Конспект урока по математике.

42-г1а  урок

Урокн  ц1е: «Мукъаза   къора   аз (К)  , элп  Кк»

1алашо: мукъаза  къора аз  (К) довзийтар , мукъаза  элп Кк  довзийтар. Элп  К  юкъадог1у дешдакъош, дешнаш деша  1амор.

 

Кхочушдан лерина жам1аш:

1.Предметни: берашна  девзар ду  мукъаза  къора   аз (К) , элп   Кк .  1емар ду  нийса  а , шера а  элп Кк   юкъадог1у  дешдакъош , дешнаш  деша.

 

2.Метапредметни:

·        Регулятивни: берашна  1емар ду  шайн белхан план х1отто. Хуур ду хьалххе дуьйна  шайн белхан  кхиамашка  кхача, уьш ган. Берашна 1емар ду  шаьш  х1оттийна  планан  рог1алла а  ларъеш  дешарехь кхиамаш баха.

·        Познавательни:  берашна  1емар ду  мукъазачу  аьзнийн башхаллаш йовза, уьш  схеманаш т1ехь ган , билгалдаха. Берашна 1емар ду  т1айп- тайпанчу  дешнашкахь элп  Кк   каро (Юьххьехь,  юккъехь, чаккхенгахь).Берашна хуур ду  мукъаза элпаш  шина тайпанара хилар (зевне, къора). Берийн алсамбер бу  тидаме хилар , ойлаяр.  Девзар ду керла дешнаш  (кока , кА)

·        Коммуникативни: берашна  хуур ду  хьехархочун хаттаршна  жоьпаш дала, 1емар ду  вовшашца къамеле довла. Берашна  1емар ду  тобанашкахь болх бан. Шайн накъосташка ладог1а, шайна хетарг ала.

 

3.Личностни:  берийн алсамбер бу  къинхьегаме , луур ду  махкана  пайдениг дан. 1аламе безам а кхоллалур бу берийн.

Урок д1аяхьар.

1.Маршалла хаттар.

-Де  дика хуьлда шун бераш!

-Диканца дукха ехийла!

 

Ч1ирдиг  ц1ехьашха  самавели

Хьалаг1етти д1анисвели.
Юьхь цо йили , куьг ц1анди,

Дешархочун г1ирс кечби.

Хазахеташ , воккхий вуьйш

Школан  керта схьакхечи.

Дика деша нигат ди,

1амийнарг  цо д1адийци.

-Хьанна  лаьа Ч1ирдиг  сана хила?  Тидам бел кийча буй  шун дешархочун берриге г1ирс?

 

2.Дешаре шовкъ  кхоллар.

·        Ловзар :«Х1етал-металш».

Х1етал-метал хаийла хьуна:

Шозза дуьненчу яьлларг? (Котам)

 

Доьду хи - тхо 1охку, соцу хи - тхо хохку. (Конькеш)

 

Х1ордаш ду - лийча йиш яц,

Некъаш  ду - д1аваха тарлуш дац.

Латта ду - аха мегаш дац.

Х1ун ю и? (Карта)

Декаш гlap до, г1овг1анца стигал хьаладоьду? (Кема)

Хьалаерзийча-яьсса, охьаерзийча,

юьзна хуьлушйолу х1ума? (Куй)

Стиглара т1ай т1е йоьжча, ца  юху, т1ай т1ера

хи чу йоьжча, юху? (Кехат)

-Муьлха жоьпаш  карий шуна? (Котам , куй, кема, конькеш)

-Х1ун ду  церан  юкъара? (Берийн жоьпаш)

-Царна  юьххьехь  ду  Элп Кк.

-Х1ун 1амор  ду  вай  тахана? (Вай  1амор ду элп Кк )

3. 1алашо йовзийтар.

-Д1аелла  абатан  65-г1а  аг1о.  Абатан  аг1онна т1ехь ялийначу материалан тидам бе. Х1ун  1амор ю хьалхара ойла а еш  план х1отта е.

·        Суна девзар ду керла  элп…

·        Суна хуур ду   дешдакъош деша..

·        Суна хуур ду  дийцар х1отто

·        Суна 1емар ду предложенеш еша.

-Вайна  тахана девзар ду  аз (К) , элп  Кк. Шуна 1емар ду дешнаш , дешдакъош  , текст  а еша.

4.  Мукъаза  къора  аз (К)  , элп Кк довзийтар.

·        Мукъаза  къора аз (К)  дешан  юьххьехь , юккъехь , чаккхенгахь довзийтар.

