бЕКІТЕМІН:
Директордың оқу – өндірістік
жұмыстары жөніндегі орынбасары:
Р.Айназаров
Сабақ жоспарының конспектісі
Курс: |
I |
Топ: |
109 |
Сабақ нөмірі: |
21-22 |
|
Пән атауы: |
Арнайы технология |
|||||
Оқытушы аты-жөні: |
Тұрахметов Наурыз Дастанұлы |
|||||
Мамандығы/ Біліктілігі: |
1401000-«Ғимараттар мен құрылымдарды салу және пайдалану» 1401032 – «Құрылыс шебері» |
|||||
Уақыты: |
15.09.2020 / 15.09.2020 |
|||||
Өткізілетін орны: |
№ аудитория |
|||||
Сабақтың тақырыбы: |
Ғимараттарды техникалық пайдалану бойынша жұмыстарды ұйымдастыру |
|||||
Сабақ мақсаты: Білім алушыларға ғимараттарды техникалық пайдалану бойынша жұмыстарды ұйымдастыру туралы мәлімет беру. |
||||||
ü Білімділік: |
1. Ғимараттарды техникалық пайдалану бойынша жұмыстарды ұйымдастыру туралы түсіндіру. 2. Бақылау мысалдарын орындау. 3. Жеке тапсырманы орындау. |
|||||
ü Тәрбиелік: |
жанашырлық, мейірімділік пен әділдік тәрізді адамгершілік санат негізінде эстетикалық талғамын қалыптастыру, нәтиже алуға және уақытты үнемдеуге дағдыландыру. өз білімін пайдалану, өз көзқарасын білдіру, шешім қабылдау және ол үшін жауапты болуға, отанға деген сүйіспеншілік пен құрмет сезімдерін нығайтуға тәрбиелеу. |
|||||
ü Дамытушылық: |
Оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамытып, қызығушылығын ояту, білім-білік дағдыларын қалыптастыру |
|||||
Сабақ түрі: |
Теория |
|||||
Сабақ типі: |
Лекция,әңгімелесу |
|||||
Оқыту әдістері, тәсілдері, оқыту технологиялары: Дамыта оқыту, сұрақ жауап, ақпарат құралдарынан жинақталған мәліметтер, интерактивті әдістер: ой қозғау, салыстыру, талдау, ақпарат беру; |
||||||
Қолданылатын дидактикалық материалдар, техникалық құралдар: Электронды оқулық .Пән бойынша оқулықтар : О.В.Ефремова, Г.К.Жумагужинова, А.П.Лебедев, М.К.Нурсеитов «ҚҰРЫЛЫС НЫСАНДАРЫН САЛУ, ПАЙДАЛАНУ ЖӘНЕ ҚАЙТА ҚҰРУ КЕЗІНДЕГІ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ҮРДІСТЕР», Г. Г.ЧЕРНОУС «Сылақ жұмысы», А.Ф.ЮДИНА «ҒИМАРАТТАР МЕН ҚҰРЫЛЫСТАРДЫ ҚАЙТА ҚҰРУ ЖӘНЕ ТЕХНИКАЛЫҚ ТҰРҒЫДАН ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ», А.Ф.ЮДИНА «ТҰРҒЫН ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҒИМАРАТТАР ҚҰРЫЛЫСЫ», Б.А.СТЕПАНОВ «БАЛТАШЫЛЫҚ,АҒАШ ЖҰМЫСТАРЫ» |
||||||
ОӘК, таратпалар, интернет материалдары: магистраль жолдары видео жазба |
||||||
Қолданылатын негізгі әдебиеттер: О.В.Ефремова, Г.К.Жумагужинова, А.П.Лебедев, М.К.Нурсеитов «ҚҰРЫЛЫС НЫСАНДАРЫН САЛУ, ПАЙДАЛАНУ ЖӘНЕ ҚАЙТА ҚҰРУ КЕЗІНДЕГІ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ҮРДІСТЕР» |
Қосымша әдебиеттер: Ғаламтор желісінен алынған материалдар |
|||||
Сабақ барысы |
Уақыты |
Сабақ барысындағы оқытушы іс-әркеті |
Сабақ барысындағы студенттің іс-әрекеті |
Қажетті оқу-ресурстық құралдар |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
