Открытый урок на тему: "Анши Амире"

Сабақтың тақырыбы: «Әнші Әміре» Сабақтың мақсаты: а) Білімділік: оқушыларға сан есім туралы түсінік беру, сан есімнің атқаратын қызметімен таныстыру, әнші Әміре туралы мағлұмат беру. Ә) Дамытушылық: сан есімдердіи құрамына қарай ажырата білуге үйрету, оқушылардың сөздік қорын байыту. Б) Тәрбиелік: оқушылардың тілге деген қызығушылығын арттыру, мысалдар арқылы адамгершілікке, ізеттілікке тәрбиелеу, өнерге деген сүйіспеншілігін арттыру. Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты меңгерту. Сабақтың көрнекілігі: сан есімге байланысты тірек-сызбалар, сөзжұмбақ, суреттер. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: А) Сәлемдесу, сыныпты түгендеу. -Әрбір адам? -Туысым, досым, жұрағат. -Әрбір ісім? -Тірлік, тірек, адамдық. -Әрбір сабақ: -Үйрену, ұғу, ұлағат. Ә) Сабақтың мақсатын түсіндіру. ІІ. Жаңа тақырыпты меңгерту: Жаңа лексикалық тақырып: «Әнші Әміре» Балаларға төмендегідей сұрақтар қойылады: -Әнші деген сөщіміздің түбірі қай сөз? -Ән. -Әнші деп кімдерді айтамыз? -Ән айтатындарды. -Қандай белгілі қазақ әншілерін атай аласыңдар? -Бибігүл Төлегенова, Ермек Серкебаев, Роза Бағланова, Роза Рымбаева. -Бүгінгі сбағымызда белгілі әнші Әміре Қашаубаев туралы әңгімелейміз. Ә.Қашаубаев қазақтың атақты әншісі, актер, әрі музыкант. Ә.Қашаубаев шет елде өқнер көрсеткен тұңғыш қазақ әншісі. Мәтінмен жұмыс: А) «Әнші Әміре» мәтіні оқылады; Ә) Сұрақ қою арқылы мазмұны сұралады; Б) Жаңа сөздерді түсіндіру, сөздікпен жұмыс; В) Мәтінге жоспар құрылады; Г) Мәтін бойынша сөз тіркестерінен, синонимдерден сөйлем құрастырылады; Д) Оқушылар кезектесіп дауыстап оқып шығады. «Ақын мен әнші – адамзаттың бұлбұлы» деген сөздің мағынасы түсіндіріледі. Грамматикалық тақырып «Сан есім». Мұғалім:- «Бір» деген бе? «Бір» деген – сабақта түк білмеген. «Екі» деген бағаны Еріншектер алады. «Үш» деген бе? «Үш» деген – орташаға күштеген. «Төрттікті» алады, Жақсы оқыған балалар. Ең жақсы «Бес» деген Беске оқиық, балалар! Осы айтылған өлеңдегі сандарды атаңдаршы. -Сыныпта неше оқушы бар? -Сыныпта14 оқушы бар? -Сыныпта неше қыз бала (ұл бала) бар? -Сен нешінші партада отырасың? -Бүгін аптаның нешінші күні? Осындай сұрақтар беріліп, жауаптар алынады. Заттың санын, мөлшерін, ретін білдіріп қанша? Неше? Тәрізді сұрақтарға жауап беретін сөз табын сан есім дейміз. Құрамына қарай сан есім дара, күрделі сан есім болып екіге бөлінеді. Мысалдар: Біз бесінші сыныпта оқимыз. Біздің сыныпта он төр оқушы бар. Бүгін ақпан айының жиырма үші. Арнайы сызбаға байланысты түсіндіріледі: Жаттығу жұмысына кіріспес бұрын «Сергіту сәті» өткізіледі. Бұдан әрі оқулықпен жұмыс жұргізіледі. 