-Х1ара х1ун ю? (Камс ю)

-Маса  дешдакъа ду КАМС дешан? (Цхьаъ)

-Ала ККАМС . Муьлха  аз  хеза ККАМС дешан юьххьехь? (Аз (К) хеза)

-Ала  ККК . Аз (К) мукъа ду я  мукъаза ду? (Аз (К)  мукъаза ду)

-Х1унда? (Иза  ца лакхало)

-Лог т1е куьг  а диллий  ала КК.  Аз (К) зевне ду  я къора ду? (Къора ду)

-Муьлхачу басца билгалдаьккхина  и схеми т1ехь? (Сийначу)

-Х1ара х1ун ю? (Дахка)

-ДАХХКА дашехь  мича меттехь хеза  аз (К) ? (Дешан  юккъехь)

-Маса дешдакъа  ду  ДАХКА  дешан? (Шиъ ду)

-Муьлханиг  ду хьалхара? (Дах)

-Шолг1а? (Ка)

-Х1ара х1ун ю? (Туьрк ю)

-Маса дешдакъа ду ТУЬРК дешан? (Цхьаъ)

-Мича  меттехь хеза  аз (Т) ? (Чаккхенгахь)

 

·        Элп   Кк  довзийтар.

Х1ара  зорбанан  доккха элп К  ду. Х1ара зорбанан  жима элп к  ду. Стенах  тера ду  элп Кк ?

-И ши элп цхьатера ду  я тайп- тайпана ду?

-Х1ун кхиамаш бехи аша?

·        Суна девзи керла элп а, аз а Кк .

·        Суна хии аз (К)  мукъаза  къора  аз хилар.

·        К  элпах лаьцна байт 1амор.

Котам ю цецъяьлла  екаш:

К уйра д у к1орнешиа тебаш.

Каметас, д1айовдий ,чехка,

Кегийнаш  ц1елиг чу духку.

Каметас, и-котам 1ехош,

Куьйраниа  топ   кхуссу,  кхерош

-Ала    муьлха  аз ду  дуьйцуш дерг?

-Гайта  масара  элп Кк  шайгара  карточкашна  юккъехь. (Бераша  гойту)

-Х1ун кхиамаш бехи аша?

·        Суна девзи мукъаза къора  аз (К) , элпаш Кк.

5. Дешдакъош х1иттор , уьш дешар.

·         Кк  элпаца  дешдакъош х1иттош , уьш дешар.

-Х1ун  1амор ду  вай  х1инца? (Вай  1амор ду  дешдакъош  деша)

-Бераш  , вай  х1инца  1амор ду  дешдакъош деша.  Аса  хьала   ойбу   элп К , аша   аз  а  ца  хадош  д1адеша  иза. (Хьехархочо   д1агойту  элп   , бераша  д1адоьшу.

-ККК.

-Аса  цунна  улло дуьллу  кхин  цхьа  элп  А.   (К)  олуш  долуш долу  аз  а  ца  хадош  д1адеша   дешдакъа. (Бераша  д1адоьшу)

-КККААА.

-Д1адеша  аса гойтуш долу  элп  юха.

-ККК.

-Аса  дуьллу  цунна  улло кхин элп О.  (К)  олуш долуш долу  аз  а  ца  хадош  ший  цхьана д1адеша.

-КККООО.

-Юха  аса   дуьллу  элп  У. Аз  ца  ходуьйтуш  д1адеша.

-КККУУУ,

-Юха  аса дуьллу  элп И. Д1адеша  аз а  ца  ходуьйтуш.

-КККИИИ.

·        К  элп юкъадог1у  дешдакъош  дешар.

(Хьехархочо уьн т1е  д1ах1иттадо дешдакъош ,бераша  д1адоьшу)

ККАА                                ККУУ
ККОО                               ККИИ

-Х1ун  кхиамаш  бехи  аша?

·        Суна  1еми дешдакъош деша.

6. Дешнаш  дешар.

·        Уьн т1ера д1адоьшу дешнаш.

-Д1адеша дешнаш. Х1ун ю КА? (Уьстаг1 бу)

-Маса дешдакъа ду КА дешан? (Цхьаъ ду)

-Х1ун ю КОКА?  (Берийн жоьпаш)

-КОКА  иза  лоха кулла т1ехь хуьлуш болу   акха стом бу. Кока  ч1ог1а дарбане   стом бу. Иза хуьлу  сийна бос а болуш  балл  сана горга жима.

-Д1адеша шолг1ачу б1ог1амалгера дешнаш. Маса  дешдакъа ду КАД дешан? (Цхьаъ).

-Д1адеша  кхоалг1ачу б1огамалгера  дешнаш. Маса  дешдакъа ду КИСА  дешан? (Шиъ  ду)

-Муьлханиг ду  хьалхара дешдакъа? (КИ)

-Шолг1аниг? (СА)

-Д1адеша боьалг1ачу б1ог1амалгера  дешнаш. Маса дешдакъа ду ДАХКА  дешан? (Шиъ)

-Муьлханиг ду хьалхара  дешдакъа? (ДАХ)
-Шолг1аниг ? (КА)

·        Абат т1ера д1адоьшу дешнаш.

-Х1ун кхиамаш бехи аша?

·        Суна 1еми дешнаш  деша.

(Иштта толлу дисина дешнаш)

 

6. Сада1аран миноташ.

Иорг1а

Иорг1а говр, йорг1а говр,

Хало, атто оха ловр.

Дига  генна хьайца д1а,

Класса чохь тхо кхин ца 1а.

Кхосса-кхосса-кхоссалуш,

Яда Йорг1а, сих ца  луш,

Лаьтта ког ахь била  байн,

Тата дезаш  дац тхо, х1ай!

Яда, Йорг1а, кхоссало,

Каде  хила, мал ма ло.

Иорг1а идда,  к1адлуш   ю,

Болар цуьнан  лаг1луш ду.

Собар! Тоьар!  Сацахь  цкъа!

Кхин хьо идахь ду  хьан къа.

Болар лахди, х1оьтти  д1а:

Деза цуьнан сада1а.

(Берашна юкъара цхьаъ говр хоржу. Цунна т1аьхьа а х1уытий,  x1apa байташ а олуш, класса чухула довдуш ши-кхо го боккху  цара.)

 

7. Дийцар х1оттор.

-Х1ара х1ун ? (Кемсийн беш ю).

-Х1ун кхуьу  кемсийн бешахь ? (Кемсийн бешахь кемсаш  кхуьу)

-Стенга дахана  бераш? (Бераш кемсийн беша дахана)

-Цара х1ун до? (Цара  кемсаш  чуерзайо)

-Стенна  оьшу   кемсаш?  (Кемсех  йо варенеш . компоташ)

-Кемсаш  ч1ог1а  могашаллина пайдехь ю.  Цаьрца ду  вайн кийранна  оьшу  витаминаш.

-Х1ун кхиамаш  бехи  аша?

·        Аса дийцар х1отти.

8. Дийцар  дешар.

·        Массара  цхьана д1адоьшу дийцар.

·        Дагахь х1ораммо ша-ша доьшу дийцар.

·        Кхетош  д1адоьшу дийцар.

-Д1аеша хьалхара предлошени. Стенга дахара бераш? (бераш  кемсийн ара дахара)

-Д1аеша  шолг1а предложении. Муха бара  кемсан кан? (Кемсан  кан хаза  бара)

-Д1аеша  кхоалг1а предложени. Муха  дара  кемсийн мутт? (Кемсийн  мутт  дика дара)

-Стенах лаьцна ю и предложенеш? (Кемсах)

-Х1ун  ц1е туьллур яра  аша  царна? (Кемсаш)

-Д1аеша юха а .

-Х1ун кхиамаш бехи  аша?

·        Суна 1еми дийцар деша.

·        Кица  таллар.

-Д1абеша  уьн  т1ера  мог1а.

Вина мохк мазал  мерза бу.

-Х1ун ю иза? (Предложению )

-Вуьштта  аьлча  иза  кица ду. Кица  иза  наха  шайна зеделлачух  лаьцна  аьлла  хьекъале  дешнаш  ду. Кицанан  маь1на хуьлу. Цо адамана  дикани хьоьху.

-Муха кхета шу  цунах?Муьлханиг бу шун мохк? (Нохчийчоь)

- Мазал мерза  х1унда бу вина мохк? (берийн жоьпаш)

-Вина мохк-  иза хьуна гергара бу, хьан  да – нана  сана.  Да-нана хьуна  хьоме  ду, цундела  вина мохк а хьоме  бу. Массо  а  адам декхарийлахь ду  шен мохк лара , бовза , ларбан.

9. Жам1 дар.

-Муьлха  аз девзира шуна тахана? (Аз (К) )

-Аз (К)  мукъа ду  я  мукъаза  ду ? (Мукъаза ду)

-Зевне ду я къора  ду? (Къора)

-Муьлхачу элпаца билгалдо аз (К) ? (Кк элпаца)

10. Рефлекси.

Х1ун кхиамаш бехи аша?