І.Оқу іс-әрекетін ұйымдастыру, мотивация |
5 мин |
Білімалушылармен сәлемдесу; -Аудитория тазалығын қадағалау; -Сабаққа қажетті құралдарын тексеру; -Сабаққа назарларын аударту; -Дәптер тексеру; |
Оқытушымен сәлемдесу; -Аудиторияны сабаққа дайындау; -Сабаққа дайындық жасау; -Сабаққа назарларын аудару; |
Кітаптар |
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау (өткен сабақпен байланыс) |
10 мин |
Іргетастарды гидрооқшаулау туралы сабақ сұрау; |
Іргетастарды гидрооқшаулау туралы сабақ айту; |
Кітаптар, схема |
ІІІ. Білім, іскерлік, дағдыларды қалыптастыруға керекті білімдер |
5 мин |
Ғимараттарды техникалық пайдалану бойынша жұмыстарды ұйымдастыру туралы түсінік; |
Ғимараттарды техникалық пайдалану бойынша жұмыстарды ұйымдастыру туралы ойларын толықтыру; |
Кітаптар, схемалар |
ІҮ. Жаңа материалды меңгерту |
15 мин |
Интерактивті тақтаны пайдаланып білім алушыларға сабақтың тақырыбы мен мақсатын түсіндіру; Ғимараттарды техникалық пайдалану бойынша жұмыстарды ұйымдастыру туралы мәлімет беру; |
Интерактивті тақтадан жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсатын түсінеді; Ғимараттарды техникалық пайдалану бойынша жұмыстарды ұйымдастыру туралы мәлімет алу; |
Кітаптар, схемалар |
Ү.Білімді бақылау, бағалау |
5 мин |
Схемадан сызбаның бір тапсырмасын орындау жолын түсіндіріп көрсетеді; -Берілген тапсырманы жеке орындауға уақыт береді; -Тапсырманы бақылау, жеке дара кеңес беру жұмыстарын жасау; |
Схемадан сызбаның бір тапсырмасын орындау жолын түсіну; -Берілген тапсырманы жеке орындауға тырысу;
|
Кітаптар, схемалар |
ҮІ. Қорытынды (рефлексия) |
3 мин |
-Бағалау критерийлері: -Бағалау парағына әрбір кезең бойынша белгі қою арқылы бағаланады
|
-Сызылған схема деңгейлері бойынша көрсетіп, бағалау парағына белгі қойылады; -Білімалушылар өтілген тақырып бойынша теориялық сұрақтарға жауап береді; -Бағалау парағына түскен белгілер бойынша бағаланады |
Кітаптар, схемалар, Бағалау парағы |
ҮІІ. Үй тапсырмасын беру |
2 мин |
Үй тапсырмасын орындауына байланысты түсіндіру |
Үй тапсырмасын орындау реті бойынша түсіну |
Кітаптар, схемалар |
Теориялық тапсырма Шығармашылық тапсырма |
- |
|
Глоссариймен жұмыс |
|
Дәріс №21-22
1.3.1 Ғимараттарды техникалық пайдалану бойынша жұмыстарды ұйымдастыру
Ғимараттарды техникалық пайдалану оларды пайдалану процесінде күтіп-ұстау тәртібін білдіреді, бұл ретте жоспарлы түрде жүзеге асырылатын үйымдастырушылық, техникалық және шаруашылық іс- шаралар жүйесі гимараттың қалыпты жүмыс істеуі үшін барлық қажетті жағдайларды, гимараттардыц жүмыс істеу мерзімі ішінде беріктігі мен тіреу және қоршау конструкцияларыныц беріктігі мен орнықтылыгының негізгі қүрылыс сапасын тиісті деңгейде сақтай отырып, олардың жарамдылыгы мен үзақ мерзімділігі сенімді түрде қамтамасыз етіледі.
Ғимараттарды техникалық пайдалану бойынша жұмыстарды ұйымдастыру
Барлық ғимараттар мен имараттардың белгілі бір міндеті бар. Ол жобалау және оны нақты жүзеге асыру кезінде ескеріледі: қабаттылықты, ғимараттың құрылымдық схемасын, көлемдік-жоспарлау шешімдерін таңдау әртүрлі құрылыс материалдарын қолдану және т.б.
Ғимаратты тұрғызу (құрылыс, жобалау, инженерлік іздестіру) және оны пайдалану процесі тікелей байланысты болады (1.1-блок-схема). Жобалау және құрылыс кезеңінде ғимараттың құрылымдық элементтері мен инженерлік жүйелерінің ұзақ мерзімді және тоқтаусыз істен шығуы, оның пайдалану жарамдылығы анықталады. Пайдалану әдістері, инженерлік жүйелердің жекелеген элементтеріне және оларды баптауға, ауыстыруға, жөндеуге арналған құрылымдарға қол жеткізу мүмкіндігі ескеріледі. Ғимараттың пайдалану қасиеттері мен тұтыну құны оның тұрғызу сапасын және жобалық шешімдерді анықтайды.
ҒИМАРАТТАР МЕН ИМАРАТТАРДЫ САЛУ |
ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ ЖӘНЕ ЖӨНДЕУ (ПСП берілген деңгейіде қолдану) |
1.1-блок-схема Ғимараттар мен имараттарды салу, жобалау, тұрғызу және пайдаланудың өзара байланысы ПСП - Пайдалану сапасының параметрлері |
Ғимаратты
пайдаланудың негізгі мақсаты - оны мақсаты бойынша пайдалану.
Ғимараттың жұмыс істеу тиімділігі оның басқа
мақсаттарға ішінара бейімделуі есебінен төмендейді.
Ғимараттың жұмыс істеуіне құрылыс аяқталғаннан бастап ғимаратты пайдалану басталғанға дейінгі кезең және жөндеу кезеңі кіреді. Ғимараттарды техникалық пайдалану техникалық қызмет көрсетуден, жүйені санитарлық күтіп-устаудан және жөндеуден түрады (1.2-блок-схема). Техникалық қызмет көрсету жүйесі нормативтік режимдер мен параметрлерді қамтамасыз етуді, ғимараттар мен қүрылымдарды техникалық қарап-тексеруді, инженерлік жабдықтарды баптауды қамтиды. Жөндеу жүйесі күрделі және ағымдағы жөндеулерден түрады. Ғимараттарды санитарлық күтіп-үстау үй жанындағы аумақты, қоғамдық үй-жайларды жинау, қоқыс жинау болып табылады.
Ғимараттарды пайдалану міндеттері ғимарат конструкцияларының тоқтаусыз жүмыс істеуін қамтамасыз етуден; қалыпты санитарлық- гигиеналық жағдайларды сақтаудан және инженерлік жабдықтарды дүрыс пайдаланудан; үй-жайлардың температуралық-ылғалдық режимін сақтаудан; уақтылы жөндеу жүргізуден; ғимараттарды және т. б. абаттандыру деңгейін арттырудан түрады.
Ғимарат конструкциялары мен оның жүйелері жүмысының тоқтаусыз кезеңі бірдей емес. Ғимараттың нормативтік қызмет мерзімін анықтау кезінде негізгі көтергіш элементтердің, іргетастар мен қабырғалардың тоқтаусыз қызмет ету мерзімі қабылданады. Ғимараттың жекелеген элементтерінің нормативтік қызмет ету мерзімі ғимараттың нормативтік қызмет ету мерзімінен 2-3 есе аз. Ғимарат үзақ және тоқтаусыз қызмет етуі үшін, пайдалану кезінде ғимарат жүйесін немесе оның жекелеген элементтерін толық ауыстыру қажет.
Конструктивтік элементтер мен инженерлік жүйелердің барлық қызмет ету мерзімі кезінде тозған элементтердің алдын алу, ретке келтіру және қалпына келтіру жөніндегі жүмыстарды мерзімді орындау талап етіледі. Ғимараттың бір бөлігі толық тозғанға дейін пайдаланыла алмайды. Осы уақытта нормативтік тозуды өтейтін жүмыстар жүргізіледі. Көлемі бойынша тіпті елеусіз жоспарлы жүмыстардың орындалмауы да конструкциялардың уақытынан бүрын істен шығуына әкеп соғуы мүмкін.
Ғимаратқа үнемі қызмет көрсетіліп, пайдалану барысында жөндеу жүмыстары жүргізіледі. Ғимараттарды мақсаты бойынша пайдаланудың барлық кезеңінде олардың қалыпты жүмыс істеуі техникалық қызмет көрсету жүйесін қамтамасыз етуі тиіс. Ғимараттардың техникалық жай-күйін бағалау негізінде жөндеу жүргізу мерзімдері анықталуы тиіс. Пайдалану қызметі ғимарат салынғаннан, пайдалануға қабылданғаннан және оны мақсаты бойынша пайдалану басталғаннан кейін ғимараттың жарамды техникалық жай-күйі үшін жауапты болады.
Алынған ақпаратты іске асыру үшін бағдарламалар мен есептік модельдерді қүру көп қиындық тудырады, өйткені техникалық қүжаттамада және ҚНжЕ-де есептеу схемалары құрылыс кезеңінде ғана қолайлы бақыланатын имараттар мен ғимараттар үшін кеңістіктік модельдер мен материалдардың шартты сипаттамалары мен жазықтық, сызықтық және идеалданған типтері бар. Пайдалану процесінде материалдардың сипаттамасы өзгереді: металл коррозияға үшырайды, жанасу сипаты өзгереді, уақыт өте келе бетонның беріктігі 250 пайызға дейін артуы мүмкін, қабырғаларда және жабындарда жобада көзделмеген ойықтар мен тесіктер пайда болуы мүмкін, ғимараттың негізі геологиялық нақты жағдайға бейімделуі және жүктеме әсерінің кеңістіктік қайта бөлінуі мүмкін және т. б.
Иілуге, майысуға қойылатын ҚНжЕ нормативтік талаптарын сақтамаған кезде, жекелеген конструкциялардың қатаң тіктігінен ауытқыған кезде имаратта қауіпті деформациялық өзгерістер пайда болуы да, пайда болмауы да мүмкін.
Құрылыста жеке жобалық көтергіш элементтер немесе фермаларды қалыптастыратын элементтер, немесе байланыс элементтері жоқ болатын, бірақ имарат бұған қарамастан барлық жағдайда сәтті пайдаланылатын жағдайлар аз емес. Ең алдымен, қүрылыстың кеңістіктік қорының беріктігін есептеу іс жүзінде айтарлықтай жоғары болуы мүмкін. Пайда болған ақаулардың қауіптілік дәрежесін бағалауға қойылатын талаптар да бірдей болуы ықтимал. Мысалы, түрі бірдей жарықтар қауіпті болуы да, болмауы да мүмкін, ал бүл қазіргі жүктемелер кезінде олардың таралуы мен дамуына және осы конструкцияларды пайдалану жағдайларына байланысты болады. Көзге көрінетін өзгерістер кезінде бүлінген учаскені жөндеу және қалпына келтіру жүмыстарын жүргізу қажеттілігін көрсететін салыстырып тексеру есептерін жүргізу қажет. Әдетте, жарықтардың көпшілігі қүрылыс жүмыстарын жүргізу кезеңінде және пайдаланудың бастапқы бейімдеу сатысында пайда болады. Мүндай жарықтардың сипаттамалары бүдан әрі, әдетте, дамымайды және түрақтандырылады. Жарықтарды ашудың рүқсат етілген нормалары іс жүзінде әсер етудің күштік әдістерімен емес, табиғи ортаның (қышқылдық, ылғалдылық пайызы және т.б.) жарықтар пайда болған аймақта болатын арматуралық конструкцияға әсерін азайтуға қабілетті қорғаныс функцияларымен анықталады.
Әрбір нақты жағдай ақауды анықтаудың жеке фактісі ретінде қарастырылуы тиіс, өйткені есептеу кезінде ақау мөлшері де, оның жағдайы да, ал оның дамуы кезінде - белгілі бір талаптар мен осы жеке конструкцияны және түтас құрылысты одан әрі пайдалану шарттары кезінде қауіптіліктің әлеуетті дәрежесі де ескерілуі тиіс.
Әрине, ақаудың пайда
болу себептерін жою және азайту бірінші кезекте қажетті іс.
ҚНжЕ бойынша барлық маңызды ақаулар барлық
конструкцияның жүмысқа қабілеттілігіне әсер
ететін қауіпті қиманың ықтимал дамуын болдырмау
үшін бақылау учаскесін жою немесе бекіту, анықтау
қажет.
Ғимараттарға техникалық қызмет көрсетуге келесі жұмыстар кіреді: техникалық жай-күйін
бақылау, жарамды күйде ұстау, инженерлік жабдықтарды баптау, түтастай алғанда ғимаратты, сондай-ақ оның жекелеген элементтері мен жүйелерін маусымдық пайдалануға дайындау жүмыстары. Ғимараттардың техникалық жай-күйін бақылау қазіргі заманғы техникалық диагностика қүралдарын (1.2- блок-схема) пайдалана отырып, жүйелі жоспарлы және жоспардан тыс тексерулер жүргізу арқылы жүзеге асырылады.
Жоспарлы тексерулер жалпы және ішінара болып бөлінеді. Жалпы тексеру кезінде ғимараттың жалпы техникалық жай-күйін бақылау қажет, ішінара тексеру жүргізу кезінде олардың жекелеген конструкциялары бақыланады.
Жоспарсыз тексерулер дауылдан, нөсер, қатты қар жауғаннан, су тасқыны және басқа да табиғи сипаттағы қүбылыстардан кейін, апаттан кейін жүргізіледі.
1.3-блок-схема - Ғимаратты
көктемгі-жазғы кезеңде пайдалануға дайындау Күзгі тексеру кезінде ғимараттың
күзгі-қысқы кезеңде пайдалануға дайындығын
тексереді, келесі жылдың ағымдағы жөндеу жоспарына
Ғимарат элементтерін жоспарлы тексеруді жүргізу мерзімділігі
Ішінара тексерулер жүргізу кезінде тексеруге бөлінген уақыт ішінде жойылуы мүмкін ақаулар жойылуы тиіс. Қалыпты пайдалануға кедергі келтіретін
анықталған ақаулар құрылыс нормалары мен ережелерінде (ҚНжЕ) көрсетілген мерзімдерде жойылады.
1.5-блок-схема - Жоспарлы-алдын ала жөндеу жүйесі
Ағымдағы жөндеу ғимараттың құрылысы аяқталған сәттен бастап кезекті күрделі жөндеуге жеткізу сәтіне дейін оның тиімді пайдаланылуын қамтамасыз ететін кезеңділікпен жүргізіледі. Бүл ретте ғимараттың табиғи- климаттық жағдайлары, конструктивтік шешімдері, техникалық жай-күйі және пайдалану режимі ескеріледі.
Ағымдағы жөндеу бес жылдық және жылдық жоспар бойынша орындалуы тиіс. Жылдық жоспарлар тексеру нәтижелерін, ағымдағы жөндеуге арналған сметалық-техникалық қүжаттаманы, ғимараттарды маусымдық жағдайларда пайдалануға дайындау жөніндегі іс-шараларды ескере отырып, бес жылдық жоспарларды нақтылау үшін жасалады.
Күрделі жөндеу барлық тозған элементтердің ақауларын жоюды, оларды қалпына келтіруді немесе жөнделетін ғимараттардың пайдалану көрсеткіштерін жақсартатын төзімді және үнемді элементтерге ауыстыруды (тас және бетон іргетастарды, көтергіш қабырғалар мен қаңқаларды толық ауыстырудан басқа) қамтиды.
Күрделі жөндеуді үйымдастырудың маңызды бөлігі - оның стратегиясын әзірлеу (1.6-блок-схема).
