Конспект урока по марийскому языку "Е буквам возымаш"

Класс: 1 Теме: Е буквам возымаш.

Теме: Е буквам возымаш.

Цель: Е букван кок йӱкым ончыктымыж дене да кунам мутышто Е буква возалтеш палдараш.

Задаче-влак :

· Е букван кок тӱрлӧ йӱкым ончыктымыж дене палдараш;

· Мутышто Е буква возымашым вияҥдаш;

· Марий йылмым тунемаш кумылаҥдаш.

Лектыш:

· Предметный - йодышлан чын да раш вашмутым пуышаш. Учебникысе материал гыч да туныктышын умылтарымыж гыч кулеш шинчымашым налшаш;

· Метапредметный – урокышто у шинчымашым налме почеш иктешлымашым ыштен моштышаш ;

· Личностный – марий йылмым тунемаш кумыландаш.

Урокын типше : проблемный урок

Эртарыме дидактически йӧн : шымлен кычалмаш, мутланымаш

Частный метод-влак : книгасе текст дене паша, диалог

Кучылталтше материал : Учебник: Емельянов П.Е., Рыбакова Е.Я. Марий йылме 2 кл. Йошкар-Ола, 2006; наглядность - снеге сӱрет, предложений – влак, мут-влак ,ИКТ презентаций.

Урокысо паша радам :

1. Классын кумылжо. Оргмомент.

2. Ончылмут.

3. Тӱҥ ужаш. У темыш пурымаш.

4. У теме дене паша.

5. Иктешлымаш.

6. Мӧҥгысӧ паша.

7. Оценкым шындымаш.

8. Организационно урокым пытармаш.

Урокын эртаралтмыже.

1. Классын кумылжо. Оргмомент.

- Поро кече! Шичса.

- Айста, ваш-ваш кид парня дене саламлалтына, тек мемнан урокна сай лектышан, поро кумыл дене эртыже.

Приветствие “Салам лийже!

тыланем (соприкасаются большими пальцами);

кугу (указательными);

сеҥымашым (средними);

керек кунАм (безымянными);

да керек куштАт (мизинцами);

Салам лийже! (прикосновение всей ладонью)

2. Ончылмут.

- Йоча-влак, мый тыланда туштым туштем. Сайын колыштса. Кӧ туштым пален налеш, кидшым нӧлталеш.

Тыш – туш туштанай

Курык саҥгаш лектанай. (снеге)

- Чын. Тиде снеге. (сӱрет)

- Снеге – рушлаже земляника, а вес семынже эше снегым мӧр, але изи мӧр манын ойлат. Тудо чодыраште, олыкышто кушкеш. Те кеҥежым снеге погаш коштында чай? Туге?!

- А ынде чылан моторын шинчына. Тетрадьдам почса, моторын гына числам возен шындыза. А ынде снеге мутым арун гына возен шындыза. Йоча-влак тӱткӧ лийза снеге мут мучашыште Е буква возалтеш.

- А ынде доска гыч тамле снеге мут сочетанийым возен налза. Чылан моторын шинчена.

- Йоча-влак, тыгак Снеге моткоч тамле.предложенийым возен налза.

- Тыгак мотрын шинчена, тупнам тӧр кучена, йолым чын шындена. (Йоча-влакын возен пытарымекышт эн моторын возышым мокталтем). Ончалза, кузе …. Моторын возен. Ӱшанен кодам теат вес черетын тыгак чаткан возен кодаш тыршеда.

3. Тӱҥ ужаш. У темыш пурымаш.

- Йоча-влак, доскаш ончалза. Тыште мут-влак пуалтыныт. Теве ала-могай осал шӱлыш буква-влакым ӱштын каен. Айста ме пырля могай буква уке палена. Эн ончыч нине мут-влакым шке семында лудын лекса.

.р ч . в . р

.ҥ к . лг .

.ш шыж .

ка . м имн .

лӱ . м лыв .

- А ынде каласыза, могай буква ок сите? Тугеже, урокын темыже могай?

(Е буквам возымаш.) Урокышто мом тунемаш тӱҥалына? Могай цельым шындена? (Е буквам возен моштымаш, кунам мутышто Е буква возалтеш.) Чын.

- Нине мут-влакым кок тӱшкалан шелаш лиеш. Шоналтыза, могай кок тӱшкалан шелына?

чевер ер

келге еҥ

шыже еш

имне каем

лыве лӱем

4. У теме дене паша.