43-г1а  урок

Урокн  ц1е: «Мукъаза   къора   аз (К)  , элп  Кк»

1алашо: мукъаза  къора аз  (К) кхин д1а   а  довзийтар , мукъаза  элп Кк  довзийтар. Элп  К  юкъадог1у дешдакъош, дешнаш деша  1амор.

 

Кхочушдан лерина жам1аш:

1.Предметни: берашна кхин д1а а  девзар ду  мукъаза  къора   аз (К) , элп   Кк .  1емар ду  нийса  а , шера а  элп Кк   юкъадог1у   дешнаш  деша, предложенеш  еша.

 

2.Метапредметни:

·        Регулятивни: берашна  1емар ду  шайн белхан план х1отто. Хуур ду хьалххе дуьйна  шайн белхан  кхиамашка  кхача, уьш ган. Берашна 1емар ду  шаьш  х1оттийна  планан  рог1алла а  ларъеш  дешарехь кхиамаш баха.

·        Познавательни:  Берашна  1емар ду  къастийначу х1уманна  цуьнан  дар  билгалден  дешнаш каро  . Берийн алсамбер бу  тидаме хилар , ойлаяр.  

·        Коммуникативни: берашна  хуур ду  хьехархочун хаттаршна  жоьпаш дала, 1емар ду  вовшашца къамеле довла. Берашна  1емар ду  тобанашкахь болх бан. Шайн накъосташка ладог1а, шайна хетарг ала.

 

3.Личностни:  берийн алсамбер бу  къинхьегаме , луур ду  махкана  пайдениг дан. 1аламе безам а кхоллалур бу берийн.

Урок д1аяхьар.

1.Маршалла хаттар.

-Де  дика хуьлда шун бераш!

-Диканца дукха ехийла!

2. Дешаре  шовкъ  кхоллар.

·        Ловзар «Дог1у дош ала»

Т1екхечи к1а хьокху хан:

Дашо басе бирзи .... (Кан)

 

Хууш ву со  шело юй,

Лелабо ас бовха... . (Куй)

 

Мох кхетийта, бераш.

Ас д1адоьллу.... (Кораш)

 

Керта бохьуш бецан ц1ов

Ас д1адоьллу  тхешан.... (Ков)

 

Со а хилла г1уллакх далла:

Цундела ас до дозалла.

Лойша суна аш цхьа к1ира

Басарш хьакха, тоха— (Кир)

-Муьлха жоьпаш  карий шуна? (Кир ,кораш, ков,куй , кан)

-Х1ун ду  церан  юкъара? (Берийн жоьпаш)

-Царна  юьххьехь  ду  Элп Кк.

-Х1ун 1амор  ду  вай  тахана? (Вай  1амор ду элп Кк )

3. 1алашо  йовзийтар.

-Д1аелла  абатан  66-г1а  аг1о.  Абатан  аг1онна т1ехь ялийначу материалан тидам бе. Х1ун  1амор ю хьалхара ойла а еш  план х1отта е.

·        Суна девзар ду керла  элп…

·        Суна хуур ду   дешдакъош деша..

·        Суна хуур ду  дийцар х1отто

·        Суна 1емар ду предложенеш еша.

-Вайна  тахана кхин  ду д1а а болх  бийр бу  аз (К) довзарехь  , элп  Кк довзарехь   . Шуна 1емар ду дешнаш, текст  а еша.

4. Дешнаш  дешар.

·        Уьн т1ера  д1адоьшу дешнаш.

-Д1адеша  хьалхарчу б1ог1амалгера дешнаш. Х1унда яздина  уьш  даккхийчу  элпашца? (Уьш  адамийн  ц1ерш  ю. Цундела уьш даккхийчу  ц1ерашца   яздина).

-Д1адеша  шолг1ачу б1ог1амалгера дешнаш. Маса  дешдакъа ду  КОРТА  дешан?  (Шиъ)

-Муьлхаиг ду  хьалхара  дешдакъа? (КОР)

-Шолг1аниг? (ТА)

-Д1адеша кхоалг1ачу б1ог1амалгера  дешнаш. Маса  дешдакъа ду  КОР  дешан? (Цхьаъ ду)

-Д1адеша боьалг1ачу  б1ог1амалгера  дешнаш. Маса  дешдакъа ду  ДАХКА  дешан? (Шиъ ду)

-Муьлхаиг ду  хьалхара  дешдакъа? (ДАХ)

-Шолг1аниг? (КА)

·        Абат т1ера  къастош  ешар.

-Д1адеша цхьанадешдекъах лаьтта  дешнаш.

-Д1адеша  адамийн ц1ераш билгалъен  дешнаш.

-Д1адеша  шина  дешдекъах  лаьтта дешнаш.

-Х1ун кхиамаш бехи аша?

·        Тхуна  1еми дешнаш  деша.

5. Къастийначу  суртана  дар  билгалден дош   лахар.

-Д1аеша  хьалхара предложени  . Муха олу котамах  лаьцна? (Котам  йоду)

-Д1аеша шолг1а предложени  .  Муха олу сайх лаьцна? (Сай  бедира)

-Х1ара  мила  ву. Муха эр дара  к1антах лаьцна? (К1ант ведира)

-Караде и дош учебника т1ехь. Д1адеша.

-Муха эр дара йо1ах  лаьцна? (Йо1 едира).

-Муха эр дара цхьогалах  лаьцна? (Цхьогал дедира)

-Муха эр дара уьсг1ах  лаьцна? (Уьстаг1 бедира)

-Д1аеша  юха а шаьш х1иттийна предложенеш.

-Х1ун 1еми шуна?

·        Суна   х1уманаш деш дерг каро.

6. Сада1аран миноташ.

Иорг1а

Иорг1а говр, йорг1а говр,

Хало, атто оха ловр.

Дига  генна хьайца д1а,

Класса чохь тхо кхин ца 1а.

Кхосса-кхосса-кхоссалуш,

Яда Йорг1а, сих ца  луш,

Лаьтта ког ахь била  байн,

Тата дезаш  дац тхо, х1ай!

Яда, Йорг1а, кхоссало,

Каде  хила, мал ма ло.

Иорг1а идда,  к1адлуш   ю,

Болар цуьнан  лаг1луш ду.

Собар! Тоьар!  Сацахь  цкъа!

Кхин хьо идахь ду  хьан къа.

Болар лахди, х1оьтти  д1а:

Деза цуьнан сада1а.

(Берашна юкъара цхьаъ говр хоржу. Цунна т1аьхьа а х1уытий,  x1apa байташ а олуш, класса чухула довдуш ши-кхо го боккху  цара.)

7.  Дийцар дешар , цунна ц1е тиллар.

·        Массара  цхьана д1адоьшу дийцар.

·        Дагахь х1ораммо ша-ша доьшу дийцар.

·        Кхетош  д1адоьшу дийцар.

-Д1аеша хьалхара предлошени. Х1ун боху  цу  т1ехь? (Тхо лома дахара)

-Д1аеша шолг1а  предложени  .  Х1ун хааелира берашна? (Берашна  лу хааделира)

-Д1аеша йоьалг1а  предложени  . Лу муха дара? (Лу хаза  дара)

-Д1аеша  пхоьалг1а  предложени  . Х1ун боху лунах  лаьцна? (Лу  хаза а , тайна а дара)

-Стенах лаьцна ю предложенеш. (Лунах)

-Иза  текст  ю ала  мегар дуй? Х1унда? (Уьш  вовшашца  йозаелла ю)

-Х1ун  ц1е туьллур яра   аша текстана? (Лу)

-Х1ун  кхиамаш бехи  аша?

·        Суна 1еми текст еша.

8. Дехий , доций мукъа аьзнийн тидам бар.

-Д1адеша  сийначу шекъанца  яздина дош? (Урок)

-УРОК  дашехь аз (О)  деха ду  я  доца ду? (Доца)

-Д1адеша шолг1а дош. КОР  дашехь аз (О)  деха ду  я доца ду ? (Деха ду)

-Д1адеша кхоалг1а дош. КАТИ  дашехь аз (А)  деха ду я доца ду? (Доца)

-КАРА дашехь? (Деха ду)

-Х1ун кхиамаш  бехи аша ?

·        Суна  хии деха а , доца а мукъа  аьзнаш къасто.

·        Тобанашкахь болх.

1-ра тоба- деха мукъа  аьзнаш  долчу дешнашна буха сиз хьахка.

2-г1а тоба –доца мукъа  аьзнаш долчу дешнашна буха ши сиз хьакха.  

Карточка 1.   МОЗ , ТОХА, ЛУ, ЛО, КОКА.

Карточка 2.   СЕДА, УРОК, КОР , КАТИ, КАРА,

9. Жам1 дар.

Чакхъяккха сан  ойла:

Аз (К)   ца лакхало , цундел иза    ду…(мукъаза)

Аз (К) олуш  логан пхенаш цат охало, цундела  из аду …(къора)

Аз (К) йозанехь  билгалдо элпаца …(Кк)

10. Рефлекси.

-Х1ун  кхиамаш бехи аша?

-Хьан  би гуттар дика болх?