Уртанчылар төркемендә сөйләм үстерү.УМК.

Тема Программа эчтәлеге Җиһазлау Белем бирү өлкәләре Дата Сентябрь . Эшчәнлек төрләре:  уен, әңгәмә, күзәтү, хезмәт, аралашу,   матур әдәбиятны һәм фольклорны кабул итү Максатлы ориентир: уенчыкларга карата кызыксынучанлык күрсәтә, аларны танып белергә теләкләре үсә, балалар бакчасы  турында  күзаллаулары киңәя, үз­ үзләрен тота белү кагыйдәләре формалаша. 1.Безнең уенчыклар  Сөйләм  үстерү   1) балаларда предметларны тасвирлау, вак моториканы камилләштерү, исем, сыйфат кулланып гади җөмләләр төзергә өйрәтү, предметлар  атамасы, аларның өлешләрен атау, нинди материалдан ясалуы турында сөйләү хисабына сөйләмнәрен активлаштыру, “ш” авазын ныгыту; 2)балаларның кызыксынучанлыгын, игътибарын, хәтерен, фикерләвен үстерү; 3) балаларда уенчыкларга карата сакчыл караш, үзара дустанә мөнәсәбәт, ярдәмләшү хисе тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 133бит “Серле янчык”, уенчык машина, йомшак куян уенчыгы,курчак, квадрат формасында киселгән кәгазьләр, балчыктан ясалган уенчыклар. Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсешСөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Социальаралашу Физик үсешСөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып бел Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Физик үсешСөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Физик үсешСөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Физик үсешТанып белү Сөйләм теле үсеше Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Танып белү Сөйләм теле үсеше Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Танып белү Сөйләм теле үсеше Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш  4.09.17 2.Әнәс Хәсәновның “Балалар бакчасында” хикәясен уку “Алтынчәч” балалар бакчасы турында күзаллауларын булдыру.Матур әдәбият 1) балаларда китапка карата кызыксыну һәм үз­үзеңне тоту кагыйдәләрен формалаштыруны,   әсәрнең эчтәлеген аңлауларына ирешүне дәвам  итү, ягымлы сүзләр куллану хисабына сүзлекләрен активлаштыру; 2) балаларның әдәби сөйләмнәрен, кызыксынуын, игътибарын, хәтерен үстерү; 3) балаларда культура­гигиеник күнекмәләр, әхлак сыйфатлары тәрбияләү. 4) “Алтынчәч” балалар бакчасындагы  эшчәнлек, хезмәткәрләр турында күзаллауларын үстерү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 198 б “Балалар бакчасында” җырының аудиоязмасы, “Балачак аланы” 113 бит.   3.“Песи балалары белән” дигән сюжетлы картина карау Сөйләм  үстерү 1) балаларның көзге үзгәрешләр турындагы белемнәрен ныгыту, сюжетлы картина персонажларын игътибар белән карау, эчтәлек буенча  сорауларга җавап бирү, иҗадилык элементларын күрсәтү осталыгын формалаштыру, песи һәм аның балалары исемнәрен сөйләмдә куллану,  җәнлекләр гамәлен билгеләүче сүзләр хисабына  сүзлек запасын киңәйтү һәм активлаштыру; 2) балаларның игътибарын, кабул итүләрен, хәтерен, сенсор сәләтләрен, уен кагыйдәләрен  үтәү теләген үстерү;  3) песиләргә карата сакчыл мөнәсәбәт, кайгыртучанлык тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 137бит. “Песи балалары белән” сюжетлы картина, туп, зур песи уенчыгы.   4.Гасыйм Лотфиның “Ул бакчаны ярата” шигырен уку.  “Алтынчәч” балалар бакчасы хезмәткәрләренең хезмәтләре белән таныштыру. Матур әдәбият  Балалар бакчасына карата ярату хисләре тәрбияләү. Балаларның игътибарлылыкла рын, куелган максатны аңлый белү сәләтен үстерү.  ”Минем бакчам” дигән темага хикәя төзеп сөйләү. Балалар бакчасы буйлап сәяхәт. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 200 бит.“Балачак аланы” 373 бит, туп.   Октябрь . Эшчәнлек төрләре:  уен, әңгәмә,   сәнгать эшчәнлеге, танып эзләнү,   хезмәт, аралашу,   матур әдәбиятны һәм  фольклорны кабул итүМаксатлы ориентир: гаилә турында кызыксына,яшелчәләр турындагы белемнәрен системалаштыра; гаилә, туган авыл   турында сөйли, урамнарда сак йөрергә кирәклекне белә. 5. Гаилә. Тату гаиләдә яшибез.  Сөйләм  үстерү 1) балаларда гаилә әгъзасы буларак үзләре турында күзаллаулар формалаштыру; кеше тормышында гаиләнең әһәмиятен күрсәтү; 2) үзләренең гаилә әгъзалары турында сөйләү осталыгын, кабул итүләрен, игътибарын, хәтерен үстерү; сөйләмнең грамматик төзелешен  камилләштерү, сүзлекне ныгыту; 3) гаилә әгъзаларына карата хөрмәт, ярату, горурлык хисләре, ихтирам тәрбияләү. 