Урок беларускай мовы "Тры скланенні назоўніка", 4клас

Аналіз кантрольнага дыктанта. Тры скланенні назоўнікаў

Мэта: азнаямленне з назоўнікамі 1, 2, 3-га скланенняў, з умовамі, па якіх адбываецца размеркаванне назоўнікаў па дадзеных тыпах скланення.

Задачы: вучыць вызначаць тып скланення назоўнікаў; узбагачаць слоўнік вучняў граматычнай тэрміналогіяй, развіваць граматычны лад маўлення, лагічнае мысленне; выхоўваць уважлівае стаўленне да слова, назіральнасць.

Вучэбна-метадычнае забеспячэнне: падручнік, рабочы сшытак, табліца «Тры скланенні назоўнікаў», рэбус.

Ход урока

1. Арганізацыйны момант — Дапоўніце фразы.

Баязлівы як … (заяц), хітрая  як … (ліса), яркае  як … (сонца), нязграбны як … (мядзведзь).

— Як назваць адным словам ,словы якія мы уставілі? (Назоўнікі)

— Які фразеалагізм лішні? (Працавіты як пчала. У астатніх фразеа лагізмах расказваецца пра звяроў.)

— Падбярыце сінонімы да слова працавіты. (Старанны, дбайны, пра цалюбівы.)

— Падбярыце сінонімы да слова хітры. (Кемлівы, здагадлівы, вынаходлівы.)

— Жадаю вам быць на ўроку стараннымі, працавітымі, кемлівымі, вынаходлівымі.

2. Праверка дамашняга задання

— Як вызначыць склон назоўнікаў у сказах? Вучні складаюць алгарытм на дошцы.

x Індывідуальная работа ў сшытку С. 27, практ. 4.

Астатнія вучні каменціруюць выкананне дамашняга практыкавання з апорай на алгарытм «Вызначэнне склону назоўнікаў».

3.  Мэтаматывацыйны этап

— Па тыпе скланення назоўнікі можна раздзяліць на 3 групы: 1-е скланенне, 2-е скланенне, 3-е скланенне. Назоўнікі аднаго скланення змяняюцца па склонах аднолькава.

— На ўроку мы навучымся вызначаць тып скланення. Выявім адрозненні ў вызначэнні тыпаў скланення ў параўнанні з рускай мовай.

4.  Арфаграфічная хвілінка. Хвілінка чыстапісання— Разгадайце рэбус.

[ р   дз, ы   ь ]

      (Мядзведзь.)

x Гульня «Так ці не»

Вучні павінны адгадаць літару, якую загадаў настаўнік у слове мядзведзь. Яны па чарзе задаюць пытанні, звязаныя з характарыстыкай гука, які можа абазначаць задуманая літара. Настаўнік адказвае на пытанні словамі так ці не. Напрыклад:

— Гэта літара абазначае галосны гук? (Не.)

— Гэта літара знаходзіцца ў першым скадзе слова? (Так.)

— Гэта літара М? (Так.) М мм ма мо му мы мэ мя мё мю мі ме

— Падбярыце роднасныя словы да слова мядзведзь. Абазначце корань.

Мядзведзь, мядзведзіца, мядзведзіха, мядзведзік, медзведзяняты, мядзведжы, мядзведзеў.

— Прачытайце двухрадкоўе. Запішыце па памяці, у назоўніках вызначце лік, род, склон.

Мядзведзь узяў у пчол мядок.

Схаваў пад лаваю збанок…

Н. Галіноўская [11] — Чаму мядзведзям неабходна шмат есці летам і восенню?

5. Вывучэнне новага матэрыялу

— Давайце паспрабуем з дапамогай запісаных на дошцы слоў выявіць, як вызначаць скланенне назоўнікаў.

— Што агульнае ў дадзеных назоўніках? (Н. с., адз. л.)

Важна! Каб вызначыць скланенне назоўніка, неабходна паставіць назоўнік у назоўны склон адзіночнага ліку.

— Скланенне назоўнікаў залежыць ад роду і канчаткаў.

Знаёмства з правілам на с. 85 падручніка.

— Вызначце род у дадзеных словах, абазначце канчаткі, запішыце ў тры слупкі.

x Складанне алгарытму

На дошку вывешваецца апорная схема «Тры скланенні назоўнікаў»:

— У чым адрозненні (падабенства) паміж скланеннямі ў рускай і беларускай мовах?

6. Першаснае замацаванне x Работа ў сшытку

С. 27, практ. 6 (па радах).

x Работа па падручніку

— Параўнаем канчаткі назоўнікаў з розных скланенняў у адным і тым жа склоне. Практ. 135.

Настаўнік называе склон, а тры вучні па чарзе (1-е скл., 2-е скл., 3-е скл.) называюць склонавае пытанне, назоўнік, род, канчатак.

Вывад: у адным і тым жа склоне назоўнікі розных скланенняў маюць розныя канчаткі.

— Мы сказалі, што назоўнікі аднаго скланення змяняюцца па склонах аднолькава. Праверым. Праскланяем слова мядзведзь з апорай на табліцу на с. 84.

Фізкультхвілінка для вачэй (дадатак 1, № 1)

7. Замацаванне вывучанага x Гульня «Выправi памылкі іншаземца» Словазлучэнні запісаны на дошцы:

Падрыхтаваліся да (зіма), зрабіла на (дрэва), уцяпліла (мох), не відаць (мядзведзь), спіць у (бярлог), лягчэй схавацца (заяц).

— Вызначце скланенне назоўнікаў, пастаўце ў патрэбны склон.

Дадаткова: скласці сказы з атрыманымі словазлучэннямі, каб выйшаў тэкст. Напрыклад:

Лясныя звяры падрыхтаваліся да зімы. Вавёрка зрабіла на дрэве гняздо. Унутры ўцяпліла яго мохам.

Або

x Работа па падручніку Практ. 136.

x Тэст на першаснае замацаванне ведаў — Злучыце лініямі.

8.  Дамашняе заданнеПракт. 140.

— Для выканання задання неабходна ўспомніць алгарытм вызначэння скланенняў назоўнікаў або звярнуцца да практ. 137.

9.  Падвядзенне вынікаў

— На якія тры групы можна раздзяліць назоўнікі ў залежнасці ад скланення?

— Як змяняюцца назоўнікі аднаго скланення па склонах?

x Работа ў сшытку

С. 27, практ. 5 (прывесці свае прыклады).

10. Рэфлексія (дадатак 2, на выбар настаўніка)