Конспект открытого урока по родному (лезгинский) языку на тему: «Сложноподчиненные предложения с придаточного времени»

Открытый урок

По родному языку в 9 классе

На тему:

«Сложноподчиненные предложения с придаточного времени»

Учитель родного (лезгинского) языка и литературы                                  МКОУ «Кучхюрская СОШ» Рзакова Д. Г.

Тарсунин тема: Вахтунин табий предложенияр.

Тарсунин мурад: аялриз вахтунин табий предложенийрикай чирвилер гун.

Тарсунин тадаракар: Лезги ч1алан ктаб, карточкаяр.

Тарсунин финиф:

1.К1валин к1валах ахтармишун.

  а) Са аялди доскадал тарс ахъайзава (аялри суалар гузва)

2. Кьве аялди доскадал карточкайрай к1валахзава.      

1- карточка:

1.Предложение синтаксисдин жигьетдай разбор ая:

Уьмуьрди чаз яшайишдин гуьзел рекьер къалурзава.

2.И гаф морфологиядин жигьетдай разбор ая:

Хуьр.

2-карточка:

1.И гаф фонетикадин жигьетдай разбор ая.

Намус:

н (н)-ачух тушир ,сарарин, жуфт, мецин к1венк., шумдин.

а (а)- ачух, к1аник подъем., кьулухъ жергедин, п1узар галач.

м (м)- ачух тушир, п1узарин, сонорный, жуфт.

у (у)- ачух, вини подъем., кьулухъ жерге, п1узарин.

с (с)- ачух тушир, мецин к1венк1., сарарин, ферцин, шумдин, вансуз.

2.Существительнийрин падежрин эхирар дуьз кхьин.

Подлежащее-подлежащиди, собрание-собраниди, Крупская- Крупскаяди, учитель-учителди, писатель-писателди, метр-метрийри, бегьерар- бегьерри.

Са гафуникай предложение туьк1уьрна характеристика це.

Багъларани ник1ера намуслу зегьметдин бегьер дигмиш хьанвай. (Простой, кьве составдин,хабардин, гегьенш, тамам).

Гила доскадал алай аялрин к1валах ахтармишда.

3.Ц1ийи тарс. Муаллимдин гаф.

Вахтунин табий предложенида кьилин паюна хабар гузвай кар мус жезват1а, мус хьанват1а къалурда ва ада вахтуниз талукь мус? мусалди? гьи ч1авуз? ва маса суалриз жавабар гуда.

   1.Вахтунин табий предложение кьилиндахъ мус? гьи ч1авуз?гьа ч1авуз- суалдин гафарин куьмекдалди галк1урда.И ч1авуз табий предложенидин сказуемое глаголдин шарт1унин формада жеда.

Месела: Вун базардиз мус физ хьайит1а, гьа ч1авуз зи патав ша.

   2.Вахтунин табий предложение кьилиндахъ табийдан вичин сказуемое тир деепричастидин суффиксдалди галк1урда, и ч1авуз деепричастидиз вичин чара подлежещее хьун лазим я;ихьтинди кьет1ен жуьредин табий предложение я.

Месела:Ахмед хтайла ,чун ксана.

И жуьредин вахтунин табий предложенида сказуемое вахтунин деепричастийрин жуьреба-жуьре формайрикай жеда:

    1.Кьилин предложенида хабар гузвай кар табийдалди лугьузвайдалай кьулухъ жеда: Рагъ экъеч1айла, чун рекье гьатна.

    2.Кьилин предложенида хабар гузвай кар табийдалди лугьузвайдан гуьгъуьнал алаз арадал къведа: Рагъ экъеч1замазди, чун рекье гьатна.

    3. Кьилин предложенида хабар гузвай кар табийда лугьузвайдалай вилик жеда: Рагъ экъеч1далди, чун рекье гьатна.

4. Кьилин предложенидин карни табийдалди лугьузвай кар кьведни са вахтунда жеда: Рагъ экъеч1дайла , чун хуьруьз агакьна.

Бязи дуьшуьшра деепричастидикай ибарат тир сказуемидихъ послелогар хьиз кьулухъ, гуьгъуьниз, вилик гафар гилигиз жеда.

  1.Чун, буба хкведалди вилик, ксана.

  2.Чун, буба хтайдалай кьулухъ, ксана.

2. Ктабдин винел к1валах.48, 49-тапшуругъар к1елда. 50-тапшуругъ тамамарда.

Са шумуд предложение доскадал кхьида ва амайбур чкайрал аялри тамамарда.

3.Тарсунин нетижаяр кьун.

4. Къиметар ягъун.

К1валин к1валах:

Вахтунин табий предложенияр.51-тапшуругъ.