New technologies in engineering networks

 

 

O’ZBEKISTON  RESPUBLIKASI  OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

 

 

FARG’ONA POLITEXNIKA  INSTITUTI

 

 

 

Qurilish fakulteti

 

 

 

 

"Muxandislik kommunikatsiyalari qurilishi " kafedrasi

 

 

 

 

5340400- Muxandislik kommunikatsiyalari qurilishi va montaji yo’nalishlarining talabalari uchun

 

 

 

 

"Issiqlik ta’minoti va issiqlik jarayonlari" fanidan kurs ishini bajarish bo’yicha

 

Uslubiy ko’rsatma

 

 

 

 

 

 

 

 

Farg’ona-2019

                   

        

 

Mazkur uslubiy ko’rsatma  5340400- Muhandislik kommunikatsiyalari qurilishi yo’nalishi bo’yicha ta’lim olyotgan talabalarga mo’ljallangan bo’lib, u “Issiqlik ta’minoti va issiqlik jarayonlari” fani bo’yicha kurs loyiha ishini tartib bilan echilishini o’z ichiga olgan.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

        Tuzuvchi:                                                                 ass. S.A. Raxmankulov

                                                                         ass. A.A.Akramov            

          

 

 

 

Taqrizchi:                                                    “Muhandislik kommunikatsiyalari

qurilishi”  katta o’qituvchsi: M.M. Madraximov.

 

 

 

 

Uslubiy ko’rsatma «Muxandislik kommunikatsiyalari qurilishi» kafedrasining “____”2019 yil   majlisida ko’rib chiqilgan va ma’qullangan.  № _____

 

 

Institut Ilmiy-uslubiy kengashida ko’rib chiqilgan majlis bayoni №_____  2019 yil _________ va tasdiqlangan
MUNDARIJA

1. Kirish..........................................................................................................4

2. Kurs loyihasini bajarish tartibi.....................................................................................5

3. Kvartalning  umumiy maydoni....................................................................................5

4. Kvartalning  foydali yashash maydoni........................................................................5

5. Kvartaldagi yashovchilar soni ................................ ................................ ..................6

6. Issiqliklar sarflarini aniqlash. .....................................................................................7

 II. Isitish uchun sarflanadigan  soatlik issiqliklar miqdorini

      aniqlash. ..................................................................................................................7

7. YAshash binolarini isitish uchun sarflangan issiqliklar miqdori quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.......................................................................................................................7

8. Jamoat binolarini isitish uchun sarflangan issiqlik miqdori ......................................8

9. Isitish uchun sarflanadigan umumiy issiqlik miqdori ...............................................9

10. Jamoat binolarini ventilyasiya tizimlarida ishlatiladigan issiqlik miqdori .......................................................................................................................................9

11. Isitish mavsumi davomida issiq suv bilan ta’minlash tizimlari uchun sarflangan o’rtacha issiqlik miqdori ............................................................................................10

12. Isitish mavsumi davomida issiq suv bilan ta’minlash tizimlari uchun sarflangan maksimal issiqlik miqdori ..........................................................................................11

III. Yillik issiqliklar sarflarini aniqlash .................................................................12

IV. Issiqlik tarmog’ining normal temperatura grafigini qurish. .........................14

13. Issiqlik tarmog’ini gidravlik xisob qilish jadvali ..................................................21

14. Ekvivalent uzunlikni aniqlash jadvali ...................................................................22

15. Tavsifnoma ............................................................................................................24

16. SHahar va uning iqlimiga tegishli ma’lumotlar.....................................................25

17. Kanallarda va kanalsiz yotqizilgan issiqlik quvurlarida o’rnatilgan qo’zg’almas tayanchlar orasidagi masofa ........................................................................................26

18. YAshash binolarining 1M² umumiy maydoni uchun isitishga sarflangan maksimal issiqlik oqimining kattalashtirilgan ko’rsatkichi 3- ilova ...........................................26

19. Turar joy mavzelari, noxiyalar xududlari turar-joy qavatlari uchun yashash fondi zichligi m²/ga 4- ilova ...................................................................27

20. Foydalanilgan adabiyotlar ....................................................................................28

 

 

Kirish.

Mamlakatimizda sog’lom va barkamol avlodni tarbiyalash, yoshlarning o’z ijodiy va intellektual salohiyatini ro’yobga chiqarishi, mamlakatimiz yigit-qizlarini XXI asr talablariga to’liq javob beradigan har tomonlama rivojlangan shaxslar etib voyaga etkazish uchun zarur shart-sharoitlar va imkoniyatlarni yaratish bo’yicha keng ko’lamli aniq yo’naltirilgan chora-tadbirlarni amalga oshirish hozirgi davr talabi hisoblanadi.

Buning uchun tayyorlanayotgan mutaxassislarga real iqtisodiyot tarmoqlari va sohalaridagi mavjud talabga alohida e’tibor qaratgan holda, o’sib kelayotgan yosh avlodga ta’lim va tarbiya berish sohasidagi moddiy-texnika bazani yanada mustahkamlash, undan oqilona va samarali foydalanishni ta’minlash, davlat ta’lim standartlari, o’quv dasturlari va o’quv-uslubiy adabiyotlarni takomillashtirish; ta’lim jarayoniga yangi axborot-kommunikatsiya va pedagogik texnologiyalarni, elektron darsliklar, mulьtimediya vositalarini keng joriy etish orqali mamlakatimiz maktablarida, kasb-hunar kollejlari, liseylari va oliy    o’quv    yurtlarida    o’qitish    sifatini    tubdan    yaxshilash,    ta’lim muassasalarining o’quv-laboratoriya bazasini zamonaviy turdagi o’quv va laboratoriya uskunalari, kompьyuter texnikasi bilan mustahkamlash, shuningdek, o’qituvchilar va murabbiylar mehnatini moddiy hamda ma’naviy rag’batlantirish bo’yicha samarali tizimni yanada rivojlantirish zamonaviy axborot va kommunikatsiya texnologiyalari, raqamli va keng formatli telekommunikatsiya aloqa vositalari hamda Internet tizimini yanada rivojlantirish, ularni har bir oila hayotiga joriy etish va keng o’zlashtirish; yoshlar, avvalambor, kasb-xunar kollejlari va oliy ta’lim muassasalari bitiruvchilarini, ayniqsa, qishloq joylarda tadbirkorlik faoliyatiga keng jalb etish uchun sharoit yaratish; ilm-fanni yanada rivojlantirish, iqtidorli va qobiliyatli yoshlarni ilmiy faoliyatga keng jalb etish, ularning o’z ijodiy va intellektual salohiyatini ro’yobga chiqarishi uchun sharoit yaratishga doir kompleks chora-tadbirlarni ishlab chiqish; yosh oilalarga g’amxurlik qilish ishlarini kuchaytirish, ularni huquqiy va ijtimoiy muhofaza qilishni ta’minlash, jismonan va har tomonlama rivojlangan barkamol avlodni milliy va umuminsoniy qadriyatlar hamda Vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash borasida jamiyatning muhim bo’g’ini bo’lgan sog’lom va mustahkam oilani shakllantirish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish; yoshlar o’rtasida sog’lom turmush tarzini qaror toptirish, ularni ichkilikbozlik va giyohvandlik illatlaridan, boshqa turli halokatli taxdidlar hamda biz uchun yot bo’lgan diniy va ekstremistik ta’sirlardan, tuban "ommaviy madaniyat" xurujlaridan himoya qilishga doir kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish  tadbirlarini ko’rish lozim.

O’zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishib porloq kelajak sari dadil odim tashlamoqda. Bunda kelajagimiz poydevori bo’lmish yoshlar tarbiyasiga, ularning ma’naviy pok, insoniy fazilatlarga boy bo’lgan chuqur bilimli etuk mutaxasis bo’lib etishishlariga katta e’tibor berilmoqda.

         YOsh mutaxasis kadrlarni tayyorlashda texnik adabiyotlarning, shu jumladan darslik,  o’quv ko’rsatma va uslubiy ko’rsatmalarning tutgan o’rni beqiyosdir. Lekin bugungi kunda «Kasb ta’limi» yo’nalishlaridagi mutaxasislik fanlari bo’yicha mavjud adabiyotlarning son jihatdan ham, sifat jihatdan ham talab darajasida emasligi hech kimga sir emas.

         Bu yo’nalishdagi muammolarni biroz bo’lsada hal qilish, «Issiqlik ta’minoti va issiqlik jarayonlari» fanidan kurs loyihasini talabalar tomonidan chuqur o’zlashtirishga erishish maqsadida mazkur uslubiy ko’rsatma tuzildi.

         Ushbu ko’rsatmada kurs loyihasini bajarish uchun zarur bo’lgan masalalar bo’yicha hisob formulalari, loyihani bajarish tartibi, jadvallar va foydalanish uchun ilovalar keltirilgan. Ushbu uslubiy ko’rsatma “Issiqlik ta’minoti va issiqlik jarayonlari” fanidan kurs loyihasini talabalar tomonidan mustaqil  bajarishlarida yordam beradi deb umid bildiramiz.

         «Uslubiy ko’rsatma» birinchi bor o’zbek tilida yozilganligi uchun unda xato va kamchiliklarning bo’lishi ehtimoldan xoli emas. Bu to’g’rida fikr mulohazalarini bildirgan talaba va xamkasblarimizga oldindan o’z minnatdorchiligimizni bildiramiz.

                                                                                    

Kurs loyihasini bajarish tartibi.

 

         Kurs loyihasini bajarish uchun talabaga geografik rayon(shahar) nomi uning iqlimiy qiymatlari, rayon(shahar) bosh rejasi aniq masshtabda beriladi.

Kurs loyihasini bajarishning birinchi bosqichida talaba berilgan bosh reja asosida kvartallarning umumiy maydoni, yashash maydoni va kvartaldagi yashovchilar soni aniqlanadi.

 

Kvartalning  umumiy maydoni

 

1. Kvartalning  umumiy maydoni - F_kvkvartalning geometrik shaklidan kelib chiqqan xolda matematik formulalar yordamida aniqlanadi.

 

Kvartalning  foydali yashash maydoni

 

2. Kvartalning  foydali yashash maydoni quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

    (1)

 

1		12
2		13
3		14
4		15
5		16
6		17
7		18
8		19
9		20
10		21
11		22

 

bu erda:

-  yashash fondining zichligi kvartalning o’rtacha qavatlari soniga qarab QMQ dan olinadi - M²/ga ;      

- kvartalning umumiy maydoni- ga.

 

 

 

 

Kvartaldagi yashovchilar soni

3.Bir kishi uchun berilgan yashash maydoni normasini  g = 15 m² ga teng deb olib, kvartaldagi yashovchilar soni –m ni aniqlanadi:

     

1)	12)
2)	13)
3)	14)
4)	15)
5)	16)
6)	17)
7)	18)
8)	19)
9)	20)
10)	21)
11)	22)

 

 

 

Issiqliklar sarflarini aniqlash.

 

Issiqlik ta’minoti tizimlarida sarflanadigan issiqliklar bir soatlik va yilliq miqdorlarda aniqlaniladi. Issiqlik ta’minotida isitish, ventilyasiya va issiq suv ta’minoti uchun sarflangan soatlik va yillik issiqliklar sarflari aniqlanadi.

 

II. Isitish uchun sarflanadigan  soatlik issiqliklar miqdorini aniqlash.

 

Isitish uchun sarflanadigan issiqliklar ikkiga, yashash binolarini va jamoat binolarini isitish uchun sarflangan issiqliklarga bo’linadi.

 

Yashash binolarini isitish uchun sarflangan issiqliklar miqdori quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.

 

a) yashash binolarini isitish uchun sarflangan issiqlik miqdori quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.

 

 

 

     (3) Kvt/soat

 

1		12
2		13
3		14
4		15
5		16
6		17
7		18
8		19
9		20
10		21
11		22

 

 

bu erda:

  -   yashash binolarini isitish uchun bir soat davomida sarflangan issiqlikning hisoblangan kattalashtirilgan ko’rsatkichi – Vt ;

 F - kvartalning yashash maydoni- M².

 

Jamoat binolarini isitish uchun sarflangan issiqlik miqdori.

 

b) jamoat binolarini isitish uchun sarflangan issiqlik miqdori quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.

 

 (4) Kvt/soat

1		12
2		13
3		14
4		15
5		16
6		17
7		18
8		19
9		20
10		21
11		22

 

bu erda:

K  - jamoat binolarini isitish uchun sarflanadigan issiqlik miqdorini hisobga oluvchi kattalik, u QMQ dan olinadi. Berilgan qiymatlar yo’q bo’lganda K= 0,25 teng deb olinadi.

 

 

Isitish uchun sarflanadigan umumiy issiqlik miqdori.

 

v) isitish uchun sarflanadigan umumiy issiqlik miqdori quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.

 

 (5) Kvt/soat

 

1		12
2		13
3		14
4		15
5		16
6		17
7		18
8		19
9		20
10		21
11		22

 

 

Jamoat binolarini ventilyasiya tizimlarida ishlatiladigan  issiqlik miqdori

 

g) jamoat binolarini ventilyasiya tizimlarida ishlatiladigan  issiqlik miqdori quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

 

(6) Kvt/soat

 

1		12
2		13
3		14
4		15
5		16
6		17
7		18
8		19
9		20
10		21
11		22

 

 

Bu erda:

K₁- jamoat binolarini ventilyasiya tizimlarida sarflanadigan issiqlik miqdorini hisobga oluvchi kattalik, bu ham QMQ dan olinadi.

Berilgan qiymatlar yo’q bo’lganda K₁ = 0,4 ga teng deb qabul qilinadi.

 

Isitish mavsumi davomida issiq suv bilan ta’minlash tizimlari uchun sarflangan o’rtacha issiqlik miqdori.

 

d) isitish mavsumi davomida issiq suv bilan ta’minlash tizimlari uchun sarflangan issiqlik miqdorining o’rtacha qiymati quyidagi formula orqali topiladi:

 (7) Kvt/soat

1		12
2		13
3		14
4		15
5		16
6		17
7		18
8		19
9		20
10		21
11		22

 

bu erda:

- issiq suv ta’minotiga bir soat davomida o’rtacha sarflangan

issiqlik miqdorining kattalashtirilgan ko’rsatkichi, u QMQ 2.04.07 -  96 ning 3   ilovasidan olinadi –Vt ;

 - kvartaldagi yashovchilar soni;

 - Quyidagi formula bilan ham aniqlanishi mumkin.

 

 (8)

bu erda:

 - odamlar soni;

a - bir kun davomida bir kishi uchun belgilangan issiq suvning

miqdori (QMQ 2.04.07- 96 dan olinadi);

b - jamoat binolariga belgilangan issiq suvning mikdori, u ham

bir kishi uchun bir kunda 25 l miqdorida belgilangan;

s - suvning birlik issiqlik sig’imi 4.187 kDj/(kg*S)

 

Isitish mavsumi davomida issiq suv bilan ta’minlash tizimlari uchun sarflangan maksimal issiqlik miqdori

 

e) isitish mavsumi davomida issiq suv bilan ta’minlash tizimlari uchun sarflangan maksimal issiqlik miqdorining  qiymati quyidagi formula orqali topiladi:

   (9)

 

 

 

Hisob natijalari 1- jadvalga kiritiladi.

                                                                                                                          1- jadval

Kvartal ning tartib raqami   №	Kvartal qavatlar soni	Kvartal umumiy may doni F ga	YAshash fondi zichligi      M2	Kvartal ning yashash maydoni     F  M2	Kvar talda yashov chilar soni   m  kishi	Issiqliklar sarfi kv/soat
						Isitish uchun			Ven tilya siya uchun	Issiq suv ta’mi no ti uchun	Yig’in di
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
1	2	3,06	2400	7344	490	1165	291	1456	116	186	1758
2	2	1,404	2400	3370	225	534	134	668	53	85	807
3	2	3,06	2400	7344	490	1165	291	1456	116	186	1758
4	2	1,696	2400	4070	271	646	161	807	65	103	975
5	2	2,56	2400	6144	410	974	244	1218	97	156	1471
6	2	1,984	2400	4762	317	755	189	944	76	121	1140
7	2	1,28	2400	3072	205	487	122	609	49	78	736
8	2	1,696	2400	4070	271	646	161	807	65	103	975
9	2	1,92	2400	4608	307	731	183	914	73	117	1103
10	2	2,624	2400	6298	420	999	250	1248	100	160	1508
11	2	1,28	2400	3072	205	487	122	609	49	78	736
12	3	1,653	2700	4465	298	455	114	568	45	113	727
13	3	2,371	2700	6402	427	652	163	815	65	162	1042
14	3	2,059	2700	5560	371	566	141	707	57	141	905
15	3	1,248	2700	3370	225	343	86	429	34	85	548
16	3	1,936	2700	5227	348	532	133	665	53	132	851
17	3	2,688	2700	7258	484	739	185	924	74	184	1181
18	4	1,6	3100	4960	331	505	126	631	50	126	807
19	4	2,448	3100	7589	506	773	193	966	77	192	1235
20	4	2,176	3100	6746	450	687	172	858	69	171	1098
21	4	1,6	3100	4960	331	505	126	631	50	126	807
22	4	2,72	3100	8432	562	858	215	1073	86	214	1372
						15202	3801	19003	1520	3018	23541

 

                                 

III. Yillik issiqliklar sarflarini aniqlash

 

Issiqlik ta’minoti tizimlari uchun sarflangan yillik issiqliklar sarflari ham soatlik issiqliklar sarflaridek isitish, ventilyasiya va issiq suv ta’minoti tizimlari uchun alohida-alohida aniqlanadi.

III.a) isitish tizimlari uchun sarflangai yillik issiqlik miqdori quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

 

(10)

 

 

 

bu erda:

- isitish mavsumining davom etish muddati

- isitish tizimida isitish mavsumi bo’yicha sarflangan o’rtacha issiqlik miqdori.

  (11)

 

bu erda: - xona harorati temperaturasi ⁰S

            - isitish mavsumi uchun tashqi xavoning o’rtacha harorati ⁰S

         - tashqi xavoning isitish mavsumi uchun xisoblangan temperaturasi ⁰S

 

III.b)Ventilyasiya tizimlari uchun sarflangan yillik issiqlik miqdori quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

 

 (12)

bu erda:

Z_v – ventilyasiya qurilmalarining bir kunda ishlash vaqti

n_{i -} isitish mavsumining davom etish muddati

- isitish mavsumi bo’yicha ventilyasiya tiimlarida sarflangan o’rtacha issiqlik miqdori.

 (13)

 bu erda: - tashqi xavoning ventilyasiya tizimi uchun xisoblangan   temperaturasi ⁰S

 

III.v)  Issiq  suv  ta’minoti   uchun sarflangan yillik o’rtacha issiqlik   miqdori quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

 (14)

 

Bu erda:

 issiq suvning yozda kamroq ishlatilishini hisobga oluvchi koeffisient.

 - yozgi mavsumda olingan sovuq suvning harorati ⁰S

- qishki mavsumda olingan sovuq suvning harorati ⁰S

 

v) Issiq suv ta’minoti  uchun  yillik issiqliklar sarfi quyidagicha aniqlanadi.

 

 (15)

 

 

Bu erda -yozgi mavsumda issiq suv ta’minotiga issiqlikni kamroq ishlatilishini xisobga oluvchi koeffisient-0,8 ga teng.

YUqorida olingan natijalarni quyidagi jadvalga kiritamiz.

- yozgi mavsumda issiq suv ta’minoti uchun sarflanadigan issiqlik miqdori

  (16)

 

 

IV. Issiqlik tarmog’ining normal temperatura grafigini qurish.

 

Ushbu grafik uzatish va qaytish quvurlaridagi issiqlik tashuvchilarning temperaturasini aniqlash yordamida quriladi.Uzatish va qaytarish quvurlaridagi issiqlik  tashuvchilarning haroratlari quyidagi formulalar bilan aniqlanadi:

Uzatish quvuri uchun:

    (17)

 

 

 

 

 

Qaytarish quvuri uchun:

 

   (18)

 

 

 

 

 

 

 

Bu erda: - xona xavosining ichki harorati = 18 ⁰S ga teng

-isitish priboridagi issiqlik tashuvchilarning o’rtacha  harorati bilan xona havosi haroratlari o’rtasidagi farqi.

 

 ^oS  (19)

-isitish tizimining uzatish quvuridagi issiqlik tashuvchining harorati-95 ^oS

-  istish tizimining qaytish quvuridagi issiqlik tashuvchining

 harorati-70 ^oS 

- issiqlik tarmog’ining uzatish va qaytish quvurlaridagi issiqlik tashuvchining haroratlari farqi:        ^oS

-maxalliy isitish tizimining uzatish va qaytish quvurlaridagi haroratlar farqi

 ^oS

 tashqi xavoning istalgan vaqtdagi harorati. Geografik rayon uchun tashqi havoning har 5 ^oS dagi harakterli o’zgarishlari qobul qilinadi.

 

  Hisob natijalari 2- jadvalga kiritiladi.

                                                                                                            2-jadval

	Tarmoq suvining   oS dagi harorati
	+8	+5	0	-6	-10	-14
	63,6	76,4	98,5	122,8	136,4	150,0
	38,6	43,9	53,5	62,8	66,4	70,0

 

 

V.Issiqlik tarmoqlari  uchun sarflanadigan tarmoq suvlarini hisoblangan miqdorlarini aniqlash.

Issiqlik tarmoqlari uchun isitish, ventilyasiya va issiq suv ta’minoti tizimlariga sarflangan suvlar miqdori aniqlanadi.

a) Isitish uchun:

    (20)

 

 

 

 

 

1		12
2		13
3		14
4		15
5		16
6		17
7		18
8		19
9		20
10		21
11		22

 

Bu erda =4.19 kDj/(kg∙K)ga teng suvning issiqlik sig’imi

    

b) Ventilyasiya uchun:

 t/soat   (21)

 

1		12
2		13
3		14
4		15
5		16
6		17
7		18
8		19
9		20
10		21
11		22

 

 

Bu erda:  issiqlik tashuvchining uzatish va qaytish quvurlaridagi tashqi havoning harorati ventilyasiya tizimi uchun hisoblangandagi harorati ^oS.

 

 

v)  Issiq suv ta’minoti uchun o’rtacha

 

    (22)

 

1
2		13
3		14
4		15
5		16
6		17
7		18
8		19
9		20
10		21
11		22
12

 

Bu erda: - issiq suv ta’minoti uchun beriladigan suvning harorati ^oS

                 - qishki mavsumda shahar sovuq suv tarmog’idagi suvning

 harorati ^oS

                  - yozgi mavsumda shahar sovuq suv tarmog’idagi suvning harorati ^oS

 

Hisob natijalari 3- jadvalga kiritiladi.

 

                                                                                                           3-jadval

Kvartal	Tarmoq suvi sarfi, tonna/soat
tartib raqami   №	Isitish uchun	Ventilyasiya uchun	Issiq suv ta’minoti uchun o’rtacha	Yig’indi	kg/sek
1	2	3	4	5	6
1	15,6	1,7	2,4	19,7	5,5
2	7,2	0,8	1,1	9,0	2,5
3	15,6	1,7	2,3	19,6	5,5
4	8,7	0,9	1,3	10,9	3,0
5	13,1	1,4	1,9	16,4	4,6
6	10,1	1,1	1,5	12,7	3,5
7	6,5	0,7	1,0	8,2	2,3
8	8,7	0,9	1,3	10,9	3,0
9	9,8	1,0	1,5	12,3	3,4
10	13,4	1,4	2,0	16,8	4,7
11	6,5	0,7	1,0	8,2	2,3
12	6,1	0,7	1,4	8,2	2,3
13	8,7	0,9	2,0	11,7	3,3
14	7,6	0,8	1,8	10,2	2,8
15	4,6	0,5	1,1	6,2	1,7
16	7,1	0,8	1,7	9,6	2,7
17	9,9	1,1	2,3	13,3	3,7
18	6,8	0,7	1,6	9,1	2,5
19	10,4	1,1	2,4	13,9	3,9
20	9,2	1,0	2,1	12,3	3,4
21	6,8	0,7	1,6	9,1	2,5
22	11,5	1,2	2,7	15,4	4,3
	206	25	42	264	73
1.Bo’lim
2.Bo’lim
3.Bo’lim
4.Bo’lim
5.Bo’lim
6.Bo’lim
7.Bo’lim
8.Bo’lim
9.Bo’lim
10.Bo’lim
11.Bo’lim
12.Bo’lim
13.Bo’lim
14.Bo’lim
14.Bo’lim
16.Bo’lim
17.Bo’lim

 

Issiqlik tarmog’ini gidravlik xisob qilish jadvali

                                                                                                                          4-jadval

Xisob bo’limi nomeri	Suv Sarfi		Quvur            o’lchami                               (mm)			Bo’lim uzunligi (m)						Bo’limdagi suv xarakat tezligiW   m/s				Bosimlar yo’qolishi						Umumiy bosim yo’qolishi
	t/s	kg/s	SHartli diame-tr Dsh    mm	Tashqi diametri x qalinligi DshxS mmxmm		Reja bo’yicha  uzunlik  L  m	Maxalliy qarshi liklar bo’yicha ek-vivalent  uzunligi Le    m				Keltirilgan uzunlik Lk=L+ Le					Ishqalanishgayo’qoladigan bir-lik bosim R pa/m					Bo’limda yo’qo-ladigon bosim R=RLk  Pa	Yig’indi bosim yo’qolishi Pa			Bosim yo’qoli-shi     M
1	2	3	4	5		6	7				8	9				10					11	12			13
B o sh     magistral
1	15,4	4,3	82	89x4	25			5,9		30,9			0,6				70		2163				2,163			0,22
2	24,5	6,8	100	108x4	180			9,9		189,9			0,6				60		11394				13,557			1,38
3	33,6	9,3	125	133x4	178			10,8		188,8			0,8				55		10384				23,941			2,44
4	49,9	13,9	150	159x4,5	178		16,5			194,5		0,8			50			9725				33,666			3,43
5	74,9	20,8	184	194x5	180			21,2		201,2			0,8				50		10060				43,726			4,46
6	95,8	26,6	184	194x5	414			35,8		449,8			1				50		22490				66,216			6,75
7	215,3	59,8	207	219x6	138			17,9		155,9			1				50		7795				74,011			7,54
8	263,6	73,2	259	273x7	120			25,76		145,76			1,5				40		5830,4				79,841			8,14
Qo’shimcha  magistral																													273x7
9	13,9	3,9	82	89x4	25			5,9		30,9			0,6				70		2163				2,163			0,22
10	26,2	7,3	125	133x4	184			13,1		197,1			0,8				70		13797				15,96			1,63
11	49,1	13,6	150	159x4,5	178				16,5	194,5				0,8			70			13615				29,575			3,01
12	69	19,2	150	159x4,5	178			16,5		194,5			1				65		12643				42,218			4,3
13	92,2	25,6	184	194x5	180			21,2		201,2			1				60		12072				45,289			5,53
14	119,5	33,2	207	219x6	90			23,8		113,8			1				50		5690				59,979			6,11
Qo’shimcha  magistral
15	19,7	5,5	82	89x4	293			20,8		313,8			0,8				100		31377,7				31,377			3,2
16	28,7	8	100	108x4	358			13,6		371,6			0,8				85		31586				62,96			6,4
17	48,3	13,4	125	133x4	90			14,82		104,82			0,8				50		5241				68,2			6,9

 

 

Ekvivalent uzunlikni aniqlash jadvali.

                                                                                                               5-jadval

Bo’ lim №	Dia metr (dmm)	Maxalliy qarshiliklar	Maxalliy qarshiliklar koeffisenti	Ekvivalent uzunligi
1	2	3	4	5
1	80	Zadvijka	0,5	2,2 · 2,63=5,9
		P. SHaklidagi  kompensator	1,7
			∑ς=2,2
2	100	Salnikli kompensator (3dona)	0,3·3=0,9
		Oqim bo’linishidagi uchlik tarqatuvchi	2	2,9·3,42=9,9
			∑ς=2,9
3	125	Oqim bo’linishidagi uchlik tarqatuvchi	1,5	2,4·4,52=10,8
		Salnikli kompensator (3dona)	0,3·3=0,9
			∑ς=2,4
4	150	Oqim bo’linishidagi to’rtlik tarqatuvchi	2	2,9·5,7=16,5
		Salnikli kompensator (3dona)	0,3·3=0,9
			∑ς=2,9
5	184	Oqim bo’linishidagi to’rtlik tarqatuvchi	2	2,9·7,3=21,2
		Salnikli kompensator (3dona)	0,3·3=0,9
			∑ς=2,9
6	184	Oqim bo’linishidagi to’rtlik tarqatuvchi	2	4,9·7,3=35,8
		90°li burilish burchagi	0,6
		Salnikli kompensator (6 dona)	0,3·6=1,8
		Zadvijka	0,5
			∑ς=4,9
7	207	Oqim bo’linishidagi uchlik tarqatuvchi	2	2,1·8,5=17,9
		Salnikli kompensator (2 dona)	0,3·2=0,6
			∑ς=2,1
8	259	Oqim bo’linishidagi uchlik tarqatuvchi	1,5	2,3·11,2=25,76
		Zadvijka	0,5
		Salnikli kompensator ( 1 dona)	0,3·1=0,3
			∑ς=2,3
9	80	Zadvijka	0,5	2,2·2,63=5,9
		P shaklidagi kompensator	1,7
			∑ς=2,2

 

10	125	Oqim bo’linishidagi uchlik tarqatuvchi	2	2,9·4,52=13,1
		Salnikli kompensator (3dona)	0,3·3=0,9
			∑ς=2,9
11	150	Oqim bo’linishidagi to’rtlik tarqatuvchi	2	2,9·5,7=16,5
		Salnikli kompensator (3dona)	0,3·3=0,9
			∑ς=2,9
12	150	Oqim bo’linishidagi to’rtlik tarqatuvchi	2	2,9·5,7=16,5
		Salnikli kompensator (3dona)	0,3·3=0,9
			∑ς=2,9
13	184	Oqim bo’linishidagi to’rtlik tarqatuvchi	2	2,9·7,3=21,2
		Salnikli kompensator (3dona)	0,3·3=0,9
			∑ς=2,9
14	207	Oqim bo’linishidagi to’rtlik tarqatuvchi	2	2,8·8,5=23,8
		Salnikli kompensator (1 dona)	0,3·1=0,3
		Zadvijka	0,5
			∑ς=2,8
15	80	Zadvijka	0,5	7,9·2,63=20,8
		90°li burilish burchagi	0,6
		R shaklidagi kompensator (4dona)	1,7·4=6,8
			∑ς=7,9
16	100	Oqim bo’linishidagi uchlik tarqatuvchi	1,5	3·4,52=13,6
		Salnikli kompensator (5dona)	0,3·5=1,5
			∑ς=3
17	125	Oqim bo’linishidagi uchlik tarqatuvchi	1,5	2,6·5,7=14,82
		Zadvijka	0,5
		Salnikli kompensator (2 dona)	0,3·2=0,6

 

 

 

 

                                        

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

T a v s i f n om a

T/r №	Nomlanishi	Soni	O’lchov birligi	Birlik og’irlik kg	Umumiy og’ilik kg	DAST	Ilova
1	2	3	4	5	6	7	8
Suv va gaz quvurlari
1	Ø 89x4	948	M	8,38	7944,24	10704-75
2	Ø108x4	561,5	M	10,3	5783,5	10704-75
3	Ø 133x4	490,7	M	12,73	6246,6	10704-75
4	Ø 159x4,5	583,5	M	17,2	10036	10704-75
5	Ø 194x5	852,2	M	23,3	19856,26	10704-75
6	Ø 219x6	269,7	M	31,5	8495,5	10704-75
7	Ø 273x7	145,76	M	45,9	6690,38	10704-75
Zadvijka
1	Ø 150	22	dona
2	Ø 184	1	dona
3	Ø 207	1	dona
4	Ø 259	1	dona
Salnikli kompenator
1	Ø 100	8	dona	20,5	164	MN 2593-61
2	Ø 125	8	dona	25,4	203,2	MN 2593-61
3	Ø 150	9	dona	48,3	434,7	MN 2593-61
4	Ø 184	12	dona	49,9	598,8	MN 2593-61
5	Ø 207	3	dona	92	276	MN 2593-61
6	Ø 259	1	dona	125,9	125,9	MN 2593-61
Qo’zg’almas tayanch
1	Ø 100	8	dona	2,13	17,04	MVN	1316-06
2	Ø 125	8	dona	2,13	17,04	MVN	1316-07
3	Ø 150	9	dona	2,86	25,74	MVN	1316-08
4	Ø 184	12	dona	2,86	34,32	MVN	1316-08
5	Ø 207	3	dona	4,5	13,5	MVN	1316-09
6	Ø 259	1	dona	4,92	4,92	MVN	1322-01

 

 

 

 

 

 

Shahar va uning iqlimiga tegishli ma’lumotlar (QMQ 2.01.01-94)

1-ilova

t/r	Shahar	Tashqi havoning harorati, tt 0S			Isitish davrining davom etishi, pis.
		O’rta eng sovuq besh kunlikda «B» parametri	O’rtacha eng sovuq davrda «A» parametri	Isitish davrining o’rtacha harorati, to’r
	Andijon viloyati
1	Andijon	-13	-5	1,6	130
2	Xonabod	-15	-6	1,1	140
	Buxoro viloyati
3	Buxoro	-12	-3	3,1	126
4	G’ijduvon	-13	-3	2,9	127
5	Qorako’l	-12	-3	3,2	122
	Jizzax viloyati
6	G’allaorol	-19	-6	1,4	144
7	Jizzax	-16	-4	2,7	126
8	Do’stlik	-15	-4	2,5	126
	Qashqadaryo viloyati
9	G’uzor	-11	-2	4,7	100
10	Qarshi	-14	-3	3,7	115
11	Mingchuqur	-14	-6	1,6	187
12	Muborak	-13	-3	3,5	122
13	Shaxrisabz	-11	-2	4,1	115
	Novoiy viloyati
14	Zarafshon	-12	-5	1,5	136
15	Novoiy	-13	-2	3,5	123
16	Nurota	-15	-4	2,8	136
17	Uchquduq	-16	-7	1,6	144
	Farg’ona viloyati
18	Kosonsoy	-12	-4	2,0	138
19	Farg’ona	-14	-6	1,5	128
20	Pop	-11	-3	1,8	125
	Samarqand viloyati
21	Kattaqo’rg’on	-13	-3	2,8	134
22	Qo’shrovot	-16	-5	1,9	145
23	Samarqand	-12	-3	3,3	133
	Surxondaryo viloyati
24	Denov	-8	0	5,1	89
25	Termiz	-10	-1	4,5	91
26	Sherobod	-8	1	5,4	80
	Sirdaryo viloyati
27	Guliston	-19	-6	1,8	130
28	Sirdaryo	-17	-5	1,8	134
29	Yangier	-16	-4	2,9	121
	Toshkent viloyati
30	Olmaliq	-12	-2	3,2	124
31	Oxongoron	-12	-3	2,9	135
32	Bekobod	-13	-2	3,4	112
33	Oygani	-20	-13	-2,7	236
34	Toshkent	-14	-4	2,7	129
35	Chorvoq	-13	-5	1,7	144
36	Chirchiq	-14	-3	2,8	130
	Farg’ona viloyati
37	Qo’qon	-12	-5	1,8	131
38	Farg’ona	-14	-6	1,9	132
39	Shoximardon	-13	-6	0,6	160
	Xorazim viloyati
40	Urganch	-18	-8	0,8	148
41	Xiva	-17	-7	0,5	143

 

 

 

 

 

 

 

Kanallarda va kanalsiz yotqizilgan issiqlik quvurlarida o’rnatilgan qo’zg’almas tayanchlar orasidagi masofa                                                                            

                                                                                                                               2- ilova

Issiqlik uzatuvchi quvur diametri,mm	Kanallarda  yotqizilgan				Kanalsiz yotqizilgan
	P-shaklidagi kompensatorlar		Salьnikli kompensatorlar		P-shaklidagi kompensa torlar	Salьnikli kompensa torlar
	R = 0,8MPa t = 1000C R = 1,6MPa t = 1500C	R = 1,3MPa t = 1000C	R = 0,8MPa t = 1000C R = 1,6MPa t = 1500C	R = 1,3MPa t = 1000C
1	2	3	4	5	6	7
50	60	60	-	-	50	-
70	70	70	-	-	55	-
80	80	80	-	-	65	-
100	80	80	70	50	65	-
125	90	90	70	50	-	25
150	100	90	80	60	-	30
175	100	100	80	60	-	35
200	120	100	80	60	-	50
250	120	100	100	60	-	60
300	120	120	100	60	-	70
350	140	120	120	60	-	70
400	160	140	140	80	-	70
450	160	140	140	80	-	70
500	180	160	140	80	-	80
600-1000	200	160	160	80	-	80

 

Yashash binolarining 1M² umumiy maydoni uchun isitishga sarflangan maksimal issiqlik oqimining kattalashtirilgan ko’rsatkichi (, Vt)

 

                                                                                                             3- ilova

Quri lish qavat lari soni		Bino ning xarakteristikasi	Tashqi xavoning isitish uchun loyihalangan harorati  0C
			Mi nus 5	Mi nus 10	Mi nus 15	Mi nus 20	Mi nus 25	Mi Nus 30	Mi nus 35	Mi nus 40	Mi nus 45	Mi nus 50	Mi nus 55
1985 yilgacha qurilgan binolar uchun
1-2		Energiya tejamkor lik chorala ri xisobga olinmaganda	148	154	160	205	213	230	234	237	242	255	271
3-4			95	102	109	117	126	134	144	150	160	169	179
5 va undan baland			65	70	77	79	86	88	98	102	109	115	122
1-2		Energiya tejamkor lik choralari xisobga olinganda	147	153	160	194	201	218	222	225	230	242	257
3-4			90	97	103	111	119	128	137	140	152	160	171
5 va undan baland			65	69	73	75	82	88	92	96	103	109	116
1985 yildan so’ng qurilgan binolar uchun
1-2	YAngi tipdagi loyiha bo’yicha		145	152	159	166	173	177	180	187	194	200	208
3-4			74	80	86	91	97	101	103	109	116	123	130
5 va undan baland			65	67	70	73	81	87	87	95	100	102	108

 

Turar joy mavzelari, noxiyalar xududlari turar-joy qavatlari uchun yashash fondi zichligi m²/ga

4-ilova

                                                                                                        1-jadval

Mintaqalar (zonalar)	Mavze (mikrorayon) xududining umumiy maydoni 1ga bo’lganda, turar-joy binolari qavatlari uchun yashash fondining zichligi, M2/ga
	2	3	4	5	6	7	8	9	12
Markaziy	3300	4100	4600	5300	5600	5900	6200	6600	6900
SHimoliy	3700	5000	5400	5900	6300	6700	7000	7600
Janubiy	3400	4300	4600	5500	5800	6200	6500	6800	7100

 

                                                                                                                                          2-jadval

Mintaqalar (zonalar)	Turar-joy noxiyasi (rayon) xududining umumiy maydoni 1ga bo’lganda turar-joy binolari qavatlari uchun yashash fondining zichligi, M2/ga
	2	3	4	5	6	7	8	9	12
Markaziy	2400	2700	3100	3400	3500	3600	3700	3900	4100
SHimoliy	2700	3300	3500	3800	4300	4500	4600	4700
Janubiy	2500	2800	3200	3500	3600	3700	3800	3900	4200

 

            

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Foydalanilgan adabiyotlar

 

1.  Ionin A. A. i dr. Teplosnabjenie" M.: Stroyizdat. 1993 g.

2. Rashidov YU.K., Saidova D. Z. «Issiqlik, gaz ta’minoti va ventilyasiya tizimlari» o’quv ko’rsatma, TAQI, 2002 y.

3. A.U.Alimboev "Issiqlik ta’minoti va issiqlik tarmoqlari" o’quv ko’rsatma.  Toshkent 1997 y.

4. Aytmatov R. va boshqalar «Gaz ta’minoti» Abu Ali ibn Sino nashriyoti. T.: 2003 y.

5. Щekin R.V. i dr., Spravochnik po teplosnabjeniyu i ventilyasii. 1 i 2 ch. Kiev. Budivelnik, 1977 g. 

6. Sokolov e.YA., "Teplofikasiya i teplovыe seti" 5-e izd. M. Energoizdat. 1982 g.

7. Kopьko V.M, Zayseva. M.K "Teplosnabjeniya" metodicheskoe posobie po vыpolneniyu kursovыx proektov. Minsk.1985 g.

8. A.X.Asadullaev «Issiqlik ta’minoti» metodik ko’rsatma T.: TAQI . 1991y.

85 bet. 1 va 2-qism.

9 .QMQ 2.04.07-96 «Issiqlik tarmoqlari» O’zbekiston Respublikasi Davlatarxitekturaqurilishqo’mitasi. T.: 1996 yil.64 bet.

10. D.Z Saidova "Otoplenie i ventilyasiya" Toshkent. 2000 y.

11.QMQ 2.04.05-97 «Isitish, ventilyasiya va kondisiyalash» O’zbekiston Respublikasi Davlatarxitekturaqurilishqo’mitasi. T.: 1997 y.

12.QMQ 2.01.01-94 «Loyihalash uchun iqlimiy va fizikaviy-geologik ma’lumotlar» O’zbekiston Respublikasi Davlatarxitekturaqurilishqo’mitasi. T.: 1994 y.

13.N.Majidov ”Issiqlik gaz ta’minoti va ventilyasiya fanidan                ma’ruzalar to’plami”.Nam MPI-2009