Нохчийн мотт. Чолхечу предложенешкахь хуттургаш.

Технологически    карта.

1.Класс : 5 «Б»,  «В»,  «Г».

2.Предмет:  Нохчийн  мотт.

3. Урокан  ц1е:  Чолхечу   предложенешкахь   хуттургаш.

4. Урокан  тайпа :  Довзийтаран

5.Урокан  кеп: Тобанашкахь  болх, шаьш беш  болу болх.

6. Урокан  г1ирс: Учебник,  тетрадь.  Ручка, слайдаш, карточкаш, тобанашкахь  болх.

 

7.Х1оттош  долчун  хьесап (гайтамаш) . 1алашонаш

 

Кхеторан: Хаа  деза,  муьлхарш  ю  хуттургаш  йолу  чолхе предложенеш.Уьш  шайгахь  подлежащи   а, сказуеми  а дерш  ю,  цхьалхечарех  лаьтташ  ю.

 

Кхиоран: Цаьрца   сацаран  хьаьркаш  яхкар  х1оккхул  хьалха  йолчу   урокехь  билгалдаьккхина   хилар   карладаккхар. Т1еч1аг1дар. Дешархойн  хаарш  таллар, шордар,к1аргдар.

 

Кхетош—кхиоран :  Нохчийн   матте  болу  безам   кхиор .

 

                

 

Урокан  мур.   

Берийн  ойла  дешарна   т1еерзор.

    (мотиваци)      

 

 

1.   Хьехархочун   болх.

Дешархошка   маршала  хаттар. Белхан   меттигаш  кийча  хилар  таллар. Урокан  1алашо  йовзийтар.

 

 

2. Дешархочун   болх.

Хьехархочуьнга   маршалла  хотту. Белхан  меттигаш  кечбо. Хьехархочочуьнга   ладуг1у. Деллачу   хаттаршка   ладуг1у,  нийса  жоьпаш  ло.Тобанашкахь  бекъало.

 

1амийнарг   карладаккхар.

Фронтальни  хаттарш.

а)Предложенин  меженаш  маса   тобане  екъало?

б)Муьлхарш  ю  предложенин  коьрта  меженаш?

В)Муьлхачех  олу   предложенин  коьртаза  меженаш?

г)Яржазий, яьржиний   предложенех   х1ун  хаьа  шуна?

д)Муьлхачу  меженех  олу  предложенин  цхьанатайпанара  меженаш?

е)Цхьанатайпанарчу  меженашца  хуттургаш?

ё)Стенах  олу  т1едерзар?

        

Доски  т1ехь   болх.  (интер. у т1ехь  нийса  аг1о  гойту).

Суьйре  т1ееана.Баьццарчу   бацалахь  лепа  бес—бесара   зезагаш. Комбайнаш  хьийкъина  ялта   чудерзош  ю . Говр  едда. Малх  чубуьзна.

Т1едиллар:  д1аязъе  цкъа  хьалха  яржаза  предложенеш, т1аккха  яьржинарш.

 

 

Слайд  .   (барта  къастае  предложенеш)

1.Муьлхачу  хаттаршна  жоп  ло  билгалдаьхначу   дешнаша?

2.Уьш предложенин  муьлха  меженаш  ю?

 

Идрисовн  полкана  къора  санна  т1ееттара  минаш, яккхийтоьпийн   х1оьънаш,  пулеметаш, автоматаш. Йисамас  Бусанина   тетрадаш, къоламаш, книгаш  ийцира. Туьканахь  духкуш  ду  ц1ен,  сийна,  баьццара,  можа  зезагаш.

 

                   Слайд.  ( интер.  у т1ехь  болх)

Ровзан,хьо  йог1ур  юй  цирке?  Д1авало, Ризван,  со х1инцца  ца  вог1у.Тхуна  дукхабеза  хьо,Даймохк.

 

Т1едиллар: Т1едерзаршна  буха  сиз хьакха.

 

 

Синквейн(масал)

Даймохк

Исбаьхьа, хаза.

1алашбе, кхиабе,ларбе.

Шен  мохк  боцург  декъаза  ву.

Нана- мохк.

 

    Хаттар.

 

Муьлхачу  предложенех олу  чолхе  предложени?

 

Схьаязъе  предложенеш.Предложенеш чолхе  хилар барта дийца.

 

Слайд.

Боьра  чу воьссира Мохьмад, жимачу  хих дехьавелира  иза.1аьнан  1уьйре серлаяьккхинера  малхо, амма цуьнца  йовхо  к1езиг  яра.

 

(шиъ  я  цул  сов   цхьалхе  предложени  вовшахкхетарца  кхоллаеллачух  чолхе  предложении  олу).

