Математика пәнінен сабақ жоспары "Түзулердің өзара орналасуы" (7-сынып)

Қысқа мерзімді жоспар Ұзақ мерзімді жоспар  бөлімі:    7.3С бөлім. Түзулердің  өзара орналасуы   Күні:   Маңғыстау облысы Ақтау қаласы Мектеп: «Ибаш Жанболатова атындағы №15 жалпы білім беру  орта мектебі» КММ Мұғалімнің аты­жөні: Шайдуллина Айгул Жасмырзаевна Сынып: 7  Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны: Сабақ тақырыбы:     Перпендикуляр түзулер. Перпендикуляр, көлбеу және оның  проекциясы. Осы сабақта қол  жеткізілетін оқу  мақсаттары (оқу  бағдарламасына сілтеме) 7.3.2.8 Перпендикуляр, көлбеу және көлбеудің проекциясы ұғымдарын  меңгеру; 7.3.2.9 Нүктеден түзуге түсірілген перпендикулярдың біреу ғана болуы  теореманы дәлелдеу және қолдану Сабақ мақсаттары Перпендикуляр, көлбеу және көлбеудің проекциясы ұғымдарын  үйрету. Оқушылардың зерттеушілік қабілеттерін қалыптастыру, өз  ойларын теореманы дәлелдеуде жеткізе білуге дағдыландыру Бағалау критерийлері  Тілдік мақсаттар Оқушылар Перпендикуляр, көлбеу және көлбеудің проекциясы ұғымдарын  біледі.  Нүктеден түзуге түсірілген перпендикулярдың біреу ғана болуы  теоремасын дәлелдейді, қолданады Оқушылар:  ­математикалық символдармен берілген тапсырмаларды оқиды және  математикалық тілде сауатты сөйлейді.  ­ теоремаларды дәлелдеу мен есеп шығаруды түсіндіреді; ­ бөлімнің терминдері мен ұғымдарына сүйенеді;  ­ сызбадағы берілгендерді суреттейді. Бөлім бойынша лексика және терминология ­ параллель, қиылысатын, перпендикуляр түзулер; ­ қиюшы; ­ ішкі айқыш бұрыштар, ішкі тұстас бұрыштар, сәйкес бұрыштар; ­ үшбұрыштың сыртқы бұрышы; ­ үшбұрыш теңсіздігі; ­ перпендикуляр, көлбеу, проекция.  Құндылықтарды дарыту Белсенді қарым­ қатынас, өзіндік шешім қабылдауды үйрену және оны дамыту. Бір­бірінің пікірлері мен ерекшеліктерін құрметтеу Пәнаралық байланыстар тарих Бастапқы білім  Тік бұрышты үшбұрыштың қасиеттері мен белгілері Сабақтың  жоспарланға н кезеңдері Сабақтың басы 2 мин 5 мин 5 мин Сабақ барысы Сабақтағы жоспарланған іс­әрекет Ресурстар І. Ұйымдастыру кезеңі:    Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, оқушылар құралдарын  реттеу, сабаққа назарын аударту. ІІ. Сыныптағы көшбасшы оқушылар таңдалады, осы оқушылар  өз тобын өзі жасақтайды. Мысалы, «Мен Айнұрды таңдаймын,  себебі, ол «өз ойын еркін, анық жеткізеді» деп таңдауға болады.  Сыныпта ынтымақтастық ахуалы орнайды. ІІІ. Үй тапсырмасын тексеру. «Символдар сөйлейді» ойыны арқылы үй тапсырмасын  тексерміз. Әр топқа 2 тапсырмадан беремін, топта  талқылап, тапсырмаларды постерге орындайды, топтар  бірін­бірі бағалайды. І топ 1­тапсырма.  А∈а 2­тапсырма.  Ва ІІ топ 1­тапсырма.  АВ=A1B1 2­тапсырма.  ¿(b,c) ІІІ топ 1­тапсырма.  c∩d=O 2­тапсырма.  a∥b ІV топ   l  түзуі және одан тыс М нүктесі берілген. М нүктесі  арқылы А)  l  түзуін қиып өтетін  a,b  түзулерін  жүргізіңдерж Ә)  l  түзуіне параллель с түзуін жүргізіңдер. Дескриптор Білім алушы 1 Тиістілік аксиомаларын қолданады 2 Берілген кесіндіге тең кесіндіні салуды орындайды 3 Бұрыштарды белгілейді, салады. 4 Параллель түзулердің белгіленуін біледі, сызбасын  салады. Перпендикуляр.Түзул ер мен  кесінділер...https://ww w.youtube.com/watch? v=BkPHb... Сабақтың ортасы 3 мин           IV. Жаңа тақырыпты ашу. Видеоролик көрсетіледі. Мұғалім жаңа тақырыпты меңгеру  үшін оқушыларға  сұрақтар қойып, негізгі идеяларын бірлесе отырып ашып  түсінеді. АВ және СD түзулері  О  нүктесінде қиылысып, бір­бірімен  тікбұрыш жасасын.                    С                                      СОВ=90º                                                             АОС=90º    А                о                       В           DОВ=90º,     АОD=90º                                           D                                      Бұл екі түзу перпендикуляр болады. Ендеше, мынадай анықтама аламыз. 7 мин    Тікбұрыш жасап қиылысқан екі түзу перпендикуляр  түзулер деп аталады. “  “ таңбасымен белгілейміз және АВ   СD  , АВ түзуі СD түзуіне перпендикуляр дегенді білдіреді және солай оқимыз.  Теорема 1. Бір түзуге перпендикуляр екі түзу өзара параллель  болады. Теорема 2. Егер түзу параллель түзулердің біріне  перпендикуляр болса, онда ол  екіншісіне де перпендикуляр. Теорема 3. Түзудің әрбір нүктесі арқылы оған бір ғана  перпендикуляр жүргізуге болады. V. «Миға шабуыл» әдісі бойынша проблемалық сұрақтар  қоямын. Дәлелдемелерін постерге түсіреді, «Галереяға  саяхат» әдісін қолданамын. Постерлер ілініп тұрады, әр топ  бірін­бірі бағалайды. І топ Түзудің әрбір нүктесінен оған перпендикуляр болатынын бір  ғана түзу жүргізуге болатынын дәлелдеңіз. ІІ топ Түзудің бойында жатпайтын бір нүктеден оған перпендикуляр  болатын тек бір ғана түзу жүргізуге болатынын дәлелдеңіз. ІІІ топ Түзудің әрбір нүктесінен оған перпендикуляр болатынын бір  ғана түзу жүргізуге болатынын дәлелдеңіз. Түзудің бойында жатпайтын бір нүктеден оған перпендикуляр  болатын тек бір ғана түзу жүргізуге болатынын дәлелдеңіз. ІV топ Дескриптор Білім алушы ­әрбір есеп үшін сызба салады; ­әрбір есеп үшін дәлелдеу әдісін анықтайды; ­перпендикуляр түзулердің қасиеттерін қолданады; ­түзуге жүргізілген перпендикулярдың жалғыздығы туралы  теореманы дәлелдейді. 5 мин VI. «Сен білесің бе» ойынын ойнаймыз https://kk.wikipedi a.org/wiki/ Оқушыларға бірнеше суреттер, беріледі осы суреттерге қарап,  оқушылар өздерінің ойларын айтады. 5 мин             Бұл «Күн сағаттары». Күн сағаттары­ күн сәулесі  арқылы уақыт анықтауға қолданылатын аспап. Ол  ортасында дүние осіне параллель бағытта қозғалмайтын  етіп бекітілген өзекшесі мен пластинкасы бар тең  бөліктерге бөлінген циферблаттан тұрады.Өзекшенің  циферблатқа түскен көлеңкесі өзінің әр уақыттағы тұрған  қалпымен күннің тура уақытын көрсетіп тұрады. Әдетте  күн сағаттарының дәлдігі бірнеше минуттан аспайды.          Күн сағаты қашан және қай жерде пайда болғаның  нақты айтуға қиын, алайда зерттеушілер күн  сағаты Мысырда пайда болғандығын айтады. Бірінші  қалалық күн сағаты Күн құдайдың (Ра) құрметіне арнап  ескерткіш ретінде Мысыр қалаларында салынған. Осындай  ескерткіштер ғибадатханалар алдында орналасатын.  Осылайша, мысыр халқы ескерткіштен пайда болатын  көлеңкені пайдалана отырып, сағатты анықтай алатын. Бұл көлеңкенің өмірде қолдануының мысалы. Ал бұл  ұғымдарды математикалық тілде көлбеу және проекция  деп атаймыз.  Айталық, А нүктесінен  a   түзуіне түсірілген АВ кесіндісін­ перпендикуляр, ал АС кесіндісін­көлбеу деп атайды. А нүктесі ВС  перпендикулярдың табаны, С нүктесі ВС көлбеуінің табаны,  ВС кесіндісі АС көлбеуінің  a  түзуіндегі проекциясы деп  аталады.  Сабақты бекіту.      І және ІІІ топ АВ және CD перпендикуляр түзулер және олар О нүктесінде  қиылысады. ОЕ және OF сәулелері OD сәулесімен бір жарты  жазықтықта жатады және