Презентация по чеченскому языку.

Хьехарсахьтан ц1е:

Хандешан карара хан.

1алашонаш.
1аморан: дешархойн хаарш зер, 1амийнарг карладаккхар;
кхиоран: хандешан карарчу хенах кхетам балар, карачу хенан хандешан маь1на,
хаттарш довзийтар;
кхетам - кхиоран: доттаг1чуьнга болу безам к1аргбар.

Билгалбаьхна кхиамаш: бераша кхин д1а шорбийр
бу шайн хандешнех болу хаамаш. Хандешан карарчу хенан маь1на а, хаттарша а девзар ду берашна. Берашна 1емар ду текстехь карарчу хенан хандешнаш каро уьш билгалдаха. Берашна хуур ду предложенеш оьшу хандешнаш дохкуш йуза. Берашна 1емар ду учебникаца болх бан, цунах пайдаэца.

Догдаийтаран мур.
Кицанаш.
1. Мало - хало.
2. Хьайн доттаг1 мила ву ала, аса,
хьо мила ву эр ду.
3. Хазачу дашо 1уьргара лаьхьа баьккхина.

Синквейн.
Доттаг1.
Дика, тешаме.
Оьшу, г1о до, ларво.
Доттаг1 ч1аг1онан б1ов йу.
Ч1аг1о.

Дешархойн долчу хаарийн актуализаци
йаран мур.
1. Ц1ахь бина болх таллар.

Шардар № 319, аг1о 157.

1алашо йовзийтар. Дешаре шовкъ кхоллар.
- Х1етал - метал хаийла шуна:
Хала ца хоьтуьйту,
Ца лета хьох,
Амма хьо велхаво.
Х1ун йу иза? (Хох)

- Х1ун йу цу т1ехь йуьйцург? (Хох)
- Муьлхачу дашо хойту хохо деш дерг?
(Ца хоьтуьйту, ца лета, велхаво)
- Муьлхачу хаттарна жоп ло цара? (Х1ун до?)
- Муьлхачу хенан хандешнаш ду уьш?
- Стенах лаьцна дуьйцур ду вай тахана?

Керла тема хьехар.
1. Карарчу хенан хандешнийн тидам бар.
Шардар № 322, аг1о 157.
- Д1айеша текст. Стенах лаьцна йу иза?
2. Бакъо т1ехь болх бар.
Карарчу хенан хандешнаша х1ун до? хаттарна
жоп а ло, дар йа хилар къамел дечу хенахь
кхочушхилар а гойту.

Сада1аран минот.
Чехкааларш:
Къена къиг – ц1оькъа лом.
Къорза къийгаш къехкайо къийгаша.

Карарчу хенан хандешнашна хаттарш хиттор.
Кхочушдо шардар № 329, аг1о 161.
- Д1айеша хьалхара предложени. Муьлханаш ду цу предложенехь
хандешнаш? (Соцу, схьакхета)
- Муьлхачу хаттарна жоп ло цара? (Х1ун до?)
- Д1айеша шолг1а предложени. Муьлханаш ду цу предложенехь
хандешнаш? (Схьакхета, чубузу)
- Муьлхачу хаттарна жоп ло цара? (Х1ун до?)

Керла тема кхин д1а а хьехар.
1. Карарчу хенан хандешнийн тидам бар.
Шардар № 327, аг1о 160.
- Д1айеша предложенеш. Муьлха хандешнаш ду предложенешкахь?
(Хуьлу, йо, кечйо …)
- Бакъде уьш хандешнаш хилар.
Кеп: Хуьлу хандош ду, цо дар билгалдо, х1ун до? хаттарна жоп ло.
2. Берашка шайга болх байтар.
Кхочушдо шардар № 328, аг1о 161.

Тобанашка декъа дешнаш.
Ловзу, воду, хьокху, малло, шелло, 1аржло, бежа, вежа, йежа.
Кхаа тобане декъа уьш. Муьлха хандешнаш далийна хьалхарчу
тобане? (Ловзу, воду, хьокху)
Муьлхачу билгалонашца далийна аша уьш цхьана тобане? (Чаккхе У йу)
Муьлха хандешнаш далийна шолг1ачу тобане? (Малло, шелло,
1аржло)
Муьлхачу билгалонашца далийна аша уьш цхьана тобане?
(Чаккхе О йу)
- Муьлха хандешнаш далийна хьалхарчу тобане? (Бежа, веха, йежа)
Муьлхачу билгалонашца далийна аша уьш цхьана тобане?
(Чаккхе А йу)
Х1ун ду церан йукъара? (Уьш карарчу хенан хандешнаш ду)
- Муьлха чаккхенаш хуьлу карарчу хенан хандешнийн? (А, О, У)

Рефлекси йар:
Суна хии…
Суна хазахийти…
Со ца кхийти…

Ц1ахь бан болх.
1амайо бакъо аг1о 158
Кхочушдо шардар № 325.

Массарна а даггара баркалла!