñÇݳÏáõÙÁ /Ù»ù»Ý³Ý ·ÝáõÙ ¿ ¨ ëáõÉáõÙª μÇ°μÇ°-μÇ°: êɳùÝ»ñÁ ß³ñÅíáõÙ »Ý ¨ ïÇ°Ï-ï³°Ï ³ÝáõÙ, ïñ³Ùí³ÛÁ ·ÝáõÙ ¿ ¨ ½³Ý·áõÙª ¹Ç°Ý-¹Ç°Ý-¹Ç°Ý, ÃÙμáõÏÇ íñ³ ÃÙμϳѳñáõÙ »Ýª ïñ³°-ï³°-ï³°, ïñ³°-ï³°ï³°…

1.   Алексеева М.М., Яшина Б.И. Методика развития речи и обучения родному языку дошкольников: Учеб. пособие для студ. высш. и сред, пед. учеб. заведений. - 3-е изд., стереотип. - М.: Издательский центр «Академия».

2.   Макарова В. Н. Формирование готовности студентов к работе по развитию речи детей дошкольного возраста: Дисс. канд. пед. наук. – М., 1996).

3.   Метод научной педагогики Марии Монтессори – Киев, 1993.

4.   См. Тихеева Е. И. Развитие речи детей. – М., 1981.

РЕЗЮМЕ

ЛАЛА СМБАТЯН

ВОСПИТАНИЕ ЗВУКОВОЙ КУЛЬТУРЫ РЕЧИ В ДОШКОЛЬНОМ ВОЗРАСТЕ

Одна из основных задач формирования речи в детском саду – воспитание звуковой культуры речи. Как раз дошкольный возраст наиболее подходит для решения этой проблемы. Исследователи речи ребенка отмечают важность правильного произношения звуков для полноценного формирования личности. Правильная постановка звуков речи ребенка способствует успешной организации подготовки к школе и решению других проблем. 

Ðá¹í³ÍÁ Ý»ñϳ۳óí»É ¿ ïå³·ñáõÃÛ³Ý 05. 07. 2017Ã:

ÈàôêÆܺ زðîÆðàêÚ²Ü

ÌÝí»É ¿ ê¨³Ý ù³Õ³ùáõÙ: ²í³ñï»É ¿ ꨳÝÇ ÆݹáõëïñdzÉ-ï»ËÝáÉá·Ç³Ï³Ý ï»ËÝÇÏáõÙÇ §Ø³Ýϳí³ñÅáõÃÛáõÝ ¨ Ù»Ãá¹Çϳ¦ μ³ÅÇÝÁ: 1999Ã. ³ß˳ï»É ¿ ꨳÝÇ ÃÇí 4 §¶³ÉÇù¦ Ù³Ýϳå³ñ﻽áõÙ: ¼áõ·³Ñ»é ³í³ñï»É ¿ ÐÛáõëÇë³ÛÇÝ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ §Ü³Ë³¹åñáó³Ï³Ý Ù³Ýϳí³ñÅáõÃÛáõÝ ¨ Ù»Ãá¹Çϳ¦ μ³ÅÇÝÁ: 2009-Çó ¹³ëïdzñ³ÏãáõÑÇ ¿ ꨳÝÇ ÃÇí 3 §Ð»ùdzæ Ù³Ýϳå³ñ﻽áõÙ:

ÜβðàôØ ºÜø  àâ ²ì²Ü¸²Î²Ü 

غÂà¸Üºðàì

  Ðá¹í³ÍÁ »ñ³ß˳íáñ»É ¿ ïå³·ñáõÃÛ³Ý Î²Æ

 Ý³Ë³¹åñáó³Ï³Ý ¨ ï³ññ³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛ³Ý μ³ÅÝÇ Ù³ëݳ·»ï ȳɳ êÙμ³ïÛ³ÝÁ:

²Ù÷á÷³·Çñ: ܳ˳¹åñáó³Ï³ÝÇ Ñ³Ù³ñ ÝϳñãáõÃÛáõÝÁ ÝáõÛÝù³Ý μÝ³Ï³Ý å³Ñ³ÝçÙáõÝù ¿, áñù³Ý ˳ÕÁ: ºñ»Ë³Ý Ýϳñ»Éáí ˳ÕáõÙ ¿ ¨ ˳ճÉáí` ÝϳñáõÙ: ¶áÛáõÃÛáõÝ áõÝ»Ý ÝϳñãáõÃÛ³Ý ï³ñμ»ñ ï»ë³ÏÝ»ñ, áñáÝù ϳñáÕ »Ý Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝ ³é³ç³óÝ»É »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ù»ç: ²Û¹ ï»ë³ÏÝ»ñÇó ѳïϳå»ë ѳïϳÝß³Ï³Ý ¿ áã ³í³Ý¹³Ï³Ý ÝϳñãáõÃÛáõÝÁ: ¸ñ³ÝóÇó »Ýª ³ß˳ï³Ýù Ëáݳí ÃÕÃÇ íñ³, ëïí»ñ³·Íáõ٠ѳë³ñ³Ï Ù³ïÇïáí, ÝϳñãáõÃÛáõÝ é»ïÇÝáí ¨

³ÛÉÝ: Ðá¹í³ÍÇ Ñ»ÕÇݳÏÁ Ý»ñϳ۳óñ»É ¿ áã ³í³Ý¹³Ï³Ý ÝϳñãáõÃÛ³Ý å³ñ³åÙáõÝùÇ ÝÙáõßûñÇݳÏÝ»ñ:

 ´áÉáñ »ñ»Ë³Ý»ñÝ ¿É ÝϳñÇãÝ»ñ »Ý, ËݹÇñÝ ³ÛÝ ¿,  û ÇÝãå»ë å»ïù ¿ ÙÝ³É ÝϳñÇã, »ñμ ¹áõ ٻͳÝáõÙ »ë:

 ä³μÉá äÇϳëսá

¶áÛáõÃÛáõÝ áõÝ»Ý ÝϳñãáõÃÛ³Ý ï³ñμ»ñ ï»ë³ÏÝ»ñ, áñáÝù ϳñáÕ »Ý Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝ ³é³ç³óÝ»É »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ù»ç: ²Û¹ ï»ë³ÏÝ»ñÇó ѳïϳå»ë ѳïϳÝß³Ï³Ý ¿ áã ³í³Ý¹³Ï³Ý ÝϳñãáõÃÛáõÝÁ: ¸ñ³ÝóÇó »Ýª ³ß˳ï³Ýù Ëáݳí ÃÕÃÇ íñ³, ëïí»ñ³·Íáõ٠ѳë³ñ³Ï Ù³ïÇïáí, ÝϳñãáõÃÛáõÝ é»ïÇÝáí ¨

³ÛÉÝ:

ä³ïÏ»ñíáÕ ³é³ñϳݻñÇ ·áõÛÝÁ, Ó¨Á, ϳéáõóí³ÍùÁ ¨ ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, Ù»ÍáõÃÛáõÝÁ, ѳٳã³÷áõÃÛáõÝÁ û·ÝáõÙ »Ý »ñ»Ë³ÛÇÝ áã ÙdzÛÝ ×³Ý³ã»Éáõ ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÁ ¨ ë»÷³Ï³Ý ׳߳Ïáí áõ »ñ¨³Ï³ÛáõÃÛ³Ùμ í»ñ³ñï³¹ñ»Éáõ ³ÛÝ, ³Ûɨ Ó¨³íáñáõÙ »Ý ·»Õ»óÇÏÁ ½·³Éáõ, ï»ëÝ»Éáõ, ÁÙμéÝ»Éáõ ¨ դñ³Ýáí ÑdzݳÉáõ ϳñáÕáõÃÛáõÝÁ: ú·ï³·áñÍ»Éáí áã ³í³Ý¹³Ï³Ý ÝϳñãáõÃÛ³Ý ï³ñμ»ñ Ó¨»ñ ու Ù»Ãá¹Ý»ñ, ÇÝãå»ë ݳ¨ ·áõÛÝ»ñÇ ëï³óÙ³Ý »Õ³Ý³ÏÝ»ñª »ñ»Ë³ÛÇ

Ù»ç Ó¨³íáñíáõÙ ¿ Ñ»ï³ùñùñ³ëÇñáõÃÛáõÝ Ï»ñå³ñí»ëïÇ ó³Ýϳó³Í ձևի ÝϳïÙ³Ùμ: 

¶áñ· ÇÝùݳÃÇé

(áã ³í³Ý¹³Ï³Ý ÝϳñãáõÃÛáõÝ) /³í³· ËáõÙμ/

ä³ñ³åÙáõÝùÇ Ýå³ï³ÏÁª ͳÝáóóÝ»É Ëáݳí ÃÕÃÇ íñ³ ÝϳñãáõÃÛ³Ý áã ³í³Ý¹³Ï³Ý Ù»Ãá¹ÇÝ` û·ï³·áñÍ»Éáí ÷³Ã»Ã³íáñÙ³Ý Íñ³ñÝ»ñ: ²Ùñ³կայ»É

»ñ»Ë³Ý»ñÇ ·Çï»ÉÇùÝ»ñÁ ï³ù ¨ ë³éÁ ·áõÛÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É: ¼³ñ·³óÝ»É »ñ¨³Ï³ÛáõÃÛáõÝÁ ¨ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ÙÇïùÁ: ¸³ëïdzñ³Ï»É Ù³ùáõñ ու ÏáÏÇÏ ³ß-

˳ï»Éáõ ϳñáÕáõÃÛáõÝ, ÁÝÏ»ñáçÝ û·Ý»Éáõ å³ïñ³ëï³Ï³ÙáõÃÛáõÝ, ÇÝãå»ë ݳ¨ Ñá·³ï³ñ í»ñ³μ»ñÙáõÝù ë»÷³Ï³Ý ³éáÕçáõÃÛ³Ý ÝϳïÙ³Ùμ:

²ÝÑñ³Å»ßï ÝÛáõûñª çñ³Ý»ñÏ, íñÓÇÝÝ»ñ, ëåáõÝ·, μ³Å³ÏÝ»ñ, ÃÕûñ, ÓÙé³Ý ¨ ³Ùé³Ý ï»ë³ñ³Ý å³ïÏ»ñáÕ ÝϳñÝ»ñ, ÷³Ã»Ã³íáñÙ³Ý Íñ³ñÝ»ñ, ï³ñ³Ý»ñ` Çñ»Ýó ÷³Ï³ÝÝ»ñáí:

ܳ˳å³ïñ³ëï³Ï³Ý ³ß˳ï³Ýù: ²ÝóϳóíáõÙ »Ý ûٳïÇÏ Ë³Õ»ñ` §î³ù-ë³éÁ¦, §Â³ßÏÇݳϪ ÓÙé³Ý ѳٳñ¦, §¶áñ·ª ÒÛáõÝ» ó·áõÑáõ ѳٳñ¦: 

ä³ñ³åÙáõÝùÇ ÁÝóóùÁ ÊóÝÙ³Ý ÷áõÉ

î³ù ¨ ë³éÁ ·áõÛÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ·Çï»ÉÇùÝ»ñÝ ³Ùñ³Ï³Û»Éáõ ¨ áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ Ï»ÝïñáݳóÝ»Éáõ Ýå³ï³Ïáí ³ÝóϳóíáõÙ »Ý Ó»éùÇ ¹³ëï³ÏÇ §îáõ°Ïïáõ°Ï¦ í³ñųÝùÁ ¨ §¶áõݳíáñ ûÕ³ÏÝ»ñ¦ ¹Ç¹³ÏïÇÏ Ë³ÕÁ:

²é³ç³¹ñ³Ýù 

-                     ²Ýí³Ý»É ÍdzͳÝÇ ·áõÛÝ»ñÁ:

-                     ²Ýí³Ý»É ï³ù ¨ ë³éÁ ·áõÛÝ»ñÁ:

-                     ƱÝã »Ý ÑÇß»óÝáõÙ ë³éÁ ·áõÛÝ»ñÁ (çáõñ, ÓÛáõÝ, ë³éáõÛó):

-                     ƱÝã »Ý ÑÇß»óÝáõÙ ï³ù ·áõÛÝ»ñÁ (Ïñ³Ï, ³í³½, ³ñ¨):

ÆÙ³ëïÇ ÁÝϳÉÙ³Ý ÷áõÉ

лñáëÇ ÙáõïùÁ. ѳÛïÝíáõÙ ¿ μ³Ýç³ñ»Õ»Ý³ÛÇÝ ËñïíÇɳÏÁ` ÜáõñÇÝ (¹áÕáõÙ ¿, ɳó ÉÇÝáõÙ, ãÇ Ï³ñáÕ³ÝáõÙ ³Ý·³Ù Ëáë»É):

¸³ëïdzñ³Ï. - ºñ»Ë³Ý»°ñ, á±í ¿ Ù»½ ÑÛáõñ »Ï»É, ÇÝãå»±ë ϳñáÕ »Ýù Ýñ³Ý û·Ý»É: ØÇ·áõó» ï³ù³óÝ»±Ýù Ýñ³ Ó»éù»ñÁ, ï»ë»ùª áñù³¯Ý ë³éÝ »Ý, áïù»ñÁ ÝáõÛÝå»ë ë³éó³Ï³É»É »Ý: 

ÊñïíÇɳÏÁ ß³ñáõÝ³Ï Ã³÷³Ñ³ñáõÙ ¿ ·ÉáõËÁ ¨ ÉéáõÙ:

-                     ºñ»Ë³Ý»°ñ, »Ï»ù û·Ý»Ýù ËñïíÇɳÏÇÝ: ´»ñ»Ýù ï³ù çñáí Éóí³Í ï³ßï³Ï ËñïíÇɳÏÇ áïù»ñÇ Ñ³Ù³ñ, ͳÍÏ»Ýù Ýñ³Ý ͳÍÏáóáí, ³Ù³ÝÇ Ù»ç ÉóÝ»Ýù ï³ù çáõñ Ó»éù»ñÇ Ñ³Ù³ñ ¨ Ù»ñ ËñïíÇɳÏÇÝ ÑÛáõñ³ëÇñ»Ýù ï³ù ûÛáí:

-                     ÆëÏ ÑÇÙ³, ËñïíÇɳ°Ï, å³ïÙÇ°ñ Ù»½, û DZÝã ¿ ϳï³ñí»É ù»½ Ñ»ï:

ÊñïíÇɳÏ. - ²Ùé³ÝÁ »ë Ï³Ý·Ý³Í ¿Ç μ³Ýç³ñ³ÝáóáõÙ. ³ÛÝï»Õ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ï³ù ¿ñ ¨ áõñ³Ë: ̳ÕÇÏÝ»ñÁ ͳÕÏ»É ¿ÇÝ, ÃéãÏáïáõÙ ¿ÇÝ ·»Õ»óÇÏ ÃÇûéÝÇÏ-

Ý»ñÁ, áõñ³Ë ¹³ÛɳÛÉáõÙ ¿ÇÝ ÃéãáõÝÝ»ñÁ... ²Ñ³ »Ï³í ³ÝÓñ¨áï ³ßáõÝÁ` ÃÇûéÝÇÏÝ»ñÁ óùÝí»óÇÝ, ÃéãáõÝÝ»ñÁ ãí»óÇÝ ï³ù »ñÏñÝ»ñ, μ³Ýç³ñ³Ýáóáõ٠ѳí³ù»óÇÝ áÕç μ»ñùÁ, ÇëÏ ÇÝÓ ¿É óùóñÇÝ ó³Ë³ÝáóáõÙ:

лïá ëÏëí»óÇÝ óáõñï ûñ»ñÁ, ÓÛáõÝ »Ï³í: ò³Ë³ÝáóáõÙ ³ÝÝϳñ³·ñ»ÉÇ óáõñï ¿ñ, »ë ÑÇí³Ý¹³ó³. ëÏë»óÇ Ùñë»É, ¹áÕ³É, ѳ½³É, ÷éßï³É:

ÆëÏ ÇÝÓ, »ñ»Ë³Ý»°ñ, ³Ýí³ÝáõÙ »Ý ÜáõñÇÝ:

¸³ëïdzñ³Ï. - ø»½ ßï³å μáõÅí»É ¿ ѳñϳíáñ, ÜáõñÇ°Ý:

ÜáõñÇÝ. - ºë ³ñ¹»Ý μáõÅí»É »Ù, ËÙ»É »Ù μáÉáñ ¹»Õ»ñÝ áõ íÇï³ÙÇÝÝ»ñÁ: ´³Ûó ·Çï»±ùª »ë ˳éÝ»É »Ù ï³ñ³Ý»ñÁ ¨ ã»Ù ϳñáÕ³ÝáõÙ ·ïÝ»É ÷³Ï³ÝÝ»ñÁ, ÇëÏ ï³ñ³Ý»ñÝ ÇÝÓ å»ïù »Ý ë»ñÙ»ñÇ Ñ³Ù³ñ:

лïá ËñïíÇɳÏÁ ѳÝáõÙ ¿ ï³ñμ»ñ ã³÷Ç ï³ñ³Ý»ñª Çñ»Ýó ÷³Ï³ÝÝ»ñáí: ºñ»Ë³Ý»°ñ, Ïû·Ý»±ù ÇÝÓ ·ïÝ»É ï³ñ³Ý»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý ÷³Ï³ÝÝ»ñÁ:

¼·³Û³Ï³Ý í³ñÅáõÃÛáõݪ §¶ïÝ»É ÷³Ï³ÝÁ¦: ºñ»Ë³Ý»ñÇÝ ïñíáõÙ ¿ ѳÝÓݳñ³ñáõÃÛáõݪ ÷³Ï³ÝÁ ѳٳå³ï³ë˳ݻóÝ»É ï³ñ³ÛÇÝ:

ÜáõñÇÝ. - ÞÝáñѳϳÉáõÃÛá°õÝ, áñ û·Ý»óÇù ÇÝÓ, »ñ»Ë³Ý»°ñ: ²ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇí, »ë áõ½áõÙ »Ù í»ñ³¹³éÝ³É ¹»åÇ ï³ù ³Ù³é: Þ³ï »Ù ïËñáõÙ, »ñμ Ùï³ÍáõÙ »Ù, û ÇÝãå»ë å»ïù ¿ ³åñ»Ù óáõñï ÓÙé³ÝÁ (ÜáõñÇÝ É³ó ¿ ÉÇÝáõÙ): ºñ»Ë³Ý»ñ. – ÜáõñÇ°Ý, ÙǨÝáõÛÝ ¿ ¹áõ å»ïù ¿ ÑÇÙ³ μáõÅí»ë, ÇëÏ Ù»Ýù ÏÙï³Í»Ýù, û ÇÝãå»ë ù»½ û·Ý»Ýù:

