Кредит

Моҳияти карз ва системаи карзи дар ҶТ.

2. Шаклҳои қарз. Таснифоти қарзҳо

Қарз ва пайдоишии он.

НАҚША

Истилоҳоти қарз аз забони лотинӣ мебошад, ки баъзан маънои бовар мекунамро дорад.

Бонк аз рўи таъриф ташкилоти қарздиҳанда ба ҳисоб меравад, қарзҳо бошанд ба шумораи намудҳои хело муҳими дороиҳои бонкӣ мансуб мебошанд ва ба бонкҳо қисми асосии даромадашонро медиҳанд

Бонк

Қарз аз талаботҳои инкишофи муносибатҳои молию пулӣ пайдо шудааст.

Асоси объективии он ҳаракати арзиш дар соҳаи мубодила ба ҳисоб меравад. Мутобиқан, қарз хосияти пулӣ дорад

Қарз - ҳаракати ё гардиши пулҳо ё молҳо бо назардошти шарти баргардонидан. Талабот ба кредит бинобар нобаробар будани гардиши сармояи хусусӣ ба амал омадааст. Он ба сифати шакли ҳал намудани зиддият байни муваққатан андўхтани маблағҳои озоди пулӣ дар як субъектҳои иқтисодӣ ва талабот ба онҳо дар дигар субъетҳо баромад мекунад.

Қарз

Банк ҳамчун миёнарав маблағҳои муваққатан озодро ҷамъ намуда, сармояи қарзиро ташаккул медиҳад ва онро муваққатан ба ихтиёри он шахсони пешниҳод мекунад, ки онҳо ба ҷалб намудани захираҳои иловагии молиявӣ бо шартҳои муайян эҳтиёҷ доранд.

Муносибатҳои қарзӣ - муносибатҳои иқтисодӣ, ки дар аз нав тақсимкунии маблағҳои пулӣ бо шарти баргардонидан ифода карда шудааст.

Банк ҳамчун миёнарав

Муносибатҳои қарзӣ

истифодабарии мақсаднок

Дар асоси шартҳои қарздиҳи принсипҳои зерин қарор доранд:

таъҷилӣ;

баргардонидан;

пардохти будан;

бо қарз таъмин будан;

дар муносибатҳои қарзӣ мавҷудияти аспекти муваққатиро пешбинӣ менамояд, яъне байни лаҳзаи додани қарз ва лаҳзаи пардохти он ҳамеша фосилаи муайяни вақт мавҷуд аст, ки дар шартномаи қарзӣ ба қайд гирифта мешавад.

Принсипи таъҷилӣ

аз он бармеояд, ки қарз ба мўҳлати муайян пешниҳод карда мешавад ва бояд аз ҷониби қарзгир ба қарздиҳанда баргардонида шавад, қарзгиранда бошад ба бонк саҳмдори худ бармегардонад, зеро бонкҳо ба дараҷаи зиёд қарзи мизоҷони худро мегиранд

ҳамчун тарзи кам кардани хавфи қарзӣ пайдо шудааст. Барои он ки баргардонидани қарз ба бонк таъмин карда шавад, чун қоида аз мизоҷони худ кафолати моддии баргардонидани қарзро талаб мекунад. Агар қарзгиранда ўҳдадориҳои худро вайрон кунад бонк барои ситонидани зарарҳои хеш ҳуқуқи кафолатнок дорад.

маблағҳои қарзӣ аз он роле бармеояд, ки онро қарз дар фаъолияти иқтисодӣ мебозад. Роли қарз бо таъсиррасонии фаъолонаи он ба ҳаёти хоҷагии мамлакат, қобилияти ҳавасмандгардонии комёбиҳои натиҷаҳои баланди ниҳоии ҳамаи звеноҳои иқтисодиёт андоза карда мешавад. Қарзро дода истода, бонк бояд ба он боварӣ кунад, ки захираи қарзӣ самаранок истифода бурда дар мўҳлаташ баргардонида мешавад.

тақсимотӣ – тақсимотӣ хазинаи қарзии мамлакат дар асоси баргардонидан;

Хазинаи қарзӣ - мафҳуми макроиқтисодӣ. Ҳамчун категорияи иқтисодӣ дар як вақт сафарбаркунии маблағҳои пулиро ба иқтисодиёт, ҷойгиронии (тақсими) онҳоро байни субъектҳои иқтисодӣ тавассути ташкилотҳои қарзӣ дар асоси баргардонидан (дар фарқият аз молия) инъикос менамояд.

назоратӣ – назорат аз болои фаъолияти самараноки субъектҳои хоҷагидорӣ, тезонидани прогресси техникӣ. Бо роҳи назорат намудан аз болои ҳолати қарзгиранда, риоя намудани принсипҳои қарздиҳӣ татбиқ карда мешавад.

эмиссионӣ – ташаккул додани маблағҳои қарзии муомилот ва иваз намудани пулҳои нақд;

бонк маблағҳоро тибқи амалиётҳои дороиӣ ҷойгир намуда, ба сифати қарздиҳанда баромад мекунад.

Муносибатҳои қарзӣ ифодаи дутарафа доранд:

бонк ҳамаи маблағҳои пулиро сафарбар намуда, ба сифати қарзгиранда баромад мекунад;

1

2

давлат.

Қарзгиранда шуда шахсони ҳуқуқӣ ва воқеъи баромад карда метавонанд:

соҳибкорон,

шаҳрвандони алоҳида,

меъёрҳои захираҳои ҳатмӣ

Омилҳое, ки ба иқтидори қарзии бонк таъсир мерасонад.

суммаи умумии маблағҳои сафарбаркардашуда;

сохтори ўҳдадориҳои бонк (депозитҳо ва маблағҳои қарзӣ);

Ба сифати қарзгиранда инҳо баромад карда метавонанд: