Конспект открытого урока по родному (лезгинскому) языку на тему: "Сложный предложенидикай умуми малуматар"

«Открытый урок по лезгинскому языку»

Ачух тарс  гьазурайди МКОУ «Кучхюрская СОШ – детский сад»,  юкьван школадин лезги ч I аланни литературадин муаллим Рзакова Диана Газеровна я.

Ачух тарс

1. Ч I ал халкьдин девлет я. 2. Дидед ч I ал тийижир инсан ч I ехи бахтуникай магьрум я. 3. Ч I ал акьулдин булах я, акьул – ч I алан дамах. 4. Гзаф чир хьайила, инсан къуватлу жеда.

1. Ч I ал халкьдин девлет я.

2. Дидед ч I ал тийижир инсан ч I ехи бахтуникай магьрум я.

3. Ч I ал акьулдин булах я, акьул – ч I алан дамах.

4. Гзаф чир хьайила, инсан къуватлу жеда.

Апрелдин къанни вад. Классдин к I валах. Тарсунин кьил: Сложный предложенидикай умуми малуматар.

Апрелдин къанни вад.

Классдин к I валах.

Тарсунин кьил: Сложный предложенидикай умуми малуматар.

Тикрарун -Предложение квез лугьуда? -Къурулушдиз килигна предложенияр гьихьтинбур жеда? -Простой предложение квез лугьуда? -Квез сложный предложенидикай вуч чида?

Тикрарун

-Предложение квез лугьуда?

-Къурулушдиз килигна предложенияр

гьихьтинбур жеда?

-Простой предложение квез лугьуда?

-Квез сложный предложенидикай вуч

чида?

Предложенияр кхьин ва абурун жуьреяр тайинарун.  1) Хипехъанри лапагар дагълариз хутахзавай .  2) Т I ебиатди чин ч I урна, т I урфан къарагъна, хар къвана, кьуд пата саврухди къув яна, цавар шехьна.

Предложенияр кхьин ва абурун жуьреяр тайинарун. 1) Хипехъанри лапагар дагълариз хутахзавай . 2) Т I ебиатди чин ч I урна, т I урфан къарагъна, хар къвана, кьуд пата саврухди къув яна, цавар шехьна.

Кьвед ва я са шумуд простой  предложенидин къурулуш авай, вични умуми манадалди битав хьанвай ч I алан уьлчмедиз сложный предложение лугьуда.

Кьвед ва я са шумуд простой предложенидин къурулуш авай, вични умуми манадалди битав хьанвай ч I алан уьлчмедиз сложный предложение лугьуда.

Тест Сложный предложенияр чара ая. 1. И масан чилел вири ала: хъсан шикилар, т I ебиатдин гуьзел акунар. 2. Кьуьд жезвай, малдиз алаф авачир, гатфариз чна гьазурнавачир векьер. 3. Хуьрел чими, амма зеррени зегьем тушир рагъ ала. 4. Чи класс ахьтинди я хьи, гьар сада чешнелувилелди к I елзава.

Тест

Сложный предложенияр чара ая.

1. И масан чилел вири ала: хъсан шикилар, т I ебиатдин гуьзел акунар.

2. Кьуьд жезвай, малдиз алаф авачир, гатфариз чна гьазурнавачир векьер.

3. Хуьрел чими, амма зеррени зегьем тушир рагъ ала.

4. Чи класс ахьтинди я хьи, гьар сада чешнелувилелди к I елзава.

1)Няни хьана, ак I ана рагъ дагъларихъ.  2) Мич I и хьана ва аялар к I валериз хтана.  3) Лугьуда хьи, Демиракай дагъ хьанай къаравул яз Дагъустандин рак I арал.  4) Ада ак I незвай, на лугьуди ам мукьвара  фу т I уьрди тушир.  5) На гъайит I а, за къачуда.  6) Вун фейила, ам атана.  7) Гуя мехъер ийизва,  Хуьрел ала ван:  Ажеб садав туьк I венва  Кларнетни ч I агъан.

1)Няни хьана, ак I ана рагъ дагъларихъ. 2) Мич I и хьана ва аялар к I валериз хтана. 3) Лугьуда хьи, Демиракай дагъ хьанай къаравул яз Дагъустандин рак I арал. 4) Ада ак I незвай, на лугьуди ам мукьвара фу т I уьрди тушир. 5) На гъайит I а, за къачуда. 6) Вун фейила, ам атана. 7) Гуя мехъер ийизва, Хуьрел ала ван: Ажеб садав туьк I венва Кларнетни ч I агъан.