¸³ëïdzñ³Ï. - ²ñÙ»°Ý, óáõÛó ïáõñ ËñïíÇɳÏÇÝ Ù»ñ μáõÅÏ»ïÁ, μáõÅùáõÛñÝ ³Ýå³ÛÙ³Ý ÏμáõÅÇ ù»½, ëÇñ»ÉÇ° ÜáõñÇÝ (·ÝáõÙ »Ý):

¸³ëïdzñ³Ï. - ºñ»Ë³Ý»°ñ, å»ïù ¿ ÇÝã-áñ μ³Ý Ùï³Í»Ýù ËñïíÇɳÏÇÝ û·Ý»Éáõ ѳٳñ, 㿱 áñ ݳ ³Ùé³ÝÁ ÑëÏáõÙ ¿ μ³Ýç³ñ³ÝáóÁ: ºñ»Ë³Ý»ñÇ ï³ñμ»ñ³ÏÝ»ñÁ ¨ ¹³ëïdzñ³ÏÇ ³é³ç³ñÏÁ:

§²Ù³éÝ ³Ýó³í, ¹ñëáõÙ ÓÙ»é ¿, ï³ù ³Ù³éÁ í»ñ³·ïÝ»Éáõ ѳٳñ, ÇÝÓ

ÃíáõÙ ¿, Ù»½ Ïû·ÝÇ ÙdzÛÝ Ññ³ßù ϳ˳ñ¹³ÝùÁ, ÇÝãå»ë ¹³ ÉÇÝáõÙ ¿ Ñ»ùdzÃÝ»ñáõÙ:

ºñ»Ë³Ý»ñ. - γ˳ñ¹³Ï³Ý ³ß˳ñÑáõ٠ϳñ»ÉÇ ¿ ݳ¨ ѳÛïÝí»É ·áñ·ÇÝùݳÃÇéáí:

¸³ëïdzñ³Ï. - ºñ»Ë³Ý»°ñ, áõ½áõ±Ù »ùª ÙdzëÇÝ Ýϳñ»Ýù ÙÇ ·»Õ»óÇÏ ·áñ·ÇÝùݳÃÇé, áñáí Ù»ñ μ³ñÇ ÜáõñÇÝ ËñïíÇɳÏÇÝ Ïï»Õ³÷áËíÇ ï³ù »ñÏÇñ (·»Õ»óÇÏ, ·áõÛݽ·áõÛÝ Ý³Ëß»ñáí ·áõݳíáñí³Í, ï³ù ·áõÛÝ»ñáí)

¸³ëïdzñ³Ï

- ºñ»Ë³Ý»°ñ, ë³Ï³ÛÝ Ù»ñ ÃÕûñÁ ÷áùñ »Ý, ¨ ËñïíÇɳÏÁ ãÇ Ï³ñáÕ Ãéã»É ï³ù »ñÏñÝ»ñ, áñå»ë½Ç ¹ñ³Ýù ·áñ· ¹³éݳÝ, ÏëáëÝÓ»Ýù μáÉáñ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ, ¨ Ïëï³óíÇ ÙÇ Ù»Í ·áñ·-ÇÝùݳÃÇé:

¶áñÍÝ³Ï³Ý Ù³ë

¸³ëïdzñ³ÏÁ óáõÛó ¿ ï³ÉÇë Ëáݳí ÃÕÃÇ íñ³ Ýϳñ»Éáõ Ýáñ Ù»Ãá¹Á: ²å³ ³ÝóϳóÝáõÙ ¿ Ù³ïÇÏÝ»ñÇ Ë³Õª ÷³Ã»Ã³íáñÙ³Ý Íñ³ñÝ»ñáí:

ºñ»Ë³Ý»ñÝ ³ß˳ïáõÙ »Ý, ¹³ëïdzñ³ÏÁ óáõó³μ»ñáõÙ ¿ ³Ýѳï³Ï³Ý û·ÝáõÃÛáõÝ:

  ²ãù»ñÇ í³ñųÝù àñ ³ãù»ñÁ ãÑá·Ý»Ý, ä»ïù ¿ ³Ý¹³¹³ñ ß³ñÅí»Ý: ÜϳñáõÙ »Ýù Ù»Í ßñç³Ý àõ ݳÛáõÙ »Ýù Ù»Ýù Ýñ³Ý.

Ø»Ï í³ñ, Ù»Ï` í»ñ,

Ø»Ï ³ç, Ù»Ï` Ó³Ë,

²°Û ù»½ Ññ³ßù ÙÇ ³ß˳ñÑ:

²ñ³· -³ñ³· ÏóñûÝù, ²ãáõÏÝ»ñÇÝ ãï³Ýç»Ýù: ¸» ³ãù»ñÁ ßáõ°ï μ³ó»ù, àñ Ññ³ßùÁ ãÏáñóÝ»ù:

Îßé³¹³ïÙ³Ý ÷áõÉ

¸³ëïdzñ³Ï. - ºñ»Ë³Ý»°ñ, ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ãáñ³Ý³Éáõó Ñ»ïá Ù»Ýù ûñí³ »ñÏñáñ¹ Ï»ëÇÝ ÏëáëÝÓ»Ýù` å³ïñ³ëï»Éáí Ù»Í ·áñ·-ÇÝùݳÃÇé ¨ ÜáõñÇÝ ËñïíÇɳÏÇÝ Ï׳ݳå³ñÑ»Ýù ¹»åÇ ï³ù »ñÏÇñ, ÇëÏ ÙÇÝã ³Û¹ ÃáÕ ËñïíÇɳÏÁ μáõÅíÇ:

ºñ³½áõÙ »Ýù ³Ùé³Ý Ù³ëÇÝ  ÜϳñãáõÃÛáõݪ é»ïÇÝáí /³í³· ËáõÙμ/

ä³ñ³åÙáõÝùÇ Ýå³ï³ÏÁª »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ Í³ÝáóóÝ»É áã ³í³Ý¹³Ï³Ý

ÝϳñãáõÃÛ³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñÇó é»ïÇÝáí ÝϳñãáõÃÛ³ÝÁ: ²Ùñ³Ï³Û»É Ýñ³Ýó ·Çï»ÉÇùÝ»ñÁª ͳÕÇÏÝ»ñÇ ·áõÛÝ»ñÇ, ϳéáõóí³ÍùÇ, Ó¨Ç, ã³÷Ç ¨ Ù»ÍáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ: ²Ùñ³åݹ»É ѳë³ñ³Ï Ù³ïÇïáí ³ß˳ï»Éáõ ϳñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ¼³ñ·³óÝ»É »ñ»Ë³ÛÇ ·»Õ³·Çï³Ï³Ý ÁÝϳÉáõÙÁ ¨ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý áõݳÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:

²ÝÑñ³Å»ßï ÝÛáõûñª ѳ·áõëï ͳÕÇÏÝ»ñÇ ï»ëùáí (»ñÇóáõÏ, ˳ïáõïÇÏ, ½³Ý·³Ï³Í³ÕÇÏ, ѳݻÉáõÏÝ»ñ ¨ áï³Ý³íáñÝ»ñ ͳÕÇÏÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ, §ºñ·ª ³Ùé³Ý Ù³ëÇݦ:

ä³ñ³åÙáõÝùÇ ÁÝóóùÁ

¸³ëïdzñ³Ï. - ºñ»Ë³Ý»°ñ, Ù»Ýù ÙdzëÇÝ §Ø³ÝÏáõÃÛ³Ý ÙáÉáñ³ÏǦ μݳÏÇãÝ»ñÇÝ ï³ñí³ á±ñ »Õ³Ý³ÏÇ Ù³ëÇÝ »Ýù å³ïÙ»É:

ºñ»Ë³Ý»ñ. - ²Ùé³Ý Ù³ëÇÝ:

¸³ëïdzñ³Ï. - ºñ»Ë³Ý»°ñ, ³å³ »Ï»ù »ñ³½»Ýù ï³ñí³ ³Û¹ ãùÝ³Õ »Õ³Ý³ÏÇ Ù³ëÇÝ, ÙdzÛÝ Ã» ëϽμáõÙ ³ë³ó»ù, û DZÝã ¿ Ý߳ݳÏáõÙ §»ñ³½³Ýù¦:

ºñ»Ë³Ý»ñ. - ¸³ ³ÛÝ ¿, áñÁ ÙÇÝ㨠ÑÇÙ³ ãÇ »Õ»É, μ³Ûó ó³ÝϳÝáõÙ »Ýù, áñ

ÉÇÝÇ:

¸³ëïdzñ³Ï. - ÆëÏ Ç±Ýã »ù ϳñÍáõÙ, ÇÝãá±õ »Ýù Ù»Ýù ó³ÝϳÝáõÙ »ñ³½»É ³Ùé³Ý Ù³ëÇÝ:

ºñ»Ë³Ý»ñ. - àñáíÑ»ï¨ ÑÇÙ³ ¹»é ·³ñáõÝ ¿, ÇëÏ Ù»Ýù áõ½áõÙ »Ýù, áñ ³Ù³éÁ ßáõï ·³, áñå»ë½Ç ß³ï ï³ù ÉÇÝÇ: ⿱ áñ ³Ùé³ÝÁ ϳñáÕ »Ýù ѳݷëï³Ý³É ³Ù³é³ÝáóáõÙ, ÉÇ× ·Ý³É, ÓáõÏ áñë³É, ½μáëÝ»É Ñ»Í³ÝÇíáí, ѳí³ù»É Ñ³Ù»Õ Ñ³ï³åïáõÕÝ»ñ, ³Ûó»É»É ½μáë³Û·Ç` ÑÇ³Ý³É ß³ïñí³ÝÝ»ñÇ ·»Õ»óÏáõÃÛ³Ùμ, ÑÙ³Ûí»É ·»Õ»óÇÏ Í³ÕÇÏÝ»ñáí ¨ ·áõÛݽ·áõÛÝ ÃÇûéÝÇÏÝ»ñáí:

Ü»ñë »Ý ÙïÝáõÙ »ñÏñáñ¹ ËÙμÇ »ñ»Ë³Ý»ñÁ` ͳÕÇÏÝ»ñÇ Ñ³·áõëïáí:

¸³ëïdzñ³Ï. - ºñ»Ë³Ý»°ñ, Ù»Ýù ÑÛáõñ áõÝ»Ýù: àíù»±ñ »ù ¹áõù: ºñ»Ë³Ý»ñ. - ÐÇÙ³ Éë»°ù, û áí »Ýù Ù»Ýù:

²ñ¨Ç Ñ»ï ³ñ¨³óáÕ, 

Ø»Õñ³ïáõ ͳÕÇÏ »Ù »ë,

²Ýí³ÝáõÙ »Ý ÇÝÓ Ý³¨

ØÇç³ï³ëå³Ý ѽáñ ³ñ¨:

(ʳïáõïÇÏ)

¸³ëïdzñ³Ï. - ¶»Õ»óÇÏ »Ý ͳÕÇÏÝ»ñÁª  ²Ù»Ý Ù»ÏÁ ÛáõñáíÇ:  ÞÝáñÑ³Ï³É »Ýù ù»½ ³Ù³é,  àñ ïí»É »ë Ù»½ ͳÕÇÏÝ»ñ ³Ýѳٳñ:

-Þ³ï Ñ»ï³ùñùÇñ ¿: ÆëÏ »ë ÙÇ ³é³ç³ñÏ áõÝ»Ù: ºÏ»°ù ÙdzëÇÝ áõÝÏݹñ»Ýù áõñ³Ë ÙÇ »ñ· ³Ùé³Ý Ù³ëÇÝ:

Üí³·³ñÏíáõÙ ¿ »ñ·ª §²Ù³é¦:

¸³ëïdzñ³Ï. - ²Ñ³ ¨ Ù»Ýù Ý»ñϳ۳óñÇÝù ³Ù³éÁ: ÆëÏ ÑÇÙ³ »ë Ó»½ ËݹñáõÙ »Ù Ùáï»Ý³É ë»Õ³ÝÝ»ñÇÝ, áñå»ë½Ç ϳï³ñ»Ýù áã ëáíáñ³Ï³Ý, ß³ï Ñ»ï³ùñùÇñ ÙÇ ³ß˳ï³Ýù: Ø»Ýù ѳë³ñ³Ï Ù³ïÇïáí Ïëïí»ñ³·Í»Ýù ÃáõÕÃÁ ¨ §ÏÝϳñ»Ýù¦ é»ïÇÝáí ·»Õ»óÇÏ »ñÇóáõÏÝ»ñ:

ºñ»Ë³Ý»ñÝ ³ß˳ïáõÙ »Ý, ÇëÏ ¹³ëïdzñ³ÏÝ ÁÝóóùáõÙ óáõó³μ»ñáõÙ ¿ ³Ýѳï³Ï³Ý û·ÝáõÃÛáõÝ` ËáñÑáõñ¹Ý»ñ ï³Éáí Ýñ³Ýó:

¸³ëïdzñ³Ï. - ºñ»Ë³Ý»°ñ, »Ï»ù Ù»ñ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñáí ϳ½Ù³Ï»ñå»Ýù óáõó³Ñ³Ý¹»ë, áñå»ë½Ç Ù»ñ ÑÛáõñ»ñÝ ¿É ѳÛïÝí»Ý ³Ùé³Ý ·ñÏáõÙ ¨ áõñ³Ë³Ý³Ý Ó»ñ ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñáí áõ ϳñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñáí: ÐÇÙ³ »Ï»ù ï»ëÝ»Ýù, û ÇÝãå»±ë ëï³óí»óÇÝ Ó»ñ Ýϳñ³Í »ñÇóáõÏÝ»ñÁ:

- ²ñÃáõ°ñ, å³ïÙÇ°ñª  ÇÝãå»±ë ¹áõ ëÏë»óÇñ ùá ³ß˳ï³ÝùÁ:

²ñÃáõñ. - ºë ÃáõÕÃÁ ѳë³ñ³Ï Ù³ïÇïáí ëïí»ñ³·Í»óÇ: ²ÛÝáõÑ»ï¨ Çñ³ñÇó ÷áùñ-ÇÝã Ñ»éáõ Áݹ·Í»óÇ Í³ÕÏÇ Ï»ÝïñáÝÁ:

¸³ëïdzñ³Ï. - Æë±Ï ¹áõ, ²Ýݳ:

²Ýݳ. - ºë é»ïÇÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ùμ Ýϳñ»óÇ Ã»ñÃÇÏÝ»ñÁ:

¸³ëïdzñ³Ï - ÆëÏ ÇÝãå»±ë ѳÛïÝí»óÇÝ Ã»ñÃÇÏÝ»ñÁ: 

¸³íÇÃ. - Ø»Ýù ѳë³ñ³Ï Ù³ïÇïáí ëïí»ñ³·Í»óÇÝù ÃáõÕÃÁ ¨ é»ïÇÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ùμ (çÝç»Éáí) ëï³ó³Ýù ͳÕÏÇ Ã»ñÃÇÏÝ»ñÁ:

¸³ëïdzñ³Ï. - à± í Ïß³ñáõݳÏÇ ²ñÃáõñÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÁ:

²ñÙÇÝ». - ²ÛÝáõÑ»ï¨ Ù»Ýù Ýϳñ»óÇÝù »ñÇóáõÏÇ óáÕáõÝÝ»ñÁ` ëï»ÕÍ»Éáí ÙÇ Ù»Í ÷áõÝç:

¸³ëïdzñ³Ï. - ²åñ»°ù, »ñ»Ë³Ý»°ñ: ÆëÏ Ó»½³ÝÇó á±í Ïå³ïÙÇ Ù»½ Çñ ³Ù³é³ÛÇÝ »ñ³½³ÝùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ:

ºñ»Ë³Ý»ñÁ ѳٳéáï å³ïÙáõÙ »Ý Çñ»Ýó »ñ³½³ÝùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ: 

¸³ëïdzñ³Ï. - ÞÝáñѳϳÉáõÃÛáõ°Ý μáÉáñǹª Ó»ñ ϳï³ñ³Í ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ:

Օգտագործված գñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ 

1.     È. êÙμ³ïÛ³Ý ¨ È. ê³ñ·ëÛ³Ý, λñå³ñí»ëïÇ å³ñ³åÙáõÝùÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙÁ Ù³Ýϳå³ñï»½Ç ÙÇçÇÝ ËÙμáõÙ, áõëáõÙݳٻÃá¹³Ï³Ý Ó»éݳñÏ ºñ¨³Ý,

2016Ã.:

2.     ¼Çݳ ¸³μ³ÕÛ³Ý, ÜϳñãáõÃÛáõÝÁ Ù³Ýϳå³ñ﻽áõÙ, ºñ¨³Ý, 1999Ã.:

3.     ȳɳ êÙμ³ïÛ³Ý, سÛñ»ÝÇ É»½íÇ ¹Ç¹³ÏïÇÏ Ë³Õ»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙÁ Ù³Ýϳå³ñ﻽áõÙ, ºñ¨³Ý, 2014Ã.

4.     ÜÛáõûñª ѳٳó³ÝóÇó:

РЕЗЮМЕ

ЛУСИНЕ МАРТИРОСЯН

РИСУЕМ НЕТРАДИЦИОННЫМИ МЕТОДАМИ

Для дошкольника рисование такая же естественная потребность, как  игра. Ребенок играет рисуя и рисует играя. Существуют различные виды рисования, которые могут вызвать интерес у ребенка. Из этих видов особенно специфично нетрадиционное рисование: это – работа на влажной бумаге, штриховка простым карандашом, рисование резинкой и т.д. Автор статьи  представил образец занятия по нетрадиционному рисованию.

Ðá¹í³ÍÁ Ý»ñϳ۳óí»É ¿ ïå³·ñáõÃÛ³Ý 07. 08. 2017Ã:

§ÊàвÜàòÀ¦ª ºðºÊ²ÚÆ

²ðØÆܺ  ÐàìвÜÜÆêÚ²Ü

¶àðÌàôܺàôÂÚ²Ü ØÆæ²ì²Úð 

ÌÝí»É ¿ ¶»Õ³ñùáõÝÇùÇ Ù³ñ½Ç ¶³í³é ù³Õ³ùáõÙ: 

1998Ã. ÁݹáõÝí»É ¨ 2002Ã. ³í³ñï»É ¿ ÐÐ ¶»Õ³ñùáõÝÇùÇ Ù³ñ½Ç ¶³í³é ù³Õ³ùÇ å»ï³Ï³Ý ÇݹáõëïñdzÉ-Ù³Ýϳí³ñųϳÝ

ùáÉ»çÇ §¸³ë³í³Ý¹áõÙÁ ѳÝñ³- Ðá¹í³ÍÁ »ñ³ß˳íáñ»É ¿ ïå³·ñáõÃÛ³Ý Î²Æ ÏñÃ³Ï³Ý ¹åñáóÇ ï³ññ³Ï³Ý ݳ˳¹åñáó³Ï³Ý ¨ ï³ññ³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛ³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ¦ ý³ÏáõÉï»ïÁ: μ³ÅÝÇ Ù³ëݳ·»ï ȳɳ êÙμ³ïÛ³ÝÁ:

2014Ã. ÁݹáõÝí»É ¿ ¶»Õ³ñùáõÝÇùÇ ï³ñ³Í³ßñç³Ý³ÛÇÝ å»ï³Ï³Ý ùáÉ»çª §Ü³Ë³¹åñáó³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛáõݦ μ³ÅÇÝÁ ¨ ëï³ó»É §Ü³Ë³¹åñáó³Ï³Ý ï³ñÇùÇ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ¹³ëïdzñ³Ï¦ áñ³-

ϳíáñáõÙÁ: 

2008 Ã. ÙÇÝã ûñë ³ß˳ïáõÙ ¿

¶³í³éÇ ÃÇí 3 Ù³Ýϳå³ñ﻽áõÙª áñå»ë ¹³ëïdzñ³ÏãáõÑÇ:

²Ù÷á÷³·Çñ: ºñ»Ë³ÛÇ ßáõñç ϳï³ñíáÕ ïݳÛÇÝ ·áñÍ»ñÁ Ýñ³ ѳٳñ ³éûñÛ³ Ýå³ï³ÏÝ»ñÇÝ Ñ³ëÝ»Éáõ ·áñÍÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñ »Ý: ºÃ» ٻͳѳë³ÏÝ»ñÇë ѳٳñ ³ß˳ñÑÁ ëáíáñ³Ï³Ý ¿, »ñ»Ë³ÛÇ Ñ³Ù³ñ ³ÛÝ Ñ»ùdzóÛÇÝ ï³ññ»ñáí ¿ å³ñáõñí³Í: Ðá¹í³ÍÇ Ñ»ÕÇݳÏÁ ϳñ¨áñ»É ¿ ½³ñ·³óÝáÕ ÙÇç³í³ÛñÇ ¹»ñÁ ݳ˳¹åñáó³Ï³ÝÇ ÏÛ³ÝùáõÙ ¨ Ý»ñϳ۳óñ»É Ëáѳñ³ñ³Ï³Ý Ï»ÝïñáÝáõÙ ³Ýóϳóí³Í å³ñ³åÙáõÝùÇ ÝÙáõßûñÇݳÏ:

ܳ˳¹åñáó³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛ³Ý μ³ñ»÷áËáõÙÝ»ñÇ Ï³ñ¨áñ³·áõÛÝ áõÕÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ¿ ½³ñ·³óÝáÕ ÙÇç³í³ÛñÇ ëï»ÕÍáõÙÁ: ²Ûëï»Õ »ñ»Ë³Ý μ³í³ñ³ñáõÙ ¿ Çñ ݳ˳ëÇñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, ½μ³ÕíáõÙ Çñ»Ý Ñ»ï³ùñùñáÕ ¨ Çñ μÝáõÛÃÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ùμ: ²ÛÝ ³å³Ñáíí³Í ¿ »ñ»Ë³ÛÇ Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ μ³í³ñ³ñáÕ μ³½Ù³μÝáõÛà ³é³ñϳݻñáí, μ³ñÓñáñ³Ï áõ μ³½Ù³½³Ý ·ñ»Ý³Ï³Ý åÇïáõÛùÝ»ñáí, ï»ËÝÇÏ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñáí: ¸ñ³Ýù »ñ»Ë³ÛÇÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ï³ñμ»ñ Ó¨»ñáí ½μ³Õí»Éáõ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ »Ý ÁÝÓ»éáõÙ: ¼³ñ·³óÝáÕ ÙÇç³í³ÛñÁ ÙÕáõÙ ¿ ÇÝùݳμáõË, ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý, ÇÝãÇ ßÝáñÑÇí »ñ»Ë³Ý ³Ýѳï³å»ë ½³ñ·³Ý³Éáõ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñ ¿ ëï³ÝáõÙ: ØÇ³Å³Ù³Ý³Ï »ñ»Ë³Ý»ñÁ Ó»éù »Ý μ»ñáõÙ ÷áñÓ, áñÁ ËóÝáõÙ ¿ ß÷áõÙÁ ÙÛáõëÝ»ñÇ Ñ»ïª ½³ñ·³óÝ»Éáí ÙÇç³ÝÓݳÛÇÝ ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñ, ѳٳ·áñͳÏó³μ³ñ ³ß˳ï»Éáõ ¨ ëáíáñ»Éáõ áõݳÏáõÃÛáõÝÝ»ñ:

ÜÙ³Ý ÙÇç³í³ÛñáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÁ ·ïÝíáõÙ »Ý ³ÏïÇí ÷áË·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ¨

ѳÕáñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý Ù»ç, ëáíáñáõ٠ѻﳽáïáõÃÛ³Ý ÙÇçáóáí: ¸³ëïdzñ³ÏÁ ϳñáÕ³ÝáõÙ ¿ ϳï³ñ»É ¹Çï³ñÏáõÙÝ»ñ ¨ ·ñ³éáõÙÝ»ñ` Ñ»Ýí»Éáí Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ »ñ»Ë³ÛÇ ³Ýѳï³Ï³Ý Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ áõ ½³ñ·³óÙ³Ý ³é³çÁÝóóÇ íñ³: 

¼³ñ·³óÝáÕ ÙÇç³í³ÛñÇ å³ÛÙ³ÝÝ»ñÝ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ §÷á˳¹ñ»É¦ ݳ¨ »ñ»Ë³ÛÇ Ñ³Ù³ñ ³ñÅ»ù Ý»ñϳ۳óÝáÕ ³ÛÉ Ñ³Ù³Ï³ñ· /Ù³Ûñ, ˳ճÉÇù, ïáõÝ/ ¨ ÏÇñ³é»É Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ μ³ñáÛ³Ï³Ý ã³÷³ÝÇßÝ»ñáõÙ /μ³ñáõÃÛáõÝ, ÇÙ³ëïáõÃÛáõÝ, ϳñ»Ïó³Ýù/: Ü߳ݳÏáõÙ ¿ »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ Ñ³Õáñ¹³ÏÇó ¹³ñÓÝ»É Ñ³Ù³Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ³ñÅ»ùÝ»ñÇÝ, Ó¨³íáñ»É ÏáÕÙÝáñáßáõÙ áã ÙdzÛÝ μÝáõÃÛ³Ý, ³Ûɨ ³ÙμáÕç ³ß˳ñÑÇ Ñ³Ý¹»å: ²Û¹ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛáõÝÝ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ëÏë»É »ñ»Ë³ÛǪ Ù³Ýϳå³ñ﻽ ·³Éáõ ³é³çÇÝ ÇëÏ å³ÑÇó:

¼³ñ·³óÝáÕ ÙÇç³í³ÛñáõÙ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ëï»ÕÍ»É ³ÛÝåÇëÇ å³ÛÙ³ÝÝ»ñ, áñáÝù ÏÝå³ëï»Ý.

-        »ñ»Ë³Ý»ñÇ ×³Ý³ãáÕ³Ï³Ý áõݳÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ /å³Ûٳݻñ

׳ݳãáÕáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý, ÷áñÓ³ñÏáõÙÝ»ñÇ, μÝ³Ï³Ý ÝÛáõûñáí ϻݹ³ÝÇ ¨ ³Ýϻݹ³Ý μÝáõÃÛ³Ý Ù»ç ³ÝÁÝ¹Ù»ç ¹ÇïáõÙÝ»ñÇ, Ñ»ï³ùñùñáÕ Ñ³ñó»ñÇ, å³ï³ë˳ÝÝ»ñÇ áñáÝÙ³Ý ¨ Ýáñ ѳñó³¹ñáõÙÝ»ñÇ Ï³éáõóÙ³Ý Ñ³Ù³ñ/,

-        »ñ»Ë³Ý»ñÇ ·»Õ³·Çï³Ï³Ý áõݳÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ /μÝáõÃÛ³Ý ·»Õ»óÏáõÃÛáõÝÁ, μ³½Ù³ï»ë³Ï ·áõÛÝ»ñÝ áõ Ó¨»ñÁ ï»ëÝ»Éáõ ϳñáÕáõÃÛ³Ý Ó¨³íáñáõÙÁ/:

-        »ñ»Ë³Ý»ñÇ μ³ñáÛ³Ï³Ý áñ³ÏÝ»ñÇ Ó¨³íáñÙ³ÝÁ. ϻݹ³ÝÇÝ»ñÇ ËݳÙùÇ ¨ ³Ù»ÝûñÛ³ ß÷Ù³Ý å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ ëï»ÕÍáõÙ, ßñç³å³ïáÕ μÝáõÃÛ³Ý ÝϳïÙ³Ùμ Ñáõ½³Ï³Ý í»ñ³μ»ñÙáõÝùÇ, ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ å³Ñå³ÝáõÃÛ³Ý, å³ï³ë˳ݳïíáõÃÛ³Ý ¹³ëïdzñ³ÏÙ³ÝÁ:

 ØÇç³í³ÛñÁ »ñ»Ë³ÛÇ ½³ñ·³óÙ³Ý Ï³ñ¨áñ μ³ÕϳóáõóÇãÝ»ñÇó ¿: ¼³ñ·³óÝáÕ ÙÇç³í³ÛñÁ μ³í³ñ³ñáõÙ ¿ »ñ»Ë³ÛÇ Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, ³å³ÑáíáõÙ Ýñ³ ³Ýíï³Ý· ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ, ³éáÕç Ï»Ýë³·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ. ³å³ÑáííáõÙ

»Ý ÏñÃáõÃÛ³Ý ³ÙμáÕç³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ, ß³ñáõݳϳϳÝáõÃÛáõÝÁ ¨ ³ÝÁݹѳïáõ-

ÃÛáõÝÁ:

ܳ˳¹åñáó³Ï³Ý áõëáõÙÝ³Ï³Ý Ñ³ëï³ïáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÝáÕ ÙÇç³í³ÛñÁ μáÉáñÇ Ñ³Ù³ñ μ³ó, Éáõë³íáñ, ³½³ï, ѳë³Ý»ÉÇ ï³ñ³Íù ¿, áñï»Õ ÙdzëÇÝ ³åñáõÙ, ½³ñ·³ÝáõÙ ¨ ÏñÃíáõÙ »Ý Ù»ÍÝ áõ ÷áùñÁ ÙdzëÇݪ ϳݳã³å³ï μ³Ïå³ñ﻽, Éáõë³íáñ, ç»ñÙ³ÛÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý é»ÅÇÙáí:

ò³Ýϳó³Í ½³ñ·³óÝáÕ ÙÇç³í³Ûñ μ³Õϳó³Í ¿ μ³½Ù³μáí³Ý¹³Ï ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ Ï»ÝïñáÝÝ»ñÇó /˳ճÛÇÝ ·áïÇÝ»ñÇó/, áñáÝóÇó Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñÁ ϳï³ñáõÙ ¿ Çñ áñáß³ÏÇ ¹»ñÁ: ø³ÝÇ áñ ݳ˳¹åñáó³Ï³Ý ѳëï³ïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ï³ñμ»ñíáõÙ »Ý Çñ»Ýó ÝÛáõÃ³Ï³Ý Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñáí, áõëïÇ Ýñ³Ýó Ýå³ï³ÏÝ»ñÝ áõ ËݹÇñÝ»ñÁ å»ïù ¿ μË»Ý ïíÛ³É Ù³Ýϳí³ñÅ³Ï³Ý ÏáÉ»ÏïÇíÇ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇó:

²ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ Ï»ÝïñáÝÝ»ñÁ »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ ÃáõÛÉ »Ý ï³ÉÇë ÇÝùÝáõñáõÛÝ ÏáÕÙÝáñáßí»É áõëáõÙݳ˳ճÛÇÝ ÝÛáõûñÇ ¨ ë³ñù³íáñáõÙÝ»ñÇ ÁÝïñáõÃÛ³Ý Ñ³ñóáõÙ ¨ ½μ³Õí»É Çñ»Ýó ѳٳñ ϳñ¨áñ áõ ÇÙ³ëï³ÉÇó áõëáõÙÝ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ùμ: 

5-6 ï³ñ»Ï³Ý »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ ݳ˳ï»ëí³Í ËÙμ³ë»ÝÛ³ÏÝ»ñáõÙ ëáíáñ³μ³ñ å»ïù ¿ ÉÇÝ»Ý Ñ»ï¨Û³É ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ Ï»ÝïñáÝÝ»ñÁ. 

•   ¶ñ³×³Ý³ãáõÃÛáõÝ

•   سûٳïÇϳ

•   ²ñí»ëï

•   ÞÇݳñ³ñáõÃÛáõÝ

•   Êáѳñ³ñáõÃÛáõÝ

•   ¸»ñ³ÛÇÝ Ë³Õ

•   ´Ý³·ÇïáõÃÛáõÝ

•   î»ËÝÇÏ³Ï³Ý Ï»ÝïñáÝ

•   سñ½³Ï³Ý Ï»ÝïñáÝ

¼²ð¶²òÜàÔ ØÆæ²ì²ÚðÆÜ ÜºðβڲòìàÔ ä²Ð²Üæܺð

ܳ˳¹åñáó³Ï³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ÙÇç³í³ÛñÝ ³é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ ³Ýíï³Ý· ¿ª ѳñÃ, Ù³ùáõñ: γ ³½³ï ß³ñÅí»Éáõ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ, ãÏ³Ý íï³Ý·³íáñ ³é³ñϳݻñ, ÝÛáõûñ, ³å³ÏÇÝ»ñÝ áõ ѳۻÉÇÝ»ñÁ ³å³Ñáí »Ý ³Ùñ³óí³Í: ê»ÝÛ³ÏÝ»ñÁ Éáõë³íáñ »Ý, Áݹ³ñÓ³Ï, Ñ»ßï û¹³÷áËíáÕ, å³ï»ñÁª Ù³ùáõñ, ³½³ï, ãÏ³Ý ³í»Éáñ¹ óáõó³¹ñáõÃÛáõÝÝ»ñ:

¶»Õ³·Çï³Ï³Ý ׳߳Ïáí ¨ ѳñÙ³ñ³í»ïáõÃÛ³Ùμ ³ãùÇ ÁÝÏÝáÕ ËÙμ³ë»ÝÛ³ÏÝ»ñÁ ¹ñ³Ï³Ýáñ»Ý »Ý ³Ý¹ñ³¹³éÝáõ٠û' »ñ»Ë³Ý»ñÇ, û' ¹³ëïdzñ³ÏÝ»ñÇ íñ³: ì³é ݳËß»ñáí, ç»ñÙ áõ μÝ³Ï³Ý ·áõÛÝ»ñÝ áõñ³Ë ÙÃÝáÉáñï »Ý ³é³ç³óÝáõÙ: γÑáõÛùÇ ¹³ë³íáñáõÃÛáõÝÁ å³ïÏ»ñ³óáõÙ ¿ ï³ÉÇë, û ÇÝã Ýå³ï³Ïáí ¿ û·ï³·áñÍíáõÙ ïíÛ³É ï³ñ³ÍùÁ: ²ÛÝ Ï³ñ¨áñ ¿ ݳ¨ ³Ýóáõ¹³ñÓÇ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ³å³ÑáíÙ³Ý, ³ÕÙáõÏÇó Ñݳñ³íáñÇÝë ½»ñÍ ÙݳÉáõ ¨ ¹³ëïdzñ³ÏÇ ¹Çï³ñÏÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ³½³ï ¹³ßï áõݻݳÉáõ ï»ë³ÝÏÛáõÝÇó: γÑáõÛùÁ ¨ Ùݳó³Í å³ñ³·³Ý»ñÁ å»ïù ¿ ã³÷»ñáí ¨ ·áñͳéáõÛÃáí ѳٳå³ï³ëË³Ý»Ý ë³Ý»ñÇ ï³ñÇùÇÝ, ýǽáÉá·Ç³ÛÇÝ ¨ Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ: ÊáѳÝáó³ÛÇÝ ï³ñ³ÍùÁ Ù³ùáõñ ¿, ѳë³Ý»ÉÇ, ³å³Ñáíí³Í ¿ ³Ýíï³Ý· ï»ËÝÇϳÛáí ¨ ëå³ëùáí:

гëï³ïáõÃÛ³Ý Ý»ñùÇÝ ¨ ³ñï³ùÇÝ ï³ñ³ÍùÇ Ý³Ë³·ÇÍÁ å»ïù ¿ ÉÇÝÇ Ýå³ï³Ï³ÛÇÝ ¨ ɳí Ùï³Íí³Í: ȳí ݳ˳·Íí³Í ÙÇç³í³ÛñÁ Ýå³ëï³íáñ ¿ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ËÙμ³ÛÇÝ Ë³Õ»ñÇ, ß÷Ù³Ý, ï»Õ³ß³ñÅÙ³Ý ¨ ËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ:

²ÝѳïÇ í³ñùÇ ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ó¨³íáñÙ³Ý Ñ½áñ ÙÇçáóÝ»ñÇó Ù»ÏÁ ˳ÕÝ ¿: ºñ»Ë³Ý»ñÇ ³Ýѳï³Ï³Ý ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝ»ñÁ ¨ μݳíáñáõÃÛ³Ý ·Í»ñÁ í³é Ï»ñåáí ³ñï³Ñ³ÛïíáõÙ »Ý Ýñ³ ÁÝïñ³Í ˳ÕÇ μÝáõÛÃÇ ¨ ³ÛÝ ¹»ñÇ ÙÇçáóáí, áñÝ Çñ íñ³ ¿ í»ñóÝáõÙ »ñ»Ë³Ý ÁݹѳÝáõñ ˳ջñáõÙ: ¸»ñ³ÛÇÝ Ë³Õ»ñÁ Ù»Í Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝ áõÝ»Ý μݳíáñáõÃÛ³Ý ¹³ëïdzñ³ÏÙ³Ý ·áñÍáõÙ:

Æñ ÏÛ³ÝùÇ áã ÙÇ ÷áõÉáõÙ »ñ»Ë³Ý ãÇ ëáíáñÇ ³Û¹ù³Ý ß³ï ¨ ³ñ¹Ûáõݳí»ï, ù³Ý Çñ Ù³ÝÏ³Ï³Ý Ë³Õ»ñÇ ÁÝóóùáõÙ:

Êàвð²ðàôÂÚ²Ü ÎºÜîðàÜ

ºñ»Ë³ÛÇ ½³ñ·³óáõÙÁ Ý»ñ³éáõÙ ¿ Ýñ³ ÏÛ³ÝùÇ μáÉáñ áÉáñïÝ»ñÁ: Ð³×³Ë Ý³ Çñ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ /˳Õ, ³ß˳ï³Ýù ¨ ³ÛÉÝ/ ϳ½Ù³Ï»ñåáõÙ ¿ ٻͻñÇÝ ÝٳݳϻÉáí, Ýñ³Ýó ÷áñÓÁ ÏñÏÝ»Éáí: ¸³ ß³ï É³í »Ý ³ÝáõÙ Ëáѳñ³ñáõÃÛ³Ý Ï»ÝïñáÝáõÙ: 

Êáѳñ³ñáõÃÛáõÝÁ, Ýáñ Ï»ñ³Ïñ³ï»ë³ÏÝ»ñ ѳÙï»ë»Éáõó μ³óÇ, »ñ»Ë³ÛÇÝ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ï³ÉÇë ëáíáñ»É μݳ·ÇïáõÃÛáõÝ, û·ï³·áñÍ»É ã³÷»Éáõ Ñ»ï ϳåí³Í ٳûٳïÇÏ³Ï³Ý Ñ³ëϳóáõÃÛáõÝÝ»ñ: 

ØdzëÇÝ å³ïñ³ëï»Éáí áñ¨¿ Ï»ñ³Ïñ³ï»ë³Ïª »ñ»Ë³Ý»ñÁ ß÷íáõÙ »Ý ÙÇÙÛ³Ýó Ñ»ï, ëáíáñáõÙ ÏÇë»É áõÝ»ó³ÍÁ: ºñ»Ë³Ý»ñÁ í³Û»ÉáõÙ »Ý Çñ»Ýó å³ïñ³ëï³ÍÁ ÙdzëÇÝ Ñ³Ùï»ë»Éáõ ѳ×áõÛùÁ: 

Üå³ï³ÏÁ ¨ ËݹÇñÝ»ñÁ

-  ºñ»Ë³Ý Ó»éù ¿ μ»ñáõÙ Ï»Ýó³Õ³ÛÇÝ ÏáõÉïáõñ³ /ëå³ëù³¹ñáõÙ, ÑǷǻݳ, Ëáѳñ³ñ³Ï³Ý ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñ/:

-  ¼³ñ·³ÝáõÙ ¿ »ñ»Ë³ÛÇ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý »ñ¨³Ï³ÛáõÃÛáõÝÁ: 

-  ¼³ñ·³ÝáõÙ »Ý ¹ÇïáճϳÝáõÃÛáõÝÝ áõ áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ: ºñ»Ë³ÛÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ËáѳÝáóáõÙ

ÊáѳÝáóÁ ÛáõñûñÇÝ³Ï É³μáñ³ïáñdz ¿, ½³ñ·³óÙ³Ý ³Ý÷á˳ñÇÝ»ÉÇ ÙÇç³í³Ûñ: ÊáѳÝáó³ÛÇÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÝ Çñ Ù»ç Ý»ñ³éáõÙ ¿ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý μáÉáñ Ó¨»ñÁ, ³ÛÝ Ë³ÕÇó ³ß˳ï³ÝùÇÝ ³ÝóÝ»Éáõ ·áñÍÁÝóó ¿: 

ÊáѳÝáóáõÙ »ñ»Ë³Ý ½μ³ÕíáõÙ ¿ ÙÇ ·áñÍáÕáõÃÛ³Ùμ, áñÁ ÑÇÙÝí³Í ¿ ÁÝï³Ý»Ï³Ý Ï»Ýë³÷áñÓÇ íñ³: ܳ ¹³ ÏÇñ³é»Éáõ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ áõÝ»ÝáõÙ ¨ ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï áõß³¹Çñ Ñ»ï¨áõÙ ÁÝÏ»ñÝ»ñÇ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ, Ûáõñ³óÝáõ٠ݳ¨ Ýñ³Ýó ÷áñÓÁ: ØdzëÇÝ ³ß˳ï»Éáí, Çñ³ñ ³ç³Ïó»Éáí, ³é³ç³ó³Í ËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍáõÙÝ»ñÁ ·ïÝ»Éáíª »ñ»Ë³Ý»ñÁ ѳëÝáõÙ »Ý ÙdzëÝ³Ï³Ý ³ñ¹ÛáõÝùÇ, ÇÝãÁ Ýå³ëïáõÙ ¿ Ýñ³Ýó ëáóÇ³É³Ï³Ý ß÷Ù³ÝÁ, ѳÕáñ¹³Ïó³Ï³Ý ¨ ѳٳ·áñͳÏó³ÛÇÝ ÷áñÓÇ Ó»éùμ»ñÙ³ÝÁ: 

ºñ»Ë³Ý»ñÇ Ù»ç Ó¨³íáñíáõÙ »Ý ÙÇ ß³ñù ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñª Ýå³ï³Ï³áõÕÕí³Í, Ï»Ýïñáݳóí³Í ³ß˳ï»Éáõ, ³ß˳ï³ÝùÇ í»ñçÝ³Ï³Ý ³ñ¹ÛáõÝùÇÝ Ñ³ëÝ»Éáõ ѳٳñ ³ÝÑñ³Å»ßï ù³ÛÉ»ñ Ù߳ϻÉáõ, ÙÇÙÛ³Ýó û·Ý»Éáõ, ³ç³Ïó»Éáõ ¨ ³ÛÉÝ: âå»ïù ¿ í³Ë»Ý³É »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ Éáõñç ·áñÍ»ñ íëï³Ñ»Éáõó: Êáѳñ³ñÇ ¨ ¹³ëïdzñ³ÏÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ »ñ»Ë³Ý»ñÁ å³ñ½ ׳߳ï»ë³ÏÝ»ñ, ³Õó³ÝÝ»ñ, ï³ñμ»ñ áõï»ëïÝ»ñ Ïå³ïñ³ëï»Ý, ÙÇ ß³ñù ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñ ¨ ï»Õ»Ï³ïíáõ-

ÃÛáõÝ Ó»éù Ïμ»ñ»Ý ¨ Ï׳ݳã»Ý μáÉáñ ³ÛÝ μáõÛë»ñÝ áõ ÙûñùÝ»ñÁ, áñáÝù û·ï³·áñÍíáõÙ »Ý ËáѳÝáóáõÙ, ÷áñÓ»ñ Ïϳï³ñ»Ý ¹ñ³Ýóáí, ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ ÏÇÙ³Ý³Ý ¹ñ³Ýó Ù³ëÇݪ áñï»Õ »Ý ³×áõÙ, ï³ñí³ áñ »Õ³Ý³ÏÇÝ »Ý ѳëáõݳÝáõÙ, ÇÝãå»ë å»ïù ¿ å³Ñå³Ý»É, ÇÝã ѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñ áõÝ»Ý ¨ ³ÛÉÝ: 

λñ³Ïáõñ å³ïñ³ëï»ÉÇë »ñ»Ë³Ý»ñÁ ÏßéáõÙ »Ý ëÝݹ³ÙûñùÁ, ³í»É³ó-

ÝáõÙ, å³Ï³ë»óÝáõÙ, ³ÝÑñ³Å»ßï Ù³ë»ñÇ μ³Å³ÝáõÙ, ³ÙμáÕçÁ ѳٻٳïáõÙ Ù³ëÇ Ñ»ï, ³ÛÉ Ñ³Ù»Ù³ïáõÃÛáõÝÝ»ñ ϳï³ñáõÙª ³ß˳ï³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ Ó»éù μ»ñ»Éáí ݳ¨ μݳ·Çï³Ï³Ý-ٳûٳïÇÏ³Ï³Ý ·Çï»ÉÇùÝ»ñ: 

êáíáñáõÙ »Ý ÙûñùÇ Ñ³Û»ñ»Ý ³Ýí³ÝáõÙÝ»ñÁ ϳ٠¹ñ³Ýó ×Çßï ³ñï³ë³ÝáõÃÛáõÝÁ: Ð³×³Ë Çñ»Ýù »Ý ³ÝáõÝÝ»ñ ÑáñÇÝáõÙ ³Ûë ϳ٠³ÛÝ ëÝݹ³ÙûñùÇ ¨

Ï»ñ³Ïñ³ï»ë³ÏÇ Ñ³Ù³ñ: î³ñí³Í ÉÇÝ»Éáí Çñ ѳٳñ Ñ»ï³ùñùÇñ ·áñÍáíª »ñ»Ë³Ý ³í»ÉÇ ³½³ï áõ ³Ýϳßϳݹ ¿ Ùï³ÍáõÙ áõ ëï»Õͳ·áñÍáõÙ: Øñ·»ñÁ, μ³Ýç³ñ»Õ»ÝÁ, ³Ù³ÝÝ»ñÁ, ÙûñùÁ ϻݹ³Ý³ÝáõÙ »Ý, Ó»éù μ»ñáõÙ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ Ñ³ïϳÝÇßÝ»ñ, áõ ÍÝíáõÙ »Ý Ñ»ï³ùñùÇñ å³ïÙáõÃÛáõÝÝ»ñ, Ñ»ùdzÃÝ»ñ, ˳ջñ: 

ÊáѳÝáó³ÛÇÝ å³ñ³·³Ý»ñáí ¨ ËÙáñÇó å³ïñ³ëïí³Í ïÇÏÝÇÏÝ»ñáí ÍÝíáõÙ »Ý ïÇÏÝÇϳÛÇÝ Ý»ñϳ۳óáõÙÝ»ñ: ØÇ ùÇã »ñ¨³Ï³ÛáõÃÛáõÝ, ¨ ¹¹áõÙÝ áõ

ÓÙ»ñáõÏÁ, ëÙμáõÏÝ áõ ÏÇïñáÝÁ ϳñáÕ »Ý Ñ»ï³ùñùÇñ Ï»ñå³ñÝ»ñ ¹³éݳɪ μ»ÕÙáñáõùáí ϳ٠»ñϳñ ͳٻñáí, ųå³í»Ýáí ϳ٠÷áÕϳåáí:

²Ýã³÷ ϳñ¨áñ ¿ ë»Õ³ÝÇ ëå³ëù³¹ñáõÙÁ, ë»Õ³ÝÇó û·ïí»Éáõ ÏáõÉïáõñ³ÛÇ Ó¨³íáñáõÙÁ: ¶³½ûç³ËÇ Ùáï ß³ñÅáõÙÝ»ñÁ å»ïù ¿ ÉÇÝ»Ý Ñëï³Ï ¨ ½·áõß³íáñ: ÊáѳÝó³ÛÇÝ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ Ýå³ïáõÙ »Ý ÝáõÛÝ ËÙμÇ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ÍÝáÕÝ»ñÇ

ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³ÝÁ: ÌÝáÕÁ ËáõÙμ ¿ ÙïÝáõÙ, Ù³ëݳÏóáõÙ Çñ »ñ»Ë³ÛÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³ÝÁ, å³ëÇí ѳݹÇë³ï»ëÇó ݳ í»ñ³ÍíáõÙ ¿ ËÙμÇ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ ³ç³ÏóÇ ¨ ·áñÍáõÝ Ù³ëݳÏóÇ: 

ºñ»Ë³Ý»ñÁ ËáѳÝáóáõÙ 

 ºñ»Ë³Ý»ñÇ Ù»Í Ù³ëÁ ëÇñáí ¿ ³ß˳ïáõÙ ËáѳÝáóáõÙ: ²ß˳ï»Éáõ ÁÝóóùáõÙ ½ñáõóáõÙ »Ý Çñ³ñ Ñ»ï, ËáñÑáõñ¹Ý»ñ ï³ÉÇë ÙÇÙÛ³Ýó, ÷áñÓáõÙ ÑÇß»É, û Ù³ÛñÇÏÝ ³Û¹ ·áñÍÝ ÇÝãå»ë ¿ ³ÝáõÙ: ºÉÝ»Éáí ݳ˳å³ïñ³ëï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇóª ÷áñÓáõÙ »Ý ·áõß³Ï»É Çñ»Ýó ³Ý»ÉÇùÝ»ñÁ ¨ ÁÝóóùáõÙ ëáíáñáõÙ »Ý û·ïí»É ëå³ëùÇó: ÈÇÝáõÙ ¿ ³ÛÝå»ë, áñ Ï»ñ³ÏñÇ å³ïñ³ëïáõÙÁ Ñ»ùdzÃÇ ¿ í»ñ³ÍíëõÙ: 

²Ûëå»ë. ÉÇÝáõÙ ¿ ãÇ ÉÇÝáõÙ ÙÇ ²ñ¨ ¨ ÙÇ ÈáõëÇÝ: Üñ³Ýù ÙÇ ûñ íÇ×»óÇÝ, ¨ ²ñ¨Á ï³ÝÇó ¹áõñë »Ï³í, ÇëÏ »ñμ í»ñ³¹³ñÓ³í, ÈáõëÇÝÁ ï³ÝÇó ¹áõñë »Ï³í, ¨ ³Û¹ ûñí³ÝÇó ³é³ç³ó³í ·Çß»ñ áõ ó»ñ»Ï Ñ»ñó·³ÛáõÃÛáõÝÁ: 

ÆëÏ Ñ»ùdzÃÇ Ùï³ÑÕ³óáõÙÁ ͳ·»ó ³ÛÝ Å³Ù³Ý³Ï, »ñμ »ñ»Ë³Ý»ñÁ ËÙáñÇó ³ñ¨ ¨ ÉáõëÇÝ ¿ÇÝ å³ïñ³ëïáõÙ: 

îÇÏÝÇÏÇ ËáѳÝáóÁ

Üå³ï³ÏÁª ëáíáñ»óÝ»É ËáѳÝáó³ÛÇÝ ³é³ñϳݻñÇ ×Çßï ³Ýí³ÝáõÙÝ»ñÁ ¨ ͳÝáóóÝ»É Ýñ³Ýó Ý߳ݳÏáõÃÛ³ÝÁ:

 ¸³ëïdzñ³ÏÁ μ»ñáõÙ ¿ ÙÇ Ù»Í ïÇÏÝÇÏ ¨ ³ëáõÙ. 

-  ²Ñ³ Ù»ñ ÜáõÝÇÏÁ, μ³ñ¨° Ó»½, »ñ»Ë³Ý»°ñ, Ù»ñ ÜáõÝÇÏÝ áõÝÇ ÙÇ Ù»Í ËáѳÝáó, μ³Ûó ËáѳÝáóáõÙ áãÇÝã ãϳ: ºÏ»ù ϳѳíáñ»Ýù ÜáõÝÇÏÇ ËáѳÝáóÁ: ´áÉáñ¹ ɳ°í Ùï³Í»ù, ï»ëÝ»Ù, û áí ÇÝã ¿ áõ½áõÙ μ»ñ»É ÜáõÝÇÏÇ ËáѳÝáó: 

-  ܳñ»°, ¹áõ DZÝã »ë áõ½áõÙ μ»ñ»É.

-  ²Ãáé, ë»Õ³Ý, - ³ëáõÙ ¿ ܳñ»Ý ¨ ÷áñÓáõÙ μ»ñ»É ¹ñ³Ýù:

-  ¾±É ÇÝã ¿ ѳñϳíáñ, - ѳñóÝáõÙ ¿ ¹³ëïdzñ³ÏÁ:

-  êå³ëù³å³Ñ³ñ³Ý, - å³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ ØÇɻݳÝ: - ê³Ùí»É ¨ ØÇɻݳ, ½·áõßáõÃÛ³Ùμ μ»ñ»ù ëå³ëù³å³Ñ³ñ³ÝÁ:  ºñ»Ë³Ý»ñÁ μ»ñáõÙ »Ý: 

-  ´³ó»°ù ¹éÝ»ñÁ, ï»ëÝ»Ýù DZÝã ϳ ³ÛÝï»Õ: 

ºñ»Ë³Ý»ñÁ Ãí³ñÏáõÙ »Ýª ·³í³ÃÝ»ñ, åݳÏÝ»ñ, ³÷ë»Ý»ñ, ·¹³ÉÝ»ñ, ß³-

ù³ñ³Ù³Ý, û۳ٳÝ, ¹³Ý³Ï, å³ï³é³ù³Õ, ѳó³Ù³Ý, ϳÃë³Ý»ñ ¨ ³ÛÉÝ: 

-  Þ³ï ·»Õ»óÇÏ ËáѳÝáó ϳѳíáñ»óÇÝù ÜáõÝÇÏÇ Ñ³Ù³ñ: 

²Ùñ³Ï³ÛÙ³Ý Ýå³ï³Ïáí »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ áõÕÕíáõÙ »Ý ѳñó»ñ: Üñ³Ýù å»ïù ¿ å³ï³ë˳ݻÝ, û Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ Çñ ÇÝãÇ Ñ³Ù³ñ ¿. åݳÏÝ»ñÁª ûÛÇ Ñ³Ù³ñ, ß³ù³ñ³Ù³ÝÁª ß³ù³ñ³í³½Ç ¨ ³ÛÉÝ:

Ö³Ïݹ»Õ »í ·³½³ñ

Üå³ï³ÏÁª »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ ëáíáñ»óÝ»É ï³ñμ»ñ»É ׳Ïݹ»ÕÁ, ·³½³ñÁ, ³Ýí³Ý»É ¹ñ³Ýù, ½³ñ·³óÝ»É ½·³Û³Ï³Ý áõݳÏáõÃÛáõÝÝ»ñª ßáß³÷»Éáí ï³ñμ»ñ»Éáõ Ù»ÏÁ ÙÛáõëÇó, ß³ñáõÝ³Ï»É Ó¨³íáñ»É Éë»Éáõ ¨ ÏñÏÝ»Éáõ áõݳÏáõÃÛáõÝÁ: 

²ÝÑñ³Å»ßï ÝÛáõûñª ·³½³ñ, ׳Ïݹ»Õ: ÀÝóóùÁ  ºñ»Ë³Ý»ñÁ ÝëïáõÙ »Ý ÏÇë³ßñç³Ý³Ó¨: ¸³ëïdzñ³ÏÁ áñå»ë ÑÛáõñ Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ¿ ïÇÏÝÇÏÇÝ: ܳ ïÇÏÝÇÏÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ Ùáï»ÝáõÙ ¿ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ »ñ»Ë³ÛÇ, Ýñ³ Ó»éùáí μ³ñ¨áõÙ ¿ ÷áùñÇÏÝ»ñÇÝ, ³Ýí³ÝáõÙ Ýñ³ÝóÇó Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñÇÝ ¨ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ï³ÉÇë ͳÝáóݳÉáõ: 

