Урок по казахской литературе" Литература средних веков"

9 сынып. Ежелгі дәуір мен орта ғасырлардағы әдебиет. Сабақтың тақырыбы: Ежелгі дәуір мен орта ғасырлардағы әдебиет. Сабақтың   мақсаты:   1.   Ежелгі   дәуір   мен   орта   ғасырлардағы  әдебиет туралы түсініктеме беру; 2. Диалог арқылы оқушылардың тілін дамыту, талдау дағдыларын нығайту; 3.   Қазақ   халқы   тарихына   үңіліп,   батырларға,   көсемдерге   сүйіспеншілік арттыру, патриоттық сезім ояту. Сабақтың типі: жаңа сабақ. Сабақтың түрі: саяхат сабағы. Пәнаралық байланыс: тарих сабағы. Сабақтың   көрнекіліктері:   «Күлтегін»,   «Оғызнама»,   «Қорқыт   ата   кітабы» кітаптары. Сабақтың барысы: І Ұйымдастыру кезеңі. ІІ Әдебиет туралы сөз. Әдебиетке қоятын талаптарды анықтау. Оқулықпен танысу. Дәптерлердің бетін толтыру. ІІІ Ежелгі дәуір мен орта ғасырлардағы әдебиет туралы әңгіме.  Мәтінмен жұмыс. (4, 5 бет). Жаңа сөздер: Ежелгі – древний, яя  кезең­ период, время, этап,   құлпытас – надгробный камень қамтиды – охватывает қашап жазылған – выбитые құпия, сыр – тайна дастан, жыр – поэма қоғамдық – общественная ортақ мұра – общее наследие тәржіма ­ перевод ІҮ «Күлтегін» жазбасынан үзінді оқып, талдау. Мұғалім оқиды. Оқушылар іштей оқиды. Сұрақтар арқылы шығарманың мазмұнын анықтау. а) Қай халық туралы айтылады? ә) Кімнің атынан баяндалады? б) Қаған деген кім? (көсем, жетекші, қолбасшы) в) Қаған неге өкінеді? г) Қаған кім үшін, не үшін күреседі? д) Патриоттық мәні бар жыр жолдарын табыңдар. ж) Сендер Отан үшін не жасауға дайынсыңдар? ­ тәрбиелік минута Сергіту сәт. Шығарманы талдау. Тақырыбы: Түркі қағанаттың құрылуы, Күлтегін қағанның өмірі мен ерлігі. Идеясы: халықты бірлікке, татулыққа шақыру. Тілдің көркемдегіш құралдары:  Көріктеуіш: бай  халық, іші  ассыз, сырты  тонсыз,  бейшара,  мүсәпір  халықты, өлімші, аз, кедей халықты, тату елге. Ұлғайту: өліп – тіріліп, төрт бұрыштағы халықты, өлімші халықты тірілттім. Шендестіру: кедей халықты бай қылдым,                       аз халықты көп қылдым.                       түн ұйықтамадым,                       күн отырмадым. Аллитерация: атақ – даңқы, жер – жерден, жаяу – жалпы (қосарлама сөздер), жорық жасадым, бәрін бейбіт, төрт бұрыштағы халықты. Ассонанс: атақ – даңқы, жер – жерден, жаяу – жалпы, өліп – тіріліп, жақсылық қылдым. Анафора: тату. Эпифора: отырмадым, қылдым. Кесте құрастыру. (балалармен бірге) Жазбалар «Күлтегін» Ел ­ мекені Уақыты Тақырыбы Монғолияда,  Орхон және  Енисей  өзендердің  жағаларында ҮІ – ҮІІІ  ғасырлар Түркі   қағанаттың құрылуы, Күлтегін қағанның   өмірі мен ерлігі. «Қорқыт ата  кітабы» Сырдария бойы «Оғызнама» Сырдария өзені,  Қаратау таулары ҮІІІ – ІХ  ғасырлар Оғыз және  қыпшақ  тайпалары  туралы. 12  жырдан тұрады. ІХ – Х ғасырлар Оғыз тайпалары  туралы. Оғыз  қағанның өмірі  мен ерлігі. Ү Қорытынды. Керіс байланыс: немен таныстық, нені үйрендік? Оқушыларды  бағалау.   Үй тапсырма: 4, 5 беттерді оқу, кесте жатқа. дарынды балаларға: эссе "Отан  үшін не істер едім?"