Слайд для урока 8 класс на тему , Ақтабан шұбырынды, алқа көл сұлама"

Борангалиева Айсауле Салыққызы Атырау облысы  мұғалімі Индер ауданы Есбол селосы Қалам Есқалиев атындағы  орта мектебінің Жоғары  санатты тарих пәнінің

Өзіңізді тексеріңіз: Бұл мәлімет ШЫНДЫҚ па немесе ЖАЛҒАН ба?

І­топ    1. Тәуке хан қайтыс болғаннан кейін Қазақ мемлекетінің  бұрынғы ұлылығын берік ұстап тұра  алмады . Шындық  2. Тап сол кезеңде қазақтарға қауіп төндірген  Жоңғар мемлекет болды.  3. Қазақтар жауларына төтеп беру үшін бүкіл үш жүзінің күш  жігерін біріктіру қажет болды.  Шындық Шындық

ІІ топ  Тәуке хан орнын басқан Қайып сұлтан хандықты шарықтау шегіне жеткізді. Жалған Орта жүзді Әбілхайыр басқарды. Жалған Железинск бекінісі 1917 жылы салынды. Шындық

ІІІ­топ Ертіс бойына салынған әскери бекіністер қатарында Жәміш, Омбы,Коряков, Семей, Өскемен т.б бекіністер салынды. “Иә” 1720 жылы Тәуке хан қайтыс болды. “Барлық Азия елдері үшін орда кілт пен қақпа, сондықтан орда Ресейге тәуелді болу керек” деп айтқан Тәуке хан. “Жоқ” “Жоқ”

«Елім­ай» - видеоролик Бұл өлеңнің мазмұны қай кезеңдегі оқиғаға байланысты туған ?  Бейнежазбада қандай көріністер суреттелген ? 600 сарбазымен қай хан, кімдермен шайқасып еді ? Жоңғарлар туралы түсірілген қандай кино бар ?

Қазақ хандары мен  билері

1710-1717 жылдар аралығында жоңғардың қалың қолы қазақ жеріне басып кіріп, халықты қан қақсатты. 1710 жылы қазақ жүздерінің белгілі өкілдері Қарақұм маңында бас қосып, халық жасағы құрылды. 1711 жылы жоңғарлардың қазақ даласына шабуылына тойтарыс берілді. Негізгі оқиғалар: 1713 жылы Себан Рабданның қазақ жеріне жорығы сәтсіз аяқталды. 1718 жылы Аягөз өзені бойында Қаракерей Қабанбай мен Жауғашар (Шақантай) жауды талқандайды.

Осы жолы шапқыншы жоңғарлардың саны 70 мыңнан асып  түсіп, жеті бағытпен қазақ еліне кірді. Осы ауыр жылдарда  шыққан қазақтың қаралы да қайғылы, ән ұраны «Елім­ай»,  сол кездегі ауыр күндердің өшпес ескерткіші болып  табылады. «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұламаға» ұшырады.  Сақталған мәліметтерге қарағанда, Ұлы жүз бен Орта жүз  Самарқанд пен Бұқараға, Кіші жүздің халқы Хиуаға қарай  босқан екен. Босқындардың біразы Алакөл маңына барып  паналаған көрінеді.

1723 жылы жоңғарлар қазақ жеріне тұтқиылдан басып кірді. Бұл “Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұламаның” басы еді. 1725 жылы жоңғарлар Ташкентті басып алады. 1726 жылы Торғай даласындағы Сарысудың орта ағысы алқабында, Бұланты өзені, Қарасиыр деп аталған кең жазықта қазақ жасағы жоңғарларға ойсырата соққы береді. 1726 жылы Қазақстанның оңтүстігіндегі Ордабасы тауының етегінде қазақ жасақтары жиналады, қолбасшылық жасау Әбілхайырға жүктелді. 1730 жылы көктемінде Балқаш көлінің оңтүстігіндегі, Аңырақай түбінде, қалмақтарға күйрете соққы берді.

Кіші жүз ханы­ Әбілхайыр

Постер қорғау І топ: Жоңғарияның күшеюі және қазақ жеріне шапқыншылығы ІІ топ: Орта Азиядағы халықаралық қатынастарына әсері ІІІ топ: Қазақ халқының жоңғарларға қарсы азаттық күресі

Сергіту сәті «Көңілді күн»

Топтық тапсырмалар І-топ. “Ел қорғаған батырлар” тақырыбына эссе жазу.

ІІ-топ. Қазақтар мен жоңғарлардың қолданған қару-жарақтарын салыстыр:

ІІІ-топ. “Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама” сөйлемнің мән-мағынасын ашып жаз. “Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама”

І-топ Сөйлемдегі тастап кеткен сөздердің орнын тауып жаз: 1723 жылы қазақ билеушілері өзара қырқысып жатқан кезде  ________________________баса көктеп кірді. Есімдері аңызға айналған_______күресті тоқтатпады. Қазақ билеушілерінің шешімімен______Әбілқайырға  жүктелді.

ІІ-топ Төмендегі оқиғалар қай жылы болды? Жылы Оқиғасы Жоңғардың қалың қолы қазақ жеріне басып  кіріп, халықты қан қақсатты. Қазақ жүздерінің белгілі өкілдері Қарақұм  маңында бас қосып, халық жасағы құрылды. Жоңғарлардың қазақ даласына шабуылына  тойтарыс берілді. Жоңғарлар қазақ жеріне тұтқиылдан басып  кірді.  Бұл “Ақтабан шұбырынды, Алқакөл  сұламаның” басы еді. Қарасиыр деп аталған кең жазықта қазақ  жасағы жоңғарларға ойсырата соққы береді. Аңырақай түбінде  қалмақтарға күйрете  соққы берді.

Қ О Ж А Е Р Г Е Н               Б Ұ Л А Н Ы     ІІІ-топ   Б   К Н С И   А     Т     Ы     Р                         А Ң Р А Қ А Й Н А У Ы З Б А Й       1. Елім­ай жырының авторы                   2. 1722 ж қайтыс болған император? 3. Қарасиыр деген жерде қандай шайқас өтті?              4. 1730 жылы қандай оқиға болды? 5. Есімдері аңызға айналған батырлардың бірі?

Үй тапсырмасы: §1­2 12­беттегі құжаттарды пайдалану арқылы өз  ойларын жазып келу

Жоңғар шапқыншылығы жайлы түсірілген «Көшпенділер» фильмінен алынған сурет --Қалдан Серен, баласы Қалдан Серен, баласы Шарыш. Шарыш. -Абылайдың ғашығы -Абылайдың ғашығы Гаухар Гаухар -Абылай -Абылай