¸³ëïdzñ³Ï 

- ²Ûëûñ Ù»½ ÑÛáõñ ¿ »Ï»É §ä³åÝ áõ ß³Õ·³ÙÁ¦ Ñ»ùdzÃÇ å³åÇÏÁ: ܳ »Ï»É ¿

Ù»½ óáõÛó ï³Éáõ Çñ ³×»óñ³Í ׳Ïݹ»ÕÝ áõ ·³½³ñÁ: ä³åÇÏÁ ½³ÙμÛáõÕÇó ѳÝáõÙ ¿ ·³½³ñÁ, ï³ÉÇë »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ, ³ÛÝáõÑ»ï¨ Ñ³ñó»ñ ¿ ï³ÉÇë. §ÆÝãåÇëÇ±Ý ¿ ·³½³ñÁ, DZÝã Ó¨ áõÝÇ ³ÛÝ: ²Ùáõ±ñ ¿¦: ÜáõÛÝÁ ÏñÏÝíáõÙ ¿ ׳ÏÁݹ»ÕÇ í»ñ³μ»ñÛ³É, ¨ ëÏëáõÙ »Ý ˳ÕÁ: 

ºñ»Ë³Ý»ñÁ å»ïù ¿ ù³ÛÉ»Ý ¹³ëïdzñ³ÏÇ ¨ å³åÇÏÇ Ñ»ï¨Çó: ºñμ Éë»Ý §1, 2, 3, 4, í³½ù ¹»åÇ ·³½³ñÁ¦ Ññ³Ñ³Ý·Á, í³½áõÙ »Ý ¹»åÇ ·³½³ñÁ: ÜáõÛÝÁ

ÏñÏÝíáõÙ ¿ ׳Ïݹ»ÕÇ ¹»åùáõÙ: ʳÕÇó Ñ»ïá Ëñ³ËáõëíáõÙ »Ý μáÉáñ »ñ»Ë³Ý»ñÁ: ä³ñ³åÙáõÝùÇ 3-ñ¹ Ù³ëáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÁ å»ïù ¿ Áëï ѳÙÇ ï³ñμ»ñ»Ý

·³½³ñÁ ¨ ׳Ïݹ»ÕÁ: àõï»Éáõ å³ÑÇÝ ¹³ëïdzñ³ÏÁ »ñ»Ë³Ý»ñÇ áõß³¹ñáõÃÛáõ-

ÝÁ Ññ³íÇñáõÙ ¿ ·³½³ñÇ ¨ ׳Ïݹ»ÕÇ Ñ³ÙÇ íñ³ /·³½³ñÁ ù³Õóñ³Ñ³Ù ¿,

³Ùáõñ, ׳Ïݹ»ÕÁ ëåÇï³Ï ¿ ¨ ³í»ÉÇ ³ÝѳÙ, »ñÏáõëÝ ¿É Ïáßï »Ý ¨ û·ï³Ï³ñ: 

ì»ñçáõÙ ßÝáñѳϳÉáõÃÛáõÝ »Ý ѳÛïÝáõÙ å³åÇÏÇÝ Çñ»Ýó ÑÛáõñÁ ÉÇÝ»Éáõ ѳٳñ:  гݻÉáõÏ 

´»Õ, Ùáñáõùáí ¹ñëáõÙ »Ù,  ÆëÏ Ù³ñÙÝáí ÑáÕÇ ï³Ï, 

γñÍáõÙ »ù, û Ùñëáõ±Ù »Ù, 

γ٠ûª ³ÝáõÙ »Ù ϳﳱÏ: 

      /¶³½³ñ/

¶ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ

1.    Ð. ØÇïáÛ³Ý, È. êÙμ³ïÛ³Ý, §àõëáõÙÝ³Ï³Ý Ó»éݳñÏ Ù³Ýϳå³ñï»½Ç Ñ³Ù³ñ¦, ºñ¨³Ý, 2010Ã.

2.    ¶. ÔáõÛáõÙãÛ³Ý, È. سÝáõÏÛ³Ý, سÝϳå³ñï»½Ç ³í³· ËÙμÇ 5-6 ï³ñ»Ï³ÝÝ»ñÇ ÏñÃ³Ï³Ý Ñ³Ù³ÉÇñ Íñ³·Çñ, ºñ¨³Ý, 2008Ã.

3.    È. êÙμ³ïÛ³Ý, §Ø³Ûñ»ÝÇ É»½íÇ ¹Ç¹³ÏïÇÏ Ë³Õ»ñÁ Ù³Ýϳå³ñ﻽áõÙ¦, ºñ¨³Ý,

РЕЗЮМЕ

АРМИНЕ ОГАНЕСЯН “КУХНЯ” – СРЕДА ДЕЯТЕЛЬНОСТИ РЕБЕНКА

Домашние дела, происходящие вокруг ребенка, это практические средства достижения повседневных целей. Если для нас, взрослых, мир обычен, то для детей он полон сказочных элементов. Автор статьи показал важную роль окружающей среды в жизни дошкольника и предложил примерный образец занятия, проведенного в кухонном центре.

Ðá¹í³ÍÁ Ý»ñϳ۳óí»É ¿ ïå³·ñáõÃÛ³Ý 18. 07. 2017Ã:

ø²ÚÈ ²è²æ ¸ºäÆ

Àܺðò²ÜàôÂÚàôÜ Î²Ø

ÐԱՍՄԻԿ  ՕՀԱՆՅԱՆ

ÆÜâäºê ºðºÊ²ÚÆÜ ¸²ðÒܺÈ

ÌÝí»É ¿ ºñ¨³ÝáõÙ£ 

2004-2008 ÃÃ․ëáíáñ»É ¿ Ê.²μáí- ÀܺðòàÔ 

Û³ÝÇ ³Ýí³Ý ÐäØ Ñ³Ù³Éë³ñ³-

ÝáõÙ£ 2010Ã․ëï³ó»É ¿ Ù³·Çëïñá-          ëÇ ³ëïÇ׳ݪ Ù³Ýϳí³ñÅáõÃÛáõÝ        ¨ Ù»Ãá¹Çϳ Ù³ëݳ·ÇïáõÃÛ³Ùμ£              

2009 Ãí³Ï³ÝÇó ºñ¨³ÝÇ Ñ․171                                     Ðá¹í³ÍÁ »ñ³ß˳íáñ»É ¿ ïå³·ñáõÃÛ³Ý

ÑÇÙÝ³Ï³Ý ¹åñáóáõÙ ³ß˳ïáõÙ ¿ ËÙμ³·ñ³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù  Çμñ¨ ï³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñÇ ². ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÁ: áõëáõóÇ㣠             

²Ù÷á÷³·Çñ£ Ðá¹í³ÍáõÙ, ÁݹѳÝáõñ ³éÙ³Ùμ, ¹Çï³ñÏí³Í »Ý ³ÛÝ Ý³Ë³¹ñÛ³ÉÝ»ñÁ, áñáÝù å³ÛٳݳíáñáõÙ »Ý ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý ÝϳïÙ³Ùμ ëáíáñáÕÝ»ñÇ Ñ»ï³ùñùñáõÃÛ³Ý ËóÝáõÙÁ£ ²Ûë ï»ë³ÝÏÛáõÝÇó` ϳñ¨áñí»É »Ý áõëáõóãÇ Ù³Ýϳí³ñÅ³Ï³Ý ÷áñÓÁ ¨, Ù³ëݳ·Çï³Ï³Ý ÑÙïáõÃÛáõÝÁ, ÇÝãÇ ßÝáñÑÇí ѳçáÕáõÃÛ³Ùμ »Ý Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ Ýñ³ ÏáÕÙÇó Ó»éݳñÏí³Í ù³ÛÉ»ñÁ£

سñ¹Ý Çñ ³ÙμáÕç ÏÛ³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ ·ïÝíáõÙ ¿ ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ Ñ»ï

Ùßï³Ï³Ý ß÷Ù³Ý ¨ ÷á˳½¹»óáõÃÛ³Ý Ù»ç£ ØÇç³í³ÛñÇ ³ÝÁݹѳï ÷á÷áËáõÃÛ³Ùμ å³Ûٳݳíáñí³Íª ͳ·áõÙ »Ý Ýáñ ËݹÇñÝ»ñ áõ å³Ñ³ÝçÙáõÝùÝ»ñ£ ºí ëï³óíáõÙ ¿ ³ÛÝå»ë, áñ Ù»ñ ÏÛ³ÝùÁ ϳñ·³íáñíáõÙ ¿ ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ïÝï»ë³Ï³Ý áõ ëáóÇ³É³Ï³Ý Ï³éáõóí³ÍùÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳Ý, ¨ ³Û¹ï»Õ ͳÝñ³ÏßÇé ¹»ñ áõÝ»Ý μ³ñáÛ³Ï³Ý ³ñÅ»ùÝ»ñÝ áõ ã³÷áñáßÇãÝ»ñÁ£ Üϳï»Ýù, áñ μ³ñáÛ³Ï³Ý å³ïÏ»ñ³óáõÙÝ»ñÇ Ó¨³íáñáõÙÁ ï»ÕÇ ¿ áõÝ»ÝáõÙ ¹»é¨ë Ù³ÝÏ³Ï³Ý ï³ñÇùáõÙ ¨ ß³ñáõݳÏíáõÙ ¹åñáó³Ï³Ý áõëáõÙݳéáõÃÛ³Ý ÁÝóóùáõÙ£ гÛïÝÇ ¿, áñ Ïñïë»ñ ¹åñáó³Ï³Ý ï³ñÇùáõÙ »ñ»Ë³Ý ³Ýí»ñ³å³Ñáñ»Ý ѳí³ïáõÙ ¿ ³ÛÝ ³Ù»ÝÇÝ, ÇÝã ³ëáõÙ »Ý ٻͻñÁ, ¨ ÇÝãÁ ·ñí³Í ¿ ·ñù»ñáõÙ£ ²ÛÝ μ³ñáÛ³Ï³Ý å³ïÏ»ñ³óáõÙÝ»ñÁ, áñáÝù ³ß³Ï»ñïÇ Ù»ç Ó¨³íáñíáõÙ »Ý ¹åñáóáõÙ, ¹³éÝáõÙ »Ý μ³ñáÛ³Ï³Ý Ñ³Ùá½ÙáõÝùÝ»ñ: ¸ñ³Ýù ¿É ѻﳷ³ÛáõÙ ¹³éÝáõÙ »Ý áñáß³ÏÇ í»ñ³μ»ñÙáõÝùÇ ÑÇÙù` Çñ ¨ áõñÇßÝ»ñÇ ÝϳïÙ³Ùμ£ ²Û¹ ËݹñÇ ÉáõÍÙ³ÝÁ ٻͳå»ë Ýå³ëïáõÙ ¿ Ù³Ûñ»ÝÇÇ ¹³ëÁÝóóÁ: ²ÛÝ Çñ ÑÇÙùáõÙ áõÝÇ Ý³¨ ¹³ëïdzñ³Ïã³Ï³Ý Ýå³ï³ÏÝ»ñ` ·»Õ³·Çï³Ï³Ý ׳߳ÏÇ, ³ß˳ï³ëÇñáõÃÛ³Ý, ³½ÝíáõÃÛ³Ý,

×ßï³å³ÑáõÃÛ³Ý, μ³ñáÛ³Ï³Ý áõ ϳٳÛÇÝ, ³½·³ÛÇÝ áõ ѳٳٳñ¹Ï³ÛÇÝ ³ñÅ»ùÝ»ñÇ Ó¨³íáñÙ³Ý ³éáõÙáí£ ²Û¹ ³ß˳ï³ÝùÝ Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ ¿ ÑÇÙݳϳÝáõÙ μáõÝ ¹³ëÇ ·áñÍÁÝóóáõÙ ¨ ³ñï³¹³ë³ñ³Ý³ÛÇÝ ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý ÙÇçáóáí£ ¶ñ³Ï³Ý ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ Í³ÝáóݳÉÝ áõ ¹ñ³Ýó ÁÝûñóáõÙÁ »ñ»Ë³ÛÇ ½·³óÙáõÝùÝ»ñÇ ¹³ëïdzñ³ÏÙ³Ý ÇÝùݳïÇå ÙÇçáóÝ»ñ »Ý:

²Ûá°, Ý»ñϳ ųٳݳÏáõÙ ³ß˳ñÑÁ ÷áËíáõÙ ¿ ·É˳åïáõÛï ³ñ³·áõÃÛ³Ùμ£ öá÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÇ »Ý »ÝóñÏíáõÙ ÇÝãå»ë ëáódzÉ-ù³Õ³ù³Ï³Ý, ³ÛÝå»ë ¿É ïÝï»ë³Ï³Ý ³ñÅ»ùÝ»ñÁ£ ê³Ï³ÛÝ ³Û¹ ³Ù»ÝÇÝ Ñ³í³ë³ñ ¨ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý μáÉáñ ϳéáõÛóÝ»ñÇÝ ½áõ·³Ñ»é ë³ë³ÝíáõÙ »Ý ݳ¨ ¹åñáóÇ áõ ÏñÃ³Ï³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ÑÇÙù»ñÁ, ù³Ý½Ç Ñ»Ýó ³Ûë ϳéáõÛóÝ»ñÝ »Ý Ïñáõ٠ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý μáÉáñ »É¨¿çÝ»ñÇ ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ£ Ò¨³íáñíáõÙ »Ý ï³ñ³Ù³Ï³ñ¹³Ï ÁÝï³ÝÇùÝ»ñ£ ºñ»Ë³Ý»ñÁ ï³ñμ»ñ ÁÝï³ÝÇùÝ»ñáõÙ ï³ñμ»ñ Ó¨»ñáí áõ Ù»Ãá¹Ý»ñáí »Ý ¹³ëïdzñ³ÏíáõÙ, ù³ÝÇ áñ ëáóÇ³É³Ï³Ý å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ ³ñ¹Ç 쨻é³óáõÙÝ ³Ýå³ÛÙ³Ý ³é³ç³óÝáõÙ ¿ í³ñù³·Í³ÛÇÝ ¨ Ñá·»μ³Ý³Ï³Ý ËÇëï ï³ñμ»ñ Ùáï»óáõÙÝ»ñ£ ²ñ¹ÛáõÝùáõÙ ëï³óíáõÙ ¿ ÙÇ μ³½Ù³ß»ñï Ùß³ÏáõÛÃ, áñÝ Çñ ˳ñÇëËÁ ·ïÝáõÙ ¿ ¹åñáóáõÙª ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý Ýáñ³·áõÛÝ Ý³Ë³·Í»ñÇ ¨ Ù»Ãá¹Ý»ñÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝ Ã»É³¹ñ»Éáí ³Ûëûñí³ áõëáõóãÇÝ£

²Ûë ѳٳå³ïÏ»ñáõÙ, ó³íáù, Éáõñç ËݹÇñ ¿ ¹³ñÓ»É §Æ±Ý㠳ݻÉ, áñ ëáíáñáÕÝ»ñÁ ϳñ¹³Ý¦ ѳñóÁ£ ²Ûëûñ »ñ»Ë³Ý»ñÁ Ñ»ï³ùñùñí³Í ã»Ý ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ùμ, ãϳª §áõ½áõÙ »Ù¦ Ý»ñùÇÝ ¹ñ¹³å³ï׳éÁ, ³ÛÉ Ï³ ÙdzÛÝ §Ñ³ñϳ¹ñ»É »Ý¦ å³ñï³¹ñ³ÝùÁ£

ÆѳñÏ», ¹³ ¿É Çñ Ñ»ñÃÇÝ å³Ûٳݳíáñí³Í ¿ ÙÇ ß³ñù ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñáí£

²é³çÇÝ. ß³ï »ñ»Ë³Ý»ñ ³Ûëûñ Ý»ñ³Ù÷á÷ »Ý£ Üñ³Ýù ëï»ÕÍáõÙ »Ý Çñ»Ýó ÙÇÏñá³ß˳ñÑÁ, ù³ÝÇ áñ ÍÝáÕÝ»ñÇ ½μ³Õí³ÍáõÃÛ³Ý å³ï׳éáí ÁÝï³ÝÇùÝ»ñáõÙ μ³í³ñ³ñ áõß³¹ñáõÃÛ³Ý ã»Ý ³ñųݳÝáõÙ£ ²ÛÉ Ï»ñåª ÁÝï³ÝÇùÝ»ñÁ Ýñ³Ýó ѳٳñ í»ñ³ÍíáõÙ »Ý §Ñáõ½³Ï³Ý ë³éݳñ³ÝÝ»ñǦ£ ²Û¹ å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ ç»ñÙáõÃÛ³Ùμ å³ñáõñ»Éáõ μ³óÁ Éñ³óÝ»Éáõ å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ëï³ÝÓÝáõÙ ¿ ¹³ëí³ñÁ£ ä³ï׳éÝ»ñÇó Ù»ÏÝ ¿É ³ÛÝ ¿, áñ ³Ûëûñí³ »ñ»Ë³Ý»ñÁ ëÇñáõÙ »Ý ³ñ³· ½³ñ·³óáÕ ¨ ÷á÷áËíáÕ Çñ³¹³ñÓáõÃÛáõÝÝ»ñÁ£ ²ñ³· ÷á÷áËíáÕ ³ß˳ñÑÁ ¨ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý ß»ßï³ÏÇ ³×Á ѳݷ»óÝáõÙ ¿ ³ÛÝ Çñ³íÇ׳ÏÇÝ, áñ ¹³ë³·ñù»ñÁ ¨ ³éѳë³ñ³Ï ·ñù»ñÁ »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ ¹³éÝáõÙ »Ý Ó³ÝÓñ³ÉÇ£ ²Ûëï»Õ ¨ë ϳñ¨áñíáõÙ ¿ ¹³ëí³ñÇ ¹»ñÁ, ù³ÝÇ áñ Ñ»Ýó ݳ ¿ ¹³ë³·Çñù-³ß³Ï»ñï

ѳñ³μ»ñáõÃÛ³Ý ÙÇçÝáñ¹Á£

ijٳݳϳÏÇó »ñ»Ë³ÛÇ ÙÛáõë ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ ¿É ³ÛÝ ¿, áñ ³ñï³ùÇÝ ³ß˳ñÑÁ ß³ï ³ñ³· ¿ μ³óíáõÙ Ýñ³ ³é稣 ºÃ» ݳËÏÇÝáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÁ ¹³Ý¹³Õ áõ ³ëïÇ׳ݳμ³ñ ¿ÇÝ ×³Ý³ãáõÙ ³ß˳ñÑÁ, ³å³ ³Ûëûñ, îÐî-Ý»ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ³ñ¹ÛáõÝùáõÙ, Ýñ³Ýó ½·³Û³Ï³Ý ³ß˳ñÑÁ ¨ ï»Õ»Ï³ïí³Ï³Ý ·Çï»ÉÇùÝ»ñÁ ã»Ý ѳٳå³ï³ë˳ÝáõÙ Çñ»Ýó ï³ñÇùÇÝ£ ²Ûëï»Õ ¿É μ³ËíáõÙ »Ýù »ñ»Ë³Ý»ñÇ í³Õ ½³ñ·³óÙ³Ý ÇñáÕáõÃÛ³ÝÁ£

²Ûë ³Ù»ÝÁ íϳÛáõÙ ¿ ³ÛÝ Ù³ëÇÝ, áñ ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý Ëñ³ËáõëáõÙÁ å»ïù ¿ Çñ³Ï³Ý³óíÇ Ýáñ ¨ áõß³·ñ³í Ù»Ãá¹Ý»ñáí áõ ÑݳñÝ»ñáí, áñå»ë½Ç Ýí³½Ç ³ñï³ùÇÝ ÙÇç³í³ÛñÇ í³ï ³½¹³ÏÝ»ñÇ Ý»ñ·áñÍáõÃÛáõÝÁ£

ÀÝûñóáÕáõÃÛ³Ý Ëñ³ËáõëáõÙÁ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñ ãÇ ×³Ý³ãáõÙ, ¨ ÇÝãå»ë ó³Ýϳó³Í ·áñÍáõÙ,³Ûëï»Õ ¨ë Ýáñ³ñ³ñ³Ï³Ý μ³½Ù³ÃÇí »Õ³Ý³ÏÝ»ñ áõ ÑݳñÝ»ñ

 Ü²Ê²Þ²ìÆÔ  

ϳÝ, μ³Ûó ϳ ÙÇ å³ñ½ áõ ³ÝÑ»ñù»ÉÇ ×ßÙ³ñïáõÃÛáõÝ` ó³Ýϳó³Í ·áñÍ §¹³ï³å³ñïí³Í ¿¦ ѳçáÕáõÃÛ³Ý, »Ã» ëáíáñáÕÁ ¹ñ³ÝÇó ѳ×áõÛù ¿ ëï³ÝáõÙ ¨ ϳñáÕ ¿ óáõó³μ»ñ»É ݳ˳ӻéÝáõÃÛáõÝ£ ÀÝûñó³ÝáõÃÛáõÝÝ áõëáõóÙ³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇó Ù»ÏÝ ¿, áõëïÇ ³Ûë ¹»åùáõÙ ¿É ×Çßï ¿ ëáíáñáÕÇÝ ³½³ïáõÃÛáõÝ ¨ ÁÝïñáõÃÛ³Ý Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ï³ÉÁª ·ñùÇ ÁÝïñáõÃÛáõÝÁ ÃáÕÝ»Éáí Ýñ³Ý£ ê³Ï³ÛÝ ÇÝãå»±ë ëáíáñáÕÝ»ñÇÝ Í³ÝáóóÝ»É ¨ ѳëáõ ¹³ñÓÝ»É ÁÝûñó³ëñ³ÑÇ ·ñùÇ å³ß³ñÝ»ñÇÝ, ¨

ÇÝãå»±ë í³ñí»É, áñ Ýñ³Ýó Ù»ç ³Û¹ ·ñù»ñÁ ϳñ¹³Éáõ Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝ ¨ ó³Ý-

ÏáõÃÛáõÝ ³é³ç³óݻݣ àñå»ë½Ç ï³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñÇ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ û·Ý»Ýù ·ñù»ñÇ ³ß˳ñÑáõ٠ϳï³ñ»É Çñ»Ýó ³é³çÇÝ Éáõñç ù³ÛÉ»ñÁ, ¨ ³Û¹ ³ß˳ï³ÝùÁ Ñ»ï³ùÁñùÇñ, μ³½Ù³½³Ý ¨ Ññ³åáõñÇã ÉÇÝÇ, Ýå³ï³Ï³Ñ³ñÙ³ñ ÏÉÇÝÇ ëï»ÕÍ»É ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý ëÇñ³Ñ³ñÝ»ñÇ §ÀÝûñóáÕ¦ Ù³ÝÏ³Ï³Ý ³ÏáõÙμ£ ²ÏáõÙμáõ٠ϳñ»ÉÇ ¿ ϳ½Ù³Ï»ñå»É ÁÝûñóí³Í ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ùÝݳñÏáõÙÝ»ñ, ·ñù»ñÇ ÷á˳ݳÏáõÃÛáõÝ, ÁÝûñóáÕÝ»ñÇ ÙÇç¨ ÙñóáõÛÃÝ»ñ, ÁÝûñóáÕ³Ï³Ý ûñ³·ñ»ñÇ Ýáó·ñáõÙÝ»ñ£ ²Û¹ï»Õ ß³ï ³í»ÉÇ Ï³ñ¨áñ ¿ ³ÛÝ, áñ ³ÏáõÙμáõÙ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ

ÁÝÓ»éíÇ ß÷í»É Ñ»ï³ùñùÇñ Ù³ñ¹Ï³Ýó, ·ñáÕÝ»ñÇ, Éñ³·ñáÕÝ»ñÇ Ñ»ï£ ²ÏáõÙμ³ÛÇÝ ³ß˳ï³ÝùÇ ÑÇÙùáõÙ ÁÝÏ³Í ÏÉÇÝÇ Éñ³óáõóÇã ÏñÃáõÃÛáõÝ ëï³óáÕ ëáíáñáÕÝ»ñÇ, Ýñ³Ýó ÍÝáÕÝ»ñÇ, áõëáõóÇãÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ï³ñμ»ñ Ó¨»ñÇ Ý»ñ³éáõÙÁ£ ²Ûë ·áñÍÁÝóóÇ ³ñ¹Ûáõݳí»ïáõÃÛáõÝÁ ÏÝå³ëïÇ μ³ñ»Ýå³ëï ÙÇç³í³ÛñÇ ëï»ÕÍÙ³ÝÁ, ÇÝãÝ ¿É Çñ Ñ»ñÃÇÝ Ïͳé³ÛÇ Ïñïë»ñ ¹åñáó³Ï³ÝÝ»ñÇ Ñá·¨áñ-μ³ñáÛ³Ï³Ý Ùß³ÏáõÛÃÇ Ó¨³íáñÙ³ÝÁ£

ÀÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý Ëñ³ËáõëÇã Ù»Ãá¹Ý»ñÇó Ù»ÏÝ ¿É ùÝݳñÏáõÙÝ»ñÝ »Ý£ Ä³Ù³Ý³Ï ³é Å³Ù³Ý³Ï ÁÝûñó³ñ³ÝÝ»ñáõ٠ϳñ»ÉÇ ¿ ϳ½Ù³Ï»ñå»É ·ñù»ñÇ ùÝݳñÏáõÙÝ»ñ£ êáíáñáÕÝ»ñÝ Çñ»Ýó ëÇñ»ÉÇ ·ñù»ñÇ Ù³ëÇÝ Ý³Ë³å»ë å³ïñ³ëïáõÙ »Ý ÝÛáõûñ, å³ïÙáõÙ »Ý, û ÇÝã»ñ »Ý ëáíáñ»É ·ñù»ñÇó£ ÜÙ³Ý ¹»åù»ñáõÙ ëáíáñ³μ³ñ ͳí³ÉíáõÙ ¿ ³ÏïÇí ùÝݳñÏáõÙ. ëáíáñáÕÝ»ñÁ Éñ³óÝáõÙ, ëïáõ·áõÙ »Ý ÙÇÙÛ³Ýó, ѳñó»ñÇ ÙÇçáóáí ·ïÝáõÙ ¨ μ³óáõÙ Ùáõà ³ÝÏÛáõÝÝ»ñÁ: ÜÙ³Ý ùÝݳñÏáõÙÝ»ñÁ, áñå»ë ϳÝáÝ, ³ÝóÝáõÙ »Ý ß³ï ³ÏïÇí ÙÃÝáÉáñïáõÙ: ¸ñ³Ýù ³ñ¹Ûáõݳí»ï »Ý, áñáíÑ»ï¨ ëáíáñáÕÝ»ñÁ, ï»Õ»Ï³Ý³Éáí ³Ûë ϳ٠³ÛÝ ·ñùÇ Ù³ëÇÝ, ó³ÝϳÝáõÙ »Ý ϳñ¹³É ³ÛÝ£

ÆÝùÝáõñáõÛÝ ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý ¹³ëÁÝóóÝ»ñÇÝ Ï³ñ»ÉÇ ¿ Çñ³Ï³Ý³óÝ»É

ݳ¨ §ÆÙ ÁÝûñó³ñ³ÝÁ¦ ß³ñáõÝ³Ï³Ï³Ý Ý³Ë³·ÇÍÁ, áñÇ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ ÃáÕ³ñÏÙ³Ý ÁÝóóùáõÙ áõëáõóÇãÁ ѳٳéáï å³ïÙáõÙ ¿ ÙÇ áñ¨¿ Ñ»ùdzÃ, μ³Ûó ãÇ

³í³ñïáõÙ: êáíáñáÕÝ»ñÇÝ ³é³ç³ñÏíáõÙ ¿ ÁÝûñó»É Ñ»ùdzÃÇ ³í³ñïÁ ¨ §Ï³ñÍÇùÝ»ñ¦ μ³ÅÝáõÙ ·ñ³éáõÙÝ»ñ ϳï³ñ»É£ Æμñ¨ Ëñ³ËáõëáõÙª ³ß³Ï»ñïÝ»ñÁ, 

³ñųݳÝáõÙ »Ý ï³ñμ»ñ Ùñó³Ý³ÏÇ£ àõëáõÙݳëÇñ»Éáí ųٳݳϳÏÇó ÁÝûñó³í³ñÝ»ñÇ ÷áñÓÁª ÏÇñ³é»É »Ù ݳ¨ ˳Õ-ÁÝûñó³ÝáõÃÛáõÝ Ñ³ÛïÝÇ Ù»Ãá¹Ý»ñÇó Ù»ÏÁ£ ÀÝûñó³ÝáõÃÛáõÝÁ ϳ½Ù³Ï»ñåí»ó Ñ»ï¨Û³É Ï»ñå. ëáíáñáÕÝ»ñÇ ³éç¨ ¹ñí»óÇÝ ÁÝûñó³ñ³ÝÇ μáÉáñ ·ñù»ñÁª Ýñ³Ýó ³½³ï ÁÝïñáõÃÛ³Ý Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ï³Éáí£ ºñμ μáÉáñÝ ÁÝïñ»É

                                                                                 55

¿ÇÝ Çñ»Ýó ·ñù»ñÁ, ë³ÑÙ³Ýí»ó ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ųٳݳϪ å³ÛÙ³Ýáí, áñ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ ³ß³Ï»ñï Çñ ϳñ¹³ó³Í ·ñùÇó å»ïù ¿ ³é³ÝÓݳóÝÇ ÷áùñÇÏ Ñ³ïí³Íª μ³ñÓñ³Ó³ÛÝ ÁÝûñó»Éáõ ѳٳñ£ îñí³Í ųٳݳÏÁ Éñ³Ý³Éáõó Ñ»ïá ëáíáñáÕÝ»ñÝ ÁÝûñó»óÇÝ Çñ»Ýó ÁÝïñ³Í ѳïí³ÍÝ»ñÁ: ²ÛÝáõÑ»ï¨ Ï³½Ùí»óÇÝ ËÙμ»ñ, áñáÝù å»ïù ¿ Éë³Í ÝÛáõûñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³ ÑáñÇÝ»ÇÝ ë»÷³Ï³Ý å³ïáõÙÝ»ñÁ£

ÆÝãå»ë ÷áñÓÁ óáõÛó ïí»ó, ³ß˳ï³ÝùÝ ³Ýã³÷ Ñ»ï³ùñùÇñ áõ ·ñ³íÇã ¿ñ ëáíáñáÕÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, Ýñ³Ýù ¹³ëÇ ëϽμÇó ÙÇÝ㨠í»ñç á·¨áñí³Í ¿ÇÝ ¨ Ñ»ï³ùÁñùñí³Í. ¹³ëÇó Ñ»ïá ·ñ»Ã» μáÉáñ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÝ Çñ»Ýó ѳٳñ ³é³ÝÓݳóñÇÝ ·ñù»ñª ï³ÝÝ ÁÝûñó»Éáõ ѳٳñ£ î³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñÇ Ù³Ûñ»ÝÇÇ ÁÝûñó³ñ³ÝÝ»ñáõÙ Áݹ·ñÏí³Í ·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý ëï»Õͳ·áñÍáõÃÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇ ½·³ÉÇ Ù³ëÇ Ñ³Ù³ñ ϳñ»ÉÇ ¿ ëï»ÕÍ»É ³ëÙáõÝùÇ Ó³Ûݳ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³í³ù³Íáõ ¨ ³ÛÝ û·ï³·áñÍ»É áñå»ë Ù³ïáõóí»ÉÇù ÝÛáõÃÇ Ý»ñϳ۳óÙ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ó¨£ àõëáõóÇãÝ ³Ûë ¹»åùáõ٠ѳٳå³ï³ëË³Ý Ý³Ë³å³ïñ³ëï³Ï³Ý ½ñáõÛó ¿ ³ÝóϳóÝáõÙ ³é³ç³¹ñí³Í ÝÛáõÃÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ã»Ù³ÛÇ ßáõñç, ¨, ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ ³é³í»É Ëáñ ÁÝϳÉÙ³Ý ³ÏÝϳÉÇùáí, Çñ ÁÝûñóÙ³Ý ÷á˳ñ»Ý Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ¿ ³ñïÇëïÇ Ï³Ù ³ëÙáõÝùáÕÇ Ï³ï³ñÙ³Ý Ó³Ûݳ·ñáõÃÛáõÝÁ£ ²ÝϳëϳÍ, ³Ûë ÁÝûñóáõÙÝ ³í»ÉÇ ·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý, μ³ñÓñ³ñí»ëï áõ ïå³íáñÇã ϳñáÕ ¿ ÉÇÝ»É, ù³Ý áõëáõóãÇ ÁÝûñóáõÙÁ: ê³Ï³ÛÝ ³Ûëï»Õ ϳñ¨áñÁ áã ÙdzÛÝ ¹³ëÇ Ï³½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý ÏáÕÙÇ Ýáñ³óáõÙÝ ¿, ³Ûɨ »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ Ëáëù³ñí»ëïÇ ³Ûë Ó¨ÇÝ Í³ÝáóóÝ»ÉÁ: سÛñ»ÝÇ É»½íÇ ³ñïÇëïÇÏ Ý»ñϳ۳óáõÙÁ ³é³í»É ï»ë³Ý»ÉÇ ¿ ¹³ñÓÝáõÙ ¹ñ³ ·»Õ»óÏáõÃÛáõÝÁ, ù³ÕóñáõÃÛáõÝÝ áõ ÑÙ³ÛùÁ: ê³, ³Ýßáõßï, ³Ý÷á˳ñÇÝ»ÉÇ Ïñó¹³ëïdzñ³Ïã³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝ áõÝÇ, ÇÝãÝ ¿É Çñ Ñ»ñÃÇÝ Ïμ³ñÓñ³óÝÇ ëáíáñáÕ-

Ý»ñǪ ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý ÝϳïÙ³Ùμ Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝÁ£

ÀÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý ÝϳïÙ³Ùμ ë»ñ ³ñÃݳóÝ»Éáõ ·áñÍáõÙ ³Ýã³÷ ϳñ¨áñáõÙ »Ýù ³ñï³¹³ë³ñ³Ý³Ï³Ý ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÁ, áñáÝó ϳ½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ¹ñ¹³å³ï׳éÝ»ñÁ ¨ë å³Ûٳݳíáñí³Í »Ý áõëáõÙÝ³Ï³Ý Ýå³ï³ÏÝ»ñáí£ ÜÙ³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ è áõ ÃéÇãù »Ý ï³ÉÇë »ñ»Ë³Ý»ñÇ »ñ¨³Ï³ÛáõÃÛ³ÝÁ ѳïϳå»ë ³ÛÝ Å³Ù³Ý³Ï, »ñμ áõëáõóÇãÝ ÁݹáõÝáõÙ ¿ ݳ¨ Çñ»Ýó ³é³ç³ñÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ£ ÆëÏ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÁ »ñμ»ÙÝ ³é³ç³ñÏáõÙ »Ý ³ÛÝåÇëÇ ÉáõÍáõÙÝ»ñ, áñáÝù ËáëáõÙ »Ý ųٳݳϳÏÇó »ñ»Ë³ÛÇ í³é ³Ýѳï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý, ³ÝÙÇç³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¨ ѳٳñÓ³ÏáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ£

²ÝϳëϳÍ, Ù³ï³Õ ë»ñÝ¹Ç ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý, Ýñ³Ýó Ù»ç μ³ñá۳ϳÝ

³ñÅ»ùÝ»ñÇ Ó¨³íáñÙ³Ý ·áñÍÁÝóóáõÙ ·É˳íáñ ¹»ñÁ å³ïϳÝáõÙ ¿ ÁÝï³ÝÇùÇÝ. ÁÝï³Ý»Ï³Ý ÁÝûñó³ÝáõÃÛáõÝ ÁÝûñóáÕ³Ï³Ý Ï³ñáÕáõÃÛ³Ý Ó¨³íáñÙ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ËݹÇñÝ»ñÇó Ù»ÏÝ ¿£ ²ÛÝ Ñá·¨áñ-μ³ñáÛ³Ï³Ý ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý Ï³ñ¨áñ³·áõÛÝ ÙÇçáóÝ»ñÇó ¿: ²Û¹ ÁÝóóùáõÙ ëáíáñáÕÝ»ñÁ áã ÙdzÛÝ ·Çï»ÉÇùÝ»ñ »Ý Ó»éù μ»ñáõÙ, ³Ûɨ Ó¨³íáñáõÙ »Ý ³ÛÝåÇëÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñ, ѳÙá½ÙáõÝùÝ»ñ áõ

ѳ۳óùÝ»ñ, áñáÝó íñ³ Ñ»ÝíáõÙ »Ý ÁÝï³ÝÇùÇ ³ÙñáõÃÛáõÝÁ, ѳñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»-

 Ü²Ê²Þ²ìÆÔ  

ñÇ Ù³ùñáõÃÛáõÝÁ, μ³ñáõ ¨ ã³ñÇ Ù³ëÇÝ ï»ë³Ï»ïÝ»ñÁ: ²Û¹ ׳ݳå³ñÑáí ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ Ùï»ñÙ³óÝáõÙ ¿ ݳ¨ ÁÝï³ÝÇùÇ ³Ý¹³ÙÝ»ñÇÝ£

ÎïñáõÏ ÷áËí»É ¿ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÝ ³ÛÝå»ë, áñ Ñ»éáõëï³ë»ñdzÉÝ»ñÇ ¨ ѳٳϳñ·ÇãÝ»ñÇ »ñ¨³Ý ·³Éáíª ·ñù»ñÁ ÙÕí»É »Ý »ñÏñáñ¹ åɳݣ Ø»ñ ûñ»ñáõÙ Ùáñ μ³ñÓñ³Ó³ÛÝ ÁÝûñó³ÝáõÃÛáõÝÝ ÁÝï³ÝÇùáõÙ ¹³ñÓ»É ¿ ѳ½í³-

·Ûáõï ¹»åù£ ä»ïù ¿ å³Ñå³Ý»É ¨ ½³ñ·³óÝ»É Ñ³Ù³ï»Õ ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý åñ³ÏïÇϳÝ. ë³ ¿ ³ÛÝ ËݹÇñÝ»ñÇó Ù»ÏÁ, áñÁ ¹ñí³Í ¿ ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý áõëáõóÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇó Ù»Ãá¹ÇϳÛÇ ³é稣 ¶áÑáõݳÏáõÃÛ³Ùμ ϳñáÕ »Ýù Ýß»É, áñ ³ÛÅÙ ³Û¹ ËݹÇñÝ»ñÁ áñáß³ÏÇáñ»Ý ϳñ·³íáñíáõÙ »Ý£ ²Û¹ ¿ íϳÛáõÙ Ïñïë»ñ ¹åñáóáõÙ ëáíáñáÕÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ųٳݳϳÏÇó ùñ»ëïáÙ³ïdzݪ §¶Çñù ÁÝï³Ý»Ï³Ý ÁÝûñó³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³¦£ ²Ûë ·ñùÇ Ñ»ÕÇݳÏÝ»ñÁ ¹ÇÙáõÙ »Ý »ñ»Ë³ÛÇÝ. §öáùñÇ°Ï ÁÝûñóáÕ, ³é³ç³ñÏÇ°ñ ÁÝï³ÝÇùǹ ³Ý¹³ÙÝ»ñÇó Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñÇÝ` Ýëï»É ë»Õ³ÝÇ ßáõñç, ÙdzëÇÝ Ï³ñ¹³É ϳ٠áõÝÏݹñ»É ³ÛÝ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÁÝûñó³ÝáõÃÛáõÝÁ, áñáÝù Ý»ñ³éí³Í »Ý ³Ûë ùñ»ëïáÙ³ïdzÛÇ Ù»ç¦:

ÆÝãå»ë ݳËÏÇÝ, ³ÛÝå»ë ¿É ÙÇ ù³ÝÇ ·áñÍáÕ ¹³ë³·ñù»ñáõÙ Ï³Ý ÏáÝÏñ»ï

³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñ, áñáÝó å³Ñ³ÝçÝ ³ÛÝ ¿, áñ »ñ»Ë³Ý»ñÁ, û·ïí»Éáí ÁÝï³Ý»Ï³Ý ·ñ³¹³ñ³ÝÇó, ٻͻñÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ ùÝݳñÏ»Ý Ï³ñ¹³ó³ÍÁ£ úñÇݳÏ, »Ã» å»ïù ¿ »ñ»Ë³ÛÇÝ μ³ó³ïñ»É, áñ ݳ í³ï Ëáëù»ñ ¿ ³ë»É áñ¨¿ Ù»ÏÇÝ, ¨ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ Ý»ñáÕáõÃÛáõÝ Ëݹñ»É, ɳí ÏÉÇÝÇ áã ÙdzÛÝ μ³ó³ïñ»É Ýñ³Ý Çñ ³ñ³ñùÇ

³ÝÃáõÛɳïñ»ÉÇáõÃÛáõÝÁ, ³Ûɨ Ýñ³ ѳٳñ ϳñ¹³É ³ÛÝåÇëÇ Ñ»ùdzÃ, áñÁ Ïáõݻݳ Ñá·¨áñ-μ³ñáÛ³Ï³Ý Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý μáí³Ý¹³ÏáõÃÛáõÝ£

ÆÝ㨿, áñù³Ý ¿É ¹Å·áÑ»Ýù Ù»ñ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ í³ñù³ÛÇÝ ¹ñë¨áñáõÙÝ»ñÇó ¨

Ùï³Ñá·í»Ýù, áñ áõëáõóÇãÝ ³Ûëûñ ÝáõÛÝ ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ ãáõÝÇ, ÙǨÝáõÛÝ ¿, ã»Ýù ϳñáÕ Ý³¨ ÅËï»É, áñ Ù»ñ »ñÏñÇ ³å³·³ ù³Õ³ù³óÇÝ»ñÇ ³ÝÓݳÛÇÝ áñáß áñ³ÏÝ»ñ Ó¨³íáñíáõÙ »Ý Ñ»Ýó ¹åñáóáõÙ£ ²Ûëï»Õ »Ý Ï»ñïíáõÙ Ýñ³Ýó Ù³ï³Õ Ñá·ÇÝ»ñÁ£ àõëáõóÇãÝ ¿É ³Ûë å³ñ³·³ÛáõÙ ¹³éÝáõÙ ¿ Ñá·áõ ׳ñï³ñ³å»ï£ àõëïÇ Ýñ³ í³ñå»ïáõÃÛ³Ý Ù³Ï³ñ¹³Ïáí, Ù³Ýϳí³ñÅ³Ï³Ý ÑÙïáõÃÛ³Ùμ, ï³Ïïáí ¨ Ù³ñ¹³ëÇñáõÃÛ³Ùμ ¿ å³ÛٳݳíáñíáõÙ 21-ñ¹ ¹³ñáõÙ ³åñáÕ »ñ»Ë³ÛÇ ³å³·³Ý£ ¸ñ³ ѳٳñ ¿É Ïáã »Ýù ³ÝáõÙ μáÉáñ Ù»ñ ·áñÍÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝ` ÉÇÝ»É

³é³í»É ѳÙμ»ñ³ï³ñ, ѳݹáõñÅáÕ, ɳí³ï»ë ¨ ѳݹ»ë ã·³É ÙdzÛÝ Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇó »ñ»Ë³ÛÇ ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ùÝݳ¹³ïáÕÇ ¹»ñáõÙ£ ¶áõó»

Ù»ñ ³Ýë³ÑÙ³Ý ëÇñáí, Ñá·áõ ç»ñÙáõÃÛ³Ùμ, å³ï³ë˳ݳïíáõÃÛ³Ý ·Çï³ÏóáõÙáí, Ù³ñ¹³ëÇñáõÃÛ³Ùμ, Ñá·³ï³ñáõÃÛ³Ùμ, Ï»Ýëáõñ³ËáõÃÛ³Ùμ ¨ ¿ÃÇϳÛáí ÷áñÓ»Ýù ·ïÝ»É »ñ»Ë³ÛÇ Ñá·áõ ·³Õïݳñ³ÝÝ»ñÁ ï³ÝáÕ μ³Ý³ÉÇÝ£

                                                                                 57

1.    ²Ûëï»Õ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ß»ßï³¹ñáõÙÁ ï³ññ³Ï³Ý ¹åñáóáõÙ Çñ³Ï³Ý³óíáÕ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý íñ³  ¿:

2.    ºñ»Ë³Ý»ñÇÝ ëáíáñ»óÝáõÙ »Ý ѳñ·»É Ù³ñ¹Ï³Ýó, ÉÇÝ»É Ù»Í³Ñá·Ç, ë³ï³ñ»É Ù³ñ¹Ï³Ýó, ·ïÝ»É ×ßÙ³ñïáõÃÛáõÝÁ, ëáíáñ»É ÇÝùݳϳé³í³ñí»É, Ñá· ï³Ý»É μÝáõÃÛ³Ý ÝϳïÙ³Ùμ:

3.    ²é³çÇÝ »ñ»ù ï³ñÇÝ»ñÇÝ ³Ï³¹»ÙÇ³Ï³Ý ·Çï»ÉÇùÝ»ñ ëï³Ý³ÉÁ ¿³Ï³Ý ã¿:

4.    âáññáñ¹  ¹³ë³ñ³Ýáõ٠׳åáݳóÇ »ñ»Ë³Ý»ñÁ ѳÝÓÝáõÙ »Ý ï³ññ³Ï³Ý ¹åñáóÇ ³í³ñï³Ï³Ý ùÝÝáõÃÛáõÝÝ»ñ, ÇÝãÁ ѳٳñíáõÙ ¿ Ýñ³Ýó ÏÛ³ÝùÇ ³Ù»Ý³Ï³ñ¨áñ ùÝÝáõÃÛáõÝÁ:

5.    ÎñÏÝáõëáõÛóÝ»ñÇ ·áñͳéáõÛÃÁ ϳñ¨áñíáõÙ ¿ª Ñ»Ýó ³Ûë ¹åñáó³Ï³Ý ³é³çÇÝ ùÝÝáõÃÛáõÝÁ ѳÝÓÝ»Éáõ ³éáõÙáí:

6.    Ö³åáÝ³Ï³Ý ¹åñáóÝ»ñáõ٠ѳí³ù³ñ³ñ ãϳ. »ñ»Ë³Ý»ñÝ Çñ»Ýù »Ý ѳí³ùáõÙ ï³ñ³ÍùÁ: Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ ¹³ë³ñ³Ý Ñ»ñÃáí ѳí³ùáõÙ ¿ ¹³ë³ë»ÝÛ³ÏÝ»ñÁ, ÙÇç³ÝóùÁ ¨ ÝáõÛÝÇëÏ Ù³ùñáõÙ ½áõ·³ñ³ÝÝ»ñÁ: ²Û¹åÇëáíª »ñ»Ë³Ý»ñÁ ¹»é í³Õ ѳë³ÏÇó ëáíáñáõÙ »Ý ³ß˳ï»É ÏáÉ»ÏïÇíáõÙ ¨ û·Ý»É ÙÇÙÛ³Ýó:

7.    ¸åñáóÝ»ñáõÙ å³ïñ³ëïáõÙ »Ý ëï³Ý¹³ñï áõï»ÉÇùÝ»ñ: î³ññ³Ï³Ý ¨ ÙÇçÇÝ ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ å³ïñ³ëïáõÙ »Ý ѳïáõÏ É³Ýã»ñ, áñáÝó ׳߳ó³ÝÏÁ ϳ½ÙáõÙ »Ý áã ÙdzÛÝ Ëáѳñ³ñÝ»ñÁ, ³Ûɨ μÅÇßÏ Ù³ëݳ·»ïÝ»ñÁ, áñå»ë½Ç áõï»ÉÇùÁ ÉÇÝÇ ³éáÕç ¨ û·ï³Ï³ñ: ´áÉáñ ѳٳ¹³ë³ñ³ÝóÇÝ»ñÝ áõïáõÙ »Ý ÙdzëÇݪ  ¹³ë³ïáõÝ»ñÇ Ñ»ï ¹³ë³ë»ÝÛ³ÏáõÙ:

8.    Ö³åáÝdzÛáõÙ Ù»Í ï³ñ³ÍáõÙ áõÝÇ Éñ³óáõóÇã ÏñÃáõÃÛáõÝÁ: ¸»é ï³ññ³Ï³Ý ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ »ñ»Ë³Ý»ñÁ ëÏëáõÙ »Ý Ñ³×³Ë»É Ù³ëݳíáñ ¨ ݳ˳å³ïñ³ëï³Ï³Ý ¹åñáóÝ»ñ, áñå»ë½Ç ϳñáÕ³Ý³Ý ÁݹáõÝí»É ÙÇçÇÝ, Ñ»ï᪠³í³· ¹åñáó: 

9.    Ö³åáÝdzÛáõÙ ãÏ³Ý ÝáõÛÝ ¹³ë³ñ³ÝáõÙ Ùݳó³Í ¨

ѻﳹÇÙáõÃÛáõÝ óáõó³μ»ñ³Í »ñ»Ë³Ý»ñ: ¸åñáóÝ»ñáõ٠ѳ׳˻ÉÇáõÃÛáõÝÁ ϳ½ÙáõÙ ¿ 99,99 ïáÏáë:

10. Ö³åáÝdzÛáõÙ ¹³ë»ñÇÝ ½áõ·³Ñ»é »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ Í³ÝáóóÝáõÙ »Ý ׳åáÝ³Ï³Ý ·»Õ³·ñáõÃÛ³ÝÁ ¨ åỽdzÛÇÝ: Ö³åáÝ³Ï³Ý ·»Õ³·ñáõÃÛ³Ý Ï³Ù ÇÝãå»ë ÁݹáõÝí³Í ¿ ³ë»Éª ßá¹áÛÇ ëϽμáõÝùÁ ß³ï Ñ»ßï ¿. »Õ»·ÝÛ³ íñÓÇÝÁ óóËáõÙ »Ý óݳùÇ Ù»ç ¨ ë³ÑáõÝ Ñ³ñí³ÍÝ»ñáí Ýϳñáõ٠ûñÃÇ íñ³: Ö³åáÝdzÛáõÙ ßá¹áÝ å³Ï³ë ãÇ ·Ý³Ñ³ïíáõÙ, ù³Ý ·»Õ³ÝϳñãáõÃÛáõÝÁ: ÆëÏ ×³åáÝ³Ï³Ý Ñ³ÛÏáõÝ, áñÁ ³½·³ÛÇÝ åỽdzÛÇ ï»ë³Ï ¿, ѳÏÇñ× Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ¿ μÝáõÃÛáõÝÝ áõ Ù³ñ¹áõݪ áñå»ë Ù»Ï ³ÙμáÕçáõÃÛáõÝ: ºñÏáõ ³é³ñϳݻñÝ ¿É ³ñï³óáÉáõÙ »Ý ³ñ¨ÙïÛ³Ý ¿ëûïÇϳÛÇ ëϽμáõÝùÝ»ñÇó Ù»ÏÁ:

11. ´áÉáñ »ñ»Ë³Ý»ñÁ å»ïù ¿ ¹åñáó³Ï³Ý ѳٳ½·»ëï Ïñ»Ý:

12. Ö³åáݳóÇ ¹åñáó³Ï³ÝÝ»ñÁ ã»Ý ÷³ËãáõÙ ¨ ѳٳñÛ³ »ñμ»ù ã»Ý áõß³ÝáõÙ ¹³ë»ñÇó: ÆëÏ ¹åñáó³Ï³ÝÝ»ñÇ 91 ïáÏáëÁ ÙÇßï ÉëáõÙ ¿ ¹³ë³ïáõÇÝ:

13.

àõ±ñ »Ý ãíáõÙ ÃéãáõÝÝ»ñÁ

ºñÏñÇ íñ³ ß³ï ÃéãáõÝÝ»ñ »Ý ³åñáõÙ: Üñ³Ýó ÙÇ Ù³ëÝ ³Ù»Ý ï³ñÇ ×³Ý³å³ñÑáñ¹áõÙ ¿` Ù»ÏÝáõÙ ¨ í»ñ³¹³éÝáõÙ:

سñ¹Ï³Ýó ÙÇßï ¿É Ñ»ï³ùñùñ»É ¿, û á°õñ »Ý ãíáõÙ ÃéãáõÝÝ»ñÁ:  ²Ûë ѳñóÁ å³ñ½»Éáõ ѳٳñ 1899 Ãí³Ï³ÝÇÝ ¹³ÝdzóÇ áõëáõóÇã гÝë øñÇëïÇ³Ý ÎáéÝ»ÉÇáõë Øá÷ûÝë»Ý ³é³ç³ñÏ»ó ûճϳíáñ»É ÃéãáõÝÝ»ñÇÝ` ³ÛëÇÝùݪ ÃéãáõÝÇ áïùÇÝ ûÕ³Ï Ñ³·óÝ»É: ÜÙ³Ý ûÕ³ÏÇ íñ³ ß³ï μ³Ý ã»ë ·ñÇ, ÙdzÛÝ ù³Õ³ùÇ ³Ýí³ÝáõÙÁ  ¨ ѳٳñÁ:

úճϳíáñÙ³Ý ßÝáñÑÇí Ù³ñ¹ÇÏ ÇÙ³ó³Ý, ÿ áõñ »Ý ãíáõÙ ÃéãáõÝÝ»ñÁ: гÛïÝÇ ¹³ñÓ³Ý ÃéÇãùÇ »ñÃáõÕÇÝ»ñÁ, áõÕ»ÍÇñÁ, û¹³ÛÇÝ ×³Ý³å³ñÑáñ¹Ý»ñÇ ÃéÇãùÇ Å³ÙÏ»ïÝ»ñÁ, ³ñ³·áõÃÛáõÝÝ áõ μ³ñÓñáõÃÛáõÝÁ: ´³Ûó Ù³ñ¹ÇÏ ÃéãáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ ß³ï áõ ß³ï ѳñó»ñÇ å³ï³ë˳ÝÝ»ñ ¹»é ã·Çï»Ý: ¶ÇïݳϳÝÝ»ñÇÝ Ñ»ï³ùñùñáõÙ ¿, ûñÇݳÏ, û ÃéãáõÝÝ»ñÝ ÇÝãå»°ë »Ý ·ïÝáõ٠׳ݳå³ñÑÁ: γ ÙÇ ÷áñÓ, áñáí ѳÛïÝÇ ¿ ¹³éÝáõÙ, û ³Õ³íÝÇÝ»ñÝ ÇÝãå»ë »Ý ·ïÝáõÙ í»ñ³¹³ñÓÇ ×³Ý³å³ñÑÁ: γñ ϳñÍÇù, û ÃéãáõÝÝ»ñÁ ٻ˳ÝÇÏáñ»Ý ÑÇßáõÙ »Ý μáÉáñ ßñç³¹³ñÓ»ñÝ áõ »ÉÙ³Ý ¹ÇñùÇó ß»ÕáõÙÝ»ñÁ: êïáõ·»Éáõ ѳٳñ Ýñ³Ýó ï»Õ³íá-

