Телефон байланысы – сым арқылы немесе радиосигналдар көмегімен дыбысты ақпараттарды қашықтыққа жеткізуді жүзеге асыратын электрлік байланыс түрі. Телефон байланысы кез келген қашықтықтағы абоненттердің тікелей сөйлеуін қамтамасыз етеді. Телефон байланысы 1876 жылы америкалық өнертапқыш А.Белл (1847 – 1922) ойлап тапқан телефон аппараты мен алғашқы телефон стансасының пайда болуынан (1878, АҚШ) басталды. Телефон байланысын жергілікті (қалалық жәнеауылдық), қалааралық, халықаралық, сондай-ақ мекемелік және жылжымалы (ұялы байланыс, радиотелефондық байланыс) деп бөледі. Телефон байланысы жолы күрделі техникалық құрылыстан (мысалы, кейбір қалааралық кабелдік байланыс жолдарында аралық регенераторлар мен күшейткіштер саны бірнеше мыңға жетеді) тұрады. 20 ғасырдың 80-жылдарының басынан талшықты оптикалық байланыс кабелінің негізінде байланыс жүйелері кең дамыды, абоненттердің радиотелефон арқылы байланысуын қамтамасыз ететін қабылдап-таратқыштардың (ұялы желілер) ұжымдық желісі пайда болды. Өте алыс қашықтықтағы байланыс үшін Жердің жасанды серіктері (ЖЖС) қолданылады.
Сабақ өткізілетін күні
« »
І курс № 1115 топ
2015 жыл
«Бекітемін»
Директордың оқу өндірістік
жұмыстары жөніндегі орынбасары
А. Романкулов
Өндірістік сабақ жоспары
Сабақтың тақырыбы: Телефон аппаратының негізгі бөліктерінің сипаттамаларын және
параметрлерін өлшеу.
Сабақтың білімділік мақсаты:
бөліктеріның сипаттамалары және параметрлерін өлшеу жайлы түсінік беру.
аппаратының негізгі бөліктерінің жұмыс істеу тәртібімімен таныстыру.
Білім алушыларға телефон аппаратының негізгі
Телефон
Сабақтың тәрбиелік мақсаты: Телефон аппараттарының негізгі бөліктерінің жұмысын
түсіндіре отырып, оқушыларды ұқыптылыққа, техникалық қауіпсіздік ережесін есте сақтауға,
өз ойын толық жеткізе білуге тәрбиелеу.
Сабақтың дамытушылық мақсаты: Білім алушылардың теориялық білімдерін практика
жүзінде ұштастыруын ұйымдастыру, телефон аппаратының бөліктерін игерте отырып, жұмыс
орнында техника қауіпсіздігі ережелерін қатан сақтауға дағдыландыру.
Сабақтың материалдықтехникалық жабдықталуы: Телефон аппараттары, телефон
аппаратының бөліктері орнатылған тақташа, бейне көрсетілімдер.
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі:
1.Білім алушылардың сабаққа қатысуы мен дайындығын тексеру
2.Білім алушылардың арнаулы киімдерін тексеру
ІІ. Кіріспе нұсқау:
1. Білім алушыларға сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау және түсіндіру
2. Өткен сабақ бойынша білім алушылардың білімін тексеру:
Сұрақжауап.
Өлшеу құрылғыларының шартты белгілері?
Тұрақты шамаларға қарай қандай түрлерге бөлінеді, қандай қызметтер атқарады?
Конденсатор дегеніміз?
Конденсатор жарамдылығын тексеру барысындағы омметр жұмысының реттілігін
айтыңыз? Мультиметр қызметі?
Білім алушыларға жаңа сабақ бойынша нұсқау беру:
Телефон байланысы – сым арқылы немесе радиосигналдар көмегімен дыбысты
ақпараттарды қашықтыққа жеткізуді жүзеге асыратын электрлік байланыс түрі. Телефон
байланысы кез келген қашықтықтағы абоненттердің тікелей сөйлеуін қамтамасыз етеді.
Телефон байланысы 1876 жылы америкалық өнертапқыш А.Белл (1847 – 1922) ойлап тапқан
телефон аппараты мен алғашқы телефон стансасының пайда болуынан (1878, АҚШ) басталды.
Телефон байланысын жергілікті (қалалық жәнеауылдық), қалааралық, халықаралық, сондайақ
мекемелік және жылжымалы (ұялы байланыс, радиотелефондық байланыс) деп бөледі.
Телефон байланысы жолы күрделі
кейбір
қалааралық кабелдік байланыс жолдарында аралық регенераторлар мен күшейткіштер саны
бірнеше мыңға жетеді) тұрады. 20 ғасырдың 80жылдарының басынан талшықты оптикалық
байланыс
дамыды,
абоненттердің радиотелефон арқылы байланысуын қамтамасыз
ететін қабылдап
таратқыштардың (ұялы желілер) ұжымдық желісі пайда болды. Өте алыс қашықтықтағы
байланыс үшін Жердің жасанды серіктері (ЖЖС) қолданылады.
техникалық құрылыстан (мысалы,
кабелінің негізінде
байланыс
жүйелері
кең
Телефон (теле… және грекше phone – дыбыс), Телефоннан шыққан электр
тербелістерін дыбыс тербелістеріне түрлендіруге арналған электракустикалық аспап.
Телефонда электр тербелістерін дыбыс тербелістеріне, дыбыс тербелістерін электр
тербелістеріне түрлендіру микрофон көмегімен атқарылады. Телефон электрмагниттік,
электрдинамикалық және пьезоэлектрлік болып бөлінеді. Қазіргі кезде электоронды есте
сақтау құрылғысымен жабдықталған телефон аппараттары бар.
бойынша
классификацияланады.Тағайындалуы
Телефон аппараттары. Классификациясы, негізгі элементтері.
Телефон аппараттары тағайындалуы бойынша,микрофондарды қоректендіру әдісі
бойынша,телефон станцияларының түрі бойынша,сөйлесуші және шақырушы аспаптарды қосу
әдісі бойынша,қолданылатын шақырушы сигналдардың түрі бойынша,құрылыстың безендірілуі
бойынша
пайдалану
аппараттарын,олрға кәдімгі телефон аппараттары:оперативтітехнологиялық байланысы
үшін,шахталық,өрістен және т.б. бөлінеді. Микрофон қоректендіру әдісі бойынша
телефондық аппараттар:МБ жүйесінің аппараттары,ОБ жүйесінің аппараттары және
батареясыз бөлінеді.Соңғылары негізінен өрістік жағдайда пайдаланады:бұл жерде нөмір
микрофонның орнына электромагнитті немесе электродинамикалық микрофондар
қолданылады.Станциялық түрі бойынша РТС және АТС телефон аппар,аттарын бөліп
шығарады.Соңғысында нөміртергіші болады.Сөйлесуші аппаратты қосу әдісі бойынша
телефонның телефондық аппараттар бойынша бөлінеді:сөйлесуші аппараттарды қосудың
тұрақты сұлбасы бар аппараттар ол сөзді таратудан қабылдауға және кірісіне өтуде
өзгермейді және сөйлесуші аспаптарды қосудың айнымалы сұлбасы бар аппараттар.Олар сөзді
тарату кезінде SP көмегімен аппарат сұлбасына ВМ микрофоны жалғанады,ал қабылдау
жалпыкезіндеBF телефонның тізбегі.Бұл ауыстырып қосуларSP қақпақшамен жүзеге
асырылады.Айнымалы сұлбасы бар ТС технологиялық байланыста қолданылады.Шақырушы
аспаптарды қосу әдісі бойынша келесі аппараттарды бөліп шығаруға болады.ВП шақырушы
аппараттарын 1 абоненттік желіге қосылуымен бұл кезде ВП ПР сөйлесуші аспаптардан SA
рычагты ауыстырып қосқыштың түйіспелерімен бөлінеді,шақыру сигналдың келуіне ВП
шақыру қабылдағыштың көмегімен ВП тізбегін ұйымдастыруымен.
Қолданылатын шақырушы сигналдың түрі бойынша келесі аппараттар болады:жиілігі
2550 Гц айнымалы тоқпен шақыру.Олар жалпы пайдалану үшін кеңінен таралып ,ОБ(ЦБ)
жүйелерінде қолданылады;тұрақты тоқтың қоңырауы табылады.
Құрылыстың безендірілуі бойынша аппараттар стационарлы және тасымалды болып
бөлінеді.Соңғылары кейде микротелефонды тұтқа түрінде жасалады,мұнда телефондық
аппараттың барлық элементтері монтаждалған.
Қазіргі заманғы телефон аппараттарының сұлбасы (құрылымы, элементтерінің
тағайындалуы)
ВУ шақырушы құрылғы; Кклавиатура; ВЗЭГгенератордың уақыт беруші элементтері;
СПМмикросұлбаларды қоректендіру сұлбасы; МСмикросұлба; ИКимпульстік кілт; РК
сөйлесу кілті; КНтүймелі номертергіш; РСсөйлесу сұлбасы; ПСжергілікке қарсы сұлба;
УМмикрофон күшейткіші; УТтелефон күшейткіші.
Телефон аппараттары шақырылатын абоненттің нөмірін автоматты түрде анықтау
АТАмен (АОН) және автожауапшымен толықтырылу мүмкін. АОН құрылғысы өз жадында
шақырылатын абонеттердің нөмірлерін жазып тұрады да, арнайы таблода көрсетіледі.
Автожауапшы –бұл жазып, содан соң шақырылатын абоненттен келген хабарды
жаңғыртатын магнитофонды құрылғы.
Телефон аппараттары кеңейтілген сервистік мүмкіншіліктерімен ағылшын тілінде
аталған featurephones. Базалық функцияның мүмкіншіліктері кенейтіледі:
«speech processing» – сөздерді өндеу;
«dialling» – нөмірді теру;
«alerting» – абоненті шақыру.