 

 

 

Дагахь  хаа  деза.      Слайд.

Цхьайолчу  чолхечу  предложенешкахь  хуттургаш  хуьлу: амма,  цундела,ткъа,бакъду,цхьабакъду,делахь а, х1етте  а, я.Цара  чолхечу  предложенера  цхьалхе  предложенеш  вовшахтуху, церан уьйр  ч1аг1йо.

Хуттург  а цхьалхечу предложенерчу  сказуемина  хьалха  лела,оцу  сказуемина  т1ехьа  запятой  юьллу.Амма, цундела, ткъа,бакъду, цхьабакъду, делахь а , я, х1етте а бохучу  хуттургашна  хьалха  юьллу  запятой.

 

 

        Доски  т1ехь  болх.   ( интер.  у  т1ехь   болх ).

Чехка  мох а белира.Суьйр—Коьртехьара  цхьа 1аьржа  мархаш  гучу а евлира.(а  хуттург  сказуемина  хьалха  лела)

Хеда  лоьрийн  дешар  деша  яхара, ткъа  Бирланта  нохчийн  меттан  хьехархочун  говзалла  хаьржира. Я тхаьш  д1адог1ур  ду  тхо, я цхьаьнга хабар  доуьйтур  ду  оха.

 

1-2 дешархочуьнга  д1айоьшуьйту  параграф  20-г1а.

 

Кхочушдо 96-г1а  шардар.  (  хьалхара  3-4 предложени)

 

 

.

 

Тобанашкахь болх.

Д1аязъе  предложенеш, маь1ница  йог1уш  йолу  хуттургаш а йохкуш.

 

  Карточкаш.

               1-ра  тоба.

 

 

Селхана  1уьйранна  дог1а  ца  деара, стигал  ца  къевкъира.

Арахь  мох  хьаькхира,дарц  делира, шелъелира.

 

                  2- г1а  тоба.

Малхо къагийна  лаьмнийн  басеш, хьаннаш, цанаш.Схьакхийтира  бутт,  тог1е серлаелира.

 

                  3-г1а  тоба.

Сий  дайъа  атта  ду, каро  хала ду.Буьйса  юккъе  яханера, юьртара дукхахболу  нах  х1инца а  бийшаза бара.

 

                

Доски  т1ехь  болх.

Д1аязъе . Хуттургаш билгалъе.

Наггахь генахь я пондар  хеза,я ж1аьла  лета.

Хьайна  оьшург  дика 1алашде, амма х1уманна  т1ехь сутара  ма  хила: к1езиг эшнарг  хьолахойл  тоьлла.Нагахь  санна  тхан  цига  д1адохийла  ца  хилахь, дукха хье ца  луш, шу   тхо долчу дуьйла.

 

Муьлха  хуттургаш  ю  предложенешкахь  аша  билгалъяхнарш.  Шуна евзинарш  а. Мьлхачу  предложенешкахь  ю  уьш. Таханлерчу  урокан  ц1е  х1ун   ю  вай?

 

Урокан  жам1  деш  кластер  гойту.

 

 

          Чолхечу  предложенешкахь  хуттургаш.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дешархошка   йоьшуьйту   20-г1а параграф.

 

Ц1ахь:  Кхочушдо  шардар 97-г1а, параграф 20 .

 

Слайд. (сурт ,цу  т1ехь 1аьнан  зама).Къамел  кхиор.

         

 

Суьртан  чулацаман  т1ехь  дийцар  х1оттаде. 

Суьрт,т1ехь 1аьнан  зама,бераш  ду  арахь шайн  самукъадоккхуш: салазаш  хоьхкуш, лайн  мижаргаш  кхуьйсуш, лайн  дада  веш  и д1.кх. Цкъа хьалха  суьртан  чулацамах  лоций  хаттарш  ло:

 

--Шеран  муьлха зама ю суьрта  т1ехь гайтинарг?

--Х1ун  меттиг ю  цу т1ехь гушъерг?

--Х1ун  деш  ду  бераш?

--Муха  д1ахьо бераша  шайн  самукъадаккхар?

 

Т1едиллар: тайп-тайпана  хуттургаш  юкъа  а  ялош,  суьртан  чулацам  т1ехь  дийцар  язде.

 

 

 

Урок   ерзош.

Слайд.

Предложенехь  дешнаш  хуттуш,

Вовшех  дузуш, з1е  тосуш,

Лелаш  ю  со  цаьрца  гуттар

Цундела сох  олу…..

 

Рефлекси.

Со массарел  тоьлла   ю (ву)!

Со  тоьллачарна  юккъехь  ю  (ву)!

Ас  кхин а къа  хьоьгур  ду!