ñáõÙ »Ý å³ï»ýáÝÇ åïïíáÕ ëϳí³é³ÏÝ»ñÇ íñ³ ¨ ùÝ»óÝáõÙ: ê³Ï³ÛÝ ³Õ³íÝÇÝ»ñÁ, ÙǨÝáõÛÝ ¿ª í»ñ³¹³éÝáõÙ ¿ÇÝ: 

öáñÓ»ñÁ óáõÛó »Ý ïí»É, áñ ѳñ³½³ï μáõÛÝ í»ñ³¹³éÝáõÙ  ¨ ³ÛÝï»ÕÇó ¿É

ï³ù »ñÏñÝ»ñ »Ý ãíáõÙ ß³ï ÃéãáõÝÝ»ñ: ²ÛëÇÝùÝ, ³Ûë »ñ¨áõÛÃÁ ϳåí³Í ã¿ ÑÇßáÕáõÃÛ³Ý Ñ»ï:

²é³ç ù³ßí»ó ³ÛÝ í³ñϳÍÁ, áñ ÃéãáõÝÝ»ñÁ ãíáõÙ »Ý ÓÙ»é»Éáõ ¨ í»ñ³¹³éÝáõÙ  å³ñáõñ³Ó¨, ßñç³Ý³Ó¨: ²Û¹ ßñç³Ý³ÏÝ»ñÝ ³ÝÁݹѳï ɳÛݳÝáõÙ »Ý, ÇÝãÝ ¿É Ñݳñ³íáñ ¿ ¹³ñÓÝáõÙ ï»ëÝ»É Í³Ýáà Ýß³ÝÝ»ñ, áñáÝù û·ÝáõÙ »Ý ×Çßï ÁÝïñ»É »ñÃáõÕÇÝ: ²Ûë í³ñϳÍÝ ¿É ¿ñ ë˳É: ²é³ç ù³ßí»óÇÝ Ýáñ åݹáõÙÝ»ñ, û »ñÇï³ë³ñ¹ ÃéãáõÝÝ»ñÇÝ áõÕÕáñ¹áõÙ »Ý Í»ñ»ñÁ: ´³Ûó å³ñ½í»ó, áñ »ñÇï³ë³ñ¹ ÃéãáõÝÝ»ñÁ ÷áñÓ³éáõÝ»ñÇ Ï³ñÇùÁ ãáõÝ»Ý: Þ³ï í³ñϳÍÝ»ñ ¿ÇÝ Í³·áõÙ áõ Ñ»ñùíáõÙ, ÙÇÝ㨠¶áõë³í Îñ³Ù»ñÁ §ÏÉáñ í³Ý¹³Ï¦ Ù»Ãá¹áí ϳï³ñ»ó ÙÇ ß³ñù ÷áñÓ»ñ: öáñÓ»ñÇ ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÁ ß³ï Ñ»ï³ùñùÇñ ¿ÇÝ:

سñ¹ÇÏ í³Õáõó Ýϳï»É ¿ÇÝ, áñ ·³ñݳÝÁ ¨ ³ßݳÝÁ ÃéãáõÝÝ»ñÝ ³Ýѳݷëï³ÝáõÙ ¿ÇÝ` è»ñÁ ó÷³Ñ³ñáõÙ, ÃéãÏáïáõÙª ÝáõÛÝÇëÏ í³Ý¹³ÏáõÙ: ²Û¹ ÃéÇãùÝ»ñÁ ËÇëï ï³ñμ»ñíáõÙ ¿ÇÝ ÃéãáõÝÝ»ñÇ ëáíáñ³Ï³Ý ׳ËñáõÙÇó. ¹ñ³Ýù áñáß³ÏÇ áõÕÕáõÃÛáõÝ áõÝ»ÇÝ: ÖÛáõÕÇ íñ³ Ýëï³Í ÃéãáõÝÝ»ñÇ ·ÉáõËÝ ³Ý·³Ù áñáß³ÏÇ áõÕÕáõÃÛáõÝ ¿ñ Ù³ïݳÝßáõÙ: ²Ûë ¹Çï³ñÏáõÙÝ»ñÝ ¿É å³ï׳é ѳݹÇë³ó³Ý ÷áñÓ»ñ ëÏë»Éáõ: ê³ñÛ³ÏÇÝ ï»Õ³íáñ»óÇÝ μáÉáñ ÏáÕÙ»ñÇó ÷³Ï ÏÉáñ í³Ý¹³ÏáõÙ: ì³Ý¹³ÏÁ ¹ñ»óÇÝ ÏÉáñ ¨ ÷³Ï ï³Õ³í³ñáõÙ: ØdzÛÝ ³é³ëï³ÕÇ íñ³ áõà å³ïáõÑ³Ý Ï³ñ, áñï»ÕÇó »ñÏÇÝùÝ ¿ñ »ñ¨áõÙ: ºñμ »ñÏÇÝùÝ ³Ùå³Ù³Í ¿ñ ÉÇÝáõÙ, ë³ñÛ³ÏÁ í³Ý¹³ÏáõÙ ÃéãÏáïáõÙ ¿ñ, ÝëïáõÙ ó³Ýϳó³Í ÓáÕÇ íñ³: ÆëÏ

»ñμ ³ñ¨ ¿ñ, ÃéãÝÇ í³ñù³·ÇÍÁ ÷áËíáõÙ ¿ñ: Üñ³ ÃéÇãùÝ»ñÇ áõÕÕáõÃÛáõÝÁ  å³ÛٳݳíáñíáõÙ ¿ñ ³ñ¨Ç Éáõë³íáñí³ÍáõÃÛ³Ùμ: êïáõ·»Éáõ ѳٳñ, û ³ñ¹Ûáù ³ñ¨±Ý ¿ ë³ñÛ³ÏÇÝ áõÕÕáõÃÛáõÝ óáõÛó ï³ÉÇë, ѳۻÉáõ û·ÝáõÃÛ³Ùμ ëÏë»óÇÝ ÷áË»É

׳鳷³ÛÃÝ»ñÇ áõÕÕáõÃÛáõÝÁ: ºí ë³ñÛ³ÏÁ ѻ層Éáí Éáõë³ïáõÇÝ ÷áËáõÙ ¿ñ áõÕÕáõÃÛáõÝÁ: ´³½Ù³ÃÇí ÷áñÓ»ñ ϳï³ñí»óÇÝ, ¨ ³å³óáõóí»ó, áñ ³ñ¨Ý ¿ ÃéãÝÇÝ ×³Ý³å³ñÑ óáõÛó ï³ÉÇë: ´³Ûó 㿱 áñ ÃéãáõÝÝ»ñÁ ·Çß»ñÝ ¿É »Ý ÃéãáõÙ, ÇëÏ Ýñ³Ýó û·ÝáõÙ »Ý ³ëïÕ»ñÁ: âáõÇ ÁÝóóùáõÙ ÃéãáõÝÝ»ñÁ ÏáÕÙÝáñáßíáõÙ »Ý ݳ¨ ·»ï»ñÇ, É»éÝ»ñÇ û·ÝáõÃÛ³Ùμ:

лï³ùñùÇñ ¿, ÇëÏ ÇÝãá±õ »ñμ¨Çó» ã»Ý ß»ÕíáõÙ: лﳷ³ÛáõÙ ³ñ¹»Ý ÇÙ³ó³Ý, áñ ¹ñ³ å³ï׳éÝ ¿ ݳ¨ Ï»Ýë³μ³Ý³Ï³Ý ųٳóáõÛóÁ, áñÝ áõÕÕáñ¹áõÙ ¿ Ýñ³Ýóª ×Çßï ß³ñÅí»É ¨ ãß»Õí»É ÁÝóóùÇó: ÂéãáõÝÝ»ñÁ ÃéãáõÙ »Ý  áã ÙdzÛÝ áñáß³ÏÇ áõÕÕáõÃÛ³Ùμ, ³Ûɨ áñáß³ÏÇ ï»Õ: ¸ñ³ ѳٳñ ÙdzÛÝ »ñÏñÇ μáÉáñ ÏáÕÙ»ñÁ áñáß»ÉÁ μ³í³Ï³Ý ã¿: ÂéãáõÝÝ»ñÁ áã û ÙdzÛÝ Ñ³ñ³½³ï í³Ûñ»ñÝ »Ý í»ñ³¹³éÝáõÙ, ³ÛÉ  Ñ»Ýó Çñ»Ýó μáõÛÝÁ. »ñÇï³ë³ñ¹Ý»ñÁª Çñ»Ýó ÍÝí³Í ï»ÕÁ: λÝë³μ³Ý³Ï³Ý ųٳóáõÛóÁ û·ÝáõÙ ¿ ãß»Õí»É ׳ݳå³ÑÇó:

λÝë³μ³Ý³Ï³Ý ųٳóáõÛóáí ûÅïí³Í »Ý μáÉáñ ϻݹ³ÝÇ ûñ·³ÝǽÙÝ»ñÁ ¨ ³é³Ýó ¹ñ³ ã»Ý ϳñáÕ ³åñ»É:  

´³ñ»Ýå³ëï å³ÛÙ³ÝÝ»ñª ÃéãáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ

1.      ÐÇß»ù, áñ ÃéãáõÝÁ Ùdzݷ³ÙÇó ãÇ μݳ¹ñáõÙ Ù³ñ¹áõ ÏáÕÙÇó å³ïñ³ëïí³Í μÝáõÙ: ºñμ»ÙÝ ëå³ëáõÙ ¿ áñáß Å³Ù³Ý³Ï, ³ÛÝáõÑ»ï¨ μݳÏíáõÙ Ýáñ ϳó³ñ³ÝáõÙ:

2.      ÂéãݳμáõÛÝÁ å»ïù ¿ Ù³ùáõñ å³Ñ»É, áñáíÑ»ï¨ ÃéãáõÝÁ ãÇ Ï³ñáÕ μݳ¹ñ»É Ï»Õïáï μÝáõÙ: ²ÛÝ å»ïù ¿ áõݻݳ û¹³÷áËÙ³Ý ¨ çñ³Ñ»é³óÙ³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ·: ú¹³÷áËÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ³Ýóù»ñ ÃáÕÝ»É ï³ÝÇùÇ ëïáñÇÝ Ñ³ïí³ÍÝ»ñáõÙ:

3.      ò³ÝϳÉÇ ¿, áñ ÃéãݳμÝ»ñÁ å³ïñ³ëïí»Ý ³ßݳÝÁ, ÇëÏ »Ã» áõß³ó»É »ù, ³å³ ϳñáÕ »ù ¹ñ³Ýù å³ïñ³ëï»É ·³ñݳÝÁ` Ù³ñï ³ÙëÇÝ:

4.      ÂéãÝÇ μÝ»ñÁ Ý»ñÏ»Éáõ ѳٳñ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ û·ï³·áñÍ»É ³ÏñÇɳÛÇÝ Ý»ñÏ»ñ: γñ»ÉÇ ¿ Ý»ñÏ»É Ï³ñÙÇñ ¨ ·áñß ·áõÛÝ»ñáí, μ³Ûó áã »ñμ»ù ϳݳã. ÃéãáõÝÝ»ñÁ Ëáõë³÷áõÙ »Ý ³Û¹ ·áõÛÝÇó:

5.      ´³ó ·áõÛÝ»ñÝ ³Ý¹ñ³¹³ñÓÝáõÙ »Ý ç»ñÙáõÃÛáõÝÁ, ¨ μáõÛÝÝ ³í»ÉÇ ï»ë³Ý»ÉÇ ¿ ¹³éÝáõÙ ·Çß³ïÇãÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ:

6.      ´áõÛÝ å³ïñ³ëï»Éáõ ѳٳñ ݳ˳å³ïíáõÃÛáõÝÁ å»ïù ¿ ï³É Ýá×áõ ¨ Ù³Ûñáõ ÷³ÛïÇÝ:

7.      ´Ý»ñÇ å³ïñ³ëïÙ³Ý Ñ³Ù³ñ »ñϳà û·ï³·áñÍ»ÉÝ ³ÛÝù³Ý ¿É ãÇ Ëñ³ËáõëíáõÙ, ù³ÝÇ áñ ßá· »Õ³Ý³ÏÇÝ ³ÛÝ Ï³ñáÕ ¿ ï³ù³Ý³É ¨ íݳë»É ÃéãÝÇÝ:

8.      ÂéãݳμáõÛÝÁ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ï»Õ³¹ñ»É ³ÛÝå»ë, áñ ³éç¨Ç Ù³ëÁ ÉÇÝÇ ÙÇ ÷áùñ ûùí³Í ¹»åÇ ³é³ç, áñå»ë½Ç ³í»ÉÇ Ñ»ßï ÉÇÝÇ ÃéãÝÇ »ÉáõÙáõïÁ:

9.      ´áõÛÝÁ ï»Õ³¹ñ»ÉÇë áõß³¹ñáõÃÛáõÝ ¹³ñÓñ»ù, áñ μÝÇ ³ÝóùÁ Ùáï ãÉÇÝÇ Í³éÇ ×ÛáõÕ»ñÇÝ: ¸³ ϳñáÕ ¿ Ñ»ßï³óÝ»É ·Çß³ïÇãÝ»ñÇ ÙáõïùÁ:

10.   ºñμ»ÙÝ Ù³ñ¹ÇÏ Ï³ñÍáõÙ »Ý, áñ ÃéãáõÝÝ»ñÁ μݳ¹ñáõÙ »Ý ³Ùáõñ ³Ùñ³óí³Í μÝ»ñáõÙ: ê³Ï³ÛÝ ¹³ ³Û¹ù³Ý ¿É ×Çßï ã¿: ´³½Ù³ÃÇí ÷áùñÇÏ ÃéãáõÝÝ»ñ ݳËÁÝïñáõÙ »Ý ³ÛÝåÇëÇ μÝ»ñ, áñáÝù ³Ùñ³óí³Í »Ý ³Ùñ³ÏÝ»ñáí ¨ Ñ»ßïáõÃÛ³Ùμ ×á×íáõÙ »Ý:

11.   ¼μáë³Û·ÇÝ»ñáõÙ ¨ ³Ýï³éÝ»ñáõÙ ÃéãݳμÝ»ñÁ å»ïù ¿ ï»Õ³¹ñ»É 8-10 Ù, ÇëÏ μ»ñù³ïáõ ³Û·ÇÝ»ñáõÙ ¨ Ã÷áõïÝ»ñáõÙ` 4-8 Ù μ³ñÓñáõÃÛ³Ý íñ³:

12.   ´áõÛÝÁ å»ïù ¿ ï»Õ³¹ñ»É ³ÛÝå»ë, áñ Ýñ³ ¹ÇñùÝ áõÕÕí³Í ÉÇÝÇ Ñ³ñ³í³ñ¨»ÉùÇó ¹»åÇ ÑÛáõëÇë-³ñ¨»Éù: ²Ûë ¹»åùáõÙ ³ÛÝ Ï³ñáÕ ¿ å³ßïå³Ýí³Í ÉÇÝ»É ¨° óáõñï »Õ³Ý³ÏÇÝ, ¨° ï³ù »Õ³Ý³ÏÇÝ:

13.   ØÇÝã ÃéãݳμáõÛÝ å³ïñ³ëï»ÉÁ, å»ïù ¿ ѳßíÇ ³éÝ»É, û áñ ÃéãÝÇ Ñ³Ù³ñ ¿ å³ïñ³ëïíáõÙ ³ÛÝ: úñÇݳÏ, ÙÇ ÃéãÝÇ Ñ³Ù³ñ μáõÛÝÁ å»ïù ¿ ÉÇÝÇ áõÕճѳ۳ó ¹Çñùáí, ÇëÏ ÙÛáõëÇ Ñ³Ù³ñ` ÑáñǽáݳϳÝ:

14.   ºÃ» μáõÛÝÁ å³ïñ³ëïíáõÙ ¿ ÷³ÛïÇó, å»ïù ã¿ ³ÛÝ Ý»ñëÇó ѳñûóÝ»É, áñå»ë½Ç ÃéãáõÝÁ ϳñáճݳ Çñ ׳ÝÏ»ñáí Ñ»ßïáõÃÛ³Ùμ Ý»ñë áõ ¹áõñë ³Ý»É:

ÜÛáõÃÁ ïå³·ñáõÃÛ³Ý ¿ å³ïñ³ëï»É Ï»Ýë³μ³Ý³Ï³Ý ·ÇïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ã»ÏݳÍáõ, Î²Æ Ù³ëݳ·»ï ²Ý³ÑÇï ¶³ëå³ñÛ³ÝÁ:

•          سñ¹Á ϳñáÕ ¿ ³ÝÓñ¨Ç ï³Ï ÙÝ³É ¨ ãÃñçí»É, »Ã» ݳ ·ïÝíÇ ³Ý³å³ïáõÙ: Æñ³Ï³ÝáõÙ ³Ý³å³ïÝ»ñáõÙ ³ÝÓñ¨Ý»ñ ÉÇÝáõÙ »Ý, μ³Ûó ³ÛÝ ï»ëÝ»É ¨ ÇÙ³Ý³É ¹ñ³ Ù³ëÇÝ ß³ï ¹Åí³ñ ¿, ù³ÝÇ áñ ³ÝÓñ¨Ç ϳÃÇÉÝ»ñÁ å³ñ½³å»ë ·»ïÝÇÝ ã»Ý ѳëÝáõÙ ¨ û¹áõÙ ³ñ³· ·áÉáñßdzÝáõÙ

»Ý:

•          ²ØÜ úѳÛá Ý³Ñ³Ý·Ç àõ³ÛÝëμ»ñ· ù³Õ³ùáõÙ ³Ù»Ý ï³ñÇ ÑáõÉÇëÇ 29-ÇÝ ³Ýå³ÛÙ³Ý ³ÝÓñ¨ ¿ ·³ÉÇë, ¨ ³Û¹ »ñ¨áõÛÃÁ Ïï¨Ç Ùáï ѳñÛáõñ ï³ñÇ:

•          Ðݹϳëï³ÝÇ â»ñ³åáõÝçÇ ù³Õ³ùÁ ѳٳñíáõÙ ¿ ³Ù»Ý³³ÝÓñ¨³é³ïÝ ³ß˳ñÑáõÙ: ²Ûëï»Õ ï³ñ»Ï³Ý 26460 ÙÙ ï»ÕáõÙÝ»ñ »Ý ÉÇ-

ÝáõÙ: