Сценарий постановки "Үс кыһыл көмүс статуэткалар"

  • Мероприятия
  • docx
  • 27.11.2025
Публикация на сайте для учителей

Публикация педагогических разработок

Бесплатное участие. Свидетельство автора сразу.
Мгновенные 10 документов в портфолио.

Перевод индийской сказки на якутский Николая Якутского
Иконка файла материала Ус кыьыл комус статуэтка.docx

Үс кыһыл көмүс статуэткалар

(Индия)

Сыанаҕа Султан сытар сирэ, ковер, сыттыктар, подноска графин, подсвечниктар, корзинага фрукталар. Султаан индиискэй слоңңа олорсон киирэр, үдьүмэрдэрэ арыаллыы сылдьаллар. Үдьүмэрдэрэ сэрэнэн бигээн слонтан султааннарын өйөөн түһэрэллэр. Султан баран сыттыктарын таһыгар сытар, сөрүүкэтэрдээх уолаттар сөрүүкэтэллэр.

Индиискэй музыка тыаһыыр, кыргыттар сүүрэн киирэн үңкүүлүүллэр. Үңкүүлээн бүтэн баран султан сытар сиринэн төгүрүччү олороллор.

Бэрт сотору үс статуэтканы подноска көтөҕөн киллэрэллэр.

Биир раджа ыал дойдутун султаныгар үс үүт-үкчү биир кыһыл көмүс статуэткалары бэлэх ыыппыт уонна хас биирдиилэрин сыаналара тус-туһунаннар диэн суруйбут. Итинэн кини султан тойон төһө муударайын билиэн баҕарбыт. Үдьүмэрдэр суругу ааҕан иһитиннэрллэр.

«Үрүң күңңэ тэңнээх, үрдүк сололоох султан Сулейман. Бу индия дойдутуттан Раджа Кришнаа эйиэхэ бэлэх 3 кыһыл көмүс статуэткалары ыыттым. Бу статуэткалар үһүөн үүт-үкчүлэр эрээри сыаналара араас араастар. Дьэ, бу боппуруоһу быһаардаххына олус муударай өйдөөх салайааччы эбит диэн түмүккэ кэлиэм»-диэн суруйбут.

Султан нэһиилэ туран сис туттан баран статуэткалары эргийэ сылдьан көрөр уонна придворнайдарыгар: «Бу үс биир халыыпка кутуллубут курдук статуэткалар туох уратылаахтарын миэхэ булан дакылааттааң», - диэн бирикээстиир уонна баран төттөрү сыттыктарыгар сытынан кэбиһэр. Придворнайдар бары статуэткалары көрөн, чинчийэн баран туох да уратылаахтарын кыайан булбатахтар.

Бэрт сотору султаңңа оннук дьикти бэлэхтэр кэлбиттэрин туһунан сурах куораты толорбут. Онно биир, куорат саамай түгэх аулугар олорор уолчааңңа сурах эмиэ тиийбит: «Султаңңа дакылааттааң, миэхэ ол статуэткалары көрдөхтөрүнэ, уратыларын булаттыам», - диэн көрдөспүт. (Бу абзааһы эрдэ устан баран экраңңа көрдөрөбүт. Султан илдьитин тиэрдиини. Индиискэй куорат уулуссата, ырыынага уонна уол дьиэтэ).

Султаңңа үдьүмэрдэр кэлэннэр уол илдьитин тиэрдэллэр. Султан уолу аҕала тардалларыгар бирикээстиир. Уолу бэрт сотору киллэрэллэр, икки өттүттэн тутаннар.

Статуэткалары иннигэр туруортаабыт. Уол олору чинчийэн көрүтэлээбит уонна барыларын кулгаахтара хайаҕастаахтарын бэлиэтии көрбүт. Кини соломону ылан бастакы статуэтка кулгааҕын үүтүгэр укпута айаҕынан тахсыбыт, онтон иккис статуэтканы ылан укпута  кулгааһынан тахсыбыт, үһүс статуэткаттан ханан да быкпакка иһигэр киирэн муңурдаммыт.

Ону көрөн баран, уол эппит:

- Бу статуэткаларга киһи аймах туох ураты кэмэлдьилээҕэ көрдөрүллүбүт. Маңнайгы статуэтка тугу истибитин барытын ыһа-тоҕо кэпсии сылдьар курдук, оннук киһини итэҕэйиэххэ сатаммат. Онон кини сыаната соччо улахана суох. Иккис статуэтка биир кулгааҕынан истибитин нөңүө кулгааҕынан аһара сылдьар киһини үтүгүннэрэн оңоһуллубут. Ити эмиэ туох да туһата суох киһиэхэ маарынныыр. Оттон үһүс статуэтка тугу истибитин барытын иһигэр иңэринэр киһи курдук оңоһуллубут. Онон кини сыаната хайаларыттан да үрдүк буолуохтаах.

Уол быһаарыытын султан тойон бэркэ сөбүлүү истибитэ. Онон хас статуэтка аайы сыаналарын туруортаан (индиискэй хаччы оңоробут) сурук суруйтаран раджаҕа ыыппыта, уолчааны бэйэтигэр чугас үдьүмэр оңостубута үһү.

Испэктээк уопсай үңкүүнэн түмүктэнэр.