1 -деңгей 154 – жаттығу. 2 -деңгей 155 – жаттығу. 2 -деңгей 157 – жаттығу. Жаттығулар оқылып, тексеріледі. ІІІ. Жаңа тақырыпты бекіту: «Сан» деген сөзінен бірнеше түбірлес сөздер жасап көрелік. Сана, санамақ, сандық, санау. Әрбір сөздің мағынасын мысал арқылы ашылып, түсіндіріледі. Сан есімдерден өткендерді бекіту үшін қазақ әдебиеті пәнінен өткен мақал –мәтелдерімізді, жаңылтпаштарымызды есімізге түсіреміз. Мақал мәтелдер: Білекті бірді жығар, Білімді мыңды жығар Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, Төртеу түгел болса, төбедегі келеді. Жүз теңгең болғанша, Жүз досың болсын Жеті рет өлшеп, бір рет кес. Жаңылтпаштар: Үш кіші ішік піштім Бес кіші ішік піштім Неше кіші ішік піштім?! Арқада алты арқар бар, Қырқады қырық арқар бар. Қырық арқада қарт арқар бар. Алты арқарда марқа арқар бар. Жұмбақтар: Таңертен төрт аяқты Түсте екі аяқты. Кешке үш аяқты, (Адамнаң сәбилік, жастық, кәрілік шағы) Бір көлде екіден қаз ойнайды, Аласа деп бірін –бірі наз ойнайды, (Дойбы) Бірін –бірі алмасына еш қоймайды (Қолғап) «Сан есім» атты сөзжұмбақты шешу: С А Н Е С І М 1.Сан есім 2.Екі семіз қозым бар, Семіз ... қозым бар, .... семіз қозым бар. 3.Қыстың соңғы айы. 4. ...- бас қала. 5.Білім ордасы. 6. Сәбидің төсегі 7. Ең нашар баға. 8.Жеміс ағашы V. Бағалау. VІ. Үйге тапсырма: мәтінді оқып, мазмұнын айту. VІІ. Сабақты қорытындылау.Сабақтың тақырыбы: «Әнші Әміре» Сабақтың мақсаты: а) Білімділік: оқушыларға сан есім туралы түсінік беру, сан есімнің атқаратын қызметімен таныстыру, әнші Әміре туралы мағлұмат беру. Ә) Дамытушылық: сан есімдердіи құрамына қарай ажырата білуге үйрету, оқушылардың сөздік қорын байыту. Б) Тәрбиелік: оқушылардың тілге деген қызығушылығын арттыру, мысалдар арқылы адамгершілікке, ізеттілікке тәрбиелеу, өнерге деген сүйіспеншілігін арттыру. Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты меңгерту. Сабақтың көрнекілігі: сан есімге байланысты тірек-сызбалар, сөзжұмбақ, суреттер. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: А) Сәлемдесу, сыныпты түгендеу. -Әрбір адам? -Туысым, досым, жұрағат. -Әрбір ісім? -Тірлік, тірек, адамдық. -Әрбір сабақ: -Үйрену, ұғу, ұлағат. Ә) Сабақтың мақсатын түсіндіру. ІІ. Жаңа тақырыпты меңгерту: Жаңа лексикалық тақырып: «Әнші Әміре» Балаларға төмендегідей сұрақтар қойылады: -Әнші деген сөщіміздің түбірі қай сөз? -Ән. -Әнші деп кімдерді айтамыз? -Ән айтатындарды. -Қандай белгілі қазақ әншілерін атай аласыңдар? -Бибігүл Төлегенова, Ермек Серкебаев, Роза Бағланова, Роза Рымбаева. -Бүгінгі сбағымызда белгілі әнші Әміре Қашаубаев туралы әңгімелейміз. Ә.Қашаубаев қазақтың атақты әншісі, актер, әрі музыкант. Ә.