4) Актаныш авылында төрле милләт кешеләре яшәве һәм эшләүләре турында аңлату, дуслык хисләре тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина.  140бит.   Гаилә фотографияләре,  рәсемнәр, йорт хайваннары, йорт кошлары, шар.   6.Л.Леронның “Яфрак бәйрәме” шигырен уку Матур әдәбият Әңгәмә “Авылым урманнары”. 1) балаларны көзге табигать матурлыгы белән таныштыру, шигырьнең эчтәләге буенча җавап биргәндә авторның шигъри  юлларын кулланырга  өйрәтү;  2) балаларның кабул итүләрен, хәтерен, күзәтүчәнлеген, тәрбияче артыннан сәнгатъле итеп кабатлау осталыгын үстерү; 3) балаларда бергә шөгыльләнү, сорауларга җавап бирү теләге уяту, көзге табигать белән  соклану тәрбияләү. 4) “Авылым урманнары” турында , андагы яфрак катламының  файдалы катлам икәнлеген аңлату, урманда үз­үзенне тоту кагыйдәләрен  өйрәтү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 202 б ит  Актанышка багышланган презентация, кәрҗин, балалар санынча яфраклар, “Яфрак бәйрәме”  җырынының аудиоязмасы.   7.  Синең куркынычсызлыгың синең кулларда. Авылым урамнары һәм юллары.       Сөйләм  үстерү1) балаларны авыл урамында куркынычсызлык кагыйдәләре белән таныштыру, тротуар, юлны аркылы чыгу урыны, машина юлы,  куркынычсызлык каешы, регулировщик кебек яңа сүзләр һәм сүзтезмәләр хисабына сүзлекләрен киңәйтү; туган як, шәһәр турында, транспорт  төрләре турындагы белемнәрен ныгыту; 2) балаларның кызыксынуын, игътибарын, хәтерен, фикерләвен пространствода  ориентлашу күнекмәләрен үстерү; 3) балаларның юлларда үзләрен тоту күнекмәләрен формалаштыру. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина 142бит, шәһәр юллары, машиналар, светофор(макет).   8 Г.Гомәрнең  “Аю Әппәс”  әкиятен уку Матур әдәбият 1) балаларга әкиятнең эчтәлеген истә калдырырга һәм сорауларга җавап бирергә ярдәм итү, тәрбияче артыннан персонажларның  кайбер  фразаларын кабатлау, яшелчәләрнең характерлы билгеләрен ачыклауларына ирешү, хәрәкәтләр белән өйрәтү; 2) балаларның игътибарын, кабул итүләрен, күзәтүчәнлеген, хәтерен, конкрет­образлы фикерләвен, сыйфатлар хисабына  сүзлекне (эшчән,  бәләкәй, юмарт) үстерү; 3) балаларда бергә шөгыльләнү, сорауларга җавап бирү теләге, бер­береңә карата уңай сыйфатлар тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина  204бит. Аю уенчыгы, кәрҗингә салынган яшелчәләр.   Ноябрь. Эшчәнлек төрләре:  уен, әңгәмә, күзәтү,    сәнгать эшчәнлеге,   хезмәт, аралашу,   матур әдәбиятны һәм фольклорны  кабул итү  Максатлы ориентир: Яңа ел, Кыш бабай турында белә, хайваннарны кайгыртырга кирәклеге турында, һөнәрләр турында  күзаллый,хикәя төзү осталыклары формалаша. 9. Кыш бабай  турында хикәя төзү  Сөйләм  үстерү 1) тәрбияченең сүзле күрсәтмәләре (схема) буенча күмәк хикәя төзү күнекмәләре формалаштыру, балаларны тәрбияче һәм яшьтәшләре белән  ирекле аралашырга өйрәтүне дәвам итү;2) игътибарны, фантазияне, сөйләмдә еш кулланыла торган исемнәрне, сыйфатларны, фигыльләрне куллану, күмәк эшләү осталыгы үстерү; 3) яңа елга карата кызыксыну тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 147бит. Чыршы, Кыш бабай, конфет,Кар кызы сурәтләнгән картина, туп.   10.Б.Рәхмәтнең “Бакчага киләчәк” шигырен уку. Һөнәрләр турында сөйләшү Матур әдәбият 1) әдәби әсәрне эмоциональ кабул итәргә өйрәтү, һөнәрләр белән танышуны дәвам итү, сөйләмнең грамматик төзелешен формалаштыру, “һ”  авазын сөйләмдә ныгыту; 2) кабул итүне, игътибарны, хәтерне, бәйләнешле сөйләмне үстерү, сүзлек запасын баету;  3) һөнәрләргә хөрмәт тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина 207 бит. Уенчыклар,зур сумка, сатучы, шофер, тәрбияче сурәтләнгән картина УМК.   11. Әкияти  җәнлекләрнең  кышкы маҗаралары  Сөйләм  үстерү 1) тәрбияченең сүзле күрсәтмәләре (схема) буенча күмәк хикәя төзү осталыгын формалаштыру  хайваннарны тасвирлаганда хаталарны табуда күнектерү;  2) игътибарны, конкрет­образлы фикерләүне, сөйләмне, күмәк эшләү осталыгын үстерү; 3) яңа елга карата кызыксыну, хайваннарга карата сакчыл мөнәсәбәт тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 149 бит. Хат, кыргый хайваннар,йорт хайваннары ,уенчыклары.   12Авылыбызныңоста куллы  кешеләре.  Б.Рәхмәтнең  “Бакчага  киләчәк”  шигырен ныгыту. Матур әдәбият 1)Актанышта бүгенге көндә җитештерелә торган әйберләр турында мәгълумат бирү, аларны җитештерүче кешеләр белән таныштыру.Аларның хезмәтләрен хөрмәт итәргә өйрәтү. 2) һөнәрләр белән танышуны дәвам итү, сөйләмнең грамматик төзелешен формалаштыру. 3)  сүзлек запасын баету;  4) һөнәрләргә хөрмәт тәрбияләү. Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина.  Рәсемнәр, “Балачак аланы”.   Декабрь . Эшчәнлек төрләре:  уен, әңгәмә, күзәтү,   сәнгать эшчәнлеге,  аралашу,   матур әдәбиятны һәм фольклорны кабул итү  Максатлы ориентир: аылыбызның истәлекле урыннарына карата кызыксынучанлык күрсәтә, укыган әкиятләрне истә калдыра, бирелгән сорауларга төгәл җавап бирә. 13. Чыршыкай ­ купшыкай  Сөйләм  үстерү ) Яңа ел бәйрәме, чыршы турында күзаллаулар формалаштыруны дәвам итү. 2) сөйләмнең грамматик төзелешен камилләштерү, хикәя төзү осталыгын, кабул итүләрен, хәтерен, игътибарын, бармаклар моторикасын  үстерү; 3) күтәренке кәеф атмосферасы тудыру. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина 151 бит.  Чыршы, бала санынча чыршыга уенчыклар.   14. Г.Гомәрнең“Аю Әппәс”  әкиятен уку  ныгыту. Матур әдәбият 1) балаларга әкиятнең эчтәлеген истә калдырырга һәм сорауларга җавап бирергә ярдәм итү, тәрбияче артыннан персонажларның  кайбер  фразаларын кабатлау, яшелчәләрнең характерлы билгеләрен ачыклауларына ирешү;  2) балаларның игътибарын, кабул итүләрен, күзәтүчәнлеген, хәтерен, конкрет­образлы фикерләвен, сыйфатлар хисабына  сүзлекне (эшчән,  бәләкәй, юмарт) үстерү; 3) балаларда бергә шөгыльләнү, сорауларга җавап бирү теләге, бер­береңә карата уңай сыйфатлар тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 204 бит.  Аю уенчыгы, кәрҗингә салынган яшелчәләр.   15. Авылыма кыш килде. Ап­ак тунлы кыш. Сөйләм  үстерү 1) Авылыбызга килгән кышны күреп, матурлыкка соклана белергә өйрәтү. 2)баларның кыш турындагы белемнәрен киңәйтү, танып белү һәм эзләнүгә омтылыш формалаштыру, “аста”, ”өстә”, “төбендә” һәм эшчәнлектә кулланган башка фразалар, чагыштыру сыйфатлары хисабына сүзлекләрен активлаштыру, “у” авазын ныгыту; 3) балаларның игътибарын, хәтерен, фикерләвен, бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү; 4) балаларда кызыксыну, бердәм эшләү хисләре тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 153 бит. “Ел фасыллары” презентациясе, “Кыш” картинасы УМК, кар бөртекләре.” Аудиоязма ”Кар бөртеге”УМК.   16. Актанышныңистәлекле урыннары. Шигырь уку. Матур әдәбият. Авылыбызның Үзәк паркы, Җиңү паркы, Мәдәният йорты, Яшьләр үзәге, һөнәр училищесы  белән таныштыру.Алар турында мәгълумат бирү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 210бит. Презентация, рәсемнәр.   Январь   . Эшчәнлек төрләре:  уен, әңгәмә, күзәтү,    сәнгать эшчәнлеге,  аралашу,   матур әдәбиятны һәм фольклорны кабул итү Максатлы ориентир:кыргый җәнлекләр турында күзаллауларны формалаша,Татарстан Республикасы турындагы белемнәре ныгый,  балаларның хәрби һөнәрләр һәм аларның төрләре  турында белемнәре арта;исем, сыйфат кулланып, гади җөмләләр төзергә  өйрәнәләр,әкиятләргә уңай караш тәрбияләнә. 17.  Кыргый хайваннар  Дидактик уен  “Кайда яши?” Сөйләм  үстерү 1) кыргый җәнлекләр турында күзаллаулар формалаштыруны дәвам итү; 2) сөйләмнең грамматик төзелешен камилләштерү; хикәя төзү осталыгын, игътибарын, кабул итүләрен үстерү; 3) кыргый хайваннарга карата кызыксыну уяту. 4) үзебезнең җирлектәге кыргый хайваннарның  файдалы һәм зыянлы якларын ачып бирү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 157бит. Урман картинасы, аудиоязма “Куяннар һәм төлке” уены өчен. Дид.уен “Кем нәрсә ярата?”   18. Әхмәт Рәшитнең “Кояшлы ил” шигырен уку Маур әдәбият 1) балаларның тәрбияче сорауларына җавап бирү осталыгын, Татарстан Республикасы турындагы белемнәрен ныгыту, Татарстан  Республикасы гимны, картасы турында күзаллаулар формалаштыру;2) балаларның эмоциональ сферасын, кызыксынуын, фикерләвен үстерү; 3) балаларда нәфис сүзгә кызыксыну, патриотик хисләр тәрбияләү. Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. 210бит “Балачак аланы”,136 бит, “Туган ягым” аудиоязмасы, “тылсымлы тартма”.   19.Хәрби һөнәрләр. Актанышның Җиңү паркы белән таныштыру. Сөйләм  үстерү 1) балаларның хәрби һөнәрләр һәм аларның төрләре, танк турында белемнәрен формалаштыру, исем, сыйфат кулланып, гади җөмләләр  төзергә өйрәтү;  2 “Батырларның даны мәңгелек” альбомын карау; 3)  балаларның кызыксынуын, игътибарын, хәтерен, хәрәкәтен, фикерләвен үстерү; 4) балаларда хәрби һөнәрләргә хөрмәт тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. Хәрбиләр сурәтләнгән рәсемнәр, ведио, сугыш техникасы уенчыклары, аудиоязма “Солдатта булган  диләр”, карандаш, кәгазь битләре. Танып белү Сөйләм теле үсеше Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Танып белү Сөйләм теле үсеше Эстетик сәнгать үсеше Физик үсешСөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсешСөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсешеФизик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсешеТанып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсешСөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш Сөйләм теле үсеше Танып белү Эстетик сәнгать үсеше Физик үсеш20. Хәйдәрнең “Керпе туны” әкиятен уку  Маур әдәбият 1) балаларны әсәрнең эчтәлеге белән таныштыру, сорауларга дөрес җавап бирү осталыгын камилләштерү, тәрбияче артыннан аерым сүзләрне,  фразаларны кабатларга мөмкинлек бирү;  2) кабул итүне, хәтерне, игътибарны, сорауларга тулы җөмләләр белән җавап бирү осталыгын үстерү; 3) әкиятләргә уңай караш тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. Әкият эчтәлеге буенча картиналар, керпе уенчыгы, карандашлар, кәгазь битләре.   Февраль. Эшчәнлек төрләре:  уен, әңгәмә, күзәтү,  тәҗрибә, сәнгать эшчәнлеге, танып эзләнү, төзү, хезмәт, аралашу,   матур  әдәбиятны һәм фольклорны кабул итү   Максатлы ориентир: очучылар һөнәренә кызыксынучанлык күрсәтә,самолет турында күзаллый;борынгы  тормыш, көнкүреш  предметлары,  аларның кулланылышы, бизәлеше, ничек эшләнүе  турында аңлый башлый,шигырьдә кулланылган сүзләр хисабына  (ап­ак, мамык кебек, бәс) сүзлекләре  үсә. 21.  Очучылар Сөйләм  үстерү 1) балаларны очкычның (самолетның) өлешләрен,  зурлыгын, формасын аерырга һәм атарга өйрәтүне, исемнәрне сыйфатлар белән  яраклаштыру күнекмәләре формалаштыруны, [у] сузык авазын әйтүдә күнектерүне  дәвам итү; 2) балаларның нинди? кайда? кая? нәрсә? сорауларына тулы фразалар белән җавап бирү осталыгын, игътибарын, танып белүләрен,  кызыксынуын  үстерү; 3) төрле гаскәр төрләренә, очучы һөнәренә хөрмәт, балаларның хәрби һөнәрләр һәм аларның төрләре, танк турында белемнәрен  формалаштыру, исем, сыйфат кулланып, гади җөмләләр төзергә өйрәтү; “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. Аудиоязма, уенчык самолетлар,  рәсем, слайдлар.   22. Мәрзия Фәйзуллинаның “Кыш бабай” шигырен ятлауМаур әдәбият 1) балаларны шигъри әсәр белән таныштыру, тәрбияче ярдәме белән шигырьне яттан сөйләргә омтылышларын хуплау, сорауларга текст  сүзләре белән җавап бирүдә күнектерү; 2) балаларның кабул итүләрен, хәтерен, сүзлеген, игътибарын, хәрәкәтләрен үстерү; 3) балаларда Кыш бабайга, Яңа ел бәйрәменә карата уңай эмоциональ хисләр тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина. “Балачак аланы”123 бит, картина Яңа ел, аудиоязма. 23. Әбиемнең сандыгы Сөйләм  үстерү 1)бакчабызның “Туган як” музеена экскурсия үткәрү.; 2)борынгы  өй эченең бизәлеше, андагы әйберләр,  аларның бизәкләре белән таныштыру. 3)борынгы  тормыш, көнкүреш предметлары,  аларның кулланылышы, бизәлеше, ничек эшләнүе  турында аңлату. 4)тормыш­ көнкүреш  сәнгате әйберләре матурлыгын күрә белергә алар белән сокланырга өйрәтү. Экскурсия.Татар өе рәсеме, керамик савыт­саба, бизәкле көянтә, чиккән киемнәр һ.б. 24. Әнәс Кариның  “Кыш” шигырен уку Матур әдәбият 1) балаларны Ә. Кариның шигыре белән таныштыру, эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирүдә күнектерү; резинаның сыйфаты һәм үзлеге белән таныштыру, материал һәм аны куллану ысулы арасындагы бәйләнешне күрергә өйрәтү; 2) игътибарны, конкрет­образлы фикерләүне, шигырьдә кулланылган сүзләр хисабына (ап­ак, мамык кебек, бәс) сүзлекләрен үстерү; 3) яңа елга, шигъри әсәргә  карата кызыксыну тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина.217 бит. Кыш сурәтләнгән рәсемнәр, табак  белән су, аудиоязма.Март  . Эшчәнлек төрләре:  уен, әңгәмә, сәнгать эшчәнлеге, танып эзләнү, төзү, хезмәт, аралашу,   матур әдәбиятны һәм  фольклорны кабул итү  Максатлы ориентир:әниләргә мәхәббәт һәм аларга ярдәм итү теләге тәрбияләнә:сорауларга дөрес җавап бирү осталыклары  камилләшә, балаларның игътибары, күрү хәтере, тыңлау осталыгы,, танып белүләре, кызыксынулары  үсә;солдатларга карата хөрмәт, патриотик хисләре формалаша, шигъриятькә мәхәббәт тәрбияләнә. 25.  Әниләр бәйрәме  Сөйләм  үстерү 1) балаларның әниләр бәйрәме турындагы мәгълүматларын киңәйтү, әниләр бурында тасвирлау хикәясе сөйләргә өйрәтү; 2) балаларның игътибарын, кабул итүләрен, хәтерләрен, фотография кулланып, эзлекле сөйләүләрен үстерү; 3) әниләргә мәхәббәт һәм аларга ярдәм итү теләге тәрбияләү. Слайдлар, рәсемнәр,  “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина169 бит. 26. Хәйдәрнең “Керпе туны” әкиятенең эчтәлеген сөйләү  Матур әдәбият 1) балаларны әсәрнең эчтәлеге белән таныштыру, сорауларга дөрес җавап бирү осталыгын камилләштерү, тәрбияче артыннан аерым сүзләрне,  фразаларны кабатларга мөмкинлек бирү,  эчтәлеген аңларга, сәнгатьле һәм бәйләнешле итеп сөйләргә өйрәтү; 2) балаларның кабул итүләрен, хәтерен, игътибарын, хәрәкәтләрен үстерү; “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина.213  бит. Әкият эчтәлеге буенча картиналар, керпе  уенчыгы, карандашлар, кәгазь битләре. 27. “Эт көчекләре белән” дигән картина  буенча хикәя төзү  Сөйләм  үстерү1) сюжетлы картинаның персонажларын игътибар белән карау, эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирү, тәрбияче белән бергә сөйләү  осталыгын формалаштыру, эчтәлекне сөйләгәндә иҗадилык элементларын куллануга ярдәм итү, сөйләмне сыйфатлар куллану хисабына  баету; 2) балаларның игътибарын, күрү хәтерен, тыңлау осталыгын, танып белүләрен, кызыксынуларын  үстерү; 3) йорт хайваннарына карата кайгыртучанлык тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина.171 бит.сюжетлы картина, аудиоязма “Көчегем” ,эт  уенчыгы. 28.  Клара Булатованың “Солдатлар”  шигырен уку  Матур әдәбият 1) әдәби әсәр аша Ватанны саклаучылар көне белән таныштыруны дәвам итү, шигырьнең эчтәлеген балаларның аңына җиткерү, куелган сорауларга җавап бирүне камилләштерү; л авазы белән таныштыру, аның әйтелешен иҗекләрдә, сүзләрдә ныгыту, каты һәм йомшак әйтелешен аеру;   2) балаларның нинди? кайда? кая? нәрсә? сорауларына тулы фразалар белән җавап бирү осталыгын, игътибарын, танып белү активлыгын, л авазын дөрес әйтү культурасын   үстерү; 3) солдатларга карата хөрмәт, патриотик хисләр, шигъриятькә мәхәббәт тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г.Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина 222 бит. Көчек уенчыгы, әти, бабай, абый рәсемнәре, аудиоязма. Апрель  . Эшчәнлек төрләре:  уен, әңгәмә, тәҗрибә, сәнгать эшчәнлеге, танып эзләнү, хезмәт, аралашу,   матур әдәбиятны һәм фольклорны кабул итү    Максатлы ориентир:)  халкыбызның кул эшләренә кызыксынучанлык күрсәтә, хатын­кызлар бәйрәме     турында күзаллый, туган Республикабызга  карата мәхәббәт хисләре уяна,татар халык әкиятләренә, уңай геройларга карата уңай мөнәсәбәт һәм уенның кагыйдәләрен үтәү теләге  тәрбияләнә.29. Бияләй һәм перчатка  Сөйләм  үстерү 1) татар халкының кул эшләре белән таныштыру; тәрбияченең сөйләмен аңларга, сорауларга җавап бирергә өйрәтүне дәвам итү; 2) сенсор культураны, сүзлек байлыгын, сөйләмнең грамматик төзелешен үстерү; 3) халкыбызның кул эшләре белән кызыксыну, чисталык, пөхтәлек, тырышлык, киемнәргә сакчыл караш тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина 173 бит. Йон йомгаклар, кәрҗин, төрле төсле бияләй,перчаткалар.Әзер бияләй формасы, клей, салфетка. 30. Д.Хабибуллинаның “Бүләк”  шигырен уку Матур әдәбият 1) хатын­кызлар бәйрәме турында белемнәрен тирәнәйтү, шигырь текстын тыңларга һәм эчтәлеген аңларга өйрәтүне дәвам итү; 2) балаларның кабул итүләрен, хәтерен, игътибарын, сөйләмдә ирекле аралашуларын, башкаларга аңлаешлы итеп җавап бирү осталыгын  үстерү; 3) әниләргә хөрмәт, ярату хисе тәрбияләү. Презентация, киемнәр, маскалар. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г.Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина 224 бит, Һәр балага  альбом битләре, төсле карандашлар, аудиоязма. 31“Татарстан­ минем  Республикам”  Сөйләм  үстерү 1)Татарстан турында белемнәрен киңәйтү;2 балаларның сүзлек запасын киңәйтү; исем, сыйфат кулланып гади җөмләләр төзергә өйрәтү; 3)туган республикабызга  карата мәхәббәт уяту. Презентация, слайдлар, аудиоязма.”Балачак аланы” хрестоматиясе. 32. Без әкият яратабыз   “Тавык,  Тычкан,  Көртлек”  татар халык  әкиятен сөйләү  Матур әдәбият ) халык авыз иҗаты – әкиятләр белән таныштыруны дәвам итү; магнитның металлдан ясалган предметларны тарту көче белән таныштыру; 2) кабул итүләрен, игътибарын, тикшерү (эксперимент үткәрү), сорауларга җавап бирү осталыгын үстерү, диалоглы сөйләмне камилләштерү; 3) балаларда чисталык, пөхтәлек, үзара ярдәм, яхшылыкка омтылу тәрбияләү. 4) татар халык әкиятләренә, уңай геройларга карата уңай мөнәсәбәт һәм уенның кагыйдәләрен үтәү теләген тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина227 бит. Магнитлар, тимер гайкалар, савытлар,юеш сөлге.,  тавык, тычкан, көртлек рәсемнәре. Май  . Эшчәнлек төрләре:  уен, әңгәмә, күзәтү,  тәҗрибә, сәнгать эшчәнлеге, хезмәт, аралашу,   матур әдәбиятны һәм  фольклорны кабул итү Максатлы ориентир: туган як табигатенә кызыксынучанлык күрсәтә, әдәби әсәрләрне тыңлый  һәм сөйли, язучылар тормышы  белән кызыксына, туган ил һәм дөньядагы вакыйгалар белән кызыксына, сугышчыларыбызның Бөек Ватан сугышында күрсәткән батырлыклары турында белә; юл  йөрү кагыйдәләре турында белә; туган илгә патриотик хисләр, шигъриятькә мәхәббәт һәм  бер­берсенә карата ягымлы мөнәсәбәт тәрбияләнә. 33.    Урман күлендә. “Туган ягым табигате” Сөйләм  үстерү1) балаларны Актаныштагы “Бүләк” “Нөркә” урманнары  белән таныштыру” 2) бу урманна  үсүче агачлар һәм үсемлекләр белән таныштыру; 3)[с], [з], [у], [ш] авазларын дөрес әйтүләрен ныгыту, [ж] авазының артикуляциясен исләренә төшерү, бу авазны сүзләрдә, фразаларда әйтүдә  күнектерү, язның төп билгеләре, айлары, табигать күренешләре турындагы белемнәрен ныгыту; балаларның сүзлек запасын киңәйтү; 4) балаларда табигатькә сакчыл караш, дустанә мөнәсәбәт тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина Кошлар тавышы,чишмә тавышы аудиоязмасы, урман күле сурәтләнгән рәсем, елан, бака, черки, кояш рәсеме. 34. Константин Ушинскийның “Хайваннар бәхәсе”  әсәрен уку Матур әдәбият 1) балаларның   сорауларга җавап бирү осталыгын ныгыту, сюжетның эзлеклелеген истә калдырырга ярдәм итү, әсәрне игътибар белән аңлап тыңларга өйрәтүне дәвам итү; балаларның йорт хайваннары турындагы белемнәрен киңәйтү; 2) балаларның эмоциональ сферасын, тип­тап­тап, тип­тап­тап, пух­пах­пах, ах­ох­ух, пу­ту­ту, у­у­у, чаң­чаң­чаң, дың­дың­дың, пуф­пуф­ пуф, уф­уф­уф аваз ияртемнәре хисабына авазларның дөрес әйтелешен камилләштерү, үстерү; 3) балаларда нәфис сүзгә мәхәббәт, йорт хайваннарына карата кайгыртучанлык, мәрхәмәтлелек тәрбияләү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина 230 бит. “Балачак аланы” 111 бит, сюжетлы картина. 35. Транспорт  Сөйләм  үстерү “Күбәләкләрничек килеп  чыккан?”  филиппин  халык әкиятен уку Маур әдәбият 1) балаларны транспорт төрләре белән таныштыруны дәвам итү, төренә карап, аларны классификацияләргә,  бер транспорт төре турында  тасвирлау хикәясе төзергә өйрәтү, Җиңү көне уңаеннан транспорт турындагы күзаллауларын формалаштыруны дәвам итү;  2) балаларның диалогик сөйләмен, конкрет­образлы фикерләвен, классификацияләү осталыгын, игътибарын, кызыксынуын, сүзлек запасын   үстерү; 3) авыл ветераннарына карата хөрмәт, горурлану хисләре һәм коллективта эшләү теләге уяту, уңай атмосфера тудыру. 4) әкиятләр белән  кызыксыну, чәчәкләргә, күбәләкләргә сакчыл караш тәрбияләү. “Мәктәпкәчә яшьтәге балаларны юлларда үзләрен хәвефсез тоту кагыйдәләренә өйрәтү дәресләре циклы” Г.А. Галеева, С.М.Гаффарова,  З.Л.Ишниязова, Р.Ш.Ахмадеева. Күбәләкләр презентациясе, табигать тавышлары аудиоязмасы. 36.  Әхмәт  Рәшитнең  “Кояшлы ил” шигырен яттан  өйрәнү  Матур әдәбият Чәчәкле җәй  Сөйләм  үстерү 1) балаларга шигырнең эчтәлеген аңларга булышу, сәнгатьле итеп сөйләргә өйрәтү, кайбер сүзләрнең мәгънәсен аңлату (ашлык, кыр, күк, аяз),  бер­береңнең индивидуаль үзенчәлекләрен күрергә өйрәтү; 2) балаларның сорауларга тулы фразалар белән җавап бирү осталыгын, игътибарын, ишетү хәтерен, иптәшең турында сөйләү теләген үстерү; 3) туган илгә патриотик хисләр, шигъриятькә мәхәббәт һәм бер­берсенә карата ягымлы мөнәсәбәт тәрбияләү.  4)сөйләмнең грамматик төзелешен формалаштыру, предметлы картиналар буенча “Җәй” темасына хикәя төзү осталыгын үстерү. “Туган телдә сөйләшәбез” Ф.В.Хәзрәтова, З.Г. Шәрәфетдинова, И.Җ.Хәбибуллина 210 бит. “Балачак аланы 136 бит. Чәчәкләр,гөмбәләр, күбәләкләр, кошлар, яңгыр сурәтләнгән картинкалар.”Җәй” җырының аудиоязмасы.Муниципаль  бюджет мәктәпкәчә белем бирү учреждениесе“Гомуми үсеш бирүче № 7 Актаныш балалар бакчасы” Килешенгән: ____________                                                                                                                                         Раслыйм:_______________ “Гомуми үсеш бирүче №7                                                                                                                                         “Гомуми үсеш бирүче №7 Актаныш балалар бакчасы”өлкән                                                                                                                              Актаныш балалар бакчасы” тәрбиячесе Нуриахметова А.Ф.                                                                                                                                   мөдире Харисова А.М.                                                                                                           Педагогик киңәшмәдә кабул ителде.                            Беркетмә №__” ___” ______ел                                                                                                                  Уртанчылар төркеме                                                                                                                               Төзеде:   Адгамова Кадрия Васимовна                                                                                     2015­2016 нчы  уку елы                                                  Аңлатма язуы.Перспектив план  Россия Федерациясе Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән  ПРИМЕРНАЯ  ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ПРОГРАММА ДОШКОЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ “ОТ РОЖДЕНИЯ ДО ШКОЛЫ”   Н. Е. Веракса,  М.А.Васильева,  Т.С.Комарова ред  МОЗАИКА СИНТЕЗ , 2014.) нигезендә төзелде. Программа эчтәлеген тормышка ашыру максатыннан   түбәндәге методик әсбаплар кулланылды: 1   Туган телдә сөйләшәбез. Ф.В. Хәзрәтова ,  З.Г .Шәрәфетдинова , И.Җ Хәбибуллина .  4­5 яшь.Методик кулланма.  Инновацион  технологияләр үзәге.  Казан, 2013. 2 Балачак – уйнап­көлеп үсәр чак.  Закирова К.В. , Мортазина Л.Р.Методик кулланма. Казан 2012 3 К.В.Закирова  Балачак аланы. Казан, РИЦ, 2011 4 5 Юллар имин булсын бергәләп., Җыентык, Казан, 2012. “Иң матур сүз” хрестоматия  К. В. Закирова Казан “Мәгариф” 2000   Сөйләм үстерү шөгыленең бу яшьтәге балалар өчен әһәмияте түбәндәгечә:          Балаларның күз алдына китерү, уйлап чыгару (воображение) сәләте үсә. Оригинальлек һәм ирекле булу кебек сыйфатлар формалаша. Балалар мөстәкыйль рәвештә бирелгән темага зур булмаган әкият уйлап чыгара алалар.          Игътибарлылык сәләте үсә. Бала 15­20 минут дәвамында игътибарын туплап эшли алырга сәләтле. Ул нинди дә булса эш эшләгәндә катлаулы булмаган шартны хәтерендә тотып тора ала. Авазлар әйтелеше һәм дикция яхшыра. Сөйләм балаларның активлыкларын үстерә. Алар хайван тавышлары чыгаралар. Теге яки бу персонажның сөйләмен интонация белән аерып күрсәтә алалар. Сөйләмнең ритмик төзелеше. Рифмасы игътибарга лаек. Сөйләмнең грамматик ягы үсеш ала. Балалар грамматик кагыйдәләр нигезендә яңа сүзләр уйлап чыгару белән мавыгалар. Бер­берсе белән аралашканда балаларның сөйләме ситуациягә бәйле, ә олылар белән аралашканда ситуациягә бәйләнмәгән була.             Сөйләм үстерү мохиты. Балаларның үзләре әйләндереп алган гадәти тирәлектән читтә булган предметлар, вакыйгалар, күренешләр турында беләсе килү һәм алынган мәгълүматлар турында фикер алышуга ихтыяҗларын канәгатьләндерү. Кызыксынучанлыкларын үстерү.         “Кызыклы әйберләр” почмагына картиналар җыелмасы, фоторәсемнәр, открыткалар (төрле илләрдәге хайваннар һәм аларның балалары, төрле транспорт чаралары, спорт, бакча һәм болын үсемлекләре, юмористик рәсемнәр, туган якның истәлекле урыннары сүрәтләнгән рәсемнәр); балаларның яраткан рәсемле китапларын; таныш объектны тирәнрәк өйрәнү мөмкинлеге бирүче (зурайтып күрсәтүче пыяла), предметларның кайбер яшерен билгеләрен (магнит металл әйберләрне үзенә тарта) күрсәтә торган җайланмалар урнаштыру         Яшьтәшләре белән ягымлы булырга, әдәпле аралашырга өйрәтүне дәвам итү.        Үзләренең уй­фикерләрен яшьтәшләренә, өлкәннәргә аңлаешлы итеп сөйли белергә; ярдәмнәре өчен аларга рәхмәт әйтә, үтенечен (яки аның кыланышы белән канәгать булмавын) әдәпле генә аңлата белергә, кирәк булса гафу үтенергә өйрәтү.                        Сүз байлыгын үстерү. Әйләнә­ тирә дөнья турындагы белемнәрне тирәнәйтү, предметлар, вакыйгалар, эш­гамәлләр турындагы күзаллауларын киңәйтү нигезендә, балаларның сүзлек запасын арттыру һәм активлаштыру.                  Предметларның   исемнәрен,   аларның   өлешләрен,   детальләрен,   нәрсәдән   эшләнгән   булуларын,   кайбер   материалларның     яшерен үзенчәлекләрен (сына, ваклана, бөгәрләнә, ватыла) белдерүче сүзләрне сөйләмдә куллануны активлаштыру           Сүзлекләренә һөнәрләрне белдерүче исемнәрне, эш­гамәлләрне чагылдыручы фигыльләрне кертү (табиб дәвалый, дару язып бирә, бинт белән ярасын бәйли, кан бс\асымын үлчи, тамагын майлый һ.б.).           Әйберләрнең кайда, ничек урнашуларын (уңда, сулда, югарыда, түбәндә,...,янында), тәүлекнең кайсы вакыты булуын (иртән. Көндез, кич, төнлә), кешеләрнең кәефен билгели һәм әйтә белергә өйрәтү эшен дәвам итү.            Балалар тарафыннан еш кулланыла торган күрсәтү алмашлыкларын һәм рәвешләрне (бу, анда, шундый һ.б.) төгәлрәк мәгънәле сүзләр белән белдерергә өйрәтү; антонимнар куллану (чиста­пычрак, якты­караңгы).Сөйләмдә гомумиләштерүче сүзләрне (йорт җиһазлары, яшелчәләр, йорт хайваннары) кулланырга өйрәтү.                   Авазларны дөрес әйтергә өйрәтү. Тартык һәм сузык авазларның дөрес әйтелешен ныгыту; сызгырулы, чыжылдаучы, сонор (р,л) авазларын дөрес һәм ачык итеп әйтергә өйрәтү. Балаларның артикуляция аппаратын үстерү.             Дикция өстендә эшләүне дәвам итү: сүзләрне һәм сүзтезмәләрне ачык, дөрес итеп әйтә белүләрен камилләштерү. Фонематик ишетү сәләтләрен үстерү: билгеле бер аваз белән башланган сүзләрне ишетеп аера белү, сүзләр әйтү.            Сәнгатьле сөйләм күнекмәләре булдыру.                 Сөйләмнең грамматик төзелеше. Балаларча сүзләр белән актив “тәҗрибә үткәрергә” мөмкинлек бирү, биш яшькә чыккан балаларга хас булган яңа сүз ясау иҗатларын хуплау, сүзнең дөрес әйтелешен әдәпле генә искәртү.             Җөмләдә сүзләрне бәйләргә өйрәтүннннне дәвам итү. Сөйләмдә бәйлекләрне дөрес куллану күнекмәләрен камилләштерү. Хайваннарның балаларын аңлаткан исемнәрне күплек санда һәм төрле килешләрдә куллана белү  күнекмәләре бирү.         Кайбер фигыльләрдән боерык фигыльясау (киенә­киен) күнекмәләре булдыру.               Исемнәрне күплек санда куллана белүләрен камилләштерү.              Сөйләмдә тезмә һәм иярченле кушма җөмләләрнең иң гади төрләрен кулланырга өйрәтү.  Бәйләнешле сөйләм. Балаларның диалогик сөйләмен камилләштерүне дәвам итү. Актив рәвештә әңгәмәләргә катнашырга; сораулар бирергә, бирелгән сорауларга аңлаешлы итеп җавап кайтарырга өйрәтү      Мөстәкыйль эшчәнлек процессында, балалар бер­берсе белән аралашканда, аларның аңлатмалы сөйләм куллануга омтылышларын хуплау.Өлкәннәр кебек сөйләшү теләге тудыру, бирелгән сорауга дөрес җавап бирү­ бирелмәвен ачыклау омтылышын хуплау. Шөгыль  атнага бер,  айга ­4 , елга – 36 тапкыр сишәмбе көнне , көннең   беренче яртысында  үткәрелә . Шөгыльнең дәвамлылыгы 20 минут. Диагностика: Балаларның белемнәрен конроль тикшерү  уку елы барышында  ике тапкыр­ сентябрь һәм май айларында уздырыла                   Көтелгән нәтиҗә­ ел ахырына үзләштерелергә тиешле белем һәм күнекмәләр.  Балаларның тормыш тәҗрибәсендә очрамаган предметлар һәм күренешләрне белдерүче сүзләр исәбенә сүзлек запасын арттыру.  Эмоциональ халәтне (ачулы, моңсу), этик сыйфатларны (хәйләкәр, юмарт), предметларнын билгеләрен һәм үзенчәлекләрен белдерүче сүзләрне актив кулланышка кертү. Антонимнарны сөйләмдә аңлап куллану; сүз ясагыч кушымчалар ярдәмендә яңа сүз ясалу очракларын белү (тәм­тәмле, бакча­бакчачы, тоз­тозсыз һ.б.).  Авазларны дөрес әйтү өстендә аңлап эшләү, сүздә беренче авазны аерып әйтә белү.  Сәбәп­нәтиҗә бәйләнешләренә төшенү.  Сөйләмдә тезмә һәм иярченле кушма җөмләләрне куллану.  Сюжетлы   рәсемнәрнең   эчтәлеге   турында   тулы,   мәгънәле   итеп   сөйли   белү;   исем,   өлкәннәр   ярдәмендә,   уенчыкны   тасвирлап   сөйләү үрнәкләрен кабатлау, таныш әсәрләрдән өзекләрне сәхнәләштереп сөйләү.  Бала фантазиясенең көчле үсеше нәтиҗәсе буларак, кеше ышанмаслык вакыйгаоар уйлап чыгарып сөйләү.  Үз эшчәнлеген (уенда, көнкүрештә һәм башка эш­гамәлләрдә) актив сөйләм белән бергә алып бару.