Сложный предложенидин паяр тир простой предложенияр сад-садав гьар жуьредин такьатралди алакъаламиш жеда:  1) Интонациядин куьмекдалди.  2) Глаголдин формайралди.  3) Союзрин куьмекдалди.  4) Винидихъ гьисабай вири такьатар санал ишлемишна.

Сложный предложенидин паяр тир простой предложенияр сад-садав гьар жуьредин такьатралди алакъаламиш жеда: 1) Интонациядин куьмекдалди. 2) Глаголдин формайралди. 3) Союзрин куьмекдалди. 4) Винидихъ гьисабай вири такьатар санал ишлемишна.

Таблицадин винел к I валах тухун.     Сложный предложение       интонациядин куьмекдалди союзар ва союзвилин гафарин  куьмекдалди      (союзсузбур) (союзлубур)     ССП ССП

Таблицадин винел к I валах тухун. Сложный предложение интонациядин куьмекдалди союзар ва союзвилин гафарин куьмекдалди (союзсузбур) (союзлубур) ССП ССП

Дестейра к I валах тухун  (Пунктуациядин лишанар эциг. Алакъаламиш жезвай такьатриз килигна, сложный предложенидин жуьре тайинара).  1) Югъ акъатна мич I и хьана гьар са пад халкь чк I ана далдамчияр хтана.  2) Ц I ай хкахьна ва чун пудни дидедин мукьув атана.  3) Ахьтин пис къай авай хьи к I валяй экъеч I из жедайвал тушир.

Дестейра к I валах тухун (Пунктуациядин лишанар эциг. Алакъаламиш жезвай такьатриз килигна, сложный предложенидин жуьре тайинара). 1) Югъ акъатна мич I и хьана гьар са пад халкь чк I ана далдамчияр хтана. 2) Ц I ай хкахьна ва чун пудни дидедин мукьув атана. 3) Ахьтин пис къай авай хьи к I валяй экъеч I из жедайвал тушир.

Алгоритм  1. Сложный предложенидин къене авай паяр союзрин ва я союзвилин гафарин куьмекдалди алакъаламиш хьанвани?   Эхь Ваъ  _______________________________________________    2. Союзар галк I урунинбур яни? Союзсузбур  (союзар квачир СП)  __________________________   Эхь Ваъ     ССП СПП

Алгоритм 1. Сложный предложенидин къене авай паяр союзрин ва я союзвилин гафарин куьмекдалди алакъаламиш хьанвани? Эхь Ваъ _______________________________________________ 2. Союзар галк I урунинбур яни? Союзсузбур (союзар квачир СП) __________________________ Эхь Ваъ ССП СПП

Сложный предложенийрин жуьреяр Мисалар Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар Интона-циядин куьмек- далди Союзар Галк I уру- нин Сложный предложе- дин жуьре Союзви- лин гафар Табийви- лин

Сложный предложенийрин жуьреяр

Мисалар

Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар

Интона-циядин

куьмек-

далди

Союзар

Галк I уру-

нин

Сложный предложе-

дин жуьре

Союзви-

лин гафар

Табийви-

лин

Сложный предложенийрин жуьреяр Мисалар Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар Интона-циядин куьмек- далди Союзар Яшайиш чина пис туш, амма вирибурухъ шарт I ар сад хьиз авач. Галк I уру- нин Сложный предложе- дин жуьре Союзви- лин гафар Табийви- лин

Сложный предложенийрин жуьреяр

Мисалар

Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар

Интона-циядин

куьмек-

далди

Союзар

Яшайиш чина пис туш, амма вирибурухъ шарт I ар сад хьиз авач.

Галк I уру-

нин

Сложный предложе-

дин жуьре

Союзви-

лин гафар

Табийви-

лин

Сложный предложенийрин жуьреяр Мисалар Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар Интона-циядин куьмек- далди Союзар Яшайиш чина пис туш, амма вирибурухъ шарт I ар сад хьиз авач. Галк I уру- нин + Сложный предложе- дин жуьре Союзви- лин гафар Табийви- лин + кьилин лишан - - ССП

Сложный предложенийрин жуьреяр

Мисалар

Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар

Интона-циядин

куьмек-

далди

Союзар

Яшайиш чина пис туш, амма вирибурухъ шарт I ар сад хьиз авач.

