Кинематиканың негізгі ұғымдары, теңдеулері, формулалары

Физика 10 сын Сабақтың аты Уақыты: Кабинет:  Мұғалім:   Сабақ 1 §1.1 ­1.2 Кинематиканың негізгі ұғымдары, теңдеулері, формулалары Сабақтың жабдығы Оқулық, суреттер, интернет материалдары және кеспе қағаздар Жалпы мақсаты Күтілетін   нәтиже кинематиканың негізгі ұғымдары, теңдеулері, формулалары  жайлы мағлұмат беру кинематиканың негізгі ұғымдарын, теңдеулерін, формулаларын есеп шығаруда қолдана  білуге үйрету кинематиканың негізгі ұғымдары, теңдеулері, формулалары жайлы мағлұмат алады кинематиканың негізгі ұғымдарын, теңдеулерін, формулаларын есеп шығаруда қолдана  білуге  үйренеді  Танымдық, дамытушылық, қызығушылық қабілеттері артады; ­Мәртебесі төмен, жоғары сұрақтарды қойып үйренеді; ­Ойын нақты жеткізе алады; ­Өзін­өзі реттейді                                                         Мұғалімнің іс­әрекеті Оқушының іс­әрекеті                                                                      Ұйымдастыру кезеңі  Ынтымақтастық атмосферасы  Топқа бөлу Шаттық шеңберін жасай отырып,  оқушыларды санау арқылы  топқа  бөлу «Жүректен­жүрекке» тренингі Оқушылардың мұндағы мақсаты топтасу санау  арқылы  өз жұптарын тауып, бір топ болып  құралу.Әр оқушы өз достарына жылы лебіз  білдіреді Үй тапсырмасын сұрау Үй тапсырмасын сұрау (5  минут) 1. 9­сынып курсын еске түсіріп шолу жасау Қызығушылықты ояту Талқылау үшін сұрақтар беріледі (2 минут) 1. Механикалық қозғалыс дегенді қалай түсінесіңдер? 2. Кез­келген дененің орнын табу үшін қандай тәсілдерді қолданған тиімді? 3. Қозғалыстың қандай түрлерін білесіңдер?   СӨЗЖҰМБАҚ СҰРАҚТАРЫ 1.Нүкте және нүктелер жүйесін қандай бөлім қарастырады? 2.Материалдар кедергісі пәнінің қазақ бөлімдеріне арналған оқулықтың авторы кім? 3.Материалдар кедергісіндегі керекті материалдың бірі, өңделуі жеңіл? 4.Деформацияның бір түрі. 5.Қандай   деформация   пайда   болған   жерде,   сонымен   қоса   иілу   деформациясы туындайды? 6.Дене бастапқы қалпына келсе онда оны қандай деформация деп атаймыз? 7.Материалдардың құрылымын және материалдардың құндылығын   қарастыруды қалай атаймыз? 8.Әліппені ұмытпаған шығарсыз. 9.Материалдар кедергісі курсын қажет ететін маман кім? 10.Күшке түсірілген кескінді қалай атаймыз? .                                                                                                                                                           Мағынаны тану     Материяға түсінік беру. Бізді қоршағандардың барлығы да материя деп аталады: Су, ауа, жарық, радиотолқындар, кометалар, планеталар, адамдар.  Материяның екі түрі бар: 1­ Зат 2­ Өріс Зат  дегеніміз   –   материяның   атомдардан,   молекулалардан   немесе   жалпы   айтқанда,   тыныштық   массасы   бар   құрылымдық бөлшектерден тұратын түрі.  Өріс дегеніміз – материяның, зат бөлшектерінің арасындағы өзара әрекеттесулерді қамтамасыз етеді. Механика бөлімі үшке бөлінетінің еске салу. 1­ Кинематика 2­ Динамика 3­ Статика КИНЕМАТИКА Қозғалысты   суреттеу   тәсілдерін   және   осы   қозғалысты   сипаттайтын   өлшемдердің   арасындағы   байланысты   зерттейтін механиканың бөлімі. Механикалық   қозғалыс  деп   дененің   кеңістіктегі   орнының   санақ   денелері   ретінде   алынған   басқа   денелерге   қатысты   уақыт бойынша өзгерісі аталады. Механикалық қозғалыстың негізгі қасиеті – оның салыстырмалылығы. Дене қозғалысының сипаттамасы мен қозғалыс теңдеуінің түрі санақ жүйесін таңдап алуға байланысты. Орын ауыстыру векторы – нүктенің бастапқы орны мен соңғы орнын