1.6. блок-схема - Күрделі жөндеудің түрлері |
Алдын ала профилактикалық жөндеу экономикалық түрғыдан орынды болмақ, өйткені қызмет ету мерзімін және істен шығу ықтималдығын зерттеу негізінде үй-жайларды үздіксіз күтіп-үстауды қамтамасыз ететін профилактика жүйесін қүруға болады. Ғимараттарды техникалық пайдалану тәжірибесінде екі нүсқа бірге қолданылады.
Ғимараттарды пайдалану процесінде олардың сенімділігі жекелеген элементтердің, тораптардың немесе жалпы ғимараттың жай-күйінің нашарлауына қарай профилактикалық жөндеу жолымен қамтамасыз етілуі мүмкін. Мүндай профилактиканың негізгі міндеті - істен шығудың алдын алу. Жоспарлы-алдын ала жөндеу жүйесі көлемі конструкциялардың қызмет ету мерзімдеріне, сондай-ақ олар дайындалған материалдарға байланысты кезең-кезеңімен жүргізілетін жөндеулерден түрады.
Жөндеу пайдалану мерзіміне байланысты тағайындалады, ал жөндеу жүмыстарының көлемі техникалық жай-күйі бойынша анықталады.
Нормативтік қүжаттармен үсынылатын жөндеу
мерзімділігі 1.1- кестеде түрғын ғимараттар мысалында
келтірілген.
1.1-кесте - Беріктік және табиғи тозу тобына байланысты тұрғын ғимараттарды күрделі және ағымдағы жөндеудің кезеңділігі
Ғ имараттардың |
жөндеудің кезеңділігі, жыл |
||
іргелілігі бойынша тұрғын үй тобы |
|
||
ағымды, ғимараттың жалпы тозуы % |
күрделі |
||
60дейін |
60 аса |
|
|
1 |
3 - 5 |
2 - 4 |
18 - 25 |
2;3 |
3 - 5 |
2- 4 |
15 - 20 |
4;5 |
3 - 5 |
2 - 3 |
12 - 15 |
6;7 |
3 - 4 |
2 |
12 - 15 |
8 |
3 - 4 |
2 |
Керек емес |
|
|
Тұрғын үй ғимараттарының, коммуналдық және әлеуметтік-мәдени объектілердің негізгі құрылыс материал- дары бойынша түрлері |
|
Тиімді пайдаланудың ұзақтығы, жыл |
|
техникалық қызмет көрсетуді орнатпас бұрын |
күрделі жөндеуден бұрын |
|||
|
Толығымен құрастырылған, үлкен панельді, |
|
3-5 |
15-20 |
|
ірі дала, кірпіш қабырғалары, табиғи тас және т.б. Темірбетонды едендер қалыпты пайдалану жағдайында (тұрғын үйлер) |
|
|
|
|
Негізгі функционалдық үй-жайлардың тем- |
|
3 - 5 |
20 - 25 |
|
пературасы мен ылғалдылығы бірдей бола- тын ғимараттар |
|
|
|
|
Сонымен қатар, қолайлы жұмыс |
|
2 - 3 |
10 - 15 |
|
жағдайында үнемі тұрақты температура мен ылғалдылық жағдайларымен (мұражайлар, мұрағаттар, кітапханалар және т.б.) |
|
|
|
|
Қатты жұмыс жағдайлары, жоғары |
|
2 - 3 |
15 - 20 |
|
ылғалдылық, ауа ортасының агрессивтілігі, температураның айтарлықтай ауытқуы (ванналар, кір жуатын орындар, бассейндер, балшық ванналары және т.б.), сондай-ақ ашық құрылымдар (спорт, демалыс орын- дары) |
|
|
|
|
Кірпіш, табиғи тас және т.б. қабырғалары |
|
2 - 3 |
8 - 12 |
|
бар. ағаштан жасалған едендер: ағаш, қалыпты пайдалану жағдайларында басқа материалдардың қабырғалары (негізгі функционалдық үй-жайлардың температу- расы мен ылғалдылығы жоғары тұрғын үйлер мен ғимараттар) |
|
|
|
|
Скачано с www.znanio.ru
© ООО «Знанио»
С вами с 2009 года.