Презентация "Сан есім" (6-сынып)

1 81 8 25+25=50=50 25+25

Сан есімнің мағыналық түрлері мен олардың жасалу  жолдары Есептік сан  есім Реттік сан есім Жинақтық сан  есім Болжалдық сан  есім Топтау сан есім Бөлшектік сан  есім

Білді- ретін мағы- насы Заттың нақты санын білді-реді р/с Түрлері Жасалу жол-дары Мысал- дары 1 2 3 4 5 6 Есептік сан есім Жұрнақ- тары болмай-ды Он екі, жеті т.б. Реттік сан есім Жинақтық сан есім Топтау сан есім Болжалдық сан  есім Бөлшектік сан есім

М.Мақатаевтың әкесі – Сүлеймен. Анасы – Нағиман.  Олардың бес баласы болған. Ең үлкені – Мұқағали. Екеуі  жас  кезінде  дүние  салған.  Олардан  кейін  Тоқтарбай,  Көрпеш деген екі баласы болған.        Соғыс басталғанда Қарасаздан бір топ жігіт майданға  аттанады.  Онда  Мұқағали  он жаста  еді. Мұқағали 14­15  жасынан  өлең  жаза  бастайды.  Бастауыш  сыныпта  Қарасаздағы  ауылдық  мектепте  оқып,  орта  мектепті  аудан  орталығы  Нарынқолдағы  интернатта  жатып  оқиды.         1962 жылы Алматыға көшіп барады. Ол жерде қазақ  радиосында  диктор  болып  қызмет  атқарады.  Тұңғыш  кітабы 1964 жылы жарық көреді.

І топ.     Екі аяқтыдан құрдас тату,               Төрт аяқтыдан бота тату.                  Бір өтірік, жүз шындықты зая кетірер. ІІ топ.    Жылы жүз, адал ниет, таза жүрек,                Үшеуі жақсы адамда бірге жүрмек.                Үйде бір күн ұрыс болса,                Қырық күн ырыс кетеді. ІІІ топ.  Жеті атасын білгенде,                Жеті ауылда туыс бар.                Бір атасын білгенде,                Бір ауылда туыс бар.

Зат есім бе, сан есім бе?  Әлде...  Зат есім бе, сан есім бе?  Әлде...  Жүз – адамның дидары, Келбет те сол, кескін де Мұны ойланбай кім дағы, Жатқызар ...  есімге. Ал, біліп жүр білмесең, “Жүз”­дің сыры көп әлі. Егер: “Суға жүз” – десем, Қай сөз табы болады?.. “Жүз – жұп сан ғой кәдімгі, ­  деп, ­ санасам мен тізіп”. Мойындатар бәріңді: “Жүз ­ ... есім”, ­ дегізіп.

Қаншадамыз? Үлкеніміз Мүсілімнен Дәп екі жас кішімін мен. Онға толып, Туған күнін Тойлап отыр Нұрлан інім. Бойы озып тұрғанменен, Үш жас кіші Нұрлан менен. Нұрланның дәл жарым жасын Жасап отыр қарындасым. Тапқыш болсаң, ал, сана, Біз әрқайсымыз қаншадамыз?

Шешуі:Шешуі: Есепте  тек  Нұрланның  жасы  белгілі.  Ол  10  жаста.  Ендеше,  мен  10+3=13­темін  де,  Мүсілім 13+2=15­те.  Қарындасым 10÷2=5­те.

7, 5, 30, 75. 7, 5, 30, 75. Берілген есептік сан есімдерден әр топ өзіне тән атауларына  байланысты мағыналық жағынан сан есімдерді сөзбен жазып,  сөйлем құрайды.

Морфологиялық талдау 1 топ Жиырмадай 2 топ Отыздан 3 топ Жүз бесінші

Морфологиялық талдау 1. Сөз: 2. Сұрағы: 3. Сөз табы: 4. Бастапқы тұлғасы: 5. Тұрақты белгілері:       а) құрамына қарай:      б) тұлғасына қарай:      в) мағынасына қарай: 6.  Тұрақсыз белгілері:       Лексикалық мағынасы: 7. Синтаксистік қызметі:

Сабақ аяқталды,  сау болыңыздар!