MOODLE ПЛАТФОРМАСИ ТАРИХИ, ИМКОНИЯТЛАРИ ВА ХУСУСИЯТЛАРИ

MOODLE ПЛАТФОРМАСИ ТАРИХИ, ИМКОНИЯТЛАРИ ВА ХУСУСИЯТЛАРИ

НамДУ, Уринова Муқаддас Валишеровна

Масофавий таълим жараёнини таълим тизимини бошқарувчи дастурий (LMS-Learning Management System) тизимларидан фойдаланган ҳолда ташкил этиш мумкин.

Moodle- бу тизим (Content Management System - CMS) сайтининг махсулотини бошқаруви, ўқитувчиларнинг онлайн-курсларини тузиш қўлланмалари ва ишлаш тизими .

 Бундай е-learning системаларни кўпинча бошқарув таълимоти (Learning Management Systems - LMS)  ёки виртуал яратиш қуроллари (Virtual Learning Environments - VLE) деб аталади. Moodle-бу нафақат онлайн-курсларни тузиш ва ишлаш балки, унинг ёрдамида ўқув веб сайтлари билан ишлаш учун мўлжалланган аслахалар омборидир. Дастурнинг асосига социал теория конструкцияси ва ишлатаолишни ўргатиш киради.

Moodle автори - Martin Dougiamas.  Курснинг якунлаши билан Computer Science ва Education йўналиши бўйича университетни якунида диссертацияни тайёрлаб ёқлаган (Ph.D.).  "The use of Open Source software to support a social constructionist epistemology of teaching and learning within Internet-based communities of reflective inquiry". Ўқув жараёнини қўллаб қувватлаш  мақсадида информацион технологиялардан фойдаланиш фикри 1999 йили - Curtin University (Австралия) – университетида WebCT коммерциявий платформасини амалиётда қўллагандан сўнг пайдо бўлган. Moodle тизимининг ишлаб чиқилишининг асосий мақсади WebCT и BlackBoard платформасидан текин фойдаланиш эмас, балки ўқитиш жараёнида ўқитувчиларнинг имкониятларини кенгайтириш.

Moodle тизими масофали ўқув жараёнида кенг қамровли имкониятлар ва ўқув жараёнида қўл келадиган қўллаб тўла тўкис қувватлаш – ўқув материалларининг кенг кўламда ёритилиши, билим савиясини текшириш ва бошқарувида ишлаш имконини яратади. Хозирги вақтда Moodle тизими жахоннинг йирик университетларида қўллаб  келинмоқда.  Moodle тизимида  тахминан 2 млн нафар фаолият олиб борувчилар қайд этилган, 200-та давлатда 70-тилдаги  46-минг ўқув парталлари ва 300-нафар програмист-ишлаб чиқарувчилар фаолият олиб бормоқда.

1-Расм. Moodle LMS тизимининг структураси

Moodle сўзи – сўзларнинг оббвертураси бўлиб "Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment". Moodle модификатциясиз Unix, Linux, FreeBSD, Windows, Mac OS X, Netware ва бошқа PHPни қўллаб қувватловчи оператив системаларда ишлайди. Маълумотлар MySQL ва PostgreSQL маълумотлар омборида сақланади. Moodle дастурини ўрнатиш мураккаб емас ва бу дастурни ўрнатишда “ обновление” ва “переход” талаб қилинмайди. Moodle сўнги версияси СДО Moodle ни мижозларнинг умумжахон бирлашмасининг http://www.moodle.org. Сайтидан кўчириб олиш мумкун.

Moodle тизими масофадан туриб ўқитиш курслари ва веб-сайтларни яратишни дастурий таъминлаш пакетидан иборатдир. Тизимнинг асосий хусусиятлари қуйидагилардан иборат:-Тизим ҳозирги замон педагогика ютуқлари ва ўқувчилар орасидаги ҳамкорликка бўлган эътибор, муҳокамани ҳисобга олинган ҳолда лойиҳалаштирилган.-Масофадан туриб ўқитиш учун ҳам, кундузги ўқитиш учун ҳам фойдаланиш мумкин.-Оддий ва самарали веб-интерфейсга эга.-Дизайн модуль структурасига эга ва осонгина модификация қилинади.-Уланадиган тил пакетлари тўлиқ маҳаллийлаштириш имкониятини беради.Айни пайтда 43 та тил қўллаб-қувватланоқда.

LMS Moodle имкониятлари

 Moodle LMS (Learning Management System)  синфи - таьлимни бошқариш тизимига мансубдир. Россияда бундай дастурий таьминотни масофали таьлим тизимлари (МТТ) дейишади, чунки айни мана шундай тизимлар орқали кўплаб ўқув юртларида масофали таьлим ташкил этилган. Moodle – бу GPL лицензияли эркин дастурий таьминот бўлиб, тизимдан бепул фойдаланиш имконини беради. Ундан шунингдек, ортиқча қийинчиликсиз таьлим муассасасининг эҳтиёжларига мувофиқ фойдаланиш ва бошқа маҳсулотлар билан уйғунлаштириш имконини беради. Moodle (Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment)жумласининг қисқармаси бўлиб, модулли обьектга йўналтирилган динамик ўқув муҳити маьносини билдиради. Ўзининг функционал имкониятларига кўра тизим кенг оммалашган бўлиб, тижорат  ЛМСлари билан муваффақиятли рақобатлашмоқда. Moodle жаҳоннинг 30 мингдан кўпроқ ўқув муассасаларида ишлатилиб, 80дан кўпроқ тилларга таржима қилинган. Moodle тўғрисидаги батафсил малумотларни лойиҳанинг расмий сайти (ҳттп:// www.моодле.орг/)дан  олиш мумкин.

         Moodle ахборот-таҳлил муҳитини лойиҳалаш, яратиш ва уни бошқариш имкониятларини беради. Тизимнинг интерфайси аввалбошдан дастурлаштириш ва малумотлар базаси, вебсайтлар ва бошқалар тўғрисида чуқур билимга ега бўлмаган ўқитувчиларга мулжалланган. Тизим қулай бўлиб, интуитив равишда тушунилиши мумкин бўлган интерфайсга ега. Ўқитувчи мустақил равишда фақатгина малумотлар тизими ёрдамида електрон курс тузиши ва уни бошқариши мумкин. Жадвал, схема, чизмалар, видео, флеш ва бошқаларни жойлаштириш ҳам қийинчилик туғдирмайди. Бошқаришнинг қулай механизми ёрдамида курс тузувчиси ҲТМЛ тилини билмаси ҳам ранглар ва ўқув материалининг бошқа елементларини осонгина танлаши мумкин.

Moodle платформасига қўйиладиган талаблар

Дастурий воситаларга қўйиладиган талаблар:PHP ни қўллаб қувватловчи модификациясиз иҳтиёрий операцион тизимлар(Unix, Linux, FreeBSD, Windows, Mac OS X, Netware ва бошқалар);Маълумотларни сақлаш учун: MySQL  ва PostgreSQL (енг яхши версияси).

Аппарат таъминотига  бўлган  талаби  :Pentum  3 ва 4 русумидаги  компютер (икки ядроли ёки процессорли) ;Қаттиқ  дискда  30 МБ  бўш  жой ; Шунингдек , 256 МБ  ОЗУ оператив ҳотира  бўлиши  тавсия  қилинади.

АДАБИЁТЛАР

1.В.С.Хамидов, Р. Ахатова, Организация дистанционного обучения в LMS системе Moodle     

   Фан ва таълимда ахборот-коммуникация технологиялари, Тошкент , 2010 25-26 март

Скачано с www.znanio.ru