Қашаубаев шет елде өқнер көрсеткен тұңғыш қазақ әншісі. Мәтінмен жұмыс: А) «Әнші Әміре» мәтіні оқылады; Ә) Сұрақ қою арқылы мазмұны сұралады; Б) Жаңа сөздерді түсіндіру, сөздікпен жұмыс; В) Мәтінге жоспар құрылады; Г) Мәтін бойынша сөз тіркестерінен, синонимдерден сөйлем құрастырылады; Д) Оқушылар кезектесіп дауыстап оқып шығады. «Ақын мен әнші – адамзаттың бұлбұлы» деген сөздің мағынасы түсіндіріледі. Грамматикалық тақырып «Сан есім». Мұғалім:- «Бір» деген бе? «Бір» деген – сабақта түк білмеген. «Екі» деген бағаны Еріншектер алады. «Үш» деген бе? «Үш» деген – орташаға күштеген. «Төрттікті» алады, Жақсы оқыған балалар. Ең жақсы «Бес» деген Беске оқиық, балалар! Осы айтылған өлеңдегі сандарды атаңдаршы. -Сыныпта неше оқушы бар? -Сыныпта14 оқушы бар? -Сыныпта неше қыз бала (ұл бала) бар? -Сен нешінші партада отырасың? -Бүгін аптаның нешінші күні? Осындай сұрақтар беріліп, жауаптар алынады. Заттың санын, мөлшерін, ретін білдіріп қанша? Неше? Тәрізді сұрақтарға жауап беретін сөз табын сан есім дейміз. Құрамына қарай сан есім дара, күрделі сан есім болып екіге бөлінеді. Мысалдар: Біз бесінші сыныпта оқимыз. Біздің сыныпта он төр оқушы бар. Бүгін ақпан айының жиырма үші. Арнайы сызбаға байланысты түсіндіріледі: Жаттығу жұмысына кіріспес бұрын «Сергіту сәті» өткізіледі. Бұдан әрі оқулықпен жұмыс жұргізіледі. 1 -деңгей 154 – жаттығу. 2 -деңгей 155 – жаттығу. 2 -деңгей 157 – жаттығу. Жаттығулар оқылып, тексеріледі. ІІІ. Жаңа тақырыпты бекіту: «Сан» деген сөзінен бірнеше түбірлес сөздер жасап көрелік. Сана, санамақ, сандық, санау. Әрбір сөздің мағынасын мысал арқылы ашылып, түсіндіріледі. Сан есімдерден өткендерді бекіту үшін қазақ әдебиеті пәнінен өткен мақал –мәтелдерімізді, жаңылтпаштарымызды есімізге түсіреміз. Мақал мәтелдер: Білекті бірді жығар, Білімді мыңды жығар Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, Төртеу түгел болса, төбедегі келеді. Жүз теңгең болғанша, Жүз досың болсын Жеті рет өлшеп, бір рет кес. Жаңылтпаштар: Үш кіші ішік піштім Бес кіші ішік піштім Неше кіші ішік піштім?! Арқада алты арқар бар, Қырқады қырық арқар бар. Қырық арқада қарт арқар бар. Алты арқарда марқа арқар бар. Жұмбақтар: Таңертен төрт аяқты Түсте екі аяқты. Кешке үш аяқты, (Адамнаң сәбилік, жастық, кәрілік шағы) Бір көлде екіден қаз ойнайды, Аласа деп бірін –бірі наз ойнайды, (Дойбы) Бірін –бірі алмасына еш қоймайды (Қолғап) «Сан есім» атты сөзжұмбақты шешу: С А Н Е С І М 1.Сан есім 2.Екі семіз қозым бар, Семіз ... қозым бар, .... семіз қозым бар. 3.Қыстың соңғы айы. 4. ...- бас қала. 5.Білім ордасы. 6. Сәбидің төсегі 7. Ең нашар баға. 8.Жеміс ағашы V. Бағалау. VІ. Үйге тапсырма: мәтінді оқып, мазмұнын айту. VІІ. Сабақты қорытындылау.