KO’Z HA’M KO’RIW

Nókis rayonı XBMXMThSHBne qaraslı

№ - 22- sanli' uluwma orta bilim beriw mektebiniń

Fizika páni muǵallimi

Aǵılash   Saylauovtıń

KÓZ HÁM KÓRIW

atlı teması boyınsha

sabaqlıq is jobası

2015-2016 jıl

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash

№ 30 TEMA        KÓZ HÁM KÓRIW

Sabaqtıń maqseti

a)Bilimlendiriw maqseti

Oqıwshılarǵa Kóz hám kóriw haqqında uluwma tusinikler beriw hám bul temanıń basqa temalardan ózgesheligin aytıp ótip temanı baslaw.

b) Tarbiyalıq maqseti.

Oqıwshılarǵa temadan kelip shıqqan halda ómirde jaqsı menen jamannıń birdey juriwin biraq jaqsılıqtıń jeńip shıǵıwın tusindirip, oqıwshılardı jaqsılıq ruwxında tárbiyalaw.

c)Rawajlandırıw maqsetı

Oqıwshılardıń pánge degen qızıǵıwshılıǵın arttırıw nátiyjesinde olardıń oqıw hám jazıw kónlikpelerin arttırıp barıw

Sabaqtı qurallandırıw

Sabaqlıq kitap,tarqatpa materiallar, hám korgizbeli qurallar.

Sabaqta paydalanılǵan metodlar: «Báseki sáwbet» interaktiv metodı «Debatlar» interaktiv metodı

Sabaq jobasi

Sabaqtıń barısı

Shólkemlestiriw

Oqıwshilardıń nawbettegi sabaqqa tayarlıǵın tekseriw

Úyge tapsırma soraw

Optikalıq ásbaplar temasın soraw

TEMA

Kózdiń dúzilisi:

67-suwrette adamnıń kóz dúzilisi suwretlengen. Kóz almasınıń sırtqı qabıǵı sclera (1), onıń móldir aldınǵı bólimi múyizli perde (2) dep ataladı. Sklera ishki tárepten qan tamır perdesi (3) menen qaplanǵan. Qan tamır tamır perdesi qan tamırlarınan ibarat.

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash

Kóriw:

Buyımǵa qaraǵanımızda onnan kelip turǵan nur kózge túsedi hám perdede buyımnıń haqiyqiy, kishireygen hám tónkerilgen kórinisi payda boladı. Tor perdedegi nurlı talshıqları buyımnıń forması hám reńI haqqında informaciyanı miyge jetkeredi. Sonday yetip adam sol buyınıń forması hám reńin sezedi.

Átiraptaǵı buyımlar adamnıń kózinen turli aralıqta jaylasqa bolsada, túrli perdede anıq kórinis payda bola beredi. Buǵan sebep, kózdiń gawharınıń iymeklik radyusi, focus aralıǵınıń ózgeriwsheńligi bolıp esaplanadı. 

Bul halatta kórinis astına azıraq sandaǵı nerv ushları tuwra keledi. Sonıń ushın buyımnıń sırtqı kórinisi boyınsha azıraq informaciya alamız.

AB buyım qansha uzaq aralıqta bolsa, kórinis hám kóriw múyeshi sonsha kishi boladı, sırtqı kórinis boyınshada sonsha az informaciya alamız. Eger AB buyım júda uzaqta bolsa, perde talshıǵındaǵı kórinis sonsha kishi boladı, kórinis tek bir nerv talshıǵı ushına túsedi. Bir nerv talshıǵı tek bir noqat haqqında informaciya beredi.

Eki kóz benen kóriwde buyımnıń kórinisi eki kózde birdey payda boladı. Eger barmaǵımızdı tik halda murnımızdıń aldında tutıp tursaq, ol ekilenip kórinedi. biraq barmaǵımız 15-20 sm uzaqlıqqa barǵanında bul ekileniw joq boladı. Sol aralıqtan baslap kózlerimiz kóriwde bir-birine járdem beredi. Bir kóz benen keńisliktiń úsh ólshewligin, buyımlardıń uzaq-jaqınlıǵın, joldıń oylı bálentligin seziw qiyin. Bunda eki kóz benen kóriw járdem beredi.

Kóriwdegi kemshilikler. Kózáynek:

Jaqsı yaǵniy normada kóriwshi adamnıń kózinde buyımnıń kórinisi túrli perdede payda boladı (69-a suwret). Ayırım adamlar uzaqtan kórmeydi. Bunday adamlar kózinde uzaqtaǵı buyımnıń kórinisi tor perdeden ber jaqta payda boladı hám buyımlar buldırap kórinede (69-b suwret). Bunday kóz jaqınnan kóriwshi dep ataladı.

Jaqınnan kóriwshi kózlerde gawhardıń focus aralıǵı normadan az, yaǵniy optikalıq kúshi úlkenirek boladı. Kóriwdi jaqsılaw ushın oys linzalı kóz áynekten paydalanıladı. Kózáynektegi optikalıq kúsh teris bolǵan bunday linza kórinisti tor perde tárepke iyterip beredi (69-d suwret). Bunday kózáynek járdeminde buyımdı jaqsı kóriw múmkin.

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash

Bazı birewler, ásirese, úlken jastaǵı adamlar oqıw jazıwda qıynaladı. Bunday adaminıń kózinde buyımnıń kórinisi tor perdeden ar jaqta payda boladı hám buldırap kórinedi (69-e suwret). Bunday kóz uzaqtan kóriwshi dep ataladı.

Uzaqtan kóriwshi kózlerde focus aralıǵı normadan úlken, yaǵniy optikalıq kúshi kishirek boladı. kórinisti jaqsılaw ushın dóńes linzalı kózáynek paydalanıladı. Kózáynektegi optikalıq kúsh oń bolǵan linza kórinisti tor perde tárepke iyterip beredi (69-f suwret). Nátiyjede bunday kózáynek járdeminde adam buyımdı normadaǵı kóz siyaqlı jaqsı kóredi.    

Sabaqtı bekkemlew

«Kishi toparlarda islesiw» interaktiv metodı bunda oqıwshılar tiykarınan bólek máseleler boyınsha óz pikirin islep shıqqan halda onı toparda taqılawǵa hám hár túrli pikirler tiykarında uyımlasqan kóz qarasqa keliwge úyretedi.Oqıwshılardı kishi toparlarǵa bólgen halda islesiw.Hár toparǵa hár túrli sorawlar taslap juwaplar yesitip qatelerin basqa toparlarǵa baqlatıw menen oqıwshılardıń bilim dárejelerin bekkemlep barıw.

1.67-suwretten kózdiń dúzilisin tusındirip beriń

2.Kózde kórinis qalay payda boladı:

3.Yeki kóz benen kóriwdiń bir kóz benen kóriwden parqı neden ibarat?

4.Jaqınnan kóriwshi hám uzaqtan kóriwshi kózlerdegi kemshilik neden ibarat?  Bunday kózlerdiń jaqsı kóriwi ushın qanday kózáynekten paydalanıw múmkin?

Uy tapsırma tapsırıw

Kóz hám kóriw temasın oqıp keliw.

Sabaqtı juwmaqlaw

Úy jumısın qayta yadına salıp ótip,búgingi sabaqqa belsene qatnasqan oqıwshilarga tiyisli bahaların qoyǵan halda búgingi sabaǵıma juwmaq jasayman

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash