Театр тарихы

Сабақтың тақырыбы  : Музыка майталманы­Е Брусиловский Сабақтың мақсаты  Оқушыларды   сазгер өмірімен және  шығармашылығымен   таныстыру Тәрбиелік мәні : Оқушыларды  бірін­бірі  тындай  білуге, ұйымшылдыққа  тәрбиелеу Көрнекілік  :                                        Оқулық,суреттер Сабақтың барысы : Брусиловский Евгений (1905­1981) 1933 жылы КСРО Композиторлар одағының жолдамасымен Алматыға келді. 1933 — 34  жылдары Қазақ музыкалық драма техникумы жанындағы халық музыкасының ғылыми­ зерттеу кабинетінде қызмет етті. 1934 — 38 жылы Қазақ музыка (қазіргі Қазақ опера  және балет театры) театрының музыкалық жетекшісі, 1939 — 56 жылы Қазақстан  Композиторлар одағы басқармасының төрағасы, 1956 — 76 жылдары КСРО  Композиторлар одағы басқармасының мүшесі, 1944 — 51 жылдары Қазақ  филармониясының көркемдік жетекшісі, 1944 — 70 жылдары Алматы  консерваториясының композиция кафедрасының меңгерушісі болды. Брусиловский қазақ музыка өнерінде еуропалық бағыттағы шығармашылық мектептің қалыптасуына үлкен  үлес қосты. Ол 9 опера, 2 балет, 9 симфония, “Кеңестік Қазақстан” атты кантата,  оркестрге, аспаптарға арналған концерттер, 500­ден астам әндер мен романстар,  сондай­ақ, Қазақстан әнұранының музыкасын (М. Төлебаев, Л. Хамидилермен бірігіп)  жазды. Брусиловский қазақтың ұлттық әндерін өз шығармаларында жоғары шеберлікпен пайдаланды. Ол 250­ден астам қазақ ән­күйлерін жазып алған. Ол — “Қыз Жібек”,  “Жалбыр”, “Ер Тарғын” сияқты алғашқы қазақ операларының авторы. Олар музыка  мәдениетінде, елдің мәдени өмірінде зор маңызға ие болды. 1970 жылдан Мәскеуде  тұрған Брусиловский қазақ тұрмысы тақырыбына 8­, 9­симфонияларын, “Қозы Көрпеш  — Баян сұлу” балетін жазды. Оның шәкірттері Б.Байқадамов, А.Бычков, К.Күмісбеков,  Қ.Қожамияров, Н.Меңдіғалиев, Қ.Мусин, С.Мұхамеджанов, Е.Рахмадиевтер —  Қазақстанның белгілі композиторлары. Орыс және қазақ тілдерінде “Естеліктер” атты  кітабы жарық көрді. КСРО Мемлекеттік сыйлығы (1948, “Кеңестік Қазақстан” кантатасы  үшін), Қазақстан Мемлекеттік сыйлығы (1967, “Құрманғазы” атты 6­симфониясы үшін)  лауреаты. Ленин, Еңбек Қызыл Ту, Құрмет белгісі ордендерімен марапатталған. Алматы  қаласында Брусиловский атында көше бар Композитор, қазақ музыкалық мәдениетінің негізін қалаушыларының бірі, ҚазССР­нің  халық артисі, профессор ССРО және ҚазССР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты.  Ленинград консерваториясын профессор М.О. Штейнбергтің композиция класы бойынша бітірген. Брусиловский өзінің шығармашылық қызметін қазақтың музыкалық фольклорын  зерттеуге арнады. Ол — Н. Бөкейханов, Л. Мұхитов, М. Бөкейханов, И. Байзақов сияқты  көрнекті музыканттардың әндері мен күйлерін жазып алған. Брусиловский — алғашқы  қазақ операларын, симфонияларын, ірі хорлық және кантата­ораториялық  шығармаларды алғаш көрерменге танытқан музыкант. Ол­ «Қыз Жібек», «Жалбыр», «Ер  Тарғын» операларының, «Сары­арқа», «Целинная», «Құрманғазы» симфонияларының,  кантаталардың, сюиталардың 50­ ден аса әндер мен романстардың авторы. Е.  Г.Брусиловскийдің музыкалық шығармаларына ашық, бейнелі әуендік сипаттамалар тән.  Қазақ әуенін өз бояуымен қабылдап, оны көрермен құлағына жеткізуде Е. Г.  Брусиловскийдің еңбегі зор. Бағалау :                                 Қорытындылау;.   Театр тарихы ХІХ ғ. өлкеміздегі көркем үйірмелердің етек алып халық арасына көбірек тараған жері ­ Семей. ХІХ ғ. екінші жартысынан бастап, Семейде ашылған Халық үйінде (Народный дом) әр түрлі шығармалар мен өлеңдерді халыққа   оқу   ұйымдастырылады.   Бертін   келе   түрлі   ойындармен   бірге,   ара­тұра   шағын   спектакльдер   де қойып келген. Бірақ тұрақты көркем үйірме, ойын қоятын орындар бұл уақытта болған жоқ.   (1915)   1890   жылы   ұйымдастырылған   «Музыка   мен   драмалық   өнер   әуесқойларының   қоғамы»   Семейде   тұңғыш өнердің тууына себеп болған. Бұл отызға тарта сауыққойлардың басын қосып, арнайы жарғымен жұмыс істеген   шығармашылық   ұйым.   Мұның   сахнасында   шағын   пьесалар,   интермедиялармен   бірге,   әдеби­ музыкалық кештер жиі өткізіліп тұрған. Алғашқы драмалық шығармаларда Г.Д.Гребенщиков «Жақсы жігіт» пьесасының (1907) сюжетін қазақ тұрмысына құрса, Н.П.Анненкова­Бернар ұлттық дастан негізінде 1908 жылы «Бекет» атты драма жазып, кейін оны сахнаға шығарады. Міне, осылай Семейде алғашқы әуесқойлық театрдың негізі қаланып, тұрақты өнерпаздардың өнер көрсетуі қаланың мәдени өміріне үлкен өзгеріс енгізе бастайды. 1913­1914 жылдары   қаладағы қазақ, татар мұғалімдері мен оқушы­жастар бірлесіп, «Шығыс кеші» деген атпен шағын пьесаларды қоюмен қатар ән, би, күй үйірмелерін ұйымдастырып, ойын­сауық кештерін өткізіп отырған. Ұлттық театр өнері тарихында мәні зор ойын­сауықтар қатарына Семей қаласында өткен Абайдың қайтыс болғанына он жыл толуына арналған әдеби, этнографиялық­музыкалық кеш (1914) пен «Біржан­Сара айтысын» болады. Бұл сауық кеш репертуарының бір ерекшелігі – көркем сөздің өз алдына сахналық жанр болып енуінде еді және арғы негізі халықтың шешендік өнерінен басталатын көркем сөздің алғашқы сауық кештер сахнасында жиірек   естілуі   оның   жылдам   қалыптасуына   шығармашылық   демеу   болған   сияқты. 1917   жылы   маусым   айында   Ойқұдық   жайлауында   (қазіргі   Абай   ауданында)   М.Әуезовтың   «Еңлік­Кебек» трагедиясы   етті. Революциядан бұрын арғы арнасы сауық кештерден басталған Семей үйірмесі 1920 жылы драмалық труппа болып құрылады. Бұл труппа «Ес аймақ» деп аталады. Труппаны негізінен мұғалімдер, педтехникумның жоғарғы ұйымдастырған. «Ес   аймаққа»   Республикалық   саяси­ағарту   бас   комитетіндегі   театр   бөлімшесі   басшылық   еткен.  Труппа мүшелеріне берілген куәлікте: «РСФСР Киргизский (Казахский) культурно­просветительный кружок» деген жазу болған. Труппаға ресми түрде осылайша ат қойып, шығармашылық ұйымдық мәртебе беру – жеке адамдардың   ісі   болмаса   керек.   Демек,   труппа   мемлекеттік   мекеме   болған.   Оны   статистикалық   шолу кітаптарында   келтірілген   мәліметттерден   де   көруге   болады.   Ол   мәліметтерде   Семей   труппасының мемлекеттік мекеме есебінде қаражат алып отырғаны көрсетілген. «Семей губерниясы 1924­1925 жылдары» деген   статистикалық   шолуда   губерниядағы   жалпы   мәдениет   орындары   туралы   мәліметтерінде   85 қызметкері бар 4 театрдың жұмыс істейтінін айта келіп: «...Қазақ, татар труппасы жергілікті қаражаттан қаржы алып отырады»,­ делінген.   жетекшілік автордың курсында қойылып,   студент оған   алғаш   рет   оқитын   атауға   жастар     өзі