- Йоча-влак, айста ынде икымше тӱшкасе мут- влакым черет дене лудына. …тӱҥалеш. Ончалза, мутлаште Е буква могай йӱк семын шокта? (э йӱк семын)

- А нине мутлаште Е буква кушто возалтеш? Мут покшелне ,мут тӱҥалтыште але мут мучашыште? (мут покшелне да мут мучашыште)

- Чын. А могай, согласный але гласный буква деч вара Е буква шога? (согл. деч вара).

- Айста иктешлен кодена Е букван возалтмыжым? (мут покшелне але мут мучашыште согласный почеш Е буква [э] йӱкым ончыкта)

(доскаште)

[э]

ыле

кинде

кем

- А ынде кокымшо тӱшка мут-влакым лудын лектына. А нине мутлаште Е буква кушто шога? (мут тӱҥалтыште да мут покшелне)

- А мут покшелне шогымыж годым согласный але гласный почеш шога?(мут покшелне Е буква гласный почеш шога)

- Йоча-влак, а нине мутлаште Е буква мыняр йӱкым ончыкта? (кок йӱкым ончыкта). Могай кок йӱкым ончыкта? ([й’] да [э])

- Тугеже, ме Е букван мут тӱҥалтышыште да гласный деч вара шогымыж нерген мом каласен кертына?(мут тӱҥалтышыште да гласный буква деч вара Е буква кок йӱкым ончыкта. Тиде [й’] да [э]).

(доскаште)

[й’][э] [э]

еҥ ыле

каем кинде

кем

- Чын. Айста ынде иктешлена. Кунам мутышто Е буква возалтеш?(мутышто согласный почеш [э] йӱкым каласена гын да тыгак мут тӱҥалтышыште да гласный почеш [й’][э] шоктымо годым Е буквам возена).

- Айста тергена, чын каласышна мо? Учебникым 121лаштыкым почса. Тушто правилым айста лудына. (правилым лудмаш)

- Йоча-влак, ме чын каласенна? (чын). Тиде правилым ушешда пыштыза.

-А ынде тергена, кузерак правилым умыленда. 317 пашам ончалына. (пашам ыштымаш). Могай палыдыме мут- влак вашлиялтыч?кушто ончалына? (словарьыште) (мыле (кол) – уклейка, башклейка (речная рыба) )

Физкультминутка.

- Ынде, йоча-влак, изиш каналтена. Чыланат парт кокла гыч кынелза. Мыйын почеш ыштыза.

Ик гана пералтена,

Киднам кӱшкӧ шуэна.

Кок гана пералтена,

Ӱлыкла пӱгырнена.

Ик гана тошкалына

Ончыкла каен колтена

Кок гана тошкалына

Эше умбаке кайышна.

- Айста эше ик гана ыштена.

- Изиш каналтышна. Угыч пашаш куснена.

Творческий паша. Икымше ряд теле темылан е букваян ныл мутым ойлыза, да нине мут дене ныл корнан почеламутым шоныза.

Кокымшо ряд – кеҥеж теме дене шонат.

5. Иктешлымаш.

- Йоча-влак, могай у правил денем ме таче урокышто палыме лийна? Ынде примерым кондыза.

- Айста ынде шкенан пашанам аклена. Тендан ончылно тыртыш шамыч кият. Кузе шонеда, тачысе уроклан могай акым пуэда? Да ты тыртышым шке пошкудыланда кучыктыза. Тыге ме икте-весын шум чонышкына порылыкым шочыктена.

6. Мӧҥгысӧ паша.

- Таче те пеш сайын пашам ыштенда. Молодец улыда. А ынде дневникдам почса. Мӧҥгысӧ пашам возена. Мый пуэм кум турло монгысо пашам, а те ойырен налын иктыжым ыштышаш улыда.

- 321 паша 123 лаштыкыште. (мом ышташ заданийым умылтарем). Мутлан: мотор – 5 буква, 5 йӱк,

-кроссввордым шонаш (е буква дене туналше мут влак дене)

- е буква нерген таче мом уым пален налында, тидым ныл корнан почеламут гочын ончыкташ.

7. Оценкым шындымаш.

- Урокышто пашам … сайын ыштен. Визытаным шындаш лиеш….

8. Организационно урокым пытармаш.

- Йоча-влак, те таче чыланат урокышто чулым лийын улыда. Пашам ышташ мылам тендан дене келшыш. Чылан кынелза. Урок мучашке шуо. Чеверын.