Сөйлесу трактыны кеңейтуге арналған функциялар:
«Receiver volume control» (телефон трубкасындағы дауысты реттеу) Қолданушыға
сөйлесіп тұрған абоненттің дауысын реттеуге мүмкіндік берілген
«Listeningin»(байланыс жолын тыңдау)
Бұл функция сигналдарды ұлғайту үшін және бір уакытта бірнеше адамның
дыбысзорайтқыш (громкоговоритель) арқылы осы сигналдарды есту үшін арналған.
«Handsfree»(Сөйлесу уақытындағы «бос қолдар» функциясы толық дыбысзорайтқыш
режимі)
Осы функцияны қолдана отырып, абонент сөйлесуді телефон тұтқасынан (тыныш
сөйлесу) дыбысзорайтқышқа ауыстыруға мүмкіндігі бар.
Абоненттік қатынауды еңдіру қажет екенің түсіндіру.
Абонентік қатынау абоненттік құрылғы және жалғаушы станция арасында орналасқан
техникалық құралдар түсіндіріледі.Абоненттік қатынау құрылғысына телефон аппаратының
құрамына немесе басқа абоненттік құрылғы,мысалы дербес компьютер жатады.
Абонентік қатынау желісінің біртебірте эволюциялық дамуындағы 100 жылдық
тарихында 3,1кГц жолағына және мыссымға негізделген байланыс орнына қатынаудың және
әдістері,технологиялары пайда болды.Міне осы эволюциялық өзгерулер қатынаудың
үшқұрамды бөлігін және үшкөздің тізбегін туғызды.
Қатынау желісінің үш көзі келесілері:
сөзді тарату(Телефондық байланыс);
деректерді тарату;
бейне ақпарат тарату;Бүгінде осы түрлердің әрбірін ұсыну үшін желі және байланыс құралдар бар.
Олар:аналогты жолдар және терминалдары бар абоненттер үшін мыссым жұбы,кабельдік
теледидар үшін,кабельдік теледидар үшін,кабельдіккоаксиалды желі,талшықтыоптикалық
байланыс құралдары,сымсыз қатынау жабдығы.
Желілерге қатынаудың үш құрамдық бөлігі:
металл кабелді(оралған жұп,коаксиал кабель және т.б.);
талшықтыоптикалық кабель;
сымсыз абонентік қатынау(WLL).
Кіріспе нұсқауды пысықтау:
Телефон розеткасы — телефон аппаратынтелефон желісіне қосатын нүкте (розетка)
Телефон желісі – Қалалық АТС құрылғысы мен үйде орнатылған телефон
розеткаларын байланыстырушы сым бөлігі. ADSLтехнологиясы бойынша қосылуға өтініш
берілген кезде телефон және ADSLдің бір уақытта жұмыс істеуі қамтамасыз етілу үшін,
АТСта телефон желісін ауыстырып қосу (кросс жолын даярлау) жұмыстары жүргізіледі.
Сымдар – модем мен компьютерді байланыстыру үшін арналған USB немесе Ethernet
сымдары, және модемді телефон желісіне қосуға арналған телефондық сым.
Құрылғының жалпы қосылу сұлбасы мына суретте келтірілген:Жабдықтың қосылуы келесі кезекте іске асырылады:
телефон розеткасына сплиттерді қосыңыз;
модемді және телефон аппаратын сплиттерге қосыңыз;
микросүзгілерді орнатыңыз (қажет болған жағдайда);
ІІІ. Ағымдық нұсқау:
1. Білім алушыларды жұмыс орындарына бөлу
2. Тексеру мақсатында білім алушылардың жұмыс орындарын аралау
3. Білім алушылардың жаттығу жұмыстарын орындау үшін технологиялық нұсқау
картамен жұмыс жасауларын ұйымдастыру
1аралау. Білім алушылардың жұмыс орындарын ережеге сай ұйымдастырылуын тексеру
2аралау.Жұмыста қолданылатын жұмыс құралдарының жұмысқа жарамдығын тексеру
3аралау.Жұмыстың уақытылы басталуын білім алушылардың, ісқимылдарының
дұрыстығын, құралдарды қолдану әдіс тәсілінің дұрыстығын тексеру
4аралау.Жаттығу жұмыстарын орындау барысында қауіпсіздік ережелерінің сақталуын
қадағалау
5аралау.Жұмысты орындау кезінде білім алушылардың жіберген қателіктерін ескертіп,
түзету және қосымша нұсқау беру.
6аралау. Білім алушылардың орындаған жұмыстарын қабылдап алу, тексеру,
7аралау. Жұмыс орындарының тазалығын, құраласпаптардың дұрыс жиналуын тексеру
ІV. Қорытынды нұсқау:
1.Сабақты қорытындылау ,бағалау.
2. Тапсырманы орындау және сабаққа қатысу белсенділігін сараптай отырып білім
алушылардың жақсы жұмыстарын атап өту.
3. Үйге тапсырма беру: Телефон аппараты туралы түсінігін дамыту.Өндірістік оқыту шебері: І. Қуанышова