Галк I уру-

нин

+

Сложный предложе-

дин жуьре

Союзви-

лин гафар

Табийви-

лин

+ кьилин

лишан

-

-

ССП

Сложный предложенийрин жуьреяр Мисалар Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар Интона-циядин куьмек- далди Союзар Рагъ акьуна ва цуькверни ахъа хьана.  Галк I уру- нин Югъ акьван мекьиди тир хьи, рак I арай къецихъ кьил акъудиз жедачир. Сложный предложе- дин жуьре Союзви- лин гафар Табийви- лин Адан к I вале мугьманар ава лугьуз, къуншиди адаз эверначир. Вун гила ахлад: ваз геж жеда.

Сложный предложенийрин жуьреяр

Мисалар

Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар

Интона-циядин

куьмек-

далди

Союзар

Рагъ акьуна ва цуькверни ахъа хьана.

Галк I уру-

нин

Югъ акьван мекьиди тир хьи, рак I арай къецихъ кьил акъудиз

жедачир.

Сложный предложе-

дин жуьре

Союзви-

лин гафар

Табийви-

лин

Адан к I вале мугьманар ава лугьуз, къуншиди адаз эверначир.

Вун гила ахлад: ваз геж жеда.

Сложный предложенийрин жуьреяр Мисалар Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар Интона-циядин куьмек- далди Союзар Рагъ акьуна ва цуькверни ахъа хьана.  Галк I уру- нин + Югъ акьван мекьиди тир хьи, рак I арай къецихъ кьил акъудиз жедачир. Сложный предложе- дин жуьре Союзви- лин гафар Табийви- лин + Кьилин лишан Адан к I вале мугьманар ава лугьуз, къуншиди адаз эверначир. + - Вун гила ахлад: ваз геж жеда. - + - + Кьилин лишан + Кьилин лишан - ССП - - - + Кьилин лишан СПП - СПП - СКСП

Сложный предложенийрин жуьреяр

Мисалар

Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар

Интона-циядин

куьмек-

далди

Союзар

Рагъ акьуна ва цуькверни ахъа хьана.

Галк I уру-

нин

+

Югъ акьван мекьиди тир хьи, рак I арай къецихъ кьил акъудиз

жедачир.

Сложный предложе-

дин жуьре

Союзви-

лин гафар

Табийви-

лин

+

Кьилин лишан

Адан к I вале мугьманар ава лугьуз, къуншиди адаз эверначир.

+

-

Вун гила ахлад: ваз геж жеда.

-

+

-

+

Кьилин лишан

+

Кьилин лишан

-

ССП

-

-

-

+

Кьилин лишан

СПП

-

СПП

-

СКСП

Сложный предложенийрин жуьреяр Мисалар Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар Интона-циядин куьмек- далди Союзар Галк I уру- нин Сложный предложе- дин жуьре Союзви- лин гафар Табийви- лин

Сложный предложенийрин жуьреяр

Мисалар

Сложный предложенидин къене авай паяр сад-садахъ галаз алакъаламиш хьанвай такьатар

Интона-циядин

куьмек-

далди

Союзар

Галк I уру-

нин

Сложный предложе-

дин жуьре

Союзви-

лин гафар

Табийви-

лин

1.Къе квез тарсуна вуч чир хьана?  2. Квез тарсуна виридалайни вуч бегенмиш хьана?  3. Квел тарсуна гьихьтин четинвилер акьалтна? Куьн а четинвилерай гьик I экъеч I на?

1.Къе квез тарсуна вуч чир хьана? 2. Квез тарсуна виридалайни вуч бегенмиш хьана? 3. Квел тарсуна гьихьтин четинвилер акьалтна? Куьн а четинвилерай гьик I экъеч I на?

К I вализ  тапшуругъ Вичин къурулушдик квай простой предложенияр сад-садав гьар жуьредин такьатралди алакъаламиш хьанвай вад сложный предложение туьк I уьрна, кхьихь.

К I вализ тапшуругъ

Вичин къурулушдик квай простой предложенияр сад-садав гьар жуьредин такьатралди алакъаламиш хьанвай вад сложный предложение туьк I уьрна, кхьихь.

Чи тарс акьалт I на. Чухсагъул яб гунай

Чи тарс акьалт I на.

Чухсагъул яб гунай