қосатын вектор. Траектория дегеніміз – дененің қозғалыс кезінде болып өткен кеңістіктегі нүктелерінің жиынтығы. Механикалық қозғалысты түрліше тәсілдермен сипаттауға болады: 1­ Координаталық тәсіл. Материялық нүктенің қозғалысы координаталардың уақытқа тәуелділігін білдіретін функциялармен беріледі: x=f(t),y=g(t),z=h(t) Координаталардың уақытқа мұндай тәуелділіктері қозғалыс заңы деп аталады. Түзусызықты бірқалыпты қозғалыс жағдайында ол мына түрде  x=x0+vt  беріледі, ал түзусызықты бірқалыпты үдемелі қозғалыс жағдайында: x=x0+voxt+ axt2 2 2­ Векторлық тәсіл. Нүктенің кеңістіктегі орны координаталардың бас нүктесінен жүргізілген және қозғалыстағы радиус вектормен анықталады. Мысалы: көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы ⃗S=⃗v0t+ ⃗gt2 2   3­ Қисықсызықты координаталар әдісі. Берілген траекторияда (мысалы, поездың, автомобильдің қозғалысы) дененің координатасын емес, оның жүріп өткен жолын есептеген ыңғайлы, осылайша оның координатасы анықталады. Орын ауыстыру векторы ­   ⃗S , жолдың ұзындығы – S, бірақ мынаны ескеру керек: ∆x=Sx ,  ∆y=Sy ,  ∆z=Sz  , сонда |S|=√(∆x)2+(∆y)2+(∆z)2     ´x=vx , ´y=vy,´z=vz ´x=ax , ´y=ay,´z=az . Минутына 3000 айналым жасайтын бу турбинасының бұрыштық жылдамдығын анықтау керек. 2. Автобус орнынан қозғалған сәтте­ақ   тұрақты үдеуге ие болады. Ол қанша уақыттан кейін   жылдамдық  алады? Есептерді шешу жолдары: 1. Берілгені:                    Талдау                                  Шешуі: ;                    ;       (2)                     n 3000 айн мин Т/к:  ­?                             ;      (1)                         2. Берілгені:        ХБЖ              Талдау                            Шешуі: Жауабы: 14.3 рад/ с . а  /5,1 см                                      ;                              2 54 км/ саг          15 см/ Т/к:  t ? Жауабы:  . t 10 c Сергіту сәті Ой толғаныс Топтық жұмыс. (Орнында есептер шығару) 1) Қозғалысын  /1 см 2  үдеумен бастаған автомобильдің  және  с5 с10  өткеннен кейінгі орын  ауыстыруы қандай болатынын анықтаңдар. Есептің шығарылуы: 1. Берілгені:                    Талдау                                  Шешуі: ;                         a  /1 см 2 ;         (2)                    t S  2at 2  10 5 ;   c 5 ;                                t 5 c t   t t ;    (1)                        .       S   51 2 2  5.12 м ; t 10 c Т/к:   S ­?                                                                               Жауабы:  . S 5.12 м Үй тапсырмасы Оқулықтағы тапсырманың қалғанын үй  жұмысы ретінде беру Күнделіктеріне жазады  Бағалау Рефлекция   сұрақ­жауап) (3 мин) Бұл сабақты мен қалай түсіндім? 1 2 Өзім  турал не білеміз?  3 Сабақ сендерге ұнады ма? Сабақты жақсы оқу үшін  не істеу керек? Бағалау парақшаларын толтыру. Смайликтер арқылы кері байланыс орнату  Бағалау – Оқушылардың үйренгенін  тексеруді қалай жоспарлайсыз? Пәнаралық байланыс Қауіпсіздік және еңбекті қорғау  ережелері АКТ­мен байланыс  Құндылықтардағы байланыс Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің  сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз. Қосымша ақпарат Саралау – Сіз  қосымша көмек  көрсетуді қалай  жоспарлайсыз? Сіз  қабілеті жоғары  оқушыларға  тапсырманы  күрделендіруді қалай  жоспарлайсыз? Рефлексия Сабақ/оқу  мақсаттары шынайы  ма? Бүгін оқушылар не  білді? Сыныптағы  ахуал қандай болды? Мен жоспарлаған  саралау шаралары  тиімді болды ма? Мен берілген уақыт  ішінде үлгердім бе?  Мен өз жоспарыма  қандай түзетулер  